Morgunblaðið - 07.03.2002, Blaðsíða 37

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 7. MARS 2002 37
Er brúðkaup
framundan?
Bjóðum upp á faglega
ráðgjöf í förðun og
vali á ilmum dagana
7., 8. og 9. mars.
Tímapantanir
í síma 554 3960.
Verið velkomin
Hygea Smáralind,
sími 554 3960
Hólshrauni 2 - 220 Hafnarfirði - Sími: 555 4980
Hlíðasmára 9 - 201 Kópavogi - Sími: 544 4500
Eyravegi 37 - 800 Selfossi - Sími: 482 3937
Póstfang: skoli@ntv.is - Veffang: www.ntv.is
Visa & Euro
raðgreiðslur
Býður upp á hagstæð
starfsmenntalán.
Skrifstofu og tölvunám
Tilvalið námskeið fyrir fólk á leiðinni út á vinnumarkaðinn eða
þá sem vilja styrkja stöðu sína með aukinni menntun.
Námið er 258 stundir. Morgunnámskeið hefst 14. mars.
Tímastjórnun
Windows
Word og Excel
Power Point
Internetið frá A-Ö
Lokaverkefni
Bókhald - Tölvubókhald
Verslunarreikningur
Sölutækni og þjónusta
Mannleg samskipti
Framkoma og framsögn
Almennt um tölvur
Helstu námsgreinar
Síðastliðið haust ákvað ég
að fara í Skrifstofu- og
tölvunám hjá NTV í Hafnar-
firði. Ég hafði heyrt vel látið
af þessu námskeiði og það
uppfyllti sannarlega þær
væntingar sem ég hafði.
Námske ið ið var mjög
hnitmiðað, kennslan góð og
það skemmtilegt í alla staði.
Strax að náminu loknu fékk
ég vinnu hjá hugbúnaðar-
fyrirtækinu Libra fjármála-
lausnir.
Eygló Svava
Gunnarsdóttir
Upplýsingar og innritun í síma 555 4980 eða á ntv.is
n
t
v
.
is
nt
v.
is
n
tv
.i
s
HALLDÓR Gunn-
arsson bóndi og sóknar-
prestur ritar grein í
Morgunblaðið miðviku-
daginn 6. mars sem
hann kallar „Forsjár-
hyggja sauðfjársamn-
ings“. Í greininni kemur
fram mikill misskilning-
ur en svo er Guði fyrir
að þakka að mikill
meirihluti sauðfjár-
bænda hefur annan og
réttari skilning á því
framfaraspori sem nýr
sauðfjársamningur er.
En vegna gagnrýni
Halldórs er rétt að ítreka eftirfarandi
atriði.
Ákvæði í nýjum sauðfjársamningi
brjóta ekki skuldbindingar Íslands í
alþjóðasamningum.
Í samningi við sauðfjárbændur frá
árinu 1995 voru takmarkanir á fram-
leiðslu sauðfjárafurða aflagðar en í
staðinn tekin upp regla um sameig-
inlega ábyrgð á útflutningi. Þetta var
gert til að betri nýting fengist á fram-
leiðsluaðstæður á hverjum bæ. Þeir
sem ekki vildu taka þátt í útflutningi
gátu tekið upp svokallaða 0,7 reglu.
Allt tal um að komið hafi verið aftan
að bændum í nýjum samningi er því
rangt. Jöfnunargreiðslur til þeirra
sem aukið hafa framleiðslu sína eða
haft miklar afurðir af sínum gripum
er því rökrétt framhald breytinga frá
1995. Vildi Halldór kannski einungis
semja fyrir handhafa greiðslumarks
en ekki alla sauðfjárbændur?
Mjög lítil ef nokkur breyting hefur
orðið á ráðstöfun þjónustu- og þróun-
arkostnaðar sem í fyrri samningum
hét vaxta- og geymslugjald. Hvaða
fræjum efasemda er sóknarprestur-
inn að sá?
Þær 245 milljónir sem varið er til
fagmennsku í sauðfjárrækt á samn-
ingstímabilinu munu nýtast henni vel
til lengri tíma litið. Enginn hefur
haldið því fram að þær séu hluti nið-
urgreiðslna til neytenda eins og Hall-
dór heldur fram. Hins vegar er aug-
ljóst að öll sú vitneskja og þekking
sem til verður vegna þessa fjármagns
mun nýtast bæði bændum og neyt-
endum í lægra vöruverði og betri af-
urðum.
Allir bændur njóta jafnt álags-
greiðslna árin 2001 og 2002. Það verð-
ur ekki fyrr en árið 2003 sem álags-
greiðslur renna einungis til bænda
sem vinna samkvæmt gæðastýrðu
framleiðsluferli.
Versta rangtúlkun þeirra sem
gagnrýna nú sauðfjársamning er að
hluti greiðslna sé færður á milli
bænda „eftir gæðum
þeirra“. Á einum af
fyrstu fundum samn-
inganefnda ríkis og
bænda um nýjan sauð-
fjársamning spurðu
fulltrúar ríkisins bænd-
ur eftir því hvernig þeir
sæju sauðfjárræktina
þróast á næstu árum og
hvernig nýr sauðfjár-
samningur væri trygg-
ing fyrir því að sauð-
fjárræktin myndi eflast
á ný. Þessari spurningu
ríkisins svöruðu bænd-
ur með fyrstu hugmynd
að gæðastýrðu framleiðsluferli í sauð-
fjárrækt. Sú hugmynd var þróuð
áfram og varð ein meginforsenda nýs
samnings sem 66% bænda sam-
þykktu í almennri atkvæðagreiðslu.
Frá upphafi var viðurkennt að þetta
ferli fæli í sér vinnu og fyrir það ákvað
ríkið að greiða. Þátttaka í ferlinu var
frjáls en það er ánægjulegt til að vita
hversu margir bændur ætla sér að
vera með. Í stað þess að greiðslur rík-
isins til sauðfjárræktar minnki og
vatnshalli væri á stuðningi, ákvað rík-
isstjórnin að styðja þetta framtak
sauðfjárbænda og minnka ekki stuðn-
ing til ársins 2007 en breyta forsend-
um. Í stað þess að minnka stuðning-
inn eru 12,5% stuðningsins árið 2003
og hækkandi í 22,5% árið 2007 greidd
fyrir þetta framtak. Þessir fjármunir
hefðu ekki komið frá ríkinu nema fyr-
ir þetta gæðastýrða framleiðsluferli
og því sjálfsagt að þeir renni til þátt-
takenda í því. Það er því ekkert frá
neinum tekið heldur vinna bændur
sér hlut í þessum greiðslum.
Gæðastýring í sauðfjárrækt nær
yfir gæðastýrt framleiðsluferli. Til-
gangurinn er að efla sauðfjárbúskap
og tryggja þróun hans til lengri tíma.
Engin bein markaðstenging var í
samningnum en kröfur um merking-
ar, aðbúnað og skráð framleiðsluferli
eru bein neytendavernd. Um allan
hinn vestræna heim vaxa nú kröfur
um rekjanleika afurða og þeirri þróun
verðum við að fylgja og helst vera í
fararbroddi eins og oft áður. Sú hugs-
un kallar á markaðssjónarmið sem
sláturleyfishafar munu sinna enn
frekar að kröfu innlendra neytenda
svo ekki sé talað um kröfur hrjáðra
neytenda í viðskiptalöndum okkar.
Nýr sauðfjársamningur býður
bændum ótal kosti sem enginn þarf
að taka þátt í nema sjálfviljugur.
Flest atriði hins gæðastýrða fram-
leiðsluferils eru hins vegar sjálfsögð
hjálpartæki þess bónda sem vill
standa sig í framtíðinni. Í samning-
unum felst ekki forsjárhyggja heldur
útrétt hönd til þeirra sem vilja stunda
sauðfjárrækt á nýrri öld.
Framtíð sauðfjárræktar
Guðni Ágústsson
Sauðfjársamningur
Versta rangtúlkunin,
segir Guðni Ágústsson,
er að hluti greiðslna sé
færður á milli bænda
„eftir gæðum þeirra“.
Höfundur er landbúnaðarráðherra.
Í PÓLITÍSKRI um-
ræðu um málefni
Reykjavíkur hefur
flutningur Marels frá
Reykjavík í Garðabæ
borið á góma. Marel er
boðið velkomið í Garða-
bæinn, en um leið vona
ég að forsvarsmenn
fyrirtækisins geri sér
grein fyrir þeim ann-
mörkum sem starfsem-
inni eru settar á nýja
staðnum í Moldu-
hrauni.
Iðnaðarhverfið í
Molduhrauni í Garða-
bæ hefur nefnilega dá-
litla sérstöðu.
Þar er engin fráveita, öll fyrirtæk-
in eru tengd við rotþró og siturlögn,
sem út af fyrir sig er ákjósanlegur
hreinsunarmáti skólps. Hins vegar
er það svo að iðnaðarhverfið í
Molduhrauni er byggt á gljúpu
hrauni. Undir því er nánast vatns-
þétt grágrýtisklöpp. Ekkert frá-
rennsli er úr hverfinu annað en það
sem náttúrulegt getur talist. Er þá
átt við það sem sitrar úr hrauninu,
einkanlega til Hraunsholtslækjar,
en hann rennur til sjávar í Arnarnes-
vog. Nú er svo komið að rennsli úr
rotþróm ásamt öðru ofanvatni er á
góðri leið með að fylla allar glufur í
hrauninu, þannig að niðurföll hafa
ekki undan og pollar og
„stíflur“ sjást æ oftar
yfir opnum niðurföllum
í hverfinu. Rotþrær við
húsin voru hugsaðar til
bráðabirgða og hol-
ræsalögn var lögð í
hverfinu um leið og
gatnagerð átti sér stað.
Sú lögn liggur þó neð-
anjarðar ónotuð og
ótengd við húsin í
hverfinu. Lögnin ein og
sér stoðar lítt þar sem
frárennslisveita er ekki
til staðar. Annað iðnað-
arhverfi liggur að
Molduhrauni. Það til-
heyrir Hafnarfirði og
er að sjálfsögðu tengt fráveitu.
Ef að vilji beggja er til staðar ætti
að vera hægur vandi að ná samn-
ingum milli Garðabæjar og Hafnar-
fjarðarum fráveitu til Hafnarfjarðar.
Tenging í Garðabæjarfráveituna er
aftur á móti ekki einföld framkvæmd
þar sem langt er í næstu stofnlögn.
Ég hef rætt þessi mál í bæjar-
stjórn Garðabæjar við litlar undir-
tektir. Á meðan eykst vandinn í
Molduhrauni og skiljanlega vex
óánægja húseigenda í réttu hlutfalli
við „grunnvatnshæðina“ í hrauninu.
Á fasteignir í iðnaðarhverfinu í
Molduhrauni eru lögð sömu hol-
ræsagjöld og á aðrar fasteignir í
bænum. Fráveitumálin í Moldu-
hrauni eru í ólestri og það er skylda
bæjarins að bæta þar úr. Þegar
Marel flytur starfsemina í sitt stóra
og glæsilega hús eykst vandinn til
muna, þar sem salernin þar munu
ein og sér að jafnaði skila 10 tonnum
af vatni hvern virkan dag út í hraun-
ið ofan á það sem fyrir er. Úrbóta er
þörf, strax!
Einar
Sveinbjörnsson
Frárennsli
Hægur vandi á að vera,
segir Einar Svein-
björnsson, að ná samn-
ingum um fráveitu til
Hafnarfjarðar.
Höfundur er bæjarfulltrúi
Framsóknarflokks í Garðabæ.
Molduhraun
er meingallað
SÍÐASTLIÐINN þriðjudag
birtist eftir mig grein hér í Morg-
unblaðinu þar sem ég held því fram
að veiðigjaldið sem frumvarp sjáv-
arútvegsráðherra kveður á um valdi
sams konar óhagkvæmni og tekju-
skattar. Þetta reynist ekki vera rétt.
Ég taldi að gjaldið sem hverju fyr-
irtæki er ætlað að greiða samkvæmt
frumvarpinu væri tengt við afkomu
þess fyrirtækis. Hið rétta er að
gjaldið er tengt við afkomu grein-
arinnar í heild. Þar sem ákvarðanir
hvers fyrirtækis fyrir sig hafa
óveruleg áhrif á afkomu greinarinn-
ar í heild mun afkomutenging af
þessu tagi ekki valda þeirri óhag-
kvæmni sem ég taldi hana valda.
Önnur rök sem koma fram í
greininni, svo sem þau að fyrning
aflaheimilda auki hagkvæmni með
því að skapa virkari markað með
aflaheimildir og að stjórnmálamenn
séu illa til þess fallnir að taka upp-
lýsta ákvörðun um upphæð gjalds-
ins, standa hins vegar óbreytt.
Fyrning aflaheimilda hefur því eftir
sem áður mikilvæga kosti fram yfir
veiðigjald.
Jón Steinsson
Misskilningur
Höfundur nemur hagfræði við
Harvard-háskóla.