Vísir - 15.04.1980, Blaðsíða 9

VÍSIR
Þriöjudagur XS. april 1980.

£ & <k & 4£ 4 k; k £ íf *° t * Æfc >é Jh t -£■ ^ «:, & & M # > & t Pð ® & % t k Æfc & ^ t
£-&.á-t£:í5fc*b, &##***!* ^71, iftf,
ápt J5]/t'^ t Tt-ífe 7«t S-^-A (#&-£#): — Sfcii.i± «£~
ist>éi?íít*-f-^ji'j», -&il&£■£, £í£->
4*ifr&i *.&, *.#Hfe, v:
Myndin er tekin úr Peking-dagblaöinu, en var reyndar birt nákvæmlega eins I öllum kínverskum dagblöbum þ.á m. Dagblabi alþýöunnar 1. mars i ár. A myndinni eru þeir
Hua Guofeng, Ye Jianying, Deng Ziaoping, Li Xiannian, Chen Yun, Hu Yaobang og Zhao Ziyang, taliö frá miöju og siöan til skiptis til hægri og vinstri.
MANNASKIPTI í FORYSTU-
LIBINU HJA KlNVERJUM
Breytingar þær, sem
gerðar voru á forystu
Kommúnistaflokks Kína
þegar flokksstjórnin hélt
miðst jórnarf und fyrir
skömmu, komu tæplega
nokkrum á óvart.
Endurreisn á nafni Liu
Shaoqi, sem rekinn haföi
veriö „eilíflega" úr
flokknum i menningar-
byltingunni og lést í fang-
elsi áriö 1969, rekur
smiöshöggið á það endur-
mat sem gert hefur verið
á tímabilinu fyrir menn-
ingarbyItinguna og er
undirstrikun á andstöðu
núverandi valdhafa gegn
menningarbyltingunni og
flestu því sem hún stóð
fyrir.
Eftir aö hafa þannig formlega
reist legstein á leiöi menningar-
byltingarinnar var tekiö til viö
aö hreinsa siöustu forystumenn
fjórmenningatimabilsins úr
leiöandi embættum.
Wang Dongxin, fyrrverandi
yfirmaöur lifvaröar Maós, Chen
Xilian, sem var yfirmaður her-
liös Pekingsvæöisins, Wu De,
sem um tima var formaöur
Pekingbyltingarnefndarinnar,
og Ji Dengkui, sem áöur var
helsti sérfræöingur flokksins i
landbúnaöarmálefnum, fengu
allir vinsamlegast leyfi til aö
setjast í helgan stein, stjórnmál
væru þeim hér eftir óviðkom-
andi.
Allir þessir menn hafa verib
hér um bil stööugt gagnrýndir
undanfarin tvö ár eöa lengur.
Sérstaklega var lögö mikil
áhersla á aö gagnrýna Wang
Dongxin, enda var hann áöur
valdamestur þessara félaga
vegna náinna tengsla sinna viö
Maó. Fyrir utan þaö aö á vegg-
blööum (meöan þau enn tiðkuö-
ust i Pekiiig) voru Wang Dong-
xin og fjölskylda hans harka-
lega gagnrýnd fyrir bruðl og
borgaralega lifnaöarhætti, hef-
ur einnig veriö bent á aö á siö-
ustu árum Maós bar Wang
Dongxin, vegna stööu sinnar
sem lífvörður Maós, töluveröa
ábyrgö á þvi hversu mörg tæki-
færi fjórmenningarnir svo köll-
uöu fengu til aö hitta Maó og
gátu þvi notfært sér heilsubrest
hans til að flytja fram pólitik
sina. Aö minnsta kosti er þaö
vist aö enginn þessara fjögurra
heiöursmanna, sem nú var vikiö
frá, var lengur vinsæll meðal al-
þýöu manna, hafi þeir þá ein-
hvern tima verið það.
Jafnframt þvi sem ] pólitiskir
andstæöingar Deng Xiaoping
hverfa úr leiðandi stööum innan
flokks og rikis koma nýir leið-
togar fram á sjónarsviöið. Er
þar helst að nefna Hu Yaobang,
hinn nýbakaöa aöalritara
Kommúnistaflokks Kina, og
Zhao Ziyang. Báöir hafa þeir nú
veriö geröir félagar i hinni sjö
manna pólitisku nefnd miö-
stjórnar Kommúnistaflokks
Kina.
Fyrir utan þá Hu og Zhao sitja
þeir Hua Guofeng, Ye Jianying,
Deng Ziaoping, Li Ziannian og
Cheng Yun i þessari æðstu nefnd
KFK.
Þó svo aö Hu Yaobang og
Zhao Ziyang hafi nú fyrst verið
formlega teknir i tölu æöstu
manna KFK, þá hafa þeir um
nokkurt skeiö haft mikil áhrif á
pólitiska stefnumótun flokksins.
A meðan ég var enn i Peking,
fyrir rúmlega hálfu ári, heyröi
ég Hu Yaobangs margoft getiö i
sambandi viö mikilvægar póli-
tiskar ákvaröanir KFK. Kin-
verskir skólafélagar minir i
Pekingháskóla, sem flestir voru
flokksfélagar, biðu oft i eftir-
væntingu eftir þvl að frétta af
innihaldi siöustu ræöu sem hann
haföi haldið.
Þegar ég vildi fá aö vita þvi
þeir álitu Hu Yaobang svona
góðan leiðtoga svaraöi einn
kunningi minn meö saman-
burði: þaö væri eitt af einkenn-
um Deng Xiaoping aö láta allt
aöutan
Fréttaritari Vísis í
Austurlöndum fjær,
Ragnar Baldursson,
fjallar í þessari grein
sinni um breytingar á
forystu kínverska
kommúnistaflokksins og
hræringar í kínversku
þjóðlífi, sem hann hefur
orðið var við á ferðum
sínum um Kína.
fjúka sem honum dytti I hug,
sem væri kannski kostur þar
sem hreinskilni væri frekar
sjaldgæfur eiginleiki meöal
pólitikusa, en hins vegar leiddi
af þessu aö sumt sem Deng
segði væri ekki endilega full-
komlega áreiöanlegt, enda væri
hann yfirleitt fyrstur manna aö
viðurkenna þaö. Aftur á móti
væri talsmáti Hu Yaobang mjög
á annan veg, hann lýsti yfirleitt
ekki yfir skoöunum sinum á
málum fyrr en eftir aö hafa
vendilega velt fyrir sér öllum
hliöum þeirra: þegar hann væri
kominn aö niöurstöðu væri hann
óhræddur við aö láta skoöanir
sinar i ljós, þó svo aö oft rækjust
þær á opinbera afstööu flokksins
og væru stundum jafnvel ekki i
samræmi viö fyrri yfirlýsingar
Dengs um viökomandi mál.
Þaö er þvi greinilegt aö þó svo
aö Hu Yaobang sé oft kallaöur
„Dengs maöur” af erlendum
fréttaskýrendum, þá er langt
frá þvi aö hann sé viljalaust
verkfæri i höndum Dengs. Hitt
er svo annað mál aö ekki er óllk-
legt aö einhver af þeim áhrifum
sem Dang Xiaoping nú hefur
eigi eftir aö færast smám sam-
an til Hu Yaobangs eftir þvi sem
Deng dregur sig meira I hlé i
kinverskum stjórnmálum.
Hinn nýi maðurinn i þessari
æöstu forystu flokksins, Zhao
Ziyang, var til skamms tima
mjög lítt þekktur utan Kina. Fá-
ir kinverskir stjórnmálamenn
eru þó vinsælli innanlands.
Aöur en Zhao var kallaöur til
starfa hjá miöstjórninni I Pek-
ing var hann fyrsti ritari flokks-
nefndar Sichuan-héraös um
nærri fimm ára skeib, eöa frá
1975. Þegar hann tók við þvi em-
bætti var stjórnkerfi héraösins
og efnahagur þess I lamasessi,
enda héraðiö enn i sárum eftir
menningarbyltinguna, en þá
höföu haröir bardagar geisaö
þar milli mismunandi bylting-
arhópa. Sichuan-héraö er eitt af
mikilvægustu landbúnaöarhér-
uöum Klna, en á timabili menn-
ingarbyltingarinnar flosnuöu
bændur/þarupp I stórhópum, at-
vinnuleysi var gifurlegt, héraö-
iö varö aö flytja inn matvæli frá
öðrum héruöum sem dugöi þó
skammt, og um götur bæjanna
reikuöu hópar betlara. Þessu á-
standi tókst Zhao Ziyang meö
eindæma dugnaöi i stjórnsýslu
héraðsins að snúa alveg viö á
skömmum tima.
Þegar ég heimsótti borgirnar
Chengdu og Chongqing á siöast-
liönu sumri þá voru betlarar
horfnir af götunum, atvinnu-
málum haföi verið komiö I viö-
hlitandi horf og Sichuan-héraö
var aftur byrjaö að flytja út
matvæli til annarra landshluta.
í samtölum minum viö fólk,
sem ég hitti i þessari ferö minni,
kom meöal annars fram að sög-
ur gengu um þaö aö flokks-
stjórnin I Peking heföi fariö
fram á aö fá Zhao Ziyang til
starfa þar, en aö þvi heföi veriö
frestaö um nokkurt skeiö þar
sem ibúar Sichuan vildu ekki
sjá af honum.
Nú fyrir skömmu barst orö-
rómur um þaö frá Klna aö i
áætlun um aö aðskilja riki og
flokk heföu ýmsir lagt þaö til aö
Zhao Ziyang tæki viö af Hua
Guofeng sem forsætisráöherra.
Þannig gæti Hua fengiö betra
tækifæri til aö einbeita sér aö
formannsembætti flokksins.
Erfitt er aö segja til um þaö
hvaö hæft er I þessum orörómi. 1
sjálfu sér er þetta hugsanlegur
möguleiki þvi aö bæöi hefur
Zhao Ziyang sannaö þaö aö
hann er frábær skipuleggjandi
og eins er varla æskilegt aö
sami maöur gegni samtimis
embættum flokksformanns og
forsætisráöherra til lengdar
eins og Hua hefur gert, reyndar
fyrstur manna.
Asamt Hua Guofeng eru þeir
Hu Yaobang og Zhao Ziyang
yngstu mennirnir i flokksfor-
ystu Kommúnistaflokks Kina.
Starfsþrek þeirra er þvi mun
meira en ýmissa annarra leiö-
andi félaga flokksins. Þetta
veldur þvi aö raunveruleg áhrif
þeirra og völd eru mun meii i en
staöa þeirra segir til um.
Þó svo aö Deng Xiaoping sé án
efa áhrifamesti leiötogi Kína I
dag má sjá aö æ athyglisverö-
ara verður aö fylgjast meö
þeim Hua, Hu og Zhao.
Tókió 30.31980
Ragnar Baldursson.