Morgunblaðið - 12.03.2002, Blaðsíða 37
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. MARS 2002 37
MORGUNBLAÐIÐ
hefur um tveggja ára
skeið leitað logandi ljósi
að fyrirmyndum að því
hvernig takmarka megi
með lögum fjárfestingu
og eignarhald í lána-
stofnunum. Í forystu-
grein 8. mars vitnar
blaðið í grein sem ég
skrifaði 10. júlí 2001,
þar sem skýrt var frá
niðurstöðum ítarlegrar
skýrslu sem gerð var á
vegum Kaupþings um
takmarkandi lagaregl-
ur í 20 helstu viðskipta-
löndum okkar. Þar
kemur fram að almennt
eru ekki fyrir hendi takmarkanir á
fjárfestingum í lánastofnunum. Sé um
takmarkandi reglur að ræða eru þær í
eðli sínu fyrst og fremst „flöggunar-
reglur“, þ.e.a.s. kröfur um tilkynn-
ingu til verðbréfaþings um viðskipti
yfir ákveðnum mörkum, eða áskiln-
aður um formlegt samþykki. Eftirlit
og íhlutunarréttur bankaeftirlits í
flestum þessara ríkja miðast við það
að tryggja að fjárfestar hafi nægilega
sterka fjárhagsstöðu til þess að
standa við skuldbindingar sínar og
treysta hag viðkomandi banka. Þetta
er í góðu samræmi við aðra banka-
tilskipun Evrópusambandsins nr. 89/
646/EB. Tilhneigingin virðist vera sú
að ríki lagi sig að henni og hverfi frá
sérreglum.
Dreifð eignaraðild
Morgunblaðið heldur því fram að
fámenn þjóð þoli það ekki til lengdar
að nær allar eignir þjóð-
arinnar færist á fárra
hendur. Það má færa
sterk rök fyrir þeirri
skoðun eins og blaðið
hefur gert. Hitt er mér
meira til efs að lagaregl-
ur og stjórnmálaafskipti
séu betur til þess fallin
að tryggja dreifða eign-
araðild að bönkum og
sjávarútvegsfyrirtækj-
um en markaðsöflin og
hlutabréfamarkaður-
inn. Verðbréfamarkað-
ur á Íslandi er ungur að
árum og virkir þátttak-
endur á honum eru
ennþá tiltölulega fáir.
Hann á eftir að dýpka og stækka á
komandi árum og fjármálastofnunum
á eftir að vaxa fiskur um hrygg. Það
er eðlileg afleiðing af stækkandi
markaði, öflugri fjármálafyrirtækjum
og meiri alþjóðlegum umsvifum að
eignarhald verði dreifðara með tím-
anum eins og við sjáum merki um í
grannlöndum okkar, þar sem mark-
aður er stærri og þroskaðri. Það verð-
ur einfaldlega of áhættusamt og of
viðamikið fyrir fyrirtæki að eiga stóra
hluti í fjármálastofnunum.
Alþjóðleg samkeppnishæfni
Pólitísk íhlutun í einkavæðingu rík-
isbanka og Landssíma Íslands hefur
beðið skipbrot. Skýrustu merkin um
það eru þær hugmyndir að nýta fram-
vegis sölukerfi Verðbréfaþings Ís-
lands í einkavæðingu og taka forræði
á eignarhaldi ríkisins úr höndum fag-
ráðherra og fela það fjármálaráð-
herra. Virkur og opinn alþjóðlegur
samkeppnismarkaður, þar sem opin-
ber meðgjöf og verndarmúrar eru
víkjandi, mun tryggja betur dreifða
eignaraðild að íslenskum og alþjóð-
legum stórfyrirtækjum sem hér
starfa heldur en takmarkandi reglur.
Takmörkun á fjárfestingum og eign-
arhaldi í fjármálastofnunum mun
heldur ekki leysa stjórnendur lána-
stofnana undan þeirri skyldu að sjá
svo um að jafnan sé til staðar stjórn-
hæfur meirihluti sem getur tekið skil-
virkar ákvarðanir.
Við skilyrði frjáls og opins mark-
aðar verður alþjóðleg samkeppnis-
hæfni mælistikan í stjórn fjármála-
fyrirtækja. Ekki dugir að einblína á
innlendar aðstæður, þegar flest fyr-
irtæki, sem náð hafa sterkri stöðu á
íslenskum markaði, eru þegar í harðri
alþjóðlegri samkeppni bæði innan-
lands og erlendis.
Meiri markað og
minni pólitík!
Sigurður
Einarsson
Höfundur er forstjóri Kaupþings
banka hf.
Fjármál
Eignarhald verður
dreifðara, segir
Sigurður Einarsson,
með stækkandi mark-
aði, öflugri fjármálafyr-
irtækjum og meiri al-
þjóðlegum umsvifum.
TADEL