Morgunblaðið - 21.12.2001, Blaðsíða 46

MINNINGAR
46 FÖSTUDAGUR 21. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
K
ertasníkir var fag-
urkeri, og kannski
var það rótin að
óhamingju hans.
Hefði hann ekki
heillast svona – eða látið glepj-
ast, eftir því hvernig á málin er
litið – af fegurð kertalogans þá
hefði þetta svo sem ekki verið
neitt mál. Hann hefði bara
sporðrennt tólginni sem hverjum
öðrum mat, og ekki lent í þess-
ari árans krísu.
Eftir því sem best verður séð
af sögum lenti enginn íslensku
jólasveinanna í viðlíka sál-
arkreppu og Kertasníkir. Að
vísu var þetta eitthvað erfitt hjá
þeim sumum – Stekkjastaur
lenti í basli með að sjúga ærnar
af því að hann var með staur-
fætur; staut-
urinn hjá
Ketkróki var
stundum dá-
lítið stuttur.
En enginn
sveinanna
þrettán efaðist um hvað hann
vildi – nema Kertasníkir.
Kannski var þetta bara bölvun
er fylgdi þeim örlögum hans að
vera þrettándi í röðinni. Og þó,
varla er ástæða til hjátrúar í
sambandi við jólasveina. Nei, or-
sök sálarkreppu Kertasníkis var
einföld: Hann var fagurkeri.
Að þessu leyti var Kertasníkir
klárlega sá jólasveinn sem lík-
astur var mönnum. Hann dróst
að því sem var fagurt og bjart
og nærði sálina – en kannski
síður líkamann. Og svo mikil og
sterk var þessi fegurðarþrá, að
garnagaulinu var ekki svarað;
skerandi hungurverkir sem ristu
innan kviðinn voru að engu hafð-
ir. Bara til þess að geta gónt í
ljósið og vikið skammdeg-
ismyrkrinu til hliðar – í smá-
stund og reyndar á afskaplega
takmörkuðum bletti.
Það hlýtur að hafa verið óhjá-
kvæmilegt að á endanum hafi
Kertasníkir – þessi mannlegi
jólasveinn – gefist upp fyrir
kröfum búksins og sporðrennt
ljósinu. Hversu margt fólk hefur
ekki lent í því að falla í freistni
og gleypa bókstaflega í sig það
sem gleður augað – bara til að
verða fyrir vonbrigðum?
Maður sér Kertasníki fyrir
sér, einan í myrkrinu, eftir að
loginn er horfinn ofan í maga,
dapran á svip, með tólgardropa
á hökunni og brunablett á tung-
unni.
Hann horfir tregablöndnu
augnaráði út í dimmuna, og það
er sem hann viti á sig sök. En
hann veit líka, að það var engin
leið að hann stæðist þá freist-
ingu að borða ljósið. Auðvitað
var óhugsandi annað en að hann
myndi á endanum breyta rangt
– hann vissi það allan tímann –
og kannski er það ekki fyrst og
fremst ljósið sem hann saknar,
heldur frekar sú hugmynd, sem
lifði smástund, að ef til vill
myndi fegurðin nú loksins hafa
betur.
En hann vissi, jafnvel áður en
hugmyndin kviknaði, að hún
myndi verða að engu. Samt naut
hann hennar meðan hún tórði,
vitandi vits, að hún væri blekk-
ing. En ljósið er blekking sem
Kertasníkir þráir; sjálfsblekk-
ingin ljúfa sem enginn fær stað-
ist. Það er sennilega þessvegna
sem Kertasníkir kemur síðastur.
Hann reynir um hver einustu jól
að komast hjá því að fara til
byggða því að hann veit sem er,
að þrátt fyrir ljósin sem heilla
hann þar bíða hans þar líka hin
sárustu vonbrigði. Hvert einasta
aðfangadagskvöld, þegar hann
hefur lotið í lægra haldi – eins
og hann vissi að hann myndi á
endanum gera – tautar hann
staðfastur út í myrkrið: Aldrei
aftur. Þetta var í síðasta sinn.
Er nema von, að þessi fárán-
lega þrá eftir fegurðinni, sem
ljóslega verður aldrei höndluð
fyrir fullt og allt, veki honum
gremju út í sjálfan sig – jafnvel
fyrirlitningu – og hann óski þess
að hann væri laus við hana? Geri
jafnvel tilraun til að bæla hana?
En alltaf fer það svo, að hann
arkar af stað; þegar að-
fangadagur kemur, einu sinni
enn stenst Kertasníkir ekki mát-
ið og eltir drauminn um að fá að
njóta ljóssins. Ef hann veit að
hann stefnir rétt eina ferðina á
vit vonbrigðanna þá er sú vitund
hans rækilega bæld, og ekkert
kemst að nema birtuþráin ein.
Ef út í það er farið – og kalt
litið á málin – þá er í rauninni
furðulegt, að svona lítill og veik-
ur logi, sem ryður ekki burt
nema litlu af myrkri, skuli geta
dregið heilan jólasvein yfir fjöll
og firnindi, jafnvel í kafsnjó og
gaddi, og alla leið til byggða.
En auðvitað er það ekki þessi
litli logi sem dregur Kertasníki
áfram í gegnum snjóinn, heldur
er sveinninn knúinn áfram af
neistanum sem loginn sem hann
gleypti í fyrra skildi eftir sig í
sálartetrinu – að því gefnu að
jólasveinar hafi sál – og hefur
aldrei kulnað alveg.
Bráðum rennur aðfangadagur
upp. Einhversstaðar á fjöllunum
er Kertasníkir nú þegar búinn
að gefast upp fyrir þrám sínum;
segir við sig að það þýði ekkert
að rembast gegn blekkingunni –
kannski hefur hann verið að lesa
Stein, og veit að „í draumi sér-
hvers [sveins] er fall hans falið“.
Er nokkuð til verra en meðvituð
sjálfsblekking?
Það væri þá ekki nema
ímynduð sjálfsblekking. Kerta-
sníkir mun ösla skaflana þung-
lega og þykjast vita undir niðri
að hann sé með þessu ferðalagi
(sem hann er búinn að fara
óteljandi sinnum – alltaf það
sama) að ganga blekkingunni á
vald, draumnum um að nú muni
hann varðveita fegurð og birtu
logans. En hann mun þykjast
vita, að hann muni á endanum
bara borða fjárans kertið, og
byrja hringavitleysuna á ný.
Það sem Kertasníki yfirsést
þó alveg er að birtuþráin og
ljósið, sem hann heldur að sé
blekking er verði maganum að
bráð, hefur ár eftir ár, öld fram
af öld, rekið hann á lappir, sett
honum kúrsinn, og í raun sagt
honum hvað það merkir, að vera
Kertasníkir.
Þar sem hann veður snjóinn á
leið til byggða verður ekki betur
séð, en Kertasníkir sé hamingju-
samur.
Að borða
ljósið
„Þrettándi var Kertasníkir,
– þá var tíðin köld,
ef ekki kom hann síðastur
á aðfangadagskvöld.“
VIÐHORF
Eftir Kristján G.
Arngrímsson
kga@mbl.is
Jóhannes úr Kötlum: Jólasveinarnir
✝ Guðjón Guð-mundsson fædd-
ist á Egilsstöðum í
Flóa 8. október 1914.
Hann lést á Hjúkrun-
arheimilinu Ljós-
heimum á Selfossi 11.
desember síðastlið-
inn. Foreldrar hans
voru Guðmundur
Ágúst Eiríksson frá
Hvítárholti, bóndi á
Egilsstöðum, f. 21.
ágúst 1879, d. 12.3.
1963, og Kristín
Gísladóttir frá Graf-
arbakka, húsfreyja, f.
6. nóvember 1883, d. 14.12. 1965.
Systkini Guðjóns eru: 1) Eiríkur f.
17.7. 1909, maki 1 Gunnborg Sig-
urðardóttir, f. 9.5. 1913, d. 11.4.
1984, maki 2 Margrét Benendikts-
dóttir, f. 10.10. 1921. 2) Guðmund-
ur, f. 8.12. 1910, d. 15.1. 1981, maki
Þorbjörg Valdimarsdóttir, f. 13.2.
1910. 3) Gísli, f. 1.4. 1912, maki
María Elísabet Olgeirsdóttir, f.
12.6. 1912, d. 26.12. 1994. 4) Krist-
jana, f. 11.5. 1913, d. 4.9. 1995. 5)
Helga Laufey, f. 18.12. 1916, d.
16.1. 1995, maki Páll Óskar Guð-
jónsson, f. 6.9. 1911, d. 11.9. 1966.
6) Regína, f. 29.8.
1918, maki Pétur
Kárason, f. 18.7.
1922, d. 28.9. 1996. 7)
Æsa Guðbjörg, f.
29.4. 1920. 8) Albert,
f. 22.9. 1922, maki
Helga Ásta Jónsdótt-
ir, f. 31.10. 1944. 9)
Gunnar, f. 10.5. 1926,
d. 1.1. 1983, maki 1
Sigríður Vigfúsdótt-
ir, f. 28.8. 1928, d. 6.6.
1959, maki 2 Arn-
heiður Helgadóttir, f.
21.9. 1928. Guðjón
var ókvæntur og
barnlaus, en hélt lengstum heimili
með Æsu Guðbjörgu, systur sinni.
Fyrstu starfsárin vann Guðjón
við hefðbundin bústörf, stundaði
sjóróðra tvo vetur og var í vinnu-
mennsku í Villingaholti í Flóa og
víðar. Mestan hluta starfsævinnar
starfaði Guðjón við smíðar, fyrst á
eigin vegum, en síðar hjá Tré-
smiðju Kaupfélags Árnesinga á
Selfossi um nær fjögurra áratuga
skeið.
Útför Guðjóns fer fram frá Sel-
fosskirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 13.30.
Það var fyrir liðlega 24 árum að ég
kynnist fyrst Guðjóni, þegar ég fór að
venja komur mínar á heimili hans,
Æsu og Kristínar. Eðlilega tók Guð-
jón varlega á móti þessum unga sjó-
manni, en frá fyrsta handtaki gerði ég
mér grein fyrir að þarna var heiðar-
legur og ákveðinn maður fyrir.
Þegar kynni okkar fóru að treyst-
ast, er við Kristín fóru að búa saman,
kom enn betur í ljós sá hlýleiki og
traust er Guðjón bjó yfir. Alltaf var
hann tilbúinn að aðstoða við það sem
gera þurfti og var það mér mikils virði
alla tíð.
Það var gaman að sitja og ræða við
Guðjón, hann var gjörkunnur lífinu
hér á Selfossi og í sveitunum í kring.
Hann var skemmtilegur frásagnar-
maður og sögur frá uppvaxtarárum
hans voru alltaf jafn fróðlegar. Oft sat
hann við eldhúsborðið hjá okkur og
sagði sögur af því þegar hann fór ung-
ur maður fótgangandi eða á hestum á
milli bæja í Villingaholts-hreppnum
og sinnti smíðum og öðrum viðvikum.
Hann sagði skemmtilegar og fróðleg-
ar sögur af mannlífi í þá daga. Það eru
forréttindi að hafa fengið að kynnast
manni sem þekkti svo vel sögu þjóð-
arinnar á þeim miklu breytingartím-
um sem síðasta öld var. Fyrir það
þakka ég innilega.
Guðjón hafði sínar skoðanir á þjóð-
málum og þó að okkar skoðanir lægju
þar ekki saman, var fróðlegt og
skemmtilegt að heyra hversu ákveðið
og eindregið hann studdi sína menn,
sama á hverju gekk. Hann var af-
skaplega trúr sínum vinnuveitanda
sem hann starfaði hjá í liðlega 40 ár
og ekkert gat orðið til þess að varpa
skugga á þann trúnað.
Þau síðustu 10 ár sem Guðjón bjó
hér í húsinu hjá okkur, hafa verið afar
ánægjuleg. Það er auðvitað mörgu að
sinna og í mörg horn að líta í stóru
húsi og án dyggrar aðstoðar Guðjóns
hefðu þau verk verið þyngri fyrir mig.
Af hlýhug þakka ég fyrir öll þau
góðu kynni sem ég af Guðjóni fékk
þann tæplega fjórðung úr öld sem
okkar leiðir lágu saman.
Sigurður Þór Sigurðsson.
Kæri Gunni.
Það er furðuleg tilfinning að þurfa
að kveðja þig núna, svona snöggt. Þér
hefur verið ætlað nýtt hlutverk og er
það greinilegt að eitthvað mikið er í
gangi þarna uppi, fyrst þú ert kall-
aður upp. Ætli Guð og englarnir
standi ekki í endurbótum á hýbýlum
sínum. Nú á að breyta og bæta í
himnaríki og þá hefur vantað einn
pottþéttan. Ekta fagmann sem kann
allt og getur allt.
Mikið eigum við Andri eftir að
sakna þess að hitta þig ekki þegar
okkur dettur í hug að líta inn. Hvort
sem það var á sunnudagsmorgni eða
við birtumst óvænt um kvöldmatar-
tímann, alltaf var okkur jafnvel tekið,
hlaupið út í bakarí og keyptar morg-
unkræsingar eða við fengum ekki að
fara heim fyrr en við værum búin að
borða kvöldmat. Umhyggjan sem þú
barst fyrir öðrum leyndi sér heldur
ekki og er mér minnisstætt eitt atvik
þegar þú hafðir frétt af því að við vær-
um á leiðinni í heimsókn, þá dreifstu
þig út í búð að kaupa hlið og varst á
fullu að setja það upp þegar við kom-
um, þér fannst það nú alveg ómögu-
legt ef Andri tæki upp á því að detta
niður stigann.
Elsku Gunni, ég þakka þér fyrir
alla hjálpina, góðmennskuna og kær-
leikann sem þú hefur sýnt mér og
Andra í gegnum tíðina. Takk fyrir all-
ar góðu stundirnar.
Elsku Inga, Hilmar, Ólöf, Kristín
og Karen, ég votta ykkur mína dýpstu
samúð og bið góðan Guð að styrkja
okkur á þessum erfiðu tímum.
Íris.
GUÐJÓN
GUÐMUNDSSON
✝ Gunnar Hilmars-son fæddist á
Akureyri 3. júní
1954. Hann lést á
gjörgæsludeild
Landspítalans í
Fossvogi 16. desem-
ber síðastliðinn. For-
eldrar hans eru Kol-
brún
Þorsteinsdóttir, f.
26. ágúst 1936, og
Hilmar Gunnarsson,
f. 24. nóvember
1922, d. 18. janúar
1978. Systkini Gunn-
ars eru Jóhann R.
Hilmarsson, f. 27. mars 1953,
Margrét Káradóttir, f. 29. sept-
ember 1958, Halla Steina Kára-
dóttir, f. 3. janúar 1961, og Haf-
rún Hrönn Káradóttir, f. 27. júní
1963. Gunnar
kvæntist 1. nóvem-
ber 1980 Ingveldi
Tryggvadóttur, f.
13. ágúst 1960. Þau
eiga þrjú börn;
Hilmar Freyr, f. 9.
febrúar 1979, unn-
usta Ólöf Hanna
Guðmundsdóttir, f.
18. desember 1981;
Kristín Ósk, f. 24.
febrúar 1983; og
Karen Dögg, f. 22.
júní 1992.
Gunnar stundaði
sjó og byggingar-
vinnu. Hann lærði húsasmíði sem
hann vann við til síðasta dags.
Útför Gunnars fer fram frá
Hafnarfjarðarkirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 10.30.
Elsku besti pabbi minn. Það er svo
margt sem ég hefði viljað segja þér
og spyrja áður en þú fórst.
Það er svo sárt að sjá þig deyja
svona ungan úr heilablóðfalli alveg
eins og Hilmar afi.
Samt er mikil huggun að vita að afi
tekur á móti þér og að þið vakið núna
báðir yfir okkur.
Elsku pabbi minn, þér er langbest
lýst sem hjálpsamasta, elskulegasta
og besta manni í öllum heiminum.
Alltaf varst þú tilbúinn að hlaupa
og hjálpa öllum sem báðu um hjálp og
aldrei vildirðu neitt annað í staðinn.
Þú hafðir alltaf mikinn áhuga á
boltanum í sjónvarpinu, hvort sem
það var fótbolti eða handbolti. Og ég
mun aldrei gleyma því þegar ég sett-
ist niður með þér og ætlaði sko að
sýna þér hvað ég hafði mikinn áhuga
á boltanum í sjónvarpinu og fór að
spyrja þig um allt og á endanum
sagðirðu bara: „Kristín mín viltu ekki
bara fara að leika þér,“ og ég gekk þá
alsæl í burtu.
Elsku pabbi minn, ég elska þig og
mun alltaf elska þig út af lífinu. Og við
pössum hvort annað og vitum að þú
vakir yfir okkur.
Vertu, guð faðir, faðir minn,
í frelsarans Jesú nafni,
hönd þín leiðir mig út og inn,
svo allri synd ég hafni.
(Hallgr. Pét.)
Núna er ég búin að fá sönnun fyrir
því að „þeir deyja ungir sem guðirnir
elska“.
Góða nótt, elsku besti pabbi minn.
Þín dóttir
Kristín Ósk.
Kæri Gunni. Ég er ekki enn búin
að átta mig á að þú sért farinn, mér
finnst eins og þú sért hjá okkur.
Stundum skil ég ekki vegi Guðs, hann
tekur þá sem okkur þykir vænst um
án þess að vara okkur við. En Guð
gerir það aldrei að ástæðulausu, hann
gerir það aðeins af sérstakri ástæðu,
hann hefur haft eitthvert stærra hlut-
verk fyrir þig og þú ert líklegast sá
eini sem getur sinnt því. Ef ég þekki
þig rétt ertu feginn að geta hjálpað
honum því þú hefur alltaf lifað fyrir
það að geta rétt öðrum hjálparhönd
þegar á þarf að halda. Þitt líf var öll-
um mikils virði því þú gast brætt
heilu jöklana aðeins með þínu fallega
brosi, allir sem hafa séð þig vita að þú
varst yndislegur maður með stórt
hjarta fullt af kærleik og ást. Ég vildi
óska þess að ég hefði þekkt þig meira
en ég geri. Ég hef aðeins þekkt þig í
nokkur ár en mér finnst ég hafa
þekkt þig allt mitt líf, þú tókst mér
opnum örmum og varst mér alltaf
góður. Þegar þú komst í veislur ljóm-
aði allt í kringum þig af kærleik og
öllum leið vel í návist þinni.
Það er eitt sem ég hef alltaf viljað
vita: Af hverju getur Guð gefið okkur
svo margt sem við erum þakklát fyr-
ir, til dæmis lífið, og einnig kennt okk-
ur svo margt til að komast af í þess-
um heimi en það er eitt sem hann
gefur okkur aðeins í skornum
skammti og það er styrkur til að kom-
ast yfir sorgina þegar hún gengur í
garð? Ég veit að það er sagt að tíminn
muni lækna öll sár en þessi sár eiga
sér alltaf stað í hjarta og hug okkar.
Við gleymum aldrei sorginni, við að-
eins hyljum hana til þess að komast
af.
Við sem þekkjum þig munum
hugsa hlýtt til þín um alla eilífð því þú
átt það svo sannarlega skilið. Ég veit
að þú munt styrkja fjölskyldu þína í
þessari sorg og vernda hana um alla
eilífð. Ég votta þér og þinni fjölskyldu
innilega samúð. Megi Guð vera með
ykkur um eilífð.
Þín verður sárt saknað.
Kær kveðja.
Sædís Hólm.
GUNNAR
HILMARSSON