Morgunblaðið - 07.03.2002, Blaðsíða 39

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 7. MARS 2002 39
ER KR betra félag
en Fram? Valur betra
félag en Víkingur?
Fylkir betri en ÍR?
Þróttur betri en Fjöln-
ir? Hvaða mælistiku á
að leggja til grundvall-
ar? Er merkilegra að
búa í Vesturbænum en
Grafarvogi, Árbæ en
Breiðholti, Hlíðunum
en Fossvogi eða inn við
Sund? Eða á að spyrja
að titlum? Frá 1980
hafa Fram, Víkingur og
Valur þrívegis orðið Ís-
landsmeistarar í knatt-
spyrnu, KR tvisvar. Í
handknattleik hafa á
sama tímabili einungis Víkingur og
Valur hampað Íslandstitli í hand-
knattleik af Reykjavíkurfélögunum,
Valur átta sinnum, Víkingur sex. Í
körfubolta hafa Valur tvívegis og KR
tvívegis hampað Íslandsmeistaratitli
frá 1980. Ber að leggja slíka mæli-
stiku á félögin – á hverfi borgarinn-
ar?
Auðvitað eiga íþróttafélögin í
Reykjavík að njóta sannmælis, auð-
vitað eiga íbúar Reykjavíkur að geta
treyst því að jafnræði ríki þegar að-
staða til íþróttaiðkunar er byggð upp
í höfuðborginni. Þá gildir einu hvort í
Vesturbænum er eða Grafarvogi,
Breiðholti, Árbæ, Smáíbúðahverfi,
Bústaðahverfi og Fossvogi eða Hlíð-
unum. Jafnræði á að ríkja. Íþrótta-
félögum innan Íþróttabandalags
Reykjavíkur eru raðað upp í flokka
eftir íþróttagreinum. Hverfafélögin
eru Fram, Fjölnir, Fylkir, ÍR, KR,
Valur, Víkingur og Þróttur.
Og er þá von að spurt sé: Njóta fé-
lögin í Reykjavík jafnræðis gagnvart
borgaryfirvöldum? Getur fólk í
Breiðholti treyst því að fá sambæri-
lega aðstöðu og fólk í Vesturbænum?
Svo virðist ekki vera, ef ráðið er í
skrif Steinunnar Val-
dísar Óskarsdóttur,
formanns Íþrótta- og
tómstundaráðs, í Morg-
unblaðinu síðastliðinn
föstudag. Það ber að
harma. Ég vil eindregið
hvetja formanninn til
þess að endurskoða
stefnu sína í þessum
efnum og láta jafnt yfir
alla ganga. Við höfum
séð skemmtilega
stemningu skapast á
leikjum Þróttar eftir að
félagið fékk stúku í
Laugardal. Þegar KR-
stúkan var reist fyrir
rúmum áratug þá
markaði hún þáttaskil. Vesturbæing-
ar voru frumkvöðlar í að skapa
skemmtilega aðstöðu og stemningu á
knattspyrnuleikjum á Íslandi. Þús-
undir hafa átt góðar stundir við
Frostaskjól við holla tómstundaiðju.
Þar hefur mátt sjá borgarstjórann,
Ingibjörgu Sólrúnu, brosa breitt og
fagna vel.
Það vill til að hún býr í Vesturbæn-
um. Væri ekki sjálfsagt að hún ætti
kost á að fara á völlinn óhult fyrir
roki og rigningu ef hún byggi í Graf-
arvogi eða Breiðholti, Árbæ eða Hlíð-
unum, Smáíbúða-, Bústaða- og Foss-
vogshverfi eða inn við Sund? Fólk
hlýtur að njóta sama réttar. Formað-
ur ÍTR lýsir því að þrjú félög – Vík-
ingur, ÍR og Fylkir hafi fengið 10
milljónir króna til þess að byggja upp
áhorfendaaðstöðu. Það er gott og gilt
en er því miður ekki vitnisburður um
metnaðarfulla stefnumótun – raunar
alls enga stefnumótun.
Ég lýsi eftir stefnu borgaryfir-
valda, metnaði. Formaður ÍTR segist
ekki liggja á skoðun sinni að ekki sé
forsvaranlegt að koma upp fullkom-
inni áhorfendaaðstöðu allra félag-
anna í Reykjavík. Hvað þýðir það?
Hver er dómari í þeim leik? Er Valur
settur til hliðar? Eða Fram, Víking-
ur, Fylkir, Fjölnir, Þróttur, ÍR, KR?
Á að fara eftir unnum titlum? Fram,
Valur, Víkingur og KR myndu fagna
því, en hvað þá um hin félögin?
Raunar er málið flóknara en svo að
það ráðist einvörðungu á borði borg-
aryfirvalda. Knattspyrnusamband
Evrópu mótar nú reglur um aðstöðu
áhorfenda í Evrópumótum. Þau félög
ein skulu hafa þátttökurétt í Evrópu-
mótum sem hafa yfir að ráða aðstöðu
fyrir 3.000 áhorfendur. Ef reglugerð-
in væri í gildi væru öll Reykjavík-
urfélögin útilokuð frá Evrópumótum,
utan líklega Fram sem hefur samn-
ing við borgina um að leika í Laug-
ardal. KSÍ freistar þess að ná tölunni
niður. Kjarni málsins er að auknar
kröfur kalla á ný vinnubrögð og ég
þykist þess fullviss að borgaryfirvöld
hafi ekki í hyggju að útiloka félögin
frá Evrópuævintýri með vanhugs-
aðri stefnu.
Kjarni málsins er að í Reykjavík
eru sjö hverfafélög. Ég lýsi eftir
metnaðarfullri stefnu borgaryfir-
valda til þess að búa þeim aðstöðu og
íbúar í Reykjavík geti treyst því að
jafnræði ríki meðal þegnanna. Þegar
KR-stúkan var reist, var skapað for-
dæmi. Reykvíkingar verða að geta
treyst því að jafnræði en ekki ger-
ræði ríki, í þessum efnum sem öðr-
um.
Er KR betra félag en Fram?
Hallur
Hallsson
Borgarmál
Ég, segir Hallur
Hallsson, lýsi eftir
metnaðarfullri stefnu
borgaryfirvalda.
Höfundur er fyrrverandi formaður
Víkings.
LAGT hefur verið fram á Alþingi
frumvarp til laga um breytingar á lög-
um um stjórn fiskveiða.
Ég hef hingað til verið talsmaður
þess að reynt skuli að ná sátt um
stjórn fiskveiða, en er nú að færast á
þá skoðun að það sé ekki gerlegt. Því
miður er víða svo mikil þröngsýni
ríkjandi og ólíkir sérhagsmunir sem
að baki búa að menn sjá ekki skóginn
fyrir trjánum. Auðvitað er það hagur
allra landsmanna að sjávarútvegsfyr-
irtækin gangi vel. Um 200 þúsund Ís-
lendingar eiga beinna hagsmuna að
gæta varðandi gengi sjávarútvegsfyr-
irtækja og eiga þar hlut í gegnum líf-
eyrissjóði, hlutabréfasjóði eða á ann-
an hátt.
Það er margt búið að reyna til að ná
sátt í þessum málum en það er orðin
stór spurning í mínum huga hvort
raunverulegur vilji til sátta sé fyrir
hendi. Formaður Samfylkingar, Öss-
ur Skarphéðinsson, kallar þetta frum-
varp óskadraum útgerðarmanna og
stjórnarandstaðan hefur lýst því yfir
að frumvarpið sé stríðsyfirlýsing úr
smiðju LÍÚ. Ég skil ekki hvernig
hægt er að koma fram með slíka firru
þegar hér er á ferðinni frumvarp til
laga sem kveður á um að lagður sé
aukaskattur á útgerðina auk hinna
hefðbundnu skatta og gjalda.
Miðað við þær tekjur sem útgerðir
landsins höfðu á síðastliðnu ári, næmi
það gjald sem útgerðin þyrfti að
borga um 2,1 milljarði króna á ári og
er gjaldið á hvert úthlutað þorskígild-
iskíló 5,4 krónur en gjöld sem aflögð
yrðu á móti 1,5 kr. á kíló, svo það sér
hver sem sjá það vill að þarna er um
verulega aukna gjaldtöku að ræða.
Gjaldaaukning
Í Morgunpunktum Kaupþings hinn
27. febrúar síðastliðinn komu fram út-
reikningar um hvernig þetta gjald,
sem hér um ræðir, kemur út fyrir
nokkur útgerðarfélög og ættu þeir út-
reikningar að geta gefið raunhæfa
mynd af því sem koma skal miðað við
að þessi umtalaði liður frumvarpsins
verði að lögum. Þar kom t.d. fram að
Samherji, sem nú er að greiða rúm-
lega 56 milljónir í gjöld árlega, fengi á
sig gjaldaaukningu upp á 127 millj-
ónir króna. Á ÚA er gjaldaaukningin
tæpar 93 milljónir og á Þormóð
Ramma rúmar 67 milljónir króna.
Það er eðlilegt að sjávarútvegurinn
fjármagni þann kostnað sem að hon-
um snýr, líkt og hann hefur verið að
gera. Ég vildi þó helst ekki leggja
neinn auðlindaskatt eða veiðigjald á
sjávarútvegsfyrirtækin heldur leyfa
þeim að sitja við sama borð og önnur
fyrirtæki í landinu. Þó er skárri kost-
ur að fara þessa leið en þá leið sem
stjórnarandstaðan vill, þ.e.a.s. með
fyrningu eða innköllun veiðiheimilda.
Og ég spyr hvort vert sé að taka þá
áhættu að gera samkeppnisstöðu
sjávarútvegsins verri í alþjóðlegri
samkeppni með því að láta hann einan
bera auðlindagjald – nokkuð sem er
óþekkt í samkeppnislöndum okkar.
Skattlagning
Það er staðreynd að ýmsir áróðurs-
meistarar hafa náð að sá frjóu sæði
meðal almennings um að útgerðin sé
að nýta auðlindirnar á kostnað okkar
hinna. Þannig hefur sú krafa verið að
magnast að útgerðinni beri að borga
hærra gjald til þjóðarinnar fyrir af-
notin af auðlindum hafsins, enda fólk
gjarnan til í styðja auknar álögur ef
það þarf ekki sjálft að standa undir
þeim. Ætlunin er að auka skattlagn-
ingu á eina atvinnugrein á sama tíma
og verið er að draga úr álagningu
skatta á aðra atvinnustarfsemi í land-
inu. Auka á álögur á þá atvinnugrein
sem nánast heldur flestum byggðar-
lögum á landsbyggðinni gangandi. Ég
tel þessa kröfu um auknar álögur hafa
átt lítinn hljómgrunn meðal þorra
sjálfstæðismanna en
hér sé verið að láta
undan þrýstingi.
Afkoma flestra sjáv-
arútvegsfyrirtækja
var mjög góð á síðasta
ári og það eru miklir
peningar í greininni.
En ekki þarf að horfa
mörg ár aftur í tímann
til að sjá hið gagn-
stæða og finna afleit ár
hvað afkomu greinar-
innar varðar enda er
hún í eðli sínu sveiflu-
kennd grein. Þó það
veiðigjald sem hér um
ræðir sé í sjálfu sér
slæmt, þar sem um
auknar álögur er að ræða, er þó bót í
máli að það tekur að hluta mið af af-
komu greinarinnar á hverjum tíma.
Standa þarf vörð um að þetta gjald
hækki ekki á komandi árum því sjáv-
arútvegurinn er slíkur drifkraftur í
landinu að ef hann er þurrmjólkaður
með ofsköttun er ljóst að bresta mun
harkalega í öllu okkar hagkerfi.
Stöðugleikinn
Sjávarútvegurinn þarf á stöðug-
leika að halda. Öll óvissa gerir það að
verkum að ákvarðanataka og framtíð-
aruppbygging verður ómarkvissari.
Ef löggjafinn getur veitt sjávarútveg-
inum stöðugleika, lög til margra ára,
mun það án efa hafa góð áhrif á þjóð-
arbúið í heild. Sem dæmi má nefna að
vegna góðrar afkomu sjávarútvegs-
fyrirtækjanna nú og vegna þeirrar
óvissu sem ríkir varðandi lagalega
framtíð þeirra, þá hafa þau verið að
borga skuldir sínar hratt niður því
stjórnendur þeirra telja sig þurfa að
vera við öllu búnir. Á meðan sjávarút-
vegsfyrirtækin borga skuldir sínar
svo hratt niður eru þau
ekki að endurfjárfesta
eða byggja upp. Ef þau
borguðu skuldir sínar
niður á t.d. 15 árum í stað
5 til 10 ára, þá yrði minni
eftirspurn eftir gjaldeyri
og fjármagnið færi í end-
urfjárfestingar og í ný-
sköpun úti í byggðarlög-
unum og það væri í raun
besta byggðastefnan.
Þannig hefði verið skyn-
samlegra að ýta undir að
sjávarútvegurinn fjár-
festi og færði út kvíarnar
í stað þess að leggja á
hann auknar álögur. Í
þessu samhengi finnst
mér dálítið skondið að á sama tíma og
sumir stjórnarandstöðuþingmenn
hafa í einu orði verið að kalla eftir
hærri álögum á sjávarútveginn tala
þeir í öðru um möguleika á einhvers
konar skattfríðindum fyrir lands-
byggðina en um 92% kvótans eru á
landsbyggðinni? Þarna er því verið að
tala um álögur sem að mestu leyti
munu lenda á landsbyggðinni. Einnig
þarf að hafa í huga að um 40% af inn-
komu útgerða fer í laun og launa-
tengd gjöld og sjávarútvegsfyrirtæk-
in verða að reyna að lækka kostnað á
móti auknum álögum.
Það þarf að búa svo um hnútana að
sjávarútvegsfyrirtækin verði á ný eft-
irsóttur fjárfestingarkostur. Það
verður að skapa sjávarútveginum
þann stöðugleika og það starfsum-
hverfi að hægt sé að horfa til langs
tíma og fjárfesta í nýsköpun og þró-
un.
Auðlindagjald slæmt,
fyrningarleið verri
Sigríður
Ingvarsdóttir
Höfundur er þingmaður
Sjálfstæðisflokksins.
Sjávarútvegur
Það þarf að búa svo um
hnútana, segir Sigríður
Ingvarsdóttir, að sjáv-
arútvegsfyrirtækin
verði á ný eftirsóttur
fjárfestingarkostur.
Járn + C vítamín
fyrirbyggir járnskort.
C-vítamínið
eykur nýtingu járns.
Nýtt frá Biomega
Fæst í apótekum