Morgunblaðið - 14.03.2002, Síða 49

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 14. MARS 2002 49
árið 1942. Um áramótin 1942/1943
var hann kominn í raðir kennara
Stýrimannaskólans við hliðina á
þekktum kempum eins og Guð-
mundi B. Kristjánssyni og Svein-
birni Egilssyni. Skólastjóri var þá
Friðrik V Ólafsson, sem var skóla-
stjóri frá 1937 þar til í september ár-
ið 1962, er hann andaðist og tók Jón-
as Sigurðsson þá við skólastjórn.
Jónas mat mikið Friðrik V. Ólafs-
son, en hann var heilsutæpur síð-
ustu árin, sem hann lifði og var Jón-
as þá hans stoð og stytta.
Þegar Stýrimannaskólinn og Vél-
skóli Íslands fluttu í Sjómannaskóla
Íslands haustið 1945 var að fullu lok-
ið 18 skólastofum, en í Stýrimanna-
skólanum voru þá 123 nemendur og
starfaði skólinn í 8 kennsludeildum.
Síðar fluttu Loftskeytaskólinn og
Matsveinaskólinn í húsið.
Jónas Sigurðsson varð einn af að-
alkennurum Stýrimannaskólans á
þessum uppgangstímum á fyrstu ár-
um lýðveldisins. Allir voru fullir
bjartsýni og mikil uppbygging og
endurnýjun var í fiskiskipa- og
kaupskipaflotanum. Helstu kennslu-
greinar Jónasar voru stærðfræði og
siglingafræði. Hann samdi nokkrar
kennslubækur í kennslugreinum
sínum, Stærðfræði árið 1946, með
viðauka 1958 og eftir að hann varð
skólastjóri endurskoðaði hann frá
grunni kennslubók í siglingafræði
og kom Siglingafræði eftir Jónas út
árið 1966, einnig samdi hann ásamt
Ásgeiri Jakobssyni ágæta Byrjenda-
bók í siglingafræði. Endurbætt út-
gáfa af siglingafræðinni kom út árið
1974 og er sú bók enn notuð ásamt
viðbótarheftum frá kennurum.
Stærðfræði var alltaf uppáhalds við-
fangsefni og kennslugrein Jónasar.
Með auknum kröfum og þá sérstak-
lega með tilliti til þess að nemendur
af 3. og 4. stigi ættu greiðari aðgang
að Tækniskóla Íslands bætti hann
árið 1983 við mikilvægum heftum í
stærðfræði um diffrun og tegrun.
Jónas Sigurðsson tók beinan þátt
í þeirri gjörbyltingu sem varð í sigl-
inga- og fiskileitartækjum eftir lok
síðari heimsstyrjaldarinnar árið
1945. Þegar hann byrjaði kennslu
voru siglingatækin í raun og veru
eins og þau höfðu verið allt frá stofn-
un Stýrimannaskólans árið 1891,
þ.e. áttaviti og sextant, vegmælir og
handlóð. En strax með komu fyrsta
nýsköpunartogarans, Ingólfs Arnar-
sonar, árið 1947 komu ratsjártæki,
nýr hraða- og vegmælir og dýptar-
mælar með skrifara; síðar komu
fullkomin staðsetningartæki eins og
lóran og ljósmiðunarstöðvar í öll
skip, fiskriti eða asdikk og fullkomn-
ari fjarskiptatæki. Öryggis- og
björgunarmálum fleygði fram. Í
kennslu skipstjórnarmanna varð
einnig gjörbylting með tilkomu sam-
líkja (herma). Í skólastjóratíð Jónas-
ar fékk Stýrimannaskólinn árið 1975
fyrsta siglingasamlíkinn, enskan
ratsjársamlíki af gerðinni Redifon.
Þar var unnt að æfa siglingar í
dimmviðri og ratsjárútsetningar
(plott). Íslendingar stóðu jafnfætis
nágrannaþjóðunum í kennslu skip-
stjórnarmanna. Tæki þetta var not-
að til ársins 1989, þegar Stýri-
mannaskólinn fékk nýjan samlíki
með 3 skipum frá norska fyrirtæk-
inu Norcontrol.
Eftir að Jónas lét af skólastjórn
var hann prófdómari í siglinga-
reglum í fjöldamörg ár. Þar kynntist
ég honum best og var sérstaklega
skemmtilegt og lærdómsríkt að eiga
við hann umræður um reglurnar,
sem hann hafði kennt í áratugi. Þeg-
ar ég tók við skólastjórn haustið
1981 var hann mér vinsamlegur og
hollráður. Við vorum í flestu sam-
mála um heildarskipulag námsins,
ekki síst eftir að Ísland varð aðili að
alþjóðasamþykkt um þjálfun, skír-
teini og vaktstöður sjómanna
(STCW-95), sem allar siglingaþjóðir
heims eru aðilar að. Með auknum
kröfum til skipstjórnarmanna væri
æskilegt að nemendur hefðu betri
undirbúning, þegar þeir settust í
Stýrimannaskólann, en jafnframt
yrði þess gætt að við skólann yrði
alltaf boðið upp á nám í almennum
greinum fyrir þá sjómenn sem vildu
fara í skólann, en hefðu af einhverj-
um ástæðum ekki nægilega góðan
undirbúning. Jónas var mér einnig
sammála um, að nauðsynlegt væri
að nemendur hefðu einhvern sigl-
ingatíma áður en þeir byrjuðu nám í
Stýrimannaskólanum. Þar með
hefðu þeir gert upp við sig hvort
þessi starfsvettvangur passaði fyrir
þá. Um þetta og önnur mál sem
vörðuðu skólann ræddum við iðu-
lega.
Í tengslum við aldarafmæli Stýri-
mannaskólans árið 1991 kom út saga
Stýrimannaskólans í Reykjavík í 100
ár eftir Einar S. Arnalds og var Jón-
as í ritnefnd og sérstaklega góður og
mikilvægur heimildarmaður.
Jónas var kvæntur Pálínu Árna-
dóttur frá Burstafelli í Vestmanna-
eyjum. Þau hjónin voru samhent og
höfðingjar heim að sækja, Pálína
listræn og smekkleg. Frá 1970 var
Pálína fyrsti ritari Stýrimannaskól-
ans og var nemendum sérstaklega
hjálpleg. Þau hjón áttu barnaláni að
fagna og saman eignuðust þau þrjú
börn, Árna Björn, Baldur og Ebbu.
Jónas Sigurðsson helgaði starfs-
krafta sína menntun sjómanna og
vann Stýrimannaskólanum í
Reykjavík af sérstakri trúmennsku
alla sína löngu starfsævi. Fyrir það
getum við öll og þá sérstaklega ís-
lensk sjómannastétt og sjávarút-
vegur verið þakklát.
Ég undirritaður, kona mín og
starfsfólk Stýrimannaskólans í
Reykjavík sendum aðstandendum
og fjölskyldu Jónasar Sigurðssonar
skólastjóra innilegar samúðarkveðj-
ur.
Hans verður lengi minnst í Stýri-
mannaskólanum í Reykjavík. Fjöl-
margir nemendur hans vítt og breitt
um landið, íslenskir skipstjórnar-
menn minnast hins góða kennara og
skólastjóra.
Blessuð sé minning Jónasar Sig-
urðssonar.
Guðjón Ármann Eyjólfsson.
Góður maður er genginn með
langt og innihaldsríkt líf að baki, en
eftir sitja minningarnar í huga
þeirra, sem þekktu hann. Mér
fannst sem ég gæti lesið hugsanir
verðandi skipsfélaga minna, þegar
ég steig fyrst fæti um borð í Hval V
vorið 1959. – Hvað hafði komið yfir
kallinn? Það var hægt að velja úr
mannskap, og samt tók hann í há-
setapláss sjóndapran skólastrák,
sem augljóslega kæmi ekki auga á
blástur við skipshliðina gleraugna-
laus.
Ef pabbi hefði ekki verið kominn í
feginsamlegar kveðjustellingar á
Ægisgarði rétt fyrir brottför, er
aldrei að vita nema ég hefði axlað
pokann og hlaupið í land á stundinni.
Skipsfélagarnir reyndust mér hins
vegar vel, þegar á hólminn var kom-
ið, en það var fyrir velvild og þol-
inmæði Jónasar skipstjóra, að þeim
tókst um síðir að gera úr mér gjald-
gengan hvalveiðimann. Það voru
einstök forréttindi að fá að vera í
skiprúmi hjá Jónasi fimm hvalver-
tíðir og ekki spillti sá starfsandi,
sem jafnan ríkti hjá Hval hf. á með-
an hvalveiðar voru stundaðar.
Jónas Sigurðsson naut nánast
ósjálfrátt mikillar virðingar þeirra,
sem honum kynntust. Líf hans hafði
ekki alltaf verið dans á rósum, en
hafa má fyrir satt, að gifta hans hafi
verið ráðin, er hann kynntist Pálínu
verðandi eiginkonu sinni. Hún
reyndist þessum hógværa rólyndis-
manni ástríkur gleðigjafi til æviloka
og hefur vafalaust eflt hann í trú á
eigin verðleika. Honum var treyst
fyrir miklu og hann reyndist farsæll
í störfum sínum til sjós og lands.
Nú er svo komið, að hvalir hafa
verið friðaðir um of langt skeið, og
hvalveiðimenn ættu fyrir löngu að
vera komnir á válista vegna bráðrar
útrýmingarhættu. Það er miður, en
vonandi bera Íslendingar gæfu til að
hefja hvalveiðar að nýju og stuðla
þannig að betra jafnvægi innan líf-
ríkisins í sjónum kringum landið en
nú er raunin.
Jónas var sem stjórnandi í vissum
skilningi holdgervingur jafnvægis,
ef svo má að orði komast. Það var
eins og ekkert gæti komið honum úr
slíku ástandi. Þá sjaldan litlu mun-
aði, átti hann það til að sjúga kröft-
uglega upp í nefið og hrista kannski
höfuðið, en hann hækkaði ekki róm-
inn. – Hann þurfti þess ekki.
Eggert Jónsson.
Guði sé lof fyrir
minningar. Minningar
um atvik og stundir sem
ylja hjarta okkar. Minn-
ingar um persónur sem
hafa auðgað líf okkar.
Nú þegar við höfum kvatt Óskar
Jónsson getum við þakkað Guði fyrir
þær minningar sem hann skilur eftir
sig. Minningarnar um Óskar eru
margar og góðar.
Óskars verður minnst sem þjóns
Drottins, sem var sannur og trúr.
Guðni Einarsson, blaðamaður á
Morgunblaðinu, sendi mér tölvupóst
vegna fregnar af andláti Óskars þar
sem meðal annars stóð: „Með Óskari
er gengin ein af trúarhetjum þessa
lands, sannur og trúr þjónn sem lagði
hönd á plóginn án þess að líta um öxl.“
Þessi orð Guðna lýsa ákaflega vel
þeim minningum sem við eigum um
guðsmanninn Óskar, sem helgaði
Guði allt, án þess að líta um öxl. Í
þessari minningu felst fyrirmynd fyr-
ir okkur öll.
Í minningunni er Óskar hinn sann-
kallaði hjálpræðishermaður. Hann
ann hreyfingu sinni ákaft og var stolt-
ur af henni. Þeir eru fáir sem bera
einkennisbúning sinn eins vel og af
eins mikilli reisn og Óskar gerði.
Hann hafði ásamt Immu sinni ákaf-
lega sterk áhrif á mótun Hjálpræð-
ishersins hér á landi. Svo sterk að
margir eiga erfitt með að ímynda sér
hreyfinguna hér á landi án virkrar
þátttöku hans.
Þegar ég heimsótti Óskar á líkn-
ardeildina á Landakoti nokkrum dög-
um áður en hann dó var greinilegt að
hinn illvígi sjúkdómur hafði náð að
tæra líkamann og gera hann veik-
burða. Samt sá ég í rúminu herfor-
ingja og trúarhetju sem vildi aldrei
víkja af leið, sem var staðfastur og
sterkur. Og ég fann til í hjarta mínu.
Fann til vegna þess hve hreyfingin
sem Óskar hefur gefið líf sitt í þjón-
ustu fyrir er veikburða hér á landi
þegar hann kveður þennan heim.
Mikið vildi ég að hann hefði getað séð
síðustu ævidagana, mánuðina og árin
hreyfingu sem var á uppleið og
ÓSKAR JÓNSSON
✝ Óskar Jónssonfæddist í Reykja-
vík 4. júní 1916.
Hann lést á líknar-
deild Landakotsspít-
ala 23. janúar síðast-
liðinn og fór útför
hans fram frá Hall-
grímskirkju 5. febr-
úar.
styrktist. Huggun mín
er sú að á himnum fær
Óskar að sjá þá miklu
uppskeru sem er til kom-
in vegna þess að hann
var tilbúinn að leggja
hönd á plóginn og sá án
þess að líta um öxl.
Ég þakka Guði sem
gefur okkur að eiga
minningu um góðan
dreng. Manngerð Ósk-
ars var heilsteypt og
sterk. Hann bjó yfir
kostum sem eru til eft-
irbreytni. Hann var trúr
fjölskyldu sinni, kölluninni sem Guð
hafði gefið honum og því starfi sem
honum var falið að vinna fyrir hreyf-
inguna hverju sinni.
Óskar þoldi illa að talað væri niðr-
andi um aðra og reyndi oft að taka
málstað þeirra sem slíkt umtal fengu
eða reyna að koma í veg fyrir það.
Hann kunni því betur að tala um góð
verk annarra en sín eigin. Hann var
lítillátur og hógvær. Óskar var af
mörgum virtur fyrir þjónustu sína og
varð til að mynda sæmdur riddara-
krossi Hinnar íslensku fálkaorðu fyrir
störf sín.
Óskar vissi þegar hann veitti þess-
ari viðurkenningu viðtöku að hann
deildi henni með sinni ástkæru Immu.
Enda er það þannig að Óskar og
Imma er nánast orðið hugtak hjá
þeim sem til þeirra þekkja. Oftast
þegar annar aðilinn er nefndur er
hinn nefndur um leið. Miklu oftar þori
ég að fullyrða en gengur og gerist um
hjón almennt.
Ég minnist líka Óskars sem húm-
orista og manns með smitandi glað-
værð og hlátur. Ég get séð fyrir mér
glettnisglampann í augum hans,
sjarmerandi og lúmskt bros sem leik-
ur um varir hans og líka þegar allt
andlit hans er með í skellihlátri sem
er svo innilegur að hann hristist allur
og maður veltir fyrir sér hvort hlát-
urinn ætli engan endi að taka.
Guði séu þakkir sem gefur ykkur
barnabörnum og barnabarnabörnum
Óskars minningar um ástríkan afa og
langafa. Minningu um hlýjan faðm,
glaðlegt viðmót, traust, öryggi og
uppfræðslu og hvatningu í andlegum
málum. Minningu um ást.
Ranný, Hákon, Danni og Miriam.
Þakkið Guði fyrir þann fjársjóð sem
pabbi ykkar skilur eftir sig í góðum
minningum. Fyrir ástríkt, traust og
gott heimili sem hann náði að skapa
fyrir ykkur, ásamt mömmu ykkar.
Þrátt fyrir að það væri í fleiri löndum,
í enn fleiri borgum og bæjum, oft við
erfið starfsskilyrði og þröngan fjár-
hag. Af kynnum mínum við ykkur er
svo auðvelt að greina þann arf sem þið
hafið fengið úr föðurhúsum. Hlúið að
honum. Hlúið að minningunni.
Elsku Imma mín. Ég veit að sökn-
uðurinn sem þú finnur fyrir er mikill.
Ég bið að Guð gefi þér styrk, að hann
gangi með þér gegnum táradalinn.
En megi hann líka gefa þér að geta
glaðst við þær óteljandi minningar
sem þú átt um hann Óskar þinn. Ást-
kæran eiginmann, trúnaðarvin og
samstarfsmann. Ég fullyrði að það
var mesta blessun og lán Óskars í líf-
inu að kynnast þér og eiga þig í nærri
sex áratugi. Ég veit að sú tilfinning er
líka gagnkvæm.
Samband ykkar finnst mér hafa
einkennst af hlýju, virðingu og ást.
Ást sem dvínaði ekki með árunum,
heldur virtist eflast og styrkjast. Ást
sem ég fann svo greinilega fyrir þeg-
ar ég heimsótti Óskar á sjúkrahúsið.
Þar sast þú hjá honum, straukst hon-
um blíðlega um vangann, brostir til
hans, talaðir hlýlega og uppörvandi til
hans og talaðir við okkur sem þar vor-
um um elskuna þína, hann Óskar.
Fyrr um daginn hafði Imma ásamt
Miriam, dóttur þeirra, sungið söngva
sem Óskar vildi gjarnan fá að heyra
og tengdust góðum minningum, með-
al annars frá starfinu á Siglufirði.
Kristin trú er ákaflega einföld þeg-
ar kemur að spurningunni um dauð-
ann. Orð Guðs kennir okkur að Jesús
hafi farið á undan að búa okkur stað,
svo að við getum verið þar sem hann
er. Með þessa einföldu, bjargföstu trú
í hjarta kvaddi Óskar. Eða réttara
sagt: Hélt för sinni áfram. Til loka-
áfangastaðar. Í einum söngnum sem
sunginn var á líknardeildinni á
Landakoti og bar með sér minningar
frá hjálpræðisstríði á Siglufirði og
fleiri stöðum standa þessi orð: „Þá
helstundin kemur og kraftur mér
dvín, ég kem þá ó Jesús, minn vinur til
þín.“ Á þennan fund hefur Óskar nú
haldið, að hitta vin sinn og frelsara
Jesú Krist. Við trúum því líka að á
himnum verði dásamlegir endurfund-
ir við þá sem á undan eru gengnir. Að
Óskari hafi verið mætt af Óskari syni
sínum og foreldrum, Agnethe og Jóni.
Það er ekki efitt að ímynda sér gleði-
lega endurfundi.
Ég er þakklátur fyrir að hafa feng-
ið að kynnast Óskari Jónssyni. Ég
þakka fyrir góð kynni, góðar sam-
verustundir, gott fordæmi og óeigin-
gjarna þjónustu í ríki Guðs.
Ein af trúarhetjum þessa lands er
gengin. Guð blessi minninguna um
Óskar Jónsson.
Erlingur Níelsson.
Kæri Rune.
Þá hefur þú kvatt
þennan heim og þó svo
að samskipti okkar hafi
ekki verið mikil undan-
farin ár sakna ég þín og
minningarnar hrannast upp.
Ég passaði þig og systur þínar þeg-
ar þið voruð lítil, einnig varstu heima-
gangur hjá Beddu tengdamóður
minni og einnig á mínu heimili.
Beddu þótti jafnvænt um þig og
sinn eigin son.
Þú vannst hjá mér í u.þ.b. eitt ár.
Það voru bæði góðir og slæmir tímar,
mikið að gera á þessum árum og mikl-
ar vökur en það er þess virði að hug-
leiða þetta allt þegar þú hefur kvatt
þetta líf. Nú dvelur þú í paradís og
hefur mætt frelsara okkar Jesú Kristi
og ég veit að þér líður vel.
Þá hefur þú hitt allt þitt fólk, afa,
systur og allt það góða fólk sem á und-
an fór.
Elsku Rune, ég kveð þig með sökn-
RUNE VERNER
SIGURÐSSON
✝ Rune VernerSigurðsson vél-
stjóri fæddist í Vir-
um í Danmörku 27.
apríl 1961. Hann
fórst með Ófeigi VE
hinn 5. desember síð-
astliðinn og fór útför
hans fram frá Ás-
kirkju 18. febrúar.
uði. Þú varst góður
drengur sem ég mun
aldrei gleyma og ég
mun minnast þín í bæn-
um mínum.
Elsku Dóra og börn,
Siggi, Sólveig og aðrir
ættingjar, ég votta ykk-
ur mína dýpstu samúð.
Við megum vera þakk-
lát fyrir Rune og trúa
því fyrirheiti sem Jesús
gaf okkur (Jóh. 11.25–
26): Ég er upprisan og
lífið, sá sem trúir á mig
mun lifa þótt hann deyi
og hver sem lifir og trú-
ir á mig skal aldrei að eilífu deyja.
Megi góður guð blessa ykkur, varð-
veita og styrkja í ykkar miklu sorg.
Friðrik Ingi Óskarsson.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
(Vald. Briem.)
Það var skrýtið að vakna að morgni
5. desember síðastliðinn og fá þær
fréttir að Ófeigur VE hefði farist um
nóttina og að Rúna væri saknað. Það
bara gat ekki verið að þetta væri að
gerast. Það tók mig langan tíma að
átta mig á því að þetta væri raunveru-
legt. Það var ekki fyrr en komin var
Þorláksmessa og þau Dóra og Sigur-
berg voru komin til okkar eins og þau
höfðu gert síðastliðin ár ásamt Rúna.
Í skötunni á Þorláksmessu vantaði
mjög mikið, því Rúni var mesti skötu-
karlinn. Þegar farið var að tala um
jólasteikina vorum við í vandræðum
með hvernig við ættum að elda hana
og mamma sagði „Guð, hvernig skyldi
sósan verða“, því Rúni hafði alltaf séð
um eldamennskuna á jólunum. En við
erum viss um að Rúni var með okkur í
eldhúsinu því þetta tókst ótrúlega vel.
Já, Rúni var listakokkur.
Ekki hefði ég getað trúað því að
það væri síðasta skiptið sem ég hitti
Rúna þegar hann kom óvænt í land í
Grundarfirði síðastliðið sumar og not-
aði hann tækifærið að koma til Ólafs-
víkur að hitta fjölskyldu og vini. Þá
var sól og blíða og fór það eins og svo
oft áður að Rúni grillaði ofan í allt lið-
ið. Rúni var alltaf rólegur og yfirveg-
aður og það var gaman að sjá hvað
hann var stoltur og ánægður þegar
þau eignuðust litla drenginn sinn sem
nú er tveggja ára og hinn mesti fjör-
kálfur. Hann á eflaust eftir að sakna
þess að að hafa ekki fengið að kynnast
pabba sínum betur, en svona er lífið
því það er ótrúlega margt sem við
skiljum ekki og fáum ekki svör við.
En elsku Rúni, þú munt lifa áfram í
hjarta okkar allra og minningin um
þig gleymist aldrei.
Elsku Dóra, Sigurberg og Tanja,
megi algóður guð styðja og styrkja
ykkur í sorginni.
Rut Einarsdóttir og fjölskylda.