Morgunblaðið - 24.03.2002, Blaðsíða 30

ÞAÐ er óhætt að segja það að
Fossinn, verk Jóns Sæmundar Auð-
arsonar, hafi slegið í gegn á dag-
skrá Vetrarhátíðarinnar Ljós í
myrkri sem haldin var á dögunum.
Verkið sem er kvikmynd af fossi í
fullri stærð með tilheyrandi hljóð-
um og varpað var á framhlið Að-
alstrætis 6, vakti mikla athygli og
áhorfendur sem mættu til að sjá
verkið stóðu úti eða sátu í bílum
sínum sem dáleiddir væru og
horfðu á þennan risastóra foss
streyma fram af þaki húss í miðri
Reykjavík.
Ég man ekki í svipinn eftir að
hafa séð jafn áhrifamikið útilista-
verk hér á landi áður og ljóst er að
þessi einfalda en skemmtilega hug-
mynd náði markmiði sínu, að skapa
töfrandi sjónarspil og færa nátt-
úrukrafta inn í borgarlandslagið.
Jón Sæmundur hefur í list sinni
unnið með fyrirbæri úr íslenskri
þjóðmenningu, t.d. hefur hann mál-
að kjálkabein úr rollu, svo lítið
dæmi sé tekið og sé horft á Fossinn
í því samhengi sést að þar fer gott
dæmi um vinnubrögð og hug-
myndaheim listamannsins.
Það má finna samhljóm með
verkum Jóns og Birgis Andrésson-
ar. Til dæmis er gaman að bera
saman foss Jóns og speglaðar
fossateikningar Birgis sem hann
sýndi nýverið í Menningarmiðstöð-
inni Skaftfelli á Seyðisfirði.
Þessi hugmynd Jóns er angi af
sama meiði og hin svokallaða ís-
lenska landslagshefð í myndlistinni,
en hún varð til þegar fólk sem flutti
úr sveit í borg fór að hengja mynd-
ir af sinni heimasveit upp á vegg og
færa þannig sveitina og náttúruna
inn í borgina. Á sama hátt hefur
Jón sett hér náttúrufyrirbæri inn í
miðja borg með mögnuðum áhrif-
um.
Myndlist
Aðalstræti 6
Verkið var sýnt á framhlið Aðalstrætis 6.
Sýningum er lokið.
JÓN SÆMUNDUR AUÐARSON
MYNDBAND
Foss
í borg
Morgunblaðið/Sverrir
Fossinn eftir Jón Sæmund Auðarson á framhlið Aðalstrætis 6.
Þóroddur Bjarnason
LISTIR
30 SUNNUDAGUR 24. MARS 2002 MORGUNBLAÐIÐ
FYRIRSÖGNIN „3 sópranar“
rifjaði óhjákvæmilega upp alþekkt
og arðbært samstarf heimstenór-
anna þriggja, Domingos, Pavarottis
og Carrerasar, sem alið hefur af sér
fjölda meira eða minna varanlegra
eftirlíkinga, þ.á m. „3 kontratenóra“.
Að vísu minnti undirritaðan varla að
hafa heyrt neitt sambærilegt sópr-
antríó fram að tónleikunum í Ís-
lenzku óperunni sl. fimmtudag. Samt
sem áður ætti margt að mæla með
slíkri áhöfn sem hressilegri nýjung í
hérlendu tónleikaframboði, jafnvel
þótt þyrfti að sérútsetja töluvert fyr-
ir hópinn – eins og verkefnavalið
raunar benti til, þar sem eiginlegir
dúettar og terzettar reyndust miklu
færri en maður átti von á. Í staðinn
skiptust söngvararnir því meir á
sviðsljósinu í góðu systerni og
ómerktu um leið goðsögnina um
óbetranlegt prímadonnueðli óperu-
söngskvenna.
Viðfangsefnin voru tekin fyrir í
tímaröð tilurðar, og var meistari
Mozart efstur á blaði með þrem at-
riðum hvert úr sinni óperu. Kristín
R. Sigurðardóttir og Hulda Guðrún
Geirsdóttir sungu Canzonetta
sull’aria, kankvísan dúett Súsönnu
og greifarfrúarinnar úr Brúðkaupi
Fígarós. Ildikó Varga söng þá
grimma aríu Sestos úr La clemenza
di Tito, og Hulda og Kristín söngles
og dúett Fiordiligiar og Dorabellu úr
Così fan tutte, Come scoglio. Verdi
kom næstur með tveim aríum, O, don
fatale Eboliar prinsessu úr Don
Carlo í meðförum Ildikóar við góða
hæð en svolítið óákveðna mótun, og
Merce dilette amiche, aríu Elenar í
svellandi pólónesutakti úr Sikileysk-
um aftansöng, sem Kristín söng með
snerpu og krafti.
Fyrri aría kvöldsins eftir Puccini
var Sola, perduta abbandonata úr
Manon Lescaut, sem Hulda söng
með góðum sviðstilþrifum en furðu-
lausum fókus, auk þess sem hún virt-
ist hafa almenna tilhneigingu til að
dekkja röddina. Kristín sýndi aftur á
móti glæsilega hæð og ekki síður eft-
irtektarverða fínstillta styrkmótun í
aríu La Wally úr samnefndri óperu
Catalanis. Dömurnar þrjár smell-
pössuðu saman í terzetti Frasquitu,
Mercedesar og Carmenar úr Carm-
en, En vain pour éviter, þó að ein-
söngskaflar væru annars fyrirferð-
armestir og aðeins bryddað upp á
eiginlegum þrísöng undir lokin.
Eftir hlé kom fyrst Sous le dome
épais, dúett Lakméar brahmína-
prestsdóttur og þernu hennar úr
samnefndri óperu Delibesar. Núm-
erið mætti óhikað kalla verðuga hlið-
stæðu við vinsælan perlukafaradúett
karla, enda fyrsti hápunktur kvölds-
ins í bráðfallegum samsöng Kristín-
ar og Ildikóar, þrátt fyrir ögn óró-
legt tempó. Líkt og Glitter and be
gay Bernsteins býður Gimsteinaaría
Marguerite úr Faust Gounods upp á
leikræna tilburði kvenlegs hégóma,
enda varð Huldu ekki skotaskuld úr
þeim í þessu kannski eftirminnileg-
asta einsöngsatriði sínu á umræddu
kvöldi. Seinni Puccini-aría tón-
leikanna, Chi il bel sogno di Doretta
úr lítt þekktri óperu hans La Rond-
ine, var frábærlega skýrt mótuð af
Kristínu, sem með því framlagi sýndi
bæði tæknilega og túlkunarlega yf-
irburði sína svo ekki varð um villzt.
Hún og Hulda skiptu síðan Vilja-
söng Kátu ekkju Lehárs á milli sín,
og úr sömu óperettu tóku þær næst
Dummer, dummer Reitersmann af
viðeigandi gáska, ásamt stöku inn-
slagi frá Ildikó, með svo glæsilegum
þrísöng í slúttið að hlustendur hlutu
að undrast hví ekki væri gert meira
af slíku. Loks var klykkt út af prent-
aðri dagskrá með ódrepandi valsi
Rudolfs Sieczynskis, Wien, du Stadt
meiner Träume, með þríröddun í við-
lagi og við fyrirsjáanlegar eldhlýjar
undirtektir áheyrenda.
Ljóst var eftir þetta vel heppnaða
óperu- og óperettukvöld að söng-
raddir tríósins féllu ljómandi vel
hver að annarri, og því ærið tilefni til
að auka hlutfall samsöngsatriða ef
framhald verður á samstarfi. Sem
einstaklingur var Kristín R. Sigurð-
ardóttir greinilega lengst komin á
sínum fagmannsferli og sýndi mörg
eftirminnileg tilþrif. Ildikó Varga
hafði fram að færa mjög athygli-
verða mezzorödd, gædd bæði krafti,
glampa og fyllingu, en áferðin virtist
enn mega vera aðeins jafnari eftir
öllu tónsviðinu og mótun hennar al-
mennt ákveðnari. Huldu Guðrúnu
Geirsdóttur hefur ekki áður borið
fyrir eyru undirritaðs og viðmiðun
hans því af skornum skammti. Hafi
frekar losaralegur fókusinn, með til-
heyrandi stjórnlitlu víbratói, hugs-
anlega stafað af einhverri kverka-
slæmsku, eins og líklegt má telja á
nýliðnum háannatíma flenzuveirna,
er því sanngjarnara að láta nánara
álit bíða betri aðstæðna. Í öllu falli
var söngkonunni lítil hvatning að
skraufþurrum hljómburði salarins,
sem með flauelsbakhengjum í ofaná-
lag reyndist álíka gjöfull og svamp-
dýnugeymsla.
Iwona Ösp Jagla lék það létt og
snyrtilega undir að jaðraði við hlé-
drægni og hefði endrum og eins mátt
gefa meira í á dramatískum há-
punktum. Þá rýrði töluvert gildi tón-
leikaskrár að hvergi skyldi tilgreint
hver syngi hvað. Á hinn bóginn
gerðu stutt innihaldságripin fyllilega
sitt gagn í stað söngtextabirtingar.
TÓNLIST
Íslenzka óperan
Aríur, dúettar og terzettar eftir Mozart,
Verdi, Puccini, Catalani, Bizet, Delibes,
Gounod, Lehár og Sieczynski. Hulda Guð-
rún Geirsdóttir, Ildikó Varga og Kristín R.
Sigurðardóttir. Píanóundirleikur: Iwona
Ösp Jagla. Fimmtudaginn 21. marz kl.
20.
SÖNGTÓNLEIKAR
Sópranþrenning
í góðu systerni
Ríkarður Ö. Pálsson
Sönglega er hún afbragð, allir að-
alleikararnir fara með númerin sín
eins og þaulreyndir rokkhundar.
Leiklega er hún köflótt eins og við er
að búast í svo stórum hópi lítt
reyndra leikara. Alltaf þó ágæt
skemmtun.
Þó Rocky Horror sé galgopalegt
og alvörulaust verk þá er það í raun
mjög heilsteypt, og hvílir á fyrir-
myndum sínum, B-myndum og
rokki. Þorsteinn Bachmann hefur
sem höfundur sýningarinnar gert
nokkrar breytingar á verkinu og það
verður að segjast að þar er hann á
hálum ís. Sú ákvörðun til dæmis að
leggja texta sögumanns í munn
partístúlkunnar Columbiu gerir ekk-
ert annað en að rugla áhorfendur í
ríminu. Nær hefði verið að sleppa
honum alveg, enda bætir hann engu
EINKENNILEGUR kokteill,
Rocky Horror. Háðsk ástarjátning
til þriðja flokks hryllings- og vísinda-
skáldskaparkvikmynda, rokktónlist-
ar og klæðskiptinga.
Allt efnið er meðhöndlað í gaman-
samri fjarlægð, en samt leynir vænt-
umþykja höfundar á viðfangsefninu
sér ekki. Til að kokteillinn hrífi þurfa
aðstandendur sýningar á Rocky
Horror að ganga þetta sama einstigi.
Vera einlægir og fjarlægir í senn.
Að sumu leyti tekst jafnvægislist-
in ágætlega í sýningu Verkmennta-
skólans á Akureyri. Hún hefur gróf-
gert yfirbragð B-myndanna, er ekki
„kóreógraferuð“ út í ystu æsar, leik-
mynd, búningar og leikmunir
skemmtilega „ódýrir“.
við nema gríninu sem felst í hátíðleg-
um og siðavöndum texanum úr
munni hátíðlegs og siðavands sögu-
manns. Eins er með persónu dr.
Scott. O’Brien skopast með þá klisju
að brjálaðir vísindamenn séu af
þýskum ættum og hafi vafasama for-
tíð, en að gera Scott að Adolf sjálfum
drepur öllu gamni á dreif. Þessar og
fleiri hugmyndir geta virst skemmti-
legar þegar þær kvikna, en þegar
augljóst er orðið að þær þjóna ekki
markmiðum sýningarinnar og vinna
gegn áhrifamætti verksins er eina
vitið að henda þeim.
Tónlistarflutningur var að mestu
til fyrirmyndar, en þar virtist líka
vera löngun til að sprengja ramm-
ann, láta ekki rokkklisjurnar nægja.
Það gafst ekki vel, það er nefnilega
ramminn sem er aðalkostur Rocky
Horror, eina ástæða þess að verkið
er þess virði að setja það á svið.
Það er mikil áskorun fyrir hvern
leikara að smeygja sér í háhælaða
skó Frank’N Further. Sigursveinn
Þór Árnason var prýðilegur höfuð-
paur, söng frábærlega og skapaði
heilsteypta skrípamynd. Nokkuð
vantaði upp á að nægilegri ógn staf-
aði af höfuðpaurnum, en þar er allt
eins við mótleikarana og leikstjórann
að sakast, til að leika kónginn þurfa
aðrir að haga sér eins og hann sé
kóngur. Af öðrum leikurum þótti
mér mest koma til Sunnu Valgerð-
ardóttur sem var afar skemmtileg
Columbia og fór vel með sögumanns-
textann þó hann ætti illa heima hjá
henni. Þá var þjónninn og kroppin-
bakurinn Riff Raff flottur hjá Stefáni
Jakobssyni sem auk þess er þrusu-
söngvari. Í raun má hrósa leikhópn-
um í heild fyrir að skapa skýrar per-
sónur og vera bráðskemmtilegur.
Þessi frumraun VMA í söngleikja-
bransanum er prýðisskemmtun
þrátt fyrir þær blindgötur sem hún
ratar annað slagið í.
LEIKLIST
Leikhópur Verkmenntaskólans
á Akureyri
Höfundur: Richard O’Brien. Þýðandi: Vet-
urliði Guðnason. Leikstjóri: Þorsteinn
Bachmann. Tónlistarstjóri: Arnór Brynjar
Vilbergsson. Ketilhúsinu á Akureyri 18.
mars 2002.
ROCKY HORROR SHOW
Hryllingur,
kynórar og rokk
Þorgeir Tryggvason
GERÐUR Kristný rithöfundur ræð-
ir um Halldór Laxness í Norræna
húsinu á þriðju-
dag kl. 17.15, en
það er þriðji fyr-
irlesturinn sem
Vaka-Helgafell
stendur fyrir í til-
efni af aldaraf-
mæli Halldórs
Laxness. Erindi
sitt nefnir Gerður
„Halldór og egg-
ið“ og fjallar um
ímynd Halldórs
og þau áhrif sem
hann hefur haft á
aðra íslenska
listamenn.
Eftir Gerði
Kristnýju hafa
komið út tvær
ljóðabækur,
skáldsaga og
smásagnasafn,
auk eins leikrits.
Halldór Laxness er áberandi per-
sóna í fyrstu skáldsögu hennar sem
út kom árið 1996 og nefnist Regn-
bogi með póstinum. Gerður Kristný
hefur hlotið margvíslegar viður-
kenningar fyrir verk sín. Hún er
einnig ritstjóri tímaritsins Mannlífs.
Gerður
Kristný
ræðir um
Laxness
Gerður
Kristný
Halldór
Laxness
FJÖRUTÍU listamenn sendu inn til-
lögur í keppni um gjöf bæjarstjórnar
Hafnarfjarðar til Bókasafns Hafnar-
fjarðar, þegar flutt verður í nýtt hús-
næði á Strandgötu 1. Þátttakendur
sendu flestir inn fleiri tillögu en eina
og því eru nú í athugun um 100 lista-
verk.
Dómnefnd skipa: Aðalsteinn Ing-
ólfsson listfræðingur, Magnús Gunn-
arson bæjarstjóri, Helga R. Stefáns-
dóttir, Ólöf Pétursdóttir og Gísli
Valdimarsson, sem öll eiga sæti í
menningarmálanefnd og Anna Sig-
ríður Einarsdóttir forstöðumaður
bókasafnsins.
Fyrirhugað er að flytja í safnið
fyrir 19. apríl og verður þá gert ljóst
hverjir voru hlutskarpastir í keppn-
inni.
Hundrað verk
bárust í lista-
verkasam-
keppni
Á leið til Jerúsalem – fjórar íhuganir
er eftir sr. Jón Bjarman.
Í fréttatilkynningu sgir m.a.: „Nú-
tímamaðurinn er leiddur í djúpa kyrrð
á helgum slóðum.
Skyndilega er
hann í för með
fólki sem fylgir
meistaranum frá
Nasaret, en ferð-
inni er heitið til
borgarinnar Jerú-
salem. Á leiðinni
suður landið ger-
ist margt, nútíma-
maðurinn stendur
við hlið höfundar
og hlýðir á ódauðleg orð og verður
vitni að máttarverkum.“
Í formála segir höfundur m.a.: „Í
þessum íhugunum er ég ekki að lýsa
persónulegri reynslu minni, heldur
því, hvernig ég, þá unglingur, beitti
hugarflugi mínu til að nálgast það
sem virtist vera ósnertanlegt, guð-
dóm Krists Jesú.“
Jón Bjarman hefur starfað sem
prestur í íslensku kirkjunni um árabil,
m.a. sem fangaprestur og sjúkra-
húsprestur.
Útgefandi er Skálholtsútgáfan.
Bókin er 39 bls., prentuð í Grafík-
Gutenberg hf. Verð: 1.350 kr.
Kristinfræði