Vísir - 01.04.1980, Blaðsíða 8

8
VÍSIR
Þriöjudagur 1. aprll 1980
utgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdastjóri: Oavift Guftmundsson
Ritstjórar: ólafur Ragnarsson
Ellert B. Schram
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson.
Fréttastjóri erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson.
Blaftamenn: Axel Ammendrup, Frlða Astvaldsdóttir, Gisli Sigurgeirsson, Hannes
Sigurðsson, Halldór. Reynisson, lllugi Jökulsson, Jónina Michaelsdóttir, Katrin
Pálsdóttir, Páll Magnússon, Sæmundur Guðvinsson.
Iþróttir: Gylfi Kristjánssbn og Kjartan L. Pálsson.
Ljósmyndir: Bragi Guðmundsson, Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson.
utlit og hönnun: Gunnar Traustj Guðbjörnsson, Magnús Olafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Auglýsingar og skrifstofur:
Siftumúla 8. Simar 86611 og 82260.
Afgreiflsla: Stakkholti 2-4, simi 86611.
Ritstjórn: Siðumúla 14, simi 86611 7 linur.
Askrift er kr. 4.800 á mánufti
innanlands.
Verð i lausasölu
240 kr. eintakift.
Prentun Blaftaprent h/f.
Sérstök ástæða er til að óska
þjóðinni til hamingju með
nýjasta skattapinkilinn. 2% sölu-
skattshækkun þýðir 7 milljarða
króna skattahækkun á þessu ári
og tæplega 11 milljarða á árs-
grundvelli. (slenski söluskattur-
inn er nú hærri en annars staðar
þekkist i veröldinni, 24%, og enda
þótt þessi 2 viðbótarprósent séu
nefnd orkujöfnunargjald, þá
gefa þau ríkissjóði 5 sinnum
meiri tekjur en f járveitingin tii
olíustyrkja nam á síðasta ári. Ef
einhverjum dettur i hug, að
hækkunin verði afnumin um
næstu áramót, og hann reynist
sannspár, þá fær hann fría
áskrift að Vísi tii æviloka!
Til að bæta um betur mun
rikisstjórnin hafa ákveðið að
þessi hækkun verði ekki reiknuð
inn í kaupgjaldsvísitöluna nema
að hluta þannig að almenningur
verður að bera nýjustu skatt-
byrðina í rýrðum kaupmætti.
Þær gegndarlausu álögur, sem
yfir þjóðina hafa dunið síðustu
vikur og ekki er enn séð fyrir
endann á, eru svo dæmalausar,
að þær eru efni í stórkostlegan
hláturfarsa, ef málið væri ekki
svo alvarlegt sem raun ber vitni.
Blygðunarleysi ríkisstjórnar-
MOKM I RIKISHITIHA
Gunnar Thoroddsen sagði að
jafnvægi i rikisbúskapnum væri
eitt grundvallaratriðiö til að hægt
væri að ráða niðurlögum verð-
bólgunnar og þvi ekki hægt að
fella niður skatta á þessu ári. En
skattar yrðu heldur ekki auknir.
— SG
innar er hinsvegar með þeim
hætti að engum manni er hlátur i
huga. Fyrst er olíustyrkurinn,
sem nam 2.3 milljörðum króna,
felldur út úr fjárlagafrumvarp-
inu, án þess að skattar séu
lækkaðir sem því nemur. Þeir
peningar eru einfaldlega settir í
hítina. Síðan er boðaður orku-
skattur og gefin upp talan 4 til 5
milljarðar króna. Frá þessu er að
lokum horfið og mismununin í
hitunarkostnaðinum er notuð til
réttlætingar á hækkun sölu-
skattsins um 7 milljarða á yfir-
standandi ári. Það sem eftir
verður þegar hitunarkostnaður
hefur verið jafnaður, rennur
óskipt i ríkissjdð til ráðstöfun-
ar eftir þörfum! Ríkishítin lætur
ekki að sér hæða.
Flestir hafa viðurkennt, að
rikisvaldið þurfi að grípa til ein-
hverra ráðstafana til að jafna
þann mikla mun sem orðinn er á
hitunarkostnaði vegna olíuverð-
hækkana undanfarin misseri. f
því sambandi koma ýmsar leiðir
til greina, og þar er það ekkert
sjálfgefið mál, að ríkissjóður
geti ekki lagt til fjármagn án
þess að leggja á nýja skatta. Það
er auðvitað mögulegt að draga úr
öðrum umsvifum á meðan, enda
þótt ríkisstjórnum á (slandi hafi
ekki hugkvæmst það, svo lengi
sem elstu menn muna.
Það sem skiptir þó mestu máli,
er að f jármunum sé ekki varið
endalaust til niðurgreiðslu vegna
hækkandi olíuverðs, heldur ein-
beiti menn sér að orkusparandi
aðgerðum. Ef sú stefna verður
ekki ráðandi, þá dregur það úr
áhuganum á því að byggðarlög
komi sér upp hitaveitum eða
f jarvarmaveitum, og hvetur ekki
til orkusparnaðar annars staðar.
Einnig má benda á það grund-
vallaratriði, sem Jónas Bjarna-
son efnaverkfræðingur vakti
máls á í Vísisgrein í gær, að taka
verður tillit til staðarkosta í þess-
umefnum semöðrum. Ef leggja
þarf á sérstaka skatta til að
draga úr því hagræði, sem sum
byggðarlög njóta af auðlindum
eins og heitu vatni, hvað þá með
þau, sem liggja að fengsælum
f iskimiðum eða hafa yf ir að ráða
fallvötnum, laxveiði eða öðrum
náttúruauðæf um?
Á ekki að skattleggja landslýð
með sama hætti til að jafna upp
þann mun sem hlýst af slíkum
staðarkostum?
Það er von að menn spyrji jafn
fráleitra spurninga eins og þess-
ara, eftir nýjustu uppákomuna í
skattaálögúnum. Allt væri þetta
þó skaplegra ef óskammfeilnin
væri ekki alltaf söm við sig og
tækifærin notuð til að moka í
ríkishítina í leiðinni. En sjálfsagt
halda ráðherrarnir því enn f ram,
að skattar. muni ekki hækka. Það
er í stíl við annað.
UM ADLOGUNARGJALD
Að undanförnu hafa oröiö
mikil blaöaskrif um aölögunar-
gjald, sem leitt var i lög á slö-
asta ári, og ráöstöfun tekna af
þvi. Vegna ymissa missagna,
sem fram hafa komiö á opinber-
um vettvangi um þetta mál og
nú siöast i formi furöulegrar
árásar Sambands málm- og
skipasmiöja á Felag islenskra
iönrekenda, tel ég nauösynlegt
aö varpa ljósi á nokkra þætti
þessa máls.
1 fyrstu er rétt aö rifja upp, aö
um margra ára skeiö, hefur
Félag Islenskra iönrekenda bent
á nauösyn þess aö afnema þurfi
allan mismun á starfsaöstööu
iönaöar og annarra undirstööu-
atvinnuvega. Þegar leiö á aö-
lögunartimann aö E.F.T.A. og
ljóst var aö stjdrnvöld á lslandi
voru ekki tilbúin til þess aö leiö-
rétta þann mismun, sem veriö
hefur meö þessum atvinnu-
greinum, fór Félag islenskra
iönrekenda fram á þaö, aö frek-
ari tollalækkunum á innfluttum
vörum yröi frestaö og aölög-
unartiminn lengdur. 1 sam-
starfsyfirlýsingu rikisstjórnar
Ólafs Jóhannessonar frá þvi
haustiö 1978 sagöi, aö ríkis-
stjórnin vildi meöal annars
beita sér fyrir frestun tollalækk-
ana. Voriö 1979 var siöan lagt
fram frumvarp tii laga um
timabundiö aölögunargjaid og
þar segir m.a.: Markmiö þessa
frumvarps er I samræmi viö
fyrrgreinda stefnu, fyrst og
fremst þaö aö veita islenskum
iönaöiaukinn tima til aölögunar
aö friverslun og aö skapa fjár-
hagslegt svigrúm til nauösyn-
legra iönþróunaraögeröa. Telja
veröur, aö meö lögfestingu sér-
staks timabundins aölögunar-
gjalds og ráöstöfun tekna af
gjaldinu til sérstakra iönþró-
unaraögeröa felist i gildi frest-
unar tollalækkana, eins og ríkis-
stjórnin haföi heitiö í samstarfs-
yfirlýsingu sinni”.
1 greinargerö þessa frum-
varps iönaöarráöherra, Hjör-
leifs Guttormssonar, segir
einnig: „Sambýli islensks
iönaöar viö öflugan sjávarútveg
hefur aö margra dómi verið
verulegur þröskuldur á þró-
unarbraut hans á slöustuárum,
þegar verndartollar vega ekki
lengur upp þaö misræmi, sem
veröur til innbyröis milli
sjávarútvegs og iönaöar, meö
margháttaöri sérstööu sjávar-
útvegsins. Má þar nefna hærri
framleiðni, betri fjármagns-
fyrirgreiöslu, aöstöðumun I
sköttum og aö þvi ógleymdu, aö
á undanfömum árum hefur út-
vegurinn notiö hagstæöra ytri
skilyröa.
Hér er komiö aö þvl, sem
nefnt hefur veriö uppsafnaö
óhagræöi eöa gengisóhagræöi.
Félag islenskra iönrekenda
geröi á þvi könnun I mars 1979
hvaöa þýöingu mismunur I
skattlagningu sjávarútvegs,
fiskiönaöar og iönaöar heföi á
gengisskráninguna. 1 þeirri
athugun kom I ljós, að sé litiö á
þaö, aö Utgerö greiöir ekki
launaskatt eins og iönaöur og
fiskiönaöur, sjávarútvegur og
fiskiönaöar greiöa lægra aö-
stöðugjald en iönaður og að I
skattalögum eru sérstök skatt-
friöindi til handa sjómönnum,
þá væri gengiö skráö of hátt og
til jafna muninn, þyrfti 3,6%
gengislækkun. Þessi útreikn-
ingur, sem opinberir aöilar og
hagsmunasamtök hafa haft i
sinum fórum f u.þ.b. eitt ár,
hefur ekki veriö véfengdur. Þaö
kemur manni þess vegna
spánskt fyrir sjónir, aö Sam-
band málm- og skipasmiöja
haldi því fram I fréttatilkynn-
ingu, aö erfiölega hafi gengiö aö
fá hugtakiö uppsafnaö óhagræöi
skýrt til hlltar.
Eins og áöur segir, var til-
gangur laganna aö jafna aö-
stööumun meö ígildi frestunar
tollalækkana. Meö þvl aö leggja
3% gjald á innfluttar iönaöar-
vörur var samkeppnisstaöa inn-
lendu framieiöendanna bætt
sem þvi nam. Þetta aðlögunar-
gjald var hins vegar ekki lagt á
allar innfluttar iönaöarvörur.
Undanskildar voru vörur sem
taldar voru mikilvægar
rekstrarvörur fyrir atvinnulífiö,
Þannig var ekki lagt aölögunar-
gjald á framleiösluvörur um-
búöaiönaöar, veiöafæraiönaöar,
fóöuriönaöar, málmiönaöar og
skipasmiöaiönaöar. Þá var
álagning aölögunargjalds engin
aöstoð fyrir útflutningsiönaö-
inn. Þó var ekki slöur ástæöa til
aö bæta samkeppnisaöstöðu
þessara greina en annars iön-
aöar i landinu.
Þegar eftir samþykkt laga um
tlmabundiö aölögunargjald
voriö 1979, ritaöi Félag is-
lenskra iönrekenda iönaöarráö-
herra, Hjörleifi Guttormssyni,
bréf, þar sem vakin er athygli á
þessu vandamáli og jafnframt
bent á, aö eina leiöin til aö rétta
hlut þessara iöngreina, væri aö
endurgreiöa þeim beint upp-
safnaö (Siagræöi, sem metiö var
eins og aölögunargjaldiö, 3% af
veltu. Taliö var eölilegt, aö
tekjur af aölögunargjaldi yröi
fyrst notaöar I þessa endur-
greiöslu, en afgangnum ráö-
stafað til annarra iönþróunar-
verkefna.
Þessu sjónarmiöi Félags is-
lenskra iönrekenda mótmælir
Samband málm-og skipasmiöja
á þeirri forsendu aö endur-
greiösla gengisóhagræöisins sé
ekki iönþróun. 1 fréttatilkynn-
ingu S.M.S. er þvi jafnframt
haldiö fram, aö einungis I sum-
um iönfyrirtækjum fari fram
iönþróun. Þaö er merkilegt
sjónarmiö út af fyrir sig, sem ég
geri ráð fyrir aö meölimir
S.M.S. eigi e.t.v. erfitt meö aö
kyngja.
1 fréttatilkynningu SMS er
einnig látiö aö því iiggja, aö
Félag islenskra iönrekenda sé
eittum þá skoöun, aö tekjum af
aölögunargjaldi skuli aö hluta
variö til aö endurgreiöa upp-
safnaö óhagræöi. Svo er nú ekki
og má i því sambandi minna á
eftirfarandi:
1. A 38. Iðnþingi Islendinga,
sem haldiö var á s.l. hausti og
þar sem fulltrúar SMS eiga sæti
meðal annarra, var samþykkt
ályktun um aölögunargjald og
jöfnunargjald
2.1 áliti Samstarfsnefndar um
iönþróun, sem fylgdi sem
greinargerö fyrir tillögu
iönaöarráöherra s.l. vor um
iönaöarstefnu, segir m.a. á bls.
59:
Ekki veröur séö, hvað ein aö-
gerö getur komiö aö notum til aö
ráöa viö ofangreind vandamál,
til þess er umþóttunartiminn
oröinn of stuttur. Þó mætti
leiörétta þaö misvægi, sem
skapast af álagningu ýmissa
opinberra gjalda (aðstöðugjalds
og launaskatts) á rekstrar-
kostnaöarliöi iönfyrirtækja.
Mikilvægur þáttur jöfnunar-
gjaldsins er ráöstöfun tekna af
þvl tilendurgreiöslu uppsafnaðs
söluskattsog ofangreinds óhag-
neöanmals
Valur Valsson fram-
kvæmdastjóri Félags ís-
lenskra iðnrekenda
skrifar um aðlögunar-
gjaldið af því, jafnframt
sem hann mótmælir
„furðulegum árásum
Sambands málm- og
skipasmiðja á Félag ís-
lenskra iðnrekenda".
ræðis til útflutningsgreina og
þeirra greina, sem framleiöa
vörur, sem jöfnunargjald leggst
ekkiá.
3. Forystumenn iönaöar-
déildar SÍS hafa margsinnis lýst
yfir þeirri skoöun sinni, aö
endurgreiösla uppsafnaös óhag-
ræöis sé eitt brýnasta hags-
munamál iðnaðarins um þessar
mundir.
Að lokum vil ég itreka þaö
sjónarmiö Félags Islenskra iön-
rekenda, aö þau margvlslegu
iðnþróunarverkefni, sem til-
lögur eru uppi um, séu án vafa
hin gagnlegustu. Leggur félagið
eindregiö tii aö útvegaö veröi
fjármagn til þeirra og telur eöli-
legt aö hluta af tekjum af aölög-
unargjaldi veröi variö I þessu
skyni. En félagiö telur óeölilegt
aö þaö sé gert á kostnaö þeirra
greina, sem ekki fengu rétt sinn
hlut meö álagningu aölögunar-
gjaldsins.