Morgunblaðið - 11.12.2001, Blaðsíða 28

ERLENT
28 ÞRIÐJUDAGUR 11. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
FLÓTTAMENNIRNIR þrettán,
sem fundust látnir eða meðvitundar-
litlir í flutningagámi á Írlandi á laug-
ardag, voru líklega að reyna að kom-
ast til Englands, að því er írska
lögreglan greindi frá í gær. Ástand
hinna fimm þeirra, sem fundust á lífi,
var í gær talið vera stöðugt.
Flóttafólkið fannst þegar vöru-
flutningabílstjóri opnaði gáminn á
bílastæði í bænum Wexford í suð-
austurhluta Írlands, í um 48 km fjar-
lægð frá höfninni í Waterford, þar
sem gámurinn kom að landi.
Írska lögreglan hefur fyrir milli-
göngu Alþjóðalögreglunnar, Inter-
pol, óskað eftir aðstoð lögregluyfir-
valda í Belgíu, Þýskalandi, Ítalíu og
Tyrklandi við rannsókn málsins.
Ekki var ljóst í gær hvert þjóðerni
flóttamannanna væri, en getgátur
voru uppi um að þeir væru frá Tyrk-
landi, Albaníu og Alsír. Írska lögregl-
an telur að gámurinn hafi verið send-
ur með lest 30. nóvember sl. frá
Mílanó á Ítalíu til Kölnar í Þýska-
landi, þangað sem hann kom 2. des-
ember. Sama dag var hann sendur til
Zeebrugge í Belgíu. Þar var gámnum
komið um borð í flutningskip, sem
lagði úr höfn 4. desember og kom að
landi í Waterford tveimur dögum síð-
ar, á fimmtudag í síðustu viku.
Talsmaður írsku lögreglunnar
sagði að svo virtist sem glæpamenn,
sem sérhæfa sig í smygli á fólki, hafi
komið flóttafólkinu fyrir í gámnum,
hugsanlega í Belgíu. Sagði hann að
svo virtist sem fólkið hefði talið sig
vera á leiðinni til hafnar í suðurhluta
Englands, en þá hefði ferðin einungis
tekið tvo daga. Þess í stað var fólkið
lokað inni í gámnum í fimm daga.
Þeir fimm sem komust lífs af eru
sautján ára piltur, þrír karlar á fer-
tugsaldri og fertug kona. Að sögn
lækna höfðu þau orðið fyrir súrefn-
isskorti, ofkælingu og ofþornun, en
voru á batavegi í gær.
Átta flóttamannanna létu lífið:
fjórir karlar, ein kona og þrjú börn,
sennilega á aldrinum fjögurra til tólf
ára.
„Hræðilegur
harmleikur“
Bertie Ahern, forsætisráðherra Ír-
lands, sagði á sunnudag að um væri
að ræða „hræðilegan harmleik“ og að
allt kapp yrði lagt á að koma höndum
yfir þá sem bæru ábyrgð á dauða
flóttamannanna. Dómsmálaráðherra
Írlands, John O’Donoghue, sagði að
ef eftirlifendurnir sæktu um hæli á
Írlandi myndu yfirvöld fjalla um mál
þeirra af „skilningi og mannúð.“
Fimm flóttamann-
anna á batavegi
Reuters
Lögreglumaður gætir flutningagámsins, þar sem átta flóttamenn fundust látnir á laugardag.
Hugsanlegt að flóttafólkið, sem fannst í gámi
á Írlandi, hafi talið sig vera á leið til Englands
TÍU ár eru liðin síðan leiðtogi
stjórnarandstöðunnar í Burma,
Aung San Suu Kyi, hlaut friðar-
verðlaun Nóbels. Hún er nú í
stofufangelsi herforingjastjórnar-
innar í Rangoon. Flokkur Suu Kyi
fékk rúmlega 80% atkvæða í þing-
kosningum árið 1990 en herforingj-
arnir ógiltu niðurstöðuna. Fjöldi
friðarverðlaunahafa með þá Jose
Ramos-Horta frá Austur-Tímor og
Desmond Tutu, erkibiskup frá
Suður-Afríku, í broddi fylkingar,
komu á laugardag fram á útifundi
við þinghúsið í Ósló þar sem þess
var krafist að Suu Kyi fengi frelsi
og lýðræði yrði komið á í Burma
Meðal þeirra sem ávörpuðu
fundinn var Kjell Magne Bondevik,
forsætisráðherra Noregs, sem
heimsótti Suu Kyi í Rangoon 1998
og Sein Win, forsætisráðherra út-
lagastjórnar flokks Suu Kyi.
Sýnt var myndband með ávarpi
Suu Kyi en bandinu var smyglað
frá Burma. Hún sagði ekki auðvelt
að starfa við þessar aðstæður en
sagðist hafa trú á að mannkynið
gæti tekið framförum þótt hún og
stuðningsmenn hennar viður-
kenndu um leið veikleika sína.
„Við göngum í gegnum eldraun
og langar til að biðja vini okkar að
hjálpa okkur að sigrast á veikleik-
unum jafnt sem hörku og óréttlæti
andstæðinga okkar,“ sagði Suu
Kyi. Einnig flutti Madeleine Al-
bright, fyrrverandi utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, ávarp með
aðstoð fjarsambands frá Wash-
ington. Tónlistarmennirnir Bono
og Sinead O’Connor fluttu með
hjálp fjarsambandsins lög með
textum sem tileinkaðir voru Suu
Kuyi. Samtímis útifundinum voru
haldnir stuðningsfundir í nær 40
öðrum borgum víða um heim og
bein útsending var á Netinu.
Tutu, sem ekki er sjálfur maður
hávaxinn, sagði að Suu Kyi væri
lítil vexti en „í siðferðislegu tilliti
er hún risi sem sumir stórir karlar
eru dauðhræddir við, þótt þeir séu
gráir fyrir járnum“.
Suu Kyi hefur stutt viðskipta-
bann á herforingjastjórnina og hef-
ur slíkum aðgerðum verið beitt af
hálfu nokkurra ríkja. Blaðamaður
Morgunblaðsins spurði Ramos-
Horta hvort hann væri samþykkur
þeirri stefnu. Hann sagðist að
sjálfsögðu virða skoðun Suu Kyi en
yfirleitt vera á móti viðskiptaleg-
um refsingum, þær hefðu yfirleitt
engin eða öfug áhrif.
En meta yrði hvert mál út af
fyrir sig og forðast kreddur. Hann
hefði til dæmis ekki mælt með því
að viðskiptabanni yrði beitt gegn
Indónesíustjórn er A-Tímorbúar
háðu frelsisbaráttu sína og hann
væri fylgjandi því að Bandaríkja-
menn afléttu bannin á Kúbu.
En hvað með Írak? „Þar gegnir
allt öðru máli en um Burma sem
ekki ræður yfir neinum gereyðing-
arvopnum. Írak hefur tvisvar ráð-
ist gegn grannlöndum sínum, fyrst
Íran og síðan Kúveit. Ég skal
hætta að styðja viðskiptalegar
refsingar gegn Írak ef einhver get-
ur sannfært mig um að afnám
bannsins muni koma börnum og
óbreyttum borgurum í Írak til
góða, að óbreyttir borgarar þar fái
þá brýnustu þörfum sinnt.“ Hann
sagðist styðja aðgerðirnar gegn
talibönum og Osama bin Laden.
„Ég var meðal hinna fyrstu til að
mæla með valdbeitingu til að koma
talibönum frá,“ sagði Ramos-
Horta.
Hann sagði stöðu mála á Austur-
Tímor nú góða og fólk hefði trú á
framtíðinni. Frjálsar kosningar
hefðu gengið afar vel fyrir sig og
ofbeldið hefði verið kveðið niður.
Nær 30% þingmanna væru konur
sem væri einstakt í þessum heims-
hluta og í íhaldssömu þjóðfélagi
eins og í landi hans. Aðspurður
sagði hann að samið hefði verið um
að friðargæslulið SÞ yfirgæfi land-
ið í áföngum, helmingurinn hyrfi á
brott þegar á næsta ári. Lýst yrði
yfir fullu sjálfstæði Austur-Tímor í
maí 2002 en íbúar landsins eru um
800.000.
„Við ætlum að bjóða öllum þjóð-
höfðingjum heims til okkar af
þessu tilefni og vafalaust verður
það alger martröð ef allir mæta!
En við reynum að sjá vel fyrir
þörfum þeirra og viljum að þeir
komi allir,“ sagði Jose Ramos-
Horta.
AP
Nóbelsverðlaunahafarnir Jose Ramos-Horta og Elie Wiesel á leið til
útifundar í Ósló á laugardag, þar sem þess var krafist að friðarverð-
launahafinn Aung San Suu Kyi frá Burma fengi frelsi.
„Risi sem stórir
karlar óttast“
Friðarverðlaunahafar Nóbels heiðra Aung San Suu Kyi
Ósló. Morgunblaðið.
FYRSTA tilraunaverkefnið með
notkun ódýrra, innfluttra samheita-
lyfja gegn alnæmi í Afríku hófst í
Nígeríu í gær. Á hersjúkrahúsi í
Lagos, stærstu borg landsins, biðu
sjúklingar og læknar eftir því að
lyfið yrði afhent, eins og rík-
isstjórnin hafði lofað.
Þau alnæmislyf sem hingað til
hafa verið fáanleg í Nígeríu eru
sömu sérheitalyfin og seld eru á
Vesturlöndum, en mánaðarskammt-
urinn af þeim kostar hátt í 75 þús-
und naírur, eða tæpar 73 þúsund
krónur. Meðallaun í Nígeríu eru um
3.500 krónur. Þeir sem biðu á her-
sjúkrahúsinu kváðust hafa heyrt að
nígerísk stjórnvöld ætluðu að gera
tilraun með ódýr samheitalyf, sem
flutt væru inn frá Indlandi, og yrði
kostnaðurinn um 38 þúsund krónur
á sjúkling á ári. Verða lyfin mikið
niðurgreidd af stjórnvöldum. Fyrst
í stað mun einungis fámennur hóp-
ur sjúklinga fá lyfin, en þegar mest
verður eiga um tíu þúsund sjúkling-
ar að geta fengið þau.
Alls eru um 3,5 milljónir manna í
Nígeríu með alnæmi eða sýktir af
veirunni er veldur sjúkdómnum.
Tilraunaverkefni í Nígeríu
Ódýr samheitalyf
gegn alnæmi
Abuja, Lagos. AFP.
HUGSANLEGT er, að Rússar og
Bandaríkjamenn muni undirrita nýj-
an samning um fækkun kjarnavopna
fyrir mitt þetta ár en ágreiningur
þeirra um ABM, gagneldflauga-
samninginn frá 1972, er sá sami og
áður. Kom þetta fram í viðræðum
Colins Powells, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, og Ígors Ívanovs,
utanríkisráðherra Rússlands, í
Moskvu í gær.
George W. Bush, forseti Banda-
ríkjanna, og Vladímír Pútín, forseti
Rússlands, tilkynntu um verulega
fækkun kjarnaodda á fundi sínum í
Bandaríkjunum í síðasta mánuði en
Pútín vildi þá, að hún yrði ákveðin
með samningum en Bush ekki. Nú
hafa Bandaríkjamenn gefið eftir
hvað þetta varðar og sögðu þeir
Powell og Ívanov í gær, að hugsan-
lega yrðu samningar um fækkunina
undirritaðir fyrir mitt þetta ár. Ív-
anov ítrekaði hins vegar, að deilan
um fyrirhugað eldflaugavarnakerfi í
Bandaríkjunum hefði ekkert breyst
en Powell lagði áherslu á, að finna
yrði leið til að losna við þá spenni-
treyju, sem ABM-samningurinn
væri.
Úreltur eða hornsteinn
stöðugleikans
Með ABM var Rússum og Banda-
ríkjamönnum bannað að koma sér
upp eldflaugavarnakerfi en Banda-
ríkjastjórn telur samninginn úreltan
og nefnir meðal annars, að í honum
hafi ekki verið gert ráð fyrir „óút-
reiknanlegum“ ríkjum á borð við
Norður-Kóreu og Íran. Rússar halda
því hins vegar fram, að samningur-
inn sé einn af hornsteinum stöðug-
leikans í heiminum.
Nýr afvopn-
unarsamning-
ur í augsýn
Rússa og Bandaríkjamenn
greinir enn á um ABM
Moskvu. AFP.