Vísir - 17.03.1980, Blaðsíða 8

8
vtsm
Mánudagur 17. mars 1980

Ulgefandi: Reykjaprent h/»
Framkvæmdastjóri: Davífl Guflmundsson
Ritstjflrar: ólafur Ragnarsson
Ellert B. Schram
Ritstjórnarfulltruar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson.
Fréttastjóri erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson.
Blaflamenn: Axel Ammendrup, Frlða Astvaldsdóttir, Gisli Sigurgeirsson, Hannes
Sigurðsson, Halldór Reynisson, lllugi Jökulsson, Jónlna Michaelsdóttir, Katrin
Pálsdóttir, Páll Magnússon, Sæmundur Guðvinsson.
Iþróttir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson.
Ljósmyndir: Bragi Guðmundsson, Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson.
utlit og hönnun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson, Magnús Olafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurðúr R. Pétursson.
Auglýsingar og skrifstofur:
Siðumúla 8. Slmar 86611 og 82260.
Afgreiflsla: Stakkholti 2 4, simi 86611.
Ritstjórn: Siðumúla 14, simi 86611 7 llnur.
Askrift er kr. 4.500 á mánuði
innanlands.
Verð i lausasölu
230 kr. eintakið.
Prentun Blaðaprent h/f.
LIFSKJOR AÐ LEIKS0PPI
[ síðustu viku var vakin athygli
á því hér í blaðinu, hvernig
rfkisstjórnin undir forystu
Alþýðubandalagsins hefur stillt
sér þétt upp við hlið vinnuveit-
enda í afstöðu sinni til krafna
launþegahreyfingarinnar um
grunnkaupshækkanir. Þetta eru
sannarlega stórpólitísk tíðindi.
Ragnar Arnalds fjármálarað-
herra hefur ekki aðeins hafnað
alfarið kröfum opinberra starfs-
manna um grunnkaupshækkanir,
eins og vinnuveitendur hafa gert
gagnvart Alþýðusambandinu,
heldur gerir fjárlagafrumvarp
hans ráð fyrir 3-4% kaupmáttar-
skerðingu.
I leiðara í gær kvartar Þjóð-
viljinn undan því að Vísir sé að
stríða Alþýðubandalaginu. Nú
má það vel vera að í augum
þeirra Þjóðviljamanna flokkist
slíkar umræður undir stríðni, en
á máli venjulegs fólks heitir
þetta að f letta ofan af staðreynd-
um. Og það má Þjóðviljinn vita
að hringsnúningur Alþýðubanda-
lagsins er af svo alvarlegu tagi
að öll þjóðin tekur eftir.
Það er laukrétt hjá Þjóðviljan-
um að 80% kjósenda höfnuðu
Alþýðubandalaginu og stefnu-
málum þess í síðustu kosningum.
Það er einnig rétt hjá Þjóðviljan-
um að aðrir flokkar en Alþýðu-
Þegar Vlsir bendir á bræöralag rikisstjórnar og vinnuveitenda i kaupgjaldsmálum,
kvartar Þjóöviljinn undan þvl aö veriö sé aö strlöa sér. Aumingja Þjóövlljinn skilur
greinilega ekki alvöru málsins og þaö mega þeir I Aiþýöubandalaginu vita aö Visir mun
ekki hafa llfskjör alþýöu aö leiksoppi eins og þeir sjálfir ætla sýnilega aö gera.
bandalagið hafa haldið því fram
að kauphækkanir í krónutölu eru
vita gangslausar, þegar vísitölu-
skrúfan magnar sjálfkrafa upp
verðbólguna og eyðir samstundis
kaupmætti hækkunar. Þeir hafa
bent á að auk breytinga á verð-
bótakerfinu og aðhalds í kaup-
gjaldsmálum þurfi að halda
aftur af ríkisfjármálum, verð-
lagsmálum, erlendri skuldasöfn-
un og seðlaprentun.
Þetta hefur Alþýðubandalagið
aldrei viðurkennt en fullyrt, að
hjöðnun verðbólgunnar þyrfti
ekki og ætti ekki að vera á kostn-
að kaupgjalds og verðbóta.
Það sem nú hefur hinsvegar
gerst, er að Alþýðubandalagið
hefur algjörlega snúið við blað-
inu. Það gengur á undan að haf na
kauphækkunarkröfum, en gerir
ekki minnstu tilraun til að taka á
öðrum þáttum efnahagsvandans.
Lagt er fram frumvarp til
f járlaga um verðbólgu, stefnt er
í auknar erlendar skuldir, boðað
er áframhaldandi gengissig,
kynntir eru nýir skattar og nú er
bætt gráu ofan á svart, þegar
Guðmundur J. Guðmundsson
leggur fram tillögu á Alþingi um
hækkað útsvar, sem felur í sér 5
milljarða króna aukna skattbyrði
á almenning. Það þýðir hvorki
meira né minna en kr. 230 þús að
jafnaði á hvert mannsbarn í
landinu. Þetta er því ósvífnari
atlaga að lífskjörum fólks, að út-
svar er f latur skattur sem leggst
jafnt á lágar tekjur sem háar.
Með því að benda á þessar póli-
tísku staðreyndir er ekki verið að
stríða einum eða neinum. Málið
er miklu alvarlegra en svo að það
sé haft í f limtingum. Það er ein-
faldlega verið að fletta ofan af
þeim tvfskinnungi og ábyrgðar-
leysi, sem Alþýðubandalagið
hefur alltof lengi komist upp
með. Það er kominn tfmi til að
alþýða manna sjái þessa vini sína
í réttu Ijósi.
Vísir mun ekki f jalla um lits-
kjör og afkomu fólks í stríðnis-
tón. Blaðið mun ekki kynda undir
fánýtum kauphækkunarkröfum,
ef um þær er að ræða. En það
mun umfram allt leggja áherslu
á, að kjör hinna lægst launuðu
verði bætt og gera það af fullri
eindrægni og ábyrgð.
Vísir mun ekki hafa lífskjör
alþýðunnar að leiksoppi eins og
valdastreitumennirnir í Alþýðu-
bandalaginu ætla sýnilega að,
gera.
TOLFTA FROSENTAN
10%-11%-12%?
Lagt hefur veriö fram á Al-
þingi frumvarp til laga um
breytingu á tekjustofnun
sveitarfélaga á þá lund m.a. aö
heimild til útsvarsálagningar
hækki i 12% úr núgildandi 10%
+ 10% eöa 11% álagi.
Mörgum hefur þótt afstaða
min til þessa hagsmunamáls
sveitarfélaganna nokkuð mót-
sagnarkennd, þar sem ég i öðru
orðinu tel sveitarfélögin þurfa
þessar tekjur, en mæli þó móti
samþykkt þéssa frumvarps.
Hér erum viö strax komin að
kjarna þessa máls, sem er að
hér er um hækkun á beinni
skattlagningu að ræða, liklega
4-5 miiljaröa, þar sem rikiö
lækkar ekki sina skáttlagningu
á móti nema siður sé.
Rikið hefur lengi haft þá til-
hneigingu aö þrýsta verkefnum
til sveitarfélaganna, án þess að
tryggja þeim tekjur til að fram-
kvæma þessi verkefni.
Viö sveitarstjórnarmenn
horfum gjarnan með söknuði til
ársins 1972 þegar I fyrsta skipti
var lagt á útsvar samkvæmt nú-
gildandi lögum um tekjustofna
sveitarfélaga. Þá fengu flest
sveitarfélög allt að 40-45% til
eignabreytinga og fram-
kvæmdahugur var mikill.
Frá árinu 1972 hefur okkur
fundist okkar hlutur fara lækk-
andi og að okkur þrengt á alla
vegu sem marka má á þvi að
hlutfall framkvæmdaf jár
sveitarfélaga mun nú almennt
vera um 17-18% af fjárhags-
áætlunum.
Velferðin kostar
peninga
En hvaö hefur þá komið til?
Hefur hluti okkar i tekjum al-
mennings rýrnað svo mjög eða
liggja hér aðrar ástæður að
baki?
Vfet er um það að verðbólgan
hefur leikið fjárhag sveitar-
sjóða grátt, en fleira hefur kom-
ið til og skal hér nú vikið að ör-
fáum atriðum.
Frá 1972 hefur orðið mjög
mikil breyting á þjónustu
sveitarfélaga við borgarana og
alls kyns félagsleg. þjónusta
bókstaflega tútnað út, sumum
til mikillar ánægju, öðrum
blandinnar.
Mest af þessari félagslegu
þjónustuaukningu sem og ann-
arri þjónustu við borgara lands-
ins, hafa sveitarfélögin tekið á
sinar herðar og stafar það sum-
part af þeirri tilhneigingu rfkis-
valdsins aö halda niðri fjárlög-
um meö þvi að koma sam-
kostnaði á sveitarfélögin og
aðra aöila utan fjárlaga.
Viö sem I sveitarstjórnuni
störfum, höfum hér mikla
ábyrgð að axla. Eigum við að
hefja upp harmasöng og heimta
hærri skatta eða eigum viö aö
krefjast réttlátari skiptingar af
rikissjóði? Bæði varðandi verk-
efni og tekjustofna.
Okkur er gert skylt að byggja
barnaheimili en um leið ókleift
að reka þau vegna vanhugsaðra
stjórnarákvarðana um gervi-
verðstöðvanir, viö byggjum
hita- og rafmagnsveitur, sem
styrktar eru með útsvörum
gjaldenda vegna verðstöðvun-
ar, viö rekum samgöngufyrir-
tæki sem lögþvinguð eru til stór-
fells hallareksturs og við höfum
gripið inn I margskonar rekstur
og uppbyggingu menntakerfis-
ins án þess að teknahlutfalli
væri breytt (t.d. fjöl-
brauta „skólarnir”).
Nei, minir kæru, við skulum
ekki láta nota sveitarfélögin til
réttlætingar aukinnar skatt-
heimtu á landsmenn, það verða
rikisstjórnir aö gera — hvort
sem þær segjast vera vinstri —
hægri eða mið-stjórnir.
Skattar — þjónustu-
gjöld
Hver er munurinn á sköttum
og þjónustugjöldum? kann ein-
hver aö spyrja og svariö er,
mikill.
Borgararnir greiöa þjónustu-
gjöld fyrir þjónustu sem
sveitarfélagið veitir þeim t.d.
hita, rafmagn, samgöngur
(strætó) barnaheimili, svo að
dæmi séu nefnd. Þetta eru allt
málaflokkar, þar sem þú sjálfur
ákveður notkun þina og eiga
þess vegna að seljast á
kostnaðarveröi, nema sérstakar
ástæður réttlæti annaö.
neöanmóls
Sigurgeir Sigurðsson,
bæjarstjóri, skrifar um
frumvarp, sem liggur
fyrir Alþingi, um
hækkun útsvars-
álagningar.
Inn I alla þessa málaflokka
hefur rikið gripið og hefur með
aðgeröum sinum þröngvað
sveitarfélögunum I æ rikari
mæli til ýtrustu skattheimtu
(beinir skattar) til þess að
greiöa niður hallann á þjónustu-
fyrirtækjum sinum.
Hér I liggur fjárhagsvandi
sveitarfélaga I dag að lang-
mestu leyti.
Aðrar veigamiklar ástæður
eru að sjálfsögðu sú geysilega
uppbygging, sem átt hefur sér
stað I sveitarfélögunum, kallar
á stöðugt meiri rekstrargjöld og
sú staöreynd að Ibúaspár hafa
reynst rangar (ca. 10 þús.
’72-’80) og þar með hefur sam-
kostnaður lagst á færri heröar
en búist var viö.