Morgunblaðið - 12.03.2002, Page 41

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. MARS 2002 C 41HeimiliFasteignir
LEIRLISTAMAÐURINN Kol-
brún S. Kjarval var að opna nýja
vinnustofu á Skólavörðustíg 22.
Hún er þar með leirkerafram-
leiðslu sína til sölu og er nú að
koma sér upp vinnuaðstöðu á bak
við galleríið.
„Áður var ég með vinnustofu á
heimili mínu á Ránargötu 5 en nú
er ég búin að selja það hús og er
að feta nýjar slóðir. Keypti þetta
húsnæði hér og einnig lítið ein-
býlishús á Njálsgötunni sem ég sé
ýmsa möguleika í, það þarf
að gera þar eitt og ann-
að. Ég á lítinn hjart-
veikan hund og það
er ágætis göngu-
túr fyrir hann að
fara hér á milli,“
segir Kolbrún
þegar blaðamað-
ur Morgunblaðs-
ins sótti hana
heim fyrir
skömmu og forvitn-
aðist um starf hennar
og bakgrunn.
„Ég er alin upp í Reykja-
vík, faðir minn var innanhússarki-
tekt og húsgagnahönnuður, Sveinn
Kjarval, sonur Tove og Jóhannesar
Kjarval listmálara. Móðir mín er
Guðrún Kjarval, dóttir hjónanna
Rósu og Helga Hjörvar. Mamma
er elst barna þeirra og ólst upp í
Fjalakettinum í Aðalstræti.
Pabbi kom til Íslands rúmlega
tvítugur og talaði alltaf með svo-
litlum dönskum hreim. Foreldrar
mínir fluttust aftur til Danmerkur
1970 og ég bjó með þeim síðustu
árin sem faðir minn lifði. Við rák-
um saman fyrirtæki og töluðum
alltaf saman á íslensku, við vorum
svo mikið þrjú saman að pabbi var
farinn að tala um okkur í kvenkyni
– sagði t.d.: „Eigum við þrjár að
skreppa til Silkiborgar?“ Að þessu
var mikið hlegið.“
Lifði og hrærðist í mynd-
listarheimi
Hafði það ekki mikil áhrif á þig
að alast upp hjá arkitekt og innan-
hússhönnuði?
„Jú, og ekki bara það. Við bjugg-
um í þrjú ár í risi á Grundarstíg 2,
á hæðunum fyrir neðan var Hand-
íða- og myndlistarskólinn. Foreldr-
ar mínir höfðu eftirlit með húsinu
og stofan þeirra var í raun eins og
kaffistofa kennaranna. Ég kynntist
því mörgu myndlistarfólki, Birni
Th. Björnssyni, Gesti Þorgrímssyni
og Sigurði Sigurðssyni. Nemendur
í skólanum voru þá m.a. Kristín
Þorkelsdóttir og Hafsteinn Aust-
mann. Ég hlustaði á tal þessa fólks
og varð margs vísari um listaheim-
inn í Reykjavík.
Við vorum annars alltaf að flytja,
ég var í fimm barnaskólum. Pabbi
var alinn upp í Danmörku og trúði
í fyrstu ekki á það íslenska kerfi að
eyða bestum árum ævinnar í að
vinna og vinna til þess að
borga húsnæðisskuldir.
Hann var mikill hug-
sjónamaður og vildi
eyða orku sinni í
að hanna. Síðar
breytti hann um
stefnu og þau
keyptu hús á
Seltjarnarnesi.
Hin fyrri af-
staða hans reynd-
ist okkur krökkun-
um fimm erfið. Mér
fannst það að vísu ekki
þá en ég hef síðar fundið
fyrir nokkru rótleysi sem ég rek til
þessara sífelldu búferlaflutninga.
Ég er núna fyrst að ná góðri ein-
beitingu, þess vegna finnst mér
manneskjunni skammtaður alltof
naumur tími hér á jörðu.
Núna vildi ég vera að byrja á
einhverju nýju.
Mótleikur minn við afstöðu
pabba var að kaupa mér húsnæði
svo fljótt sem ég gat eftir að námi
lauk. Ég get bókstaflega ekki leigt,
hvorki vinnuhúsnæði né íbúð til að
búa í. Ég verð að eiga.
Vildi flytja „til fólksins“
Ég eignaðist „gullklumpinn“
minn 1979, dóttur sem er 22 ára í
dag. Það var frá mínum bæjardyr-
um ófrávíkjanlegt skilyrði að hún
myndi búa á sama stað þegar hún
væri í grunnskóla. Ég keypti því
íbúð á Melunum og þegar hún lauk
Melaskóla keypti ég raðhús á Rán-
argötu 5, byggt 1927. Við það hús
er ég að skilja nú með sárum sökn-
uði.
Húsið er kjallari, tvær hæðir og
ris og suðurgarður. Þetta er ynd-
islegt hús.
Ég var með gallerí á fyrstu hæð-
inni, en ég tók eftir að fólk veigraði
sér við að hringja og koma heim til
mín, þess vegna ákvað ég þegar
tækifæri gafst að flytja mig „til
fólksins“, ef svo má segja.
Þótt við byggjum alltaf í leigu-
húsnæði þegar ég var barn og ung-
lingur og værum alltaf að flytja
eyddi pabbi oft miklum tíma í að
breyta og bæta í íbúðunum sem við
vorum í. Foreldrar mínir lögðu
mikið upp úr stílhreinu yfirbragði
heimilisins og höfðu sérstakt lag á
að gera huggulegt í kringum sig.
Það var falleg myndlist á mínu
heimili – þetta var menningarheim-
ili og mikill samverustaður og
pabbi las mikið fyrir okkur, m.a.
ferðabækur eins og Kon Tiki eftir
Thor Heyerdal.
Allt þetta hafði áhrif. Þess má
geta að elsta systir mín fékk mjög
góða vinnu á Þjóðminjasafninu í
Danmörku, einmitt út á það að hún
hefði alltaf verið að flytja. Menn
álitu að hún hlyti að vera mjög
skipulögð, hefði lært það af flutn-
ingunum.
Það er svo margt sem verður
kostir, ef maður aðeins áttar sig á
því.
Pabbi hafði mikil áhrif á val mitt
á starfsgrein. Hann hafði ríkan
áhuga á keramiki og var góður í
því sjálfur. Ég lærði í Danmörku,
Englandi og Skotlandi en fór ekki
alveg hina hefðbundnu leið í námi,
en það gerði systir mín, sem einnig
er leirlistamaður. Við rákum sam-
an vinnustofu um tíma. Ég er með
þeim fyrstu hér á landi sem lærðu
þetta, á eftir frumkvöðlunum.
Þekki tilfinningu nýbúans
Ég flutti til Íslands 1983, eftir að
pabbi dó. Ég hafði þá í hyggju að
giftast hér en hætti við það. Mér
fannst mjög erfitt að vera ein á Ís-
landi, án fjölskyldu minnar, sem
var búsett úti. Mér fannst ég eins
og nýbúi, ég þekki þá tilfinningu.
Ég hafði lítil fjárráð fyrst og
fékk inni á vinnustofu í Suðurgötu
8, það var ágætt. Síðar kom ég mér
upp verkstæði heima á Víðimel.
Svo kenndi ég við Myndlistarskóla
Reykjavíkur og dóttir mín var þar í
námi.“
En hvað með skyldleikann við
Jóhannes Kjarval – opnaði hann
engar dyr?
„Nei, hvorki né. Ég hef sótt t.d.
um starfslaun frá því ég flutti til
Íslands en ég hef aldrei fengið þau,
þótt ýmsir hafi fengið þau í kring-
um mig, jafnvel nemendur mínir.
Kannski er ástæðan sú að ég hef
ekki ráðið við að vera þátttakandi í
neinu sýningarhaldi. Ég er vinnu-
þjarkur og vil fá að vinna í friði.
Ég vildi helst hafa ritara og ein-
hvern sem hugsar um heimilið –
nema hvað ég vildi fá að búa til
mat öðru hvoru. Ég vildi óska að
ég væri eins og afi var, hann vann
bara og ýtti öllu frá sér og lokaði
sínar tilfinningar inni. En þetta tók
sinn toll hjá honum þegar líða tók
á ævina. Hann var einmana gamall
maður, hann bað pabba og mömmu
að taka sig til sín, en það var
margt sem hindraði það.“
Í stiganum á Ránargötu 5
eiga margir fótspor sín
En hvað með framkvæmdir í
húsnæðinu á Ránargötu?
„Ég gerði þar mjög mikið. Ég
gerði mestallt sjálf nema hvað ég
lét setja nýtt þak. Ég flísalagði og
það ætla ég ekki að gera aftur. Ég
sat á síðkvöldum og ákvað allt sem
ég ætlaði að gera og það varð með
tímanum fjölmargt. Það síðasta
sem ég gerði var að flísaleggja
stigann með fótsporum. Þar eiga
spor sín nemendur mínir og alls
konar fólk sem ég hitti. Ég fékk æ
meiri áhuga á skósólum og bað fólk
oft að sýna mér sólana á skónum
sínum. Ef mér leist á þá fékk ég
fótförin í leir sem ég setti síðan á
stigann.
Ég fékk líka litla fætur, berfætt
barnabörn vinkvenna minna, og
þannig mætti telja. Þetta kom
mjög vel út.
Í vikunni eftir að ég var búin að
þessu, sem ég sat og dáðist að
verkum mínum, þá var hringt og
mér bauðst að selja húsið. Ég
hugsaði mig um og fann mér til
léttis að ég væri búin að gera
þarna það sem ég vildi gera og
væri þar með frjáls. Ég er ánægð
með að fólkið sem keypti virðist
lesa húsið á sama hátt og ég.
Skólavörðustígur er að verða ein
helsta handverksgata borgarinnar,
mér líður vel í þessu rými sem ég
hef keypt og mér líka vel nágrann-
arnir, það er gott samfélag hérna.
Ég á eftir að koma mér betur fyrir,
t.d. vantar mig enn ofninn minn.
Það er erfitt að sumu leyti að
minnka við sig, ég hef brugðist við
m.a. með því að fara hingað á
vinnustofuna með nokkur þeirra
húsgagna sem ég áður hafði
heima.“
Muntu kannski „fiska“ eftir fót-
sporum viðskiptavinanna?
„Það má vel vera. Veistu hvað,
það er ótrúlegt að það er lagt
meira upp úr skósólum en sjálfum
skónum. T.d. á Nike-skóm eru skó-
sólarnir stórkostlegir. Ég les mér
nú til um þetta efni, m.a. las ég við-
tal við skósólahönnuð um daginn –
mér finnst heill heimur hafa opnast
mér í þessu efni.“
Úr vinnustofu Kolbrúnar Kjarval við Skólavörðustíg.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Leirmunir eftir Kolbrúnu Kjarval.
Fótspor í
stiganum
Stiginn með fótsporunum á Ránargötu 5. Hjartveiki
hundurinn Týri í forgrunni.
Kolbrún Kjarval hallar sér hér fram á gamla skrif- og vinnu-
borðið hans afa síns, Jóhannesar Kjarval, en það borð er
meðal þeirra muna sem hún geymir nú á vinnustofu sinni við
Skólavörðustíg.
Leirkerasmíði gefur hugmyndafluginu lausan taum-
inn. Kolbrún S. Kjarval hefur unnið lengi við leirlist.
Guðrún Guðlaugsdóttir heimsótti hana í nýja vinnu-
stofu hennar við Skólavörðustíg, auk þess sem hún
hefur eignast nýtt hús til að breyta og bæta.