Alþýðublaðið - 22.03.1922, Blaðsíða 1

Alþýðublaðið
Gtoflð flÉ al Alþýdafl«klmiim
1922
Jíorski
Yerk a nanit ajlokk ur Inn.
Eftir Hans Heggum
(Kristiania),
** Norski verkamaanaflokkuiinu
—- Det norske aibeidparti — er
~í raun og sannleika alþýðuflokkur.
Því verklýðsfélögin eru sem heild
meðlimir flokksins, og þar með
meðlimir félaganna, auk þ'ss sem
flokkuiinn heflr sérstakar meðlima-
•deildir. Norski verkamannaflokkur-
inn er eini flokkurinn sem er
þannig gerður, sem er í Kora-
•munista Internationale (3. Inter-
nationale) *)
Til þess að skilja betur aðstöðu
flokksins eins og hún er nú, verð
um við að athuga hvað gerst
hefir ( flokknum síðan 1918. En
það ár varð vakning innan póli-
tískrar starfsemi verklýðsins ( Nor-
sgi. Aflið sem rak þá vakningu
áfram og gerði hana hér um bil
ómótatæðilega, var hin mikla dýr
tíð er verklýðurinn stundi undir,
•dýrtið, sem átti rót sína að rekja
d! heimsstyrjaldarinnar. Þi var
það að vinstri armur verkamanna-
flokksins náði almenningi á sitt
mál og réði þar með stefnu flokks-
ins. Flokksþingið, sem haldið var
i Kristjanfu 1918 ruddi burt sósial-
demókratisku smáendurbótastefnu
hægri jafnaðarmanna, og aðgerða-
leysissvefni þeirra, en samþykt var
að sjálfur almenningur þyrfti að
taka próf i baráttunni fyrir jafn-
aðarstefnunni og til þess að koma
ftenni á. Jafnframt þéssari flokka
biltingu — því bilting var það —
voru sett upp um alt Iand her-
manna og verkamannaráð (sovjet).
Má segja að það hafi vérið mik
ilsvert, að svo miklu leyti sem
það sýndi hvert hugur fjöldans
hneygðist t raun og veru voru
tímarnir hagstæðir verklýðshreyf
1) Alþýðuflokkurinn íslenzki er
tnyndaður á satna hátt og norski
vérkaœanEaflokkurinn. Þýð,
Miðvikudaginn 22. marz.
68 tölublað
ingu í Noregi þetta ár, eins og í
flestum löndum, og það var alls
eigi að íurða þó sumir þéirra sem
bjartsýnastir voru gerðu sér glæsi-
iegar vonir um hvað gera mætti
í nánustu framtíðinni; glæsilegri
vonir en reyndin varð
Árið eftir, 1919, var kallað sam
an nýtt verkamannaþing f Krist-
janiu, og vsr þar tamþykt að
beriast fyrir ráðstjórnarfyrirkomu-
lagi (sovjetum) og fyrir alræði al-
þýðunnar (próletar diktatúr). Var
kosin sameiginieg nefnd frá flokkn
um f heild sinni, og frá verklýðs-
félögunuum sér ( lagi, til þess að
draga upp framtfðarbrautir þessa
fyrirkomulags.
Arið 1920 var svo niðurstaða
þessarar nefndar lögð fyrir flokk-
inn, sem tillaga til samþyktar. í
tillögu þessari var heimtuð þjóð-
nýting framleiðslutækjanna sam-
fara verksmiðjuráðum, auk þess
sem tillagan sagði ákveðið að
flokkurinn vildi sovjetstjórn og al-
ræði alþýðunnar. Greiddi yflrgnæf
andi hluti verkamannaþingsins til
lögunni atkvæði, en einir 30 hægri
jafnaðarmenn greiddu atkvæði á
móti Eu með þessu hafði norski
verkamannaflokkurinn íýst því yfir
fyrir alþjóð að hann væri bylt
ingaflokkur.
Þegar skilyrðin fyrir þvf að vera
meðlimur Kommunista Internatio
nale voru birt (Moskva setningarn-
ar) má segja að allur norski verka-
mannaflokkurinn léki á reiðiskjálfi.
Stóðu þá um hr(ð afskaplegar
deilur í verklýðsfélögunum, og um
tfma sást ekki hvernig fara mundi,
en hægri jafnsðarmenn reyndu að
veiða ( grugginu, sem varð af ura-
rótinu. En á sama tfma hóf auð
valdsstéttin — hin ráðandi stétt
Noregs —, sem má sfn eins mik
ih eins og bræðra stéttir bennar f
öðrum iöndura, hina áköiustu áras
( blöðura sfnum gegn verkmanna-
flokknum og forgöngumönnum al
þýðunnar. Tilgangurinn var auð
vitað að reyna að hræða þann
.hlutann út úr flokknujn, sem hafði
veruiegá stétt&tilfianingu, en það
mistókst gersíralega og varð tii
þess að þoka flokknum saman og
mynda órjúfandi herlfnu. Og þv(
ákafati sem árásirnar urðu f biöð-
um auðvaidsins og frá þjónum
þess, hægri jafnaðarmönnum, þvf
þéttar fylktu verkamanuafélagarnir
sér um flokkinn eftir endilöngum
Noregi.
Hverjum óhlutdrægum áhorf
anda hlaut um þessar mundir að
vera ljóst, að hinar gengdarlausu
árásir á flokkinn voru bein orsök
til þess að hægri jafnaðarmenn
mistu öll vöid, Mcðlimatala flokks-
ins minkaði úr 105,348 niður f
97,585 árið 1920, en það var að-
allega að kenna þvf að fjárhags-
ástandið var þá farið að versna
og margir orðnir atvinnulausir, en
ekki deilunni um Moskva setning-
arnar (reglur Kommunista Inter-
nationale). Raunverulega átti engin
klofning sér stað f flokknum um
Moskva setningarnar. Það var að-
cins Iftil klíka, sem fylgdi 22 þeira
helstu af gömlu postulunum, sem
gengu frá tii þess að mynda sér-
stakan hægri jafnaðarmannaflokk.
Það skeði f febrúar og marz 1921.
Samt hafa verið vondir tíroar
fyrir verkamannaflokkinn síðast-
liðið ár. Atvinnuleysi hefir sffelt
vaxið sfðan 1920, og hefir þetta
gffurlega atvinnuleysi haft þær af-
leiðingar að afskaplepa hefir (ækk-
að f verklýðsfélögunum og þar
með f flokknum. Það. að félögin
etu sem heild meðlimir flokksins,
hefir bæði góða og vonda hlið.
Góða hiiðin cr það, að flokkurinn
getur með þvf móti hægar náð til
alis íjöidans, hinsvegar standa viða
hinir gömiu stjórnendur verklýðs-
féiaganna af öllu afli á móti öllum
nýungum og nýbreytni sem leiðir
af þvi að flokkurlnn er orðinn.
kommunistaflokkur. (N1)