Alþýðublaðið - 21.03.1922, Page 1
1922
Þfiðjudagifflm 21. raarz
67 tölublað
|ré| jrá 3$ajirli.
Nýtízku vinnusamningar.
Litli drengurinn okkar, Pórður Frimann, dó á laugardaginn 18. þ. m.
Jarðarförin fer fram frá heimili okkar á Lindargötu 8E, þann 25.
þessa mánaðar, klukkan I e. h.
Alþýðublaðið hefir áður skýrt
"írá því, hvernig atvinnurekendur
•Á ísafirði rufu samning «m vinnu
'Jaun á verkamönnum þar. Var
þetta hið nsesta hermdarverk nú
í dýrtíðinni og , mælist illa fyrir
lijá öllum óvilhöllum mönnum.
Hafa áður verið rök að því leidd.
En þess er getið hér af því samn
ingsrofin, virðast aðeins hafa verið
fain fyrstu merki þess, að nú skyldi
nota það tækifæri, sem dýrtíð,
viðskiftakreppa, atvinnuleysi og
aðrir örðugleikar skapa, til að láta
nú kné fylgja kviði, og ganga svo
milli bols og höfuðs á sjálfstæðis-
Itrcyfingu alþýðunnar, verkalýðs-
samtökunum, að hún bíði þess
•eigi framar bætur.
Samningarnir við verkamanna-
félagið voru, svo sem áður er
getið brotnir á miðjum samnings-
tfma, og að engu hafðir. Er nú
verið að reyna að fá verkamenn
til að ganga að nýjum samning-
rnn eftir höfði og hjartalagi at-
vinnurekenda. Mnnu samningar
þessir vara á þessa leið:
Verkamaðurinn skuldbindur sig
til að vinna hjá atvinnurekandan-
um, þegar hann krefst þess, fyrir
80 aura kaup á kl.stund í dag-
vinnu kr. 1,10 f eftirvinnu og kr.
1,40 í nætur og helgidagavinnu.
Eitthvað mun tekið fram um
fhegðun verkamanna í vinnutím
anum, og sfðan er það sett skil
yrði að þeir skuli vera óháðir
vetkamannafélaginu, þ. e þeir
sem í því eru segja sig úr því,
cn hinir sem utan félags eru mega
þá auðvitað heldur ekki ganga í
það. Ekki mega þeir vinna annars
istaðar, þó atvinnurekendur hafi
ekkert handa þeim að gera, nema
með þeirra leyfi. Loks mun l
„ssmningi" þessum vera klausa
titn að, verði stofnað nýtt yerka
maíma'éljg, á nýjum grundvelli,
Mária og Ólaf
þá séu atvranurekendur fúsir til
að styðja það til frægðar.
„Samning* þennan kváðú at
vinnurekandur fara með eins og
mannsmorð. Enginn, sem undir
hann skrifar kvað fá af honum
eftirrit, svo sem þó mun skylda
eða kgaboð En hversu ótrúlegt
sem mönnum kann að virðast
þetta, þá er þó ittnihald samn
iagsins á þessa leið, eftir því er
margir skilrfk'r menn hafa sagt
þeim er þetta ritar.
,Þetta má nú kallast umhyggja
fyrir morgundeginum*, sagði gam-
ail maður, þegar hann heyrði um
samninginn, en líklega er þetta
þó aðeins ,umhyggja fyrir morg-
undeginum*, við allra tyrstu at
hugun. Svo sem flestum mun Ijóst
felur þessi samningur flest þau at
riði i sér, að fáir eða enginn
skrifar undir hann af fúsum vilja,
eða með ráðnum hug, að mála
vöxtum athuguðum
Atvinnur ekendur eru ekki skyldir
til að láta verkamennina hafa
vinnu, nema þegar þeir, að eigin
dómi, hafa þeirra þörf. Þrátt fyrir
samningana, láta þeir þvi eins og
vant er aðeins vinna þau verk,
er þeir v:gna rckstursins ekki
komast hjá að Iáta vinna. Atvinna
eykst þvi alls ekki vegna samn-
inganna.
Vínnukaupið er fast ákveðið
80 aura á timann eða um 220
kr. á mánnði ef maðurinn hefir
stöðuga vinnu. En nú er ekki
þvi að heilsa. Fyrir vinnutapi
mun þurfa að draga svo cnikið
frá að meðal árstekjur með þessu
kaupi naumast munu geta orðið
hærri en h u. b 1500 til 2000
krónur, þegar dregið er frá hæfi
lega fyrir iðjuleysisdögum og
r Thorarensen.
skammdegi. Lágt reiknað fer
þriðjungur launa þessara í húsa-
leigu og eru því samningar þessir
engin sældarkjör, þó eingöngu sé
á þetta litið frá fjárhagslegri hlið;
og færi svo að vörur færu frekar
hækkandi, en lækkandi, verður
beinKnis stór bættulegt fyrir af-
komu manna og fjárhagslegt sjálf-
stæði, að ganga að þeim. Enn er
ónefndur stæðsti böggullinn sem
fylgir skammrifi þessu. En það er
réttindaskerðingin.
Réttur til að stofna félög í sér-
hverjum löglegum tilgangi er
hverjum borgara rikisins gefinn,
með stjórnarskránni. Sá réttur er
á engan hátt minna verður, né
ónauðsynlegri, en kosningaiéttur-
inn og önnur algeng mannréttindi.
Mun það álitast eigi alllitil skerð-
ing á frelsi að láta hann af hendi
svo sem krafist er í samningum
þessum. En hungrið sverfur að,
og frumburðarrétt sinn er sagt að
Esaú hafi selt fyrir einn bauna-
skerf Verður manni sð spyrja.
Hvað kemur næst? Verður það
ekki frsmvegis gert að skyldu,
við þann sem á undir högg að
sækja til atvinnurekandans, að
hann greiði atkvæði í þjóðmálum
eins og honum þóknast. Verður
ekki með sama réttl krafist af
verkamanninum að hann segi sig
úr þjóðkirkjunni, eða skilji við
konuna sína, ef hann vilji njóta
þeirra friðinda, að strita fyrir
sultarlaunum, heldur en svelta
\
heilu hungri. Vissulega. Hefnir
það sín nú á verkamöncum hve
samtök þeirra eru i barndótni. En
það stendur til bóta þó síðar verði.
Gæti að því rekið að félögin.
yrðu einskonar leynifélög Og er
þá illa farlð lýðfrjálsu laudi,' ef