Morgunblaðið - 24.03.2002, Blaðsíða 31

LEITIN að enska sjentilmann-
inum (gentleman) heitir sýning Sig-
urðar Jökuls. Hann kallar sýn-
inguna ljósmyndaverk en í mínum
huga er það of þröngt hugtak fyrir
myndröðina því um er að ræða
vinnubrögð þar sem blandast sam-
an heimildarljósmyndun, rannsókn-
arblaðamennska og hugmynda-
fræði.
Verkið samanstendur af fjölda
ljósmynda af enskum karlmönnum
sem eiga að teljast til sannra sjent-
ilmanna, eða heiðursmanna, og fyrir
neðan hverja mynd eru útlistanir
hvers og eins á því hvað það er sem
gerir menn að sjentilmönnum.
Á meðal þess sem fram kemur er
að sjentilmenn eru kurteisir, þeir
klæða sig á viðeigandi hátt við hvert
tilefni, þeir eru samræðuhæfir á
víðu sviði, eru vel að sér í listum,
bókmenntum, fjármálum, íþróttum
og pólitík, þeir eiga jörð, þeir eru
mikið fyrir hesta og hunda, þeir
kunna að halda leyndarmál, þeir
eru aldrei dónalegir, særa ekki til-
finningar annars fólks, vinna gjarn-
an fyrir góðgerðarsamtök og eru
sér aldrei til skammar. Þeir eru trú-
aðir og síðast en ekki síst þá gefa
þeir frá sér svo góðan þokka að
annað fólk veit umsvifalaust hvenær
það er í návist slíkra úrvalsmanna.
Sigurður Jökull segir í sýning-
arskrá að afi hans hafi komið heim
frá námi í London berandi með sér
eiginleika ensks sjentilmanns, sem
hann hafi alltaf dáðst að. Þegar
hann sjálfur fór svo til náms í sömu
borg fór hann að leita að sjentil-
manninum sem hann sá í afa sínum.
Í kjölfarið hófst vinna við þessa ser-
íu. Sigurður heldur því fram að erf-
itt sé að skilgreina hugtakið, en að
mínu mati hefur honum tekist að
gefa hér um það allgóða hugmynd.
Í sýningarskrá tekur íslenski
heiðursmaðurinn Gunnar Eyjólfs-
son leikari að sér að útskýra hvað
sjentilmaður er og tekst með út-
skýringu sinni að sanna að enginn
mannanna á sýningunni sé sannur
sjentilmaður og að Sigurður hafi því
í raun ekki náð að skilgreina hug-
takið! Shakespeare segir: Sumir
fæðast tignir, aðrir krækja sér í
tign og svo eru það þeir sem tign-
inni er troðið uppá. Maður sem
treystir sér til að útskýra fyrir öðr-
um hvað hugtakið gentilmaður felur
í sér, er ekki gentilmaður, því þá
telst hann meðvitaður um eigið
ágæti og það er enginn gentilmað-
ur.
Ókostur við sýninguna er að
textar eru allir á ensku, en rétt
hefði verið að láta í það minnsta
blað með íslenskum textum fylgja
með.
Íslenskum karlmönnum er oft
legið á hálsi fyrir skort á sjentil-
mennsku og nú er ráð fyrir þá sem
vilja einhverju breyta þar um að
fara upp í Gerðarsafn, sjá skemmti-
lega sýningu og læra hvernig á að
gera þetta.
Myndlist
Gerðarsafn
Opið alla daga nema mánudaga frá kl.
11–17. Til 30. mars.
LJÓSMYNDIR
SIGURÐUR JÖKULL ÓLAFSSON
Svona
eru sjent-
ilmenn
Einn ensku herramannanna á
sýningunni.
Þóroddur Bjarnason
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 24. MARS 2002 31
Það skiptir
ekki máli
Silhouette
er alltaf lausnin.
Ert þú með smá appelsínuhúð
eða kannski bara meira en smá?
Vissir þú að
Silhouette vinnur líka á undirhöku, styrkir
háls og stinnir slappan maga og
upphandleggi.
Súrefnisvörur
Karin Herzog
Silhouette
Þumalína
Pósthússtræti/Skólavörðustíg
Allt fyrir mömmu og litla krílið
Póstsendum – sími 551 2136
TÓNLIST
Salurinn
Verk eftir Clinton, Doppler-bræður,
Busoni, Shostakovitsj. Eben, Dinicu og
umritun á stefjum úr óperunni Vilhjálmur
Tell eftir Rossini. Þriðjudagurinn 20.
mars 2002.
TRIO ROMANCE
Hvergi
bar þar
skugg-
ann á
ÞEGAR litið er yfir aðsókn á tón-
leika undanfarið, sérstaklega kamm-
ertónleika, verður fyrst fyrir að
álykta sem svo, að um sé að ræða of-
framboð á tónleikum, með öðrum orð-
um, að „markaðurinn“ sé ofnýttur.
Þarna er ekki um gæðamat að ræða,
því flestir þessir tónleikar hafa verið í
höndum frábærra listamanna, sem
auk þess hafa verið kynntir rækilega
af fjölmiðlum. Auðvitað er þarna að
finna undantekningar. Hvað sem líð-
ur aðsókn, voru tónleikarnir hjá Trio
romance í Salnum sl. þriðjudagskvöld
sérlega skemmtilegir, en tríóið skipa
Guðrún Birgisdóttir, Martial Nard-
eau og Peter Máté, frábærir lista-
menn, svo að ekki bar þar skuggann
á.
Tónleikarnir hófust með tríói eftir
John nokkurn Clinton (1810–1864),
írskan flautusnilling og jafnaldra
Chopins. Tríóið er vel samið, nær
klassíkinni í stíl en þeim rómantíska
tíma sem verkið tilheyrir. „Intrum-
ental“-lipurleiki einkennir verkið,
sem var afburða vel flutt. Annað við-
fangsefni tónleikanna, Ungversk
fantasía, er eftir þá Doppler-bræður,
Franz og Karl. Fantasían er glæsilegt
leiktækniverk, sérstaklega flautu-
raddirnar, en hlutverk píanósins var á
köflum mjög „orkestral“ þarna fóru
flautuleikaranir á kostum í afburða
fáguðum og glæilegum leik.
Í efnisskrá er þess getið, að líklega
séu stefin í þessu verki frekar af ætt
sígaunatónlistar en ungverskrar. Eitt
af því sem Bartók og Kodály upp-
lýstu, eftir áratuga rannsóknir á balk-
önskum þjóðlögum, söngvum og
dönsum, var sú staðreynd, að ef þessi
tónlist væri verk sígauna, ættu Balk-
anbúar enga þjóðlega tónlist. Skýr-
ingin á þessu kann að vera sú, að
Norður-Evrópubúar heyrðu þessa
tónlist fyrst leikna af flökkuhljóm-
sveitum sígauna og héldu því að um
væri ræða sérstæða tónlist þeirra.
Eftir hlé var flutt skemmtilegt
verk eftir píanósnillinginn Busoni, er
hann samdi 13 ára að aldri. Þetta
æskuverk þessa sérstæða snillings
var skemmtileg áheyrnar og sama má
segja um kvikmyndatónlistina eftir
Shostakovitsj, sem er samin við Lé
konung (1970) en Shostakovitsj mun
hafa samið tónlist við 37 kvikmyndir.
Eina virkilega nútímaverkið á þess-
um tónleikum var Skissa fyrir C.B.
eftir Petr Eben. Eftir að hafa leikið
sér með Hora staccato eftir Grigoras
Dinicu, lauk tónleikunum með upp-
suðu úr óperunni Vilhjálmi Tell eftir
Rossini, sem gerð er af Jules Demm-
ersmann (1833–1866) og Félix C.
Berthélemy (1829–1868) og kom fyrir
lítið, þó verkið væri afburða vel flutt,
t.d. signalstefið fræga, að heldur var
þessi samsuða smáleg að allri gerð.
Það fór ekki á milli mála að flytj-
endur eru frábærir tónlistarmenn og
var t.d. samspilið, mótun blæbrigða
og leiktæknin með þeim hætti, að
„hvergi bar þar skuggann á“. Þau
verk sem mest nýnæmi var í að heyra,
voru Grand trio eftir Clinton, Duo eft-
ir Busoni, Dúettinn eftir Shostakov-
itsj og Skissurnar eftir Eben. Hin
verkin eru í raun aðeins leiktækni-
sýningaverk, sem eingöngu eru
skemmtileg í afburða góðum flutn-
ingi, svo sem var raunin, á Tíbrár-
tónleikum í Salnum sl. þriðjudags-
kvöld.
Jón Ásgeirsson
EF mig misminnir ekki, heyrði ég
Sigurðar Líndal fyrst getið er hann
flutti fasta útvarpsþætti um dóms-
mál á 7. áratugnum.
Engin deili vissi ég þá á
manninum önnur en
þau að hann var titlað-
ur hæstaréttarritari,
eða eitthvað í þá áttina,
í dagskrárkynningu.
Nokkrum árum síðar
var mér bent á Sigurð,
þar sem hann gekk
hvatur í spori á há-
skólalóðinni. Síðan þá
finnst mér hann lítið
hafa elst, og varð satt
að segja ögn undrandi
er ég frétti á næstliðnu
ári að hann væri að
verða sjötugur.
Sigurður Líndal hef-
ur víða komið við um ævina. Kennsla
í lagadeild hefur lengst af verið að-
alstarf hans, og mér segja kunnugir
menn, að hann hafi löngum verið eft-
irsóttur álitsgjafi í lögfræðilegum
efnum. Auk þessa hefur hann fengist
mikið við sagnfræði og ritstjórn á
þeim vettvangi, látið mikið til sín
taka í almennri umræðu og verið for-
seti Hins íslenska bókmenntafélags
lengur en nokkur maður annar, að
Jóni Sigurðssyni ekki undanskild-
um. En rétt eins og allt þetta væri
ekki nóg, lærði hann að fljúga sér til
gamans og við undirritaðan hefur
hann gjarnan látið þess getið, að
hann væri fyrrverandi togarasjó-
maður.
Í fræðaheiminum hefur lengi tíðk-
ast að heiðra kollega með afmælisrit-
um á stórafmælum. Enginn mun
draga í efa að Sigurður Líndal sé
slíkrar viðurkenningar vel makleg-
ur, og ritið sem hér liggur fyrir hæfir
vel fjölbreytilegum áhuga- og starfs-
sviðum afmælisbarnsins. Það er fjöl-
breytt að efni og hefur að geyma
samtals 40 ritgerðir eftir jafnmarga
höfunda, innlenda sem erlenda.
Flestar eru ritgerðirnar um lögfræði
og réttarsögu, en nokkrar um sagn-
fræði og heimspeki,
auk örfárra, sem erfitt
er að telja til ákveðinna
fræðigreina.
Ekki ætla ég mér þá
dul að freista þess að
ræða einstakar greinar
í þessu riti, þaðan af
síður að meta innihald
þeirra eða fræðilegt
gildi. Þær eru allar vel
samdar og skemmti-
legar aflestrar og ættu
leikmenn í viðkomandi
fræðigreinum að geta
notið vel lestursins
ekki síður en fagfólk.
Ritið hefst á afmæl-
iskveðju Davíðs Odds-
sonar forsætisráðherra, þá tekur við
heillaóskaskrá, fullar 20 blaðsíður að
lengd. Í bókarlok er svo birt ritaskrá
Sigurðar Líndal. Hún er fullar 13
blaðsíður, þéttprentaðar með smáu
letri. Í skránni kennir margra grasa
og athygli hlýtur að vekja hver ókjör
maðurinn hefur skrifað, og allt með
öðrum störfum.
Góðum kollega sendi ég síðbúnar
afmæliskveðjur.
Efnisríkt
afmælisrit
BÆKUR
Fræði
Hið íslenska bókmenntafélag, Reykjavík
2001. xxvi+678 bls.
LÍNDÆLA. SIGURÐUR LÍNDAL SJÖTUGUR
2. JÚLÍ 2001.
Jón Þ. Þór
Sigurður Líndal