Morgunblaðið - 13.12.2001, Blaðsíða 58

UMRÆÐAN
58 FIMMTUDAGUR 13. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Á RÁÐSTEFNU
sjávarútvegsráðu-
neytisins nýlega um
„endurskoðun á að-
ferðafræði Hafrann-
sóknarstofnunar“
reyndi undirritaður
að fá svör við spurn-
ingum sem illa hefur
gengið að fá svarað í
mörg ár. Formáli að
einni spurningu sem
ég beindi til Gunnars
Stefánssonar tölfræð-
ings var eitthvað á
þessa leið:
„Árin 1975 til 1980
stækkaði þorskstofn-
inn úr um 800 þúsund
tonnum í 1.600 þúsund tonn þrátt
fyrir að sókn væri að meðaltali um
360 þúsund tonn árlega, sem var
120 þúsund tonnum t.d. umfram
ráðgjöf ársins 1975 („svarta
skýrslan“). Er þetta ekki sterk
vísbending um að þorskstofninn
bregðist við auknu veiðiálagi með
aukinni eigin framleiðslu og
reynslan hafi þannig sýnt að betra
hafi verið að hafa mikla sókn?“
Svar Gunnars var að það hefði
verið árgangurinn 1973 sem hefði
verið svo sterkur að þess vegna
hefði stofninn stækkað svo mikið
umfram áætlun. Punktur.
Spurt aftur
Við skulum því líta á árin 1972–
1975 til að kanna hvort „röksemd-
ir“ Gunnars séu haldbærar. Með-
alveiðiálag 1972–1975
(4 ár) var um 43% af
stofnstærð, sem er
það hæsta sem hefur
verið hérlendis. Við
höfðum fært landhelg-
ina út í 50 mílur 1972.
Veiðiálag utan 50
mílna var fólgið í gíf-
urlegri sókn mörg
hundruð erlendra tog-
veiðiskipa þar sem all-
ir djöfluðust eins og
þeir gátu með fóðruð-
um togvörpum o.fl.
Við höfðum þá nýlega
keypt fjölda skuttog-
ara og veiðiálag innan
50 mílna var einnig
mikið. Þeir sem vilja staðreyndir
um skipafjölda tali við Landhelg-
isgæsluna.
Hvað varðar „röksemdir“ Gunn-
ars með árganginn 1973 varð því
sá árgangur til árið eftir að við
færðum út í 50 mílur og klekst því
út og elst upp við mesta veiðiálag
og „ofveiði“ eins og það gerðist
verst – að mati ráðgjafa og töl-
fræði Gunnars.
Ef það var „ábyrgðarlaus of-
veiði“ árin 1972–1975 með 43%
meðalveiðiálagi hvers vegna varð
þá 1973-árgangurinn svo sterkur
að við gátum veitt úr þessum eina
árgangi meira en eina milljón
tonna af þorski? Árið 1973 eitt og
sér var veiðiálag 47% það hæsta
sem þekkt er! Eru þessar „rök-
semdir“ Gunnars ekki eitthvert
mesta sjálfsmark sem hægt er að
skora?
Segir ekki þessi reynsla, að
„ábyrgðarlaus ofveiði“ umrædd ár
hafi reynst frábærlega vel?
Er ekki mögulegt að forrita töl-
fræði með svo einföldum hætti að
afleit reynsla – eins og síðustu tvö
ár í þorskveiðiráðgjöf sé mikil
áhætta þar sem það týndust 600
þúsund tonn af þorski – en reynsl-
an árin 1972–1979 sé lítil áhætta
þar sem náttúran virtist stórauka
afrakstur við hátt veiðiálag?
Ég vona að Gunnar Stefánsson
svari þessu þannig að honum verði
sá sómi að, sem hæfir manni sem
ættaður er af góðu fólki úr Jök-
uldalnum, fólki sem veit að ekki er
hægt að troða flestum lömbunum
sem koma af fjalli í fjárhúsið til að
auka afrakstur – nema þá eiga til
þess fóður og stærri beitarhaga.
Nýja tölfræði frá
Gunnari Stefánssyni?
Kristinn
Pétursson
Höfundur er fiskverkandi.
Fiskveiðistjórnun
Eru þessar „röksemd-
ir“, spyr Kristinn
Pétursson, ekki
eitthvert mesta
sjálfsmark sem hægt
er að skora?
NÚ eru aðilar hins
sk. almenna vinnu-
markaðar að ræða sam-
an og reyna að finna
leiðir til að komast hjá
uppsögn launaliðar
þeirra almennu kjara-
samninga, sem gerðir
voru árið 2000 til fjög-
urra ára. Þau viðmiðun-
armörk sem sett voru í
þessum samningum eru
í uppnámi vegna verð-
bólgu og mikilla launa-
breytinga í kjarasamn-
ingum starfsmanna
ríkis og sveitarfélaga.
Þeir sem hafa fylgst
með vinnumarkaðinum undanfarin ár
og sérstaklega frá því að kjarasamn-
ingum lauk í fyrra á almennum
vinnumarkaði gera sér ljóst hversu
galið núverandi fyrirkomulag á þess-
um málum er. Eins og eðlilegt er þá
er fyrst samið á hinum almenna
vinnumarkaði þar sem fyrirtækin og
einstaklingarnir sem greiða skattana
starfa. Síðan koma ríkið og sveitar-
félög á eftir og þá hefst farsi sem allir
hljóta að sjá að gengur ekki í fá-
mennu þjóðfélagi á 21.öld. Hin ýmsu
félög og samtök opinberra starfs-
manna, sem eru alls góðs maklegir en
hafa verið óheppnir með forystu og
þróun sinna kjaramála, setja fram
himinháar kröfur um kjarabætur, því
miður oft með óábyrgum hætti sem
tekur ekkert mið af því hvað gerst
hefur á hinum almenna
vinnumarkaði þar sem
tekjustreymi hins opin-
bera verður til og þar
sem menn verða að
meta þol fyrirtækja og
atvinnugreina þegar
samið er um kjörin. Þar
vita menn að óraunhæf-
ir samningar setja fyr-
irtækin beint á hausinn
og skerða þar með at-
vinnutækifærin. Ljóst
er að á þessum markaði
eru bæði atvinnurek-
endur og launþegar
meðvitaðir um þetta og
sýna ábyrgð í sínum
samningum.
Sveitarfélög, stofnanir þeirra og
ríkisins hafa því miður látið undan
hinum óraunhæfu kröfum viðsemj-
enda sinna þar sem sífellt er seilst
dýpra í vasa skattgreiðenda. Þetta
gengur ekki jafnvel þótt laun ein-
stakra hópa séu metin lág því það
geta fleiri sagt. Það er fáránlegt í
okkar litla þjóðfélagi að starfrækja
tvo samsíða vinnumarkaði. Að sjálf-
sögðu á vinnumarkaðurinn að vera
einn og fólk að geta flutt sig greiðlega
á milli fyrirtækja og stofnana án þess
að þurfa jafnframt að skipta um
kjarasamninga, stéttarfélög, lífeyris-
sjóði o.s.frv. Hvaða munur er á fag-
lærðum manni sem vinnur hjá opin-
berri stofnun eða einkafyrirtæki? Er
rafvirkinn, gjaldkerinn, bílstjórinn
o.s.frv. ekki betur settur á okkar tím-
um ef hann getur eftir atvikum flutt
sig á milli einkarekinna og opinberra
fyrirtækja. Ég held það. Það dregur
líka úr kostnaði við hagsmunagæslu,
en tryggir jafnframt samræmi í kjör-
um. Opinberir aðilar virðast einnig í
vaxandi mæli telja heppilegt að reka
stofnanir með einkareksturssniði
annað hvort með því að selja þær eða
að bjóða út reksturinn og gera þjón-
ustusamninga um hann. Þetta styður
einnig þá skoðun að einn vinnumark-
aður eigi að vera í landinu.
Ég tel að stefna beri að sameiningu
hins opinbera og almenna vinnu-
markaðar, e.t.v. í skrefum, á næstu
árum. Með því verða allir grunn-
kjarasamningar gerðir á sama tíma,
en síðan unnið að gerð vinnustaða-
samninga í kjölfarið. Þetta tryggir
samræmi í kjarabreytingum á vinnu-
markaði og færir ábyrgari samninga-
gerð inn á verksvið opinberra stofn-
anna og fyrirtækja. Við megum
hreinlega ekki fara aftur inn í þann
farsa, með tilheyrandi truflunum og
kostnaði fyrir þjóðfélagið, sem við
höfum horft upp á þetta og síðasta ár
hér á landi.
Einn vinnumark-
aður – annað er
tímaskekkja!
Sigurður Jónsson
Höfundur er framkvæmdastjóri
SVÞ.
Atvinna
Ég tel, segir Sigurður
Jónsson, að stefna beri
að sameiningu hins op-
inbera og almenna
vinnumarkaðar.
Stretchbuxur kr. 2.900
Konubuxur frá kr. 1.690
Dragtir, kjólar,
blússur og pils.
Ódýr náttfatnaður.
Brandtex fatnaður
Nýbýlavegi 12, sími 5544433