Morgunblaðið - 22.02.2002, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 FÖSTUDAGUR 22. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Opið alla daga frá kl. 10 til 19 – einnig um
helgar. Öllum fyrirspurnum verður svarað.
Reykjavík: Perlan, sími 562 9701.
Akureyri: Hafnarstræti 91-93, 2. hæð,
símar 461 5050 og 861 1780.
Bókamarkaður
Félags íslenskra bókaútgefenda
21. febrúar
til 3. mars
Málþing um Magnús Stephensen
Var mestur
áhrifamanna
NÆSTKOMANDIlaugardag, sum séá morgun, verður
haldið málþing um þann
merka mann Íslandssög-
unnar Magnús Stephen-
sen. Málþingið verður
haldið í sal Þjóðarbókhlöð-
unnar, 2. hæð, klukkan
13.30. Svavar Sigmunds-
son, formaður Félags um
átjándu aldar fræði, er í
forsvari fyrir málþingið og
efni þess og hann svaraði
nokkrum spurningum
Morgunblaðsins.
Það er ekki víst að allir
Íslendingar undir miðjum
aldri kannist við nema
nafnið, þú kannski rifjar
fyrst upp fyrir okkur sitt-
hvað um Magnús Stephen-
sen…
„Magnús Stephensen var fædd-
ur á Leirá í Leirársveit 1762, son-
ur Ólafs Stefánssonar sem síðar
varð stiftamtmaður og konu hans,
Sigríðar Magnúsdóttur. Hann var
af helstu höfðingjaættum landsins
og ólst upp með foreldrum sínum
á Bessastöðum, Elliðavatni og víð-
ar. Eftir nám í Skálholti fór hann
til Kaupmannahafnar 1781 og lauk
prófum í lögfræði og stundaði
einnig málanám og nám í tónlist.
Eftir heimkomuna 1788 varð hann
lögmaður og bjó lengst af að Leirá
og var settur landfógeti um skeið.
Hann var hvatamaður að stofnun
Hins íslenska landuppfræðinga-
félags 1794 og forseti frá 1796.
Magnús var nær einráður um
bókaútgáfu í landinu um langt
árabil, og ritstörf og störf að út-
gáfumálum voru fyrirferðarmikil í
ævi hans auk embættisstarfanna.
Prentsmiðja á hans vegum var í
Leirárgörðum, Beitistöðum og
síðar í Viðey. Magnús var skipað-
ur dómsstjóri í Landsyfirréttinum
aldamótaárið 1800 og gegndi því
starfi til æviloka. Hann bjó á
Innrahólmi frá 1803–1813 en flutti
þá til Viðeyjar og bjó þar til
dauðadags, og þar rak hann mik-
inn búskap eins og á fyrri stöð-
unum. Hans er oft getið sem kon-
ferensráðs en þann titil hlaut hann
1816 af dönskum yfirvöldum, og
doktor varð hann frá Hafnarhá-
skóla 1819 fyrir rit sitt á latínu um
gildandi lög á Íslandi. Magnús var
mestur áhrifamanna á Íslandi um
sína daga og boðberi upplýsinga-
stefnunnar hér á landi. Með út-
gáfu sinni á ýmsum ritum, m.a.
Klausturpóstinum og Minnisverð-
um tíðindum, Ræðum Hjálmars á
Bjargi auk fjölmargra annarra
rita ruddi hann brautina fyrir fjöl-
margar nýjar hugmyndir og ritaði
um efni sem ekki hafði verið skrif-
að um á íslensku áður, náttúru-
fræði og sögu, m.a. eftirmæli 18.
aldar, samdi Ferðarollu 1825–26,
ferðadagbók frá Kaupmannahöfn.
Hann var talsmaður mildari refs-
inga í landinu, framámaður í tón-
listarmálum o.fl o.fl. Hann var
mjög kappsamur maður og leit
stórt á sig og forræðishyggja hans
keyrði stundum úr hófi.
Hann var ekki laginn
við að koma sínum mál-
um fram vegna ýtni
sinnar og hann aflaði
sér óvildarmanna fyrir
þótta og stærilæti. Hann lést
1833.“
Hverjir halda málþingið og
hverjir eru fyrirlesarar?
„Félag um átjándu aldar fræði
stendur fyrir málþinginu og fyr-
irlesarar verða Anna Agnarsdótt-
ir dósent sem fjallar um Magnús
sem utanríkisráðherra landsins
1807–1810, Þorsteinn Gylfason
prófessor spyr hvort Magnús hafi
aðhyllst náttúruréttinn, Svavar
Sigmundsson forstöðumaður sem
ræðir um nýyrði Magnúsar og
Smári Ólason, sjálfstætt starfandi
tónvísindamaður, sem spyr hvort
Magnús hafi verið fyrsti tónlistar-
menntaði Íslendingurinn.“
Hverjum er málþingið ætlað?
„Það er ætlað öllum áhuga-
mönnum um menningarmál og
stjórnmál á átjándu öld og fram á
þá nítjándu, um upplýsingastefn-
una, og um persónuna Magnús
Stephensen, sem setti mjög mark
sitt á samtíma sinn og ruddi
brautina fyrir margt sem við telj-
um sjálfsagða hluti á okkar tím-
um.“
Hvað verður gert með niður-
stöður málþingsins?
„Fyrirlestrarnir verða ekki
gefnir út í bók, en félagið heldur
úti rafrænu tímariti, Vefni, því
fyrsta sinnar tegundar hér á landi,
þó að útkoman hafi ekki verið
regluleg. Hugsanlega birtast fyr-
irlestrarnir þar ef höfundar leyfa.
Félagið heldur úti heimasíðu,
www.akademia.is/18.oldin, þar
sem útdrættir fyrirlestra á
þinginu eru birtir og þar er tengill
við Vefni.“
Segðu okkur meira frá félag-
inu…
„Það var stofnað hér 1994 og á
aðild að alþjóðlegum samtökum
sem hafa upplýsinguna að við-
fangsefni. Á félagaskrá eru nær
180 manns. Félagið hefur staðið
fyrir tveimur málþing-
um á ári að jafnaði og
auk þess efnt til dags-
ferða á söguslóðir. Dag-
ana 14.–15. júní stendur
félagið fyrir norrænni
ráðstefnu í Reykjavík um Norð-
urlönd og Evrópu 1700–1830. Til-
gangurinn með henni er að skapa
vettvang til rannsókna og sam-
ræðna um tímabilið og mikilvægi
þess fyrir norræna menningu eins
og hún hefur þróast á síðustu
tveimur öldum. Að minnsta kosti
15 fyrirlesarar verða á ráðstefn-
unni, 7 frá hinum Norðurlöndun-
um og 8 héðan frá Íslandi.“
Svavar Sigmundsson

Svavar Sigmundsson er fædd-
ur í Túni í Flóa 1939. Stúdent frá
ML 1958 og cand.mag. í íslensk-
um fræðum frá HÍ 1966. Starfaði
við Handritastofnun, Þjóðminja-
safnið og HÍ, síðan sendikennari
við Háskólann í Helsingfors
1969–71. 1971–72 starfaði hann
við Fornmálaorðabókina í
K.höfn og síðan við Hafnarhá-
skóla til 1979. Starfaði 1980–82
við orðabók Háskólans og 1982–
98 lektor og dósent í íslensku
fyrir erlenda stúdenta við heim-
spekideild HÍ. Frá 1998 for-
stöðumaður Örnefnastofnunar
Ísl. Svavar á dóttur og stjúpson.
…heldur
úti rafrænu
tímariti
Hvað er pappírslaus sérfræðiþjónusta á milli vina?
FORMAÐUR Sambands íslenskra
myndlistarmanna (SÍM) lagði á
miðvikudag fram bókun í menning-
armálanefnd Reykjavíkurborgar
þar sem afdrif listaverks eftir eftir
Veturliða Gunnarsson í Árbæjar-
skóla er hörmuð en verkið var rifið
niður og eyðilagt þegar skólinn var
stækkaður.
„Stjórn SÍM telur áríðandi að
málum sé komið þannig fyrir að
varðveisla og viðhald listaverka í
eigu Reykjavíkurborgar sé með
þeim hætti að viðunandi geti talist.
Nauðsynlegt er að allar breytingar
sem gerðar eru á umhverfi lista-
verka og listaverkum séu í samráði
við listamenn og höfundarrétthafa
svo ekki sé brotið á sæmdarrétti
þeirra. Stjórn SÍM vonar að menn-
ingarlega slys sem átti sér stað þeg-
ar mynd Veturliða var brotin niður
verði víti til varnaðar og sambæri-
leg atvik eigi sér ekki stað aftur,“
segir í bókuninni.
Pjetur Stefánsson, formaður SÍM
og fulltrúi listamanna í menningar-
málanefnd segir áríðandi að
Reykjavíkurborg tryggi að atvik
sem þetta komi ekki aftur fyrir, það
sé aðalatriðið í þessu máli. Lista-
verkið hafi þegar verið eyðilagt.
Aðspurður um réttarstöðu Vetur-
liða Gunnarssonar segir Pjetur að
það sé ljóst að sæmdarréttur hafi
verið brotinn. Um framhaldið vill
hann ekki segja. Um það verði
borgaryfirvöld og listamaðurinn að
semja sín á milli. „Listaverk hafa
oft mikið tilfinningalegt gildi og við
megum ekki gleyma því að listin er
fjöregg þjóðarinnar,“ segir hann.
Málið sé nú í þeim farvegi að
Reykjavíkurborg og Ingibjörg Sól-
rún Gísladóttir borgarstjóri hafi
beðist afsökunar enda sé eðlilegt að
biðjast afsökunar á máli sem þessu.
Pjetur kannast ekki við að sam-
bærilegur atburður hafi áður orðið
og segir yfirleitt vel gengið um
listaverk í eigu opinberra aðila. Eitt
verk komi þó upp í hugann. Á barn-
um á Hótel Borg hafi verið falleg
mynd af Esjunni og sundunum en
ekkert hafi spurst til hennar eftir að
ráðist var í viðamiklar endurbætur
innandyra.
Bókun í menningarmálanefnd um verk Veturliða
Áríðandi að slíkt
endurtaki sig ekki
GUNNAR Olsen, framkvæmda-
stjóri Flugþjónustunnar, dótturfyr-
irtækis Flugleiða, segir að mál hlað-
mannanna sé nú í rannsókn hjá
lögregluyfirvöldum. Beðið sé eftir
niðurstöðum frá þeim.
„Við erum að bíða eftir því hvað
kemur út úr yfirheyrslunum en al-
menna reglan hlýtur auðvitað að
vera sú að menn eru saklausir uns
annað sannast. Ef þetta reynist hins
vegar rétt er það hið alvarlegasta
mál og starfsmönnunum verður þá
sagt upp. Við erum í góðu samstarfi
við yfirvöld í öllum svona málum og
styðjum það af heilum hug að þetta
sé upprætt ef raunin er sú að þetta
viðgangist hjá okkur.“
Hlaðmenn
Flugþjónustunnar
Brottrekstr-
arsök ef rétt
reynist