Morgunblaðið - 12.01.2002, Blaðsíða 43

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. JANÚAR 2002 43
Síðast hitti ég hann
við jarðarför Árna
Kristjánssonar, skóla-
bróður hans, fyrir
rúmlega einu og hálfu
ári og nú er hann
sjálfur farinn. Við lát
Gunnars B. Guðmundssonar koma
upp í hugann liðnar stundir. Af
mörgu er að taka en fátt verður
nefnt hér.
Veturinn 1960 vísaði hann mér
rétta veginn, fyrrihlutanema í
byggingarverkfræði, starfandi um
stundarsakir í námsleyfi hjá bæj-
arverkfræðingnum í Reykjavík,
þegar ég aðstoðaði við hönnun götu
í Reykjavík. Haldgóður og hjálp-
samur að vanda.
Áratug síðar, árið 1970, endur-
nýjuðum við kynnin. Á tæplega 20
ára tímabili á 8. og 9. áratugnum
átti ég fyrst kost á stjórnarsetu
með Gunnari í Hafnasambandi
sveitarfélaga og síðar að vinna
verkefni fyrir sambandið undir for-
mennsku hans, sem hann gegndi
með myndarbrag frá stofnfundi
1969 til ársins 1988. Á þessu tíma-
bili gerðist margt merkilegt í
hafnamálum, en minnisstæðust eru
fyrstu árin. Bæði var þá margt að
glíma við, t.d. gamli fjárhagsvand-
inn í óendanlega fjölbreyttum birt-
ingarmyndum, og það leiddi oft til
fjörugra umræðna á ársfundum
sambandsins þar sem stundum
flugu stór orð, vísur og fleira
skemmtilegt.
Að hittast óvænt er gaman. Fyr-
ir nokkrum árum eru þau hjón,
Guðrún og Gunnar, á leið um
Skagafjörð til Akureyrar. Tilviljun
ræður því að við hittumst í Varma-
hlíð. Sól skín á Vallhólminn og
Glóðafeyki. Daginn eftir koma þau
við í Hjaltadalnum í sama góða
veðrinu til að eiga dagspart með
okkur hjónunum. Það er bjart yfir
þessari minningu.
Minnisstæður samferðamaður er
genginn.
Gylfi Ísaksson.
Það er dýrmætt að eiga góða ná-
granna. Við kynntumst fyrst Gunn-
ari og Guðrúnu fyrir rúmum þrem-
ur árum þegar við fluttum á
Laugarásveginn eftir að hafa verið
búsett erlendis. Allt frá fyrstu
stundu hafa kynni okkar af þeim
hjónum verið afar ánægjuleg og
samskiptin gefandi og það er með
miklum trega sem við kveðjum
Gunnar hinstu kveðju. Gunnar var
um margt einstakur maður. Á velli
var hann hár og glæsilegur, yf-
irvegaður í fasi og frá honum staf-
aði eðlislæg mannleg hlýja þeirrar
tegundar sem börn virðist ein-
hvern veginn skynja. Dætur okkar
voru afar hrifnar af Gunnari og
vingjarnleg orð í þeirra garð voru
honum töm. Það er auðvelt að
ímynda sér að faðmur Gunnars
hafi reynst börnum í fjölskyldu
hans hin besta höfn í gegnum árin,
teiknuð af alúð og væntumþykju.
Þau hjónin voru afar samrýnd og
skemmtileg og áhugasöm um
marga hluti af ólíku tagi og á
sumrin voru ferðir austur í sum-
arbústaðinn í Fljótshlíð jafnan tíð-
ar. Gunnar var af þeirri kynslóð Ís-
lendinga sem lifði í orðsins fyllstu
merkingu þá hröðu byltingu í lífs-
kjörum og þjóðfélagsháttum sem
raun ber vitni, kynslóð sem lagði
oft mikið á sig í þágu samferða-
manna sinna og barna. Á sinn
skemmtilega hátt sameinaði hann
dugmikla landsmanninn og víðsýna
heimsmanninn. Við erum þakklát
fyrir að hafa orðið manngæsku
Gunnars aðnjótandi og hans hlýja
GUNNAR B.
GUÐMUNDSSON
✝ Gunnar BjörgvinGuðmundsson
fæddist í Breiðavík í
Rauðasandshreppi
18. júlí 1925. Hann
lést 4. janúar síðast-
liðinn og fór útför
hans fram frá Dóm-
kirkjunni 11. janúar.
nærvera var þeirrar
gerðar að hún mun
standast tímans tönn.
Guðrúnu, börnum og
öðrum ástvinum
Gunnars sendum við
okkar innilegustu
samúðarkveðjur.
Loftur, María
og dætur.
Þeim Íslendingum
fer nú fækkandi, sem
urðu fulltíða um miðja
síðustu öld þegar
þjóðin öðlaðist fullt
sjálfstæði, stjórnarfarslegt sem
efnahagslegt. Gunnar B. Guð-
mundsson var góður fulltrúi þeirr-
ar kynslóðar sem var ákveðin í að
nýta þetta nýfengna frelsi til að
byggja upp nýtt og betra þjóð-
félag. Hann var bóndasonur af
Vestfjörðum sem hleypti snemma
heimdraganum, sótti menntun til
Akureyrar, Danmerkur, Hollands
og Parísar, en vann mestalla
starfsævi í Reykjavík, lengst af
sem hafnarstjóri Reykjavíkurhafn-
ar.
Margir af yngri kynslóð Reyk-
víkinga gera sér ekki grein fyrir
því hve hafnargerðin í Reykjavík í
upphafi síðustu aldar markaði djúp
spor í sögu þjóðarinnar og hefur
átt stóran þátt í vexti og viðgangi
borgarinnar allt fram til þessa
dags. Gunnar gerði sér glögga
grein fyrir þessu og lagði starfs-
metnað sinn í að halda uppbygg-
ingunni stöðugt áfram, m.a. með
stækkun hafnarinnar, innleiðingu
tækninýjunga og annarri framþró-
un. Á hafnarstjóraárum Gunnars
1965–1989 var því góður grunnur
lagður að því stórveldi sem höfnin
er nú en þrotlaust starf hans og
annarra farsælla stjórnenda og
starfsmanna Reykjavíkurhafnar
hefur leitt til þess að um áratuga-
skeið hefur hún verið í fremstu röð
heimshafna. Sterk staða hafnarinn-
ar hefur skilað Reykvíkingum og
landsmönnum öllum margvíslegum
ávinningi, m.a. með sterkara at-
vinnulífi og aukinni samkeppnis-
hæfni.
Áreiðanleiki, festa, skipulag,
samviskusemi og fáguð framkoma í
hvívetna voru aðalsmerki Gunnars
og þeir kostir nutu sín svo sann-
arlega við stjórn hins mikilvæga og
margbreytilega rekstrar sem
heyra undir Reykjavíkurhöfn.
Gunnar hélt aga á sínum mönnum
og var mér eitt sinn sagt frá því í
gamni, sem eflaust hefur þó fylgt
nokkur alvara, að árshátíð Hafn-
arinnar væri afar prúðmannleg
samkoma, a.m.k. þar til Gunnar
hafnarstjóri yfirgæfi samkvæmið.
Kynni mín af Gunnari hófust
þegar við Hörður, sonur þeirra
hjóna, gengum saman í Hagaskóla.
Á þeim árum nutum við félagarnir
oft gestrisni á smekklegu og vel
búnu heimili fjölskyldunnar á Ás-
vallagötu 79. Gunnar var mikið
snyrtimenni, vildi að menn væru
vel til fara og var óhræddur við að
koma því áliti sínu á framfæri við
okkur félagana.
Þegar menn komust á bílpróf-
saldurinn lék hin græna og glæsi-
lega Volvo-bifreið fjölskyldunnar,
með fagurblátt merki Reykjavík-
urhafnar í afturrúðunni, einnig
stórt hlutverk í vinahópnum enda
höfðu fæstir eigin bíl til umráða.
Gunnar hafði skilning á þessum
bílavandræðum og var ekki nískur
á bílinn en hvatti unga menn til
varkárni í umferðinni. Er mér
minnisstætt þegar hann hafði einu
sinni sem oftar afhent syni sínum
bíllyklana en sagði um leið að hann
yrði þá líka að keyra eins og mað-
ur. Þegar sonurinn setti upp sak-
leysissvip, bætti Gunnar við höst-
ugum rómi að eftir því sem hann
lánaði honum bílinn oftar, yrði sá
orðrómur þrálátari í bænum að
hafnarstjórinn væri farinn að aka
eins og vitfirringur.
Gunnar var afar yfirvegaður
maður og kippti sér sjaldan upp
við smámuni. Gott dæmi um það
voru viðbrögð hans við því þegar
óboðin rotta villtist inn um glugga
á svefnherbergi Harðar sonar hans
í kjallaranum á Ásvallagötunni.
Kemur fyrir að við vesturbæingar
fáum slíkar heimsóknir, einkum á
vorin, þegar þessir loðnu ferfæt-
lingar leita upp úr híbýlum sínum
neðan jarðar, villast stundum inn
til manna og eru þá furðugæfar.
Var Hörður að leggjast til svefns
þegar hann varð var við hinn
óboðna gest við rúmstokkinn.
Skelfingu lostinn og úrræðalaus
hljóp hann upp á loft, vakti föður
sinn og sagði honum tíðindin.
Gunnar reis upp við dogg en lét
sér þó hvergi bregða og sagði áður
en hann lagðist til svefns að nýju:
„Þú verður bara að finna þér kött.“
Gunnar var mikill sjálfstæðismaður
af gamla skólanum í bestu merk-
ingu þeirra orða. Hann hafði
ákveðnar skoðanir, fylgdi flokknum
eindregið að málum en hikaði ekki
við að gagnrýna þegar honum
fannst ráðamenn sveigja af leið
sjálfstæðisstefnunnar. Er ég þakk-
látur fyrir þá hvatningu og stuðn-
ing sem hann veitti mér þegar ég
var að stíga mín fyrstu skref í
stjórnmálum og þá ekki síður fyrir
holla ráðgjöf í þeim málaflokkum
sem hann þekkti hvað best, þ.e.
hafna- og samgöngumálum.
Gunnar var ekki síðri gæfumað-
ur í einkalífi en starfi og engum
duldist að fjölskyldan var hans
stærsti fjársjóður. Um leið og ég
þakka góð kynni fyrir hönd okkar
félaganna, sendi ég eftirlifandi
konu hans, Guðrúnu J. Þorsteins-
dóttur, og aðstandendum öllum,
innilegar samúðarkveðjur.
Kjartan Magnússon.
Nú hefur sólguð aftur ægi hitt
og undið hinztu geisla í rauðan hnykil,
þvegið í öldum þræði sína alla.
En dökkbrýnd nóttin ber við belti sitt
að blárri höllu dagsins nýjan lykil.
Og enginn veit hvað í þeim sölum býr
sem opnast þegar húmið burtu snýr
og stjarnan bjarta bliknar yfir hjalla.
(Ól. Jóh. Sig.)
Við óvænt brottkall Gunnars B.
Guðmundssonar er genginn mátt-
arstólpi úr hópi ættingja og vina. Í
huganum er ímyndin skýr: Styrk-
ur, mildi, hógværð, kímni. Gefandi
sem með návist sinni miðlaði
ósjálfrátt af góðum eiginleikum
sínum. Náttúruunnandi sem gott
var að njóta félagsskapar við, bera
veiðidót í bíl, aka að sumarfögru
vatni, setja saman stangirnar og
renna færi, vonast eftir narti,
hlusta á hrossagaukinn, að kveldi
sýsla sitthvað með Gunnari og fé-
lögum.
Gunnar var að vestan, þaðan
sem landið teygist lengst vestur til
hafs sem er gjöfult en hefur krafist
margra fórna. Í bernsku missti
hann þannig föður sinn í sjóinn við
Vestmannaeyjar og síðan féll móð-
ir hans einnig frá, en Gunnar var
vel gerður og átti góða að. Frá-
sagnir hans af skólagöngu fyrir
vestan og á Akureyri, ferðalögum
og viðburðum, þær dugðu drjúga
kvöldstund. Upp var dregin
skemmtileg mynd af sveitapilti
sem stundum var í dálítið tilvilj-
anakenndu umhverfi. Aldrei neinir
erfiðleikar að tala um. En leið
piltsins lá til mennta og verkfræði
varð starfsvettvangur þar sem
unnið var dyggilega að hafnamál-
um, að því að bæta og styrkja að-
stöðu samfélags þar sem miklu
skiptir öryggi við veiðar og sigl-
ingar.
Junna og Gunnar. Í huganum
hafa þau verið saman, Gunnar og
Guðrún Þorsteinsdóttir, elskuleg
frænka sem eins og Gunnar um-
vafði gesti hlýhug.
Við viljum færa henni, börnum
þeirra og öðru venslafólki dýpstu
samúðarkveðjur og þakkir.
Sigrún og Jón Ólafsson.
„Seint mér vilja um sefagarð,
sjatna hin fornu kynni“ var eitt
sinn kveðið. Þegar fundum okkar
Gunnars B. Guðmundssonar bar
fyrst saman vorum við báðir ungir
að árum.
Þegar Gunnar var á fyrsta ári
drukknaði faðir hans, en móður
sína missti hann á fimmta ári.
Hann ólst upp í skjóli fósturföður
síns, Jóns Guðjónssonar skipstjóra
á Patreksfirði.
Góður kunningsskapur var með
Jóni og föður mínum, sem þá var
prestur í Sauðlauksdal. Jón kom
fóstursyni sínum til sumardvalar í
Sauðlauksdal, hann var þá tíu ára
og dvaldi hann þar í þrjú sumur.
Við Gunnar og Baldur bróðir minn
vorum á svipuðu reki og minnist ég
ekki annars en vel hafi farið á með
okkur. Þetta var á árunum fyrir
stríð og búskaparhættir þar vestra
þá svipaðir og verið höfðu allt frá
landnámstíð.
Við snerumst í kringum kýr og
kindur, sóttum hesta í hagann og
teymdum heybandslestir.
Rauðasandshreppur var þá all-
fjölmenn sveit og meirihluti sveit-
arbúa af svonefndri Kollsvíkurætt,
þar á meðal Gunnar. Af ætt þessari
eru komnir margir þjóðkunnir
menn og nefni ég hér aðeins tvo,
sem urðu prófessorar við Háskóla
Íslands, þá Trausta Ólafsson og
Trausta Einarsson. Þeir voru
systrasynir, en Trausti Ólafsson
föðurbróðir Gunnars.
Og árin liðu.
Gunnar lauk námi í byggingar-
verkfræði og hóf störf hjá Vita- og
hafnarmálastjóra í Reykjavík, síðar
hjá bæjarverkfræðingi og rak um
skeið verkfræðistofu. Hafnarstjóri
hér í borg var hann skipaður árið
1965. Skömmu eftir að Gunnar
varð hafnarstjóri var hafinn und-
irbúningur að gerð Sundahafnar og
að honum loknum höfnin síðan
byggð. Mér er vel kunnugt að
Gunnar ávann sér traust og virð-
ingu allra, sem að því verki stóðu,
bæði verktaka og verkkaupa.
Svo vildi til að Guðrún kona
Gunnars og Fríða kona mín voru
skólasystur og æskuvinkonur. Varð
því mikill samgangur milli fjöl-
skyldna okkar.
Nokkrir bekkjarbræður Gunnars
höfðu stofnað spilaklúbb á náms-
árum sínum í Kaupmannahöfn og
urðum við Gunnar fyrir um það bil
áratug þar félagar. Við hittumst að
jafnaði á tveggja vikna fresti á vet-
urna til skiptis á heimili okkar og
var þá jafnan glatt á hjalla. Fyrir
röskum mánuði hittumst við spila-
félagar heima hjá Gunnari og var
hann þá og við allir glaðir og reifir
og hugðum gott til næsta fundar,
en nú er skarð fyrir skildi.
Gunnar var traustur maður og
vinsæll enda drengur góður og
ljúfur í allri viðkynningu. Mér
kemur í hug upphaf þess forna
ljóðs sem Grímur Thomsen ís-
lenskaði svo:
Vammlausum hal og vítalausum fleina
vant er ei boglist þarf hann ei að reyna.
Banvænum þarf hann oddum eiturskeyta
aldrei að beita.
Við sviplegt lát Gunnars er nú
mikill harmur kveðinn að Guðrúnu
konu hans og fjölskyldu hennar
allri.
Við hjónin flytjum þeim öllum
innilegar samúðarkveðjur.
Bragi Þorsteinsson.
Reynir kvaddi þetta
líf á aðfangadagskvöld.
Bar andlát hans mjög
brátt að enda þótt það
hafi ekki verið ófyr-
irsjáanlegt með öllu.
Fjölskyldu minni og sjálfri mér þótti
það sérlega leitt að Reynir skyldi
verða bráðkvaddur á þessari hátíð-
arstundu. En eins og Kristín Erna
vinkona mín benti mér réttilega á þá
var tímasetningin ekki svo slæm,
heldur betri en margar aðrar hefðu
verið þó að fráfall hans sé vissulega
mikið áfall.
REYNIR
GUÐLAUGSSON
✝ Reynir Guð-laugsson fæddist
í Reykjavík 3. apríl
1930. Hann varð
bráðkvaddur á heim-
ili sínu að kveldi að-
fangadags og fór út-
för hans fram frá
Dómkirkjunni 4. jan-
úar.
Síðustu dagana fyrir
jól hafði Reynir hitt
börnin sín og átt með
þeim góða stund sínu í
hverju lagi. Þau hjónin
Reynir og Auður
snæddu saman á að-
fangadagskvöld hjá
Kristínu dóttur sinni og
Júlíusi manni hennar
og lá þá að sögn vel á
Reyni. Síðasta kvöld-
máltíðin hans var því
ekki af lakara taginu,
sjálfur jólaverðurinn.
Eftir að andlátið bar að
gat svo öll fjölskyldan
átt samverustund með ættarhöfð-
ingjanum sínum látna í góðu tómi á
tíma ljóss og friðar, undir kirkju-
klukknahljómi frá nálægum kirkjum.
Mín persónulegu kynni af Reyni
hófust í Kvistalandinu árið 1987 en
við áttum vel saman skap, einkum
vegna þess að við höfðum sameigin-
legan áhuga á tónlist. Reynir var
mikill áhugamaður um klassík, sér-
staklega gömlu þýsku meistarana,
enda fór hann í framhaldsnám í gull-
smíðum til Þýskalands og lék víst á
trompet á árum áður. Sérstakan
áhuga hafði hann jafnframt á djass-
tónlist og var þar Billy Holiday efst á
blaði. Næstu árin var mikið skrafað
um tónlistarverk og höfunda þegar
við Sveinbjörn litum inn í heimsókn í
bílskúrinn í Kvistalandinu til Krist-
ínar og Júlíusar. Alltaf var það jafn
gaman þegar Reynir birtist með
glettin augun og eilítið feimnislegt
bros og var tilbúinn að tala við okkur
yngra fólkið - og þá auðvitað aðallega
um tónlist.
Síðustu árin sá ég Reyni ekki mik-
ið, en þó gerðist einn lítill atburður á
nýliðnu ári sem mér finnst lýsa hon-
um vel. Þannig var að ég sagði Krist-
ínu frá því að allir lyklarnir að gamla
skenkinum mínum væru brotnir. Og
viti menn, Reynir fékk af þessu veður
og smíðaði sem snöggvast lykil að
skenkinum og gaf mér, með þeim
skilaboðum að hann væri tilbúinn til
að smíða hina lyklana tvo ef með
þyrfti. Svona var hann Reynir, alltaf
að gefa mönnum litla lífslykla um það
hvernig menn eiga að haga sér og lifa
lífinu gagnvart öðrum. Það eru marg-
ir sem geta borið vitni um alla þá
gullmola sem hann hefur skilið eftir
sig á sinni lífsleið, hann hafði til að
bera bæði gjafmildi og góðvild sem
hann útdeildi óspart, og á stundum
mikið umburðarlyndi og jafnvel fórn-
fýsi, að því er virtist. Þegar upp er
staðið er það ljóst að Reynir hafði
stórt hjarta, hann var drengur góður.
Ég er þakklát fyrir að hafa fengið að
kynnast honum og fyrir þær fáu en
innihaldsríku samverustundir sem
ég átti með honum á lífsleiðinni.
Fyrir hönd fjölskyldu minnar votta
ég Auði eiginkonu Reynis okkar
dýpstu samúð á erfiðum tímum.
Elsku Kristín Erna, Ásgeir, Ragn-
hildur, Sara og Nína og fjölskyldur
ykkar, eitt get ég sagt ykkur að ég
mun aldrei hlusta framar á Billy
Holiday án þess að hugsa hlýlega til
pabba ykkar. Sársauki ykkar er vafa-
laust mikill á þessari stundu en það
er líka vegna þess manns sem hann
hafði að geyma.
„Þegar þú ert sorgmæddur, skoð-
aðu þá aftur huga þinn, og þú munt
sjá, að þú grætur vegna þess, sem var
gleði þín.“ (Kahlil Gibran.)
Guð blessi minninguna um Reyni
Guðlaugsson.
Guðrún Elísabet (Rúna).