Morgunblaðið - 26.03.2002, Blaðsíða 22

NEYTENDUR
22 ÞRIÐJUDAGUR 26. MARS 2002 MORGUNBLAÐIÐ
BREYTINGAR urðu á reglugerð um
greiðslur almannatrygginga á lyfja-
kostnaði um síðustu áramót og hefur
greiðsluhlutfall sjúklinga að meðal-
tali hækkað um 10%, segir í nýrri
könnun ASÍ á þróun lyfjaverðs sem
nær frá nóvember 2001 til mars 2002.
Segir í frétt ASÍ að breytingsem varð
á þátttöku almannatrygginga í lyfja-
kostnaði um áramótin hafi „lent á
sjúklingum en apótekin ekki tekið
hana á sig“.
Könnunin er í þremur hlutum og
verða fleiri niðurstöður birtar eftir
páska.
„Ef skoðaðar eru breytingar á
lyfjahluta vísitölu neysluverðs kemur
í ljós að breytingin frá nóvember
2001 til mars 2002 er 10,6%. Mun-
urinn á milli desember 2001 og jan-
úar 2002 þegar breytingin á reglu-
gerðinni tekur gildi er 7,5% en
vístalan hefur farið hækkandi frá því
í desember á síðasta ári. Í hverjum
mánuði kemur út opinber lyfja-
verðskrá sem lyfjaverð mánaðarins
er miðað við. Ef borið er saman verð
á þeim lyfjum sem voru í könnuninni í
verðskrá nóvember annars vegar og
verðskrá mars hins vegar kemur í
ljós að minniháttar breytingar hafa
orðið á verðskránni á þessu tímabili
og eru þær allar til lækkunar. Það
virðist því vera að breytingarnar sem
urðu um áramótin hafi lent á sjúk-
lingum en apótekin hafi ekki tekið
neitt af breytingunni á sig,“ segir
ASÍ.
100% afsláttur gefinn í fyrri
könnun í sumum tilvikum
Ef skoðað er meðalverð á lyfseð-
ilsskyldum lyfjum á höfuðborgar-
svæðinu kemur í ljós að mesta hækk-
unin er 28,5% á Roaccutan milli
nóvember og mars, segir í verðkönn-
uninni, en um er að ræða lyf gegn ból-
um. Er tekið fram að mikill afsláttur
hafi verið veittur af Roaccutan í
könnun ASÍ í nóvember. „Í nokkrum
tilfellum var afslátturinn 100%. Hjá
örorku- og ellilífeyrisþegum á höfuð-
borgarsvæðinu er mesta hækkunin,
387%, einnig á Roaccutan, en í mjög
mörgum tilfellum var afslátturinn
100% í könnuninni í nóvember og
skýringin á þessari miklu hækkun því
sú að apótek eru að minnka afslátt til
sjúklinga. Á höfuðborgarsvæðinu er
mesta lækkunin 3,8% á Rítalín töflum
og 2,1% á Zitromax fyrir örorku- og
ellilífeyrisþega. Á landsbyggðinni er
mesta hækkunin 14,7% á Losec
MUPS (magalyf) og hjá örorku- og
ellilífeyrisþegum er mesta hækkunin
30,2% á Evorel forðaplástri. Öll þessi
lyf, Roaccutan, Losec MUPS og
Evorel eru E-merkt. Í flokki lausa-
sölulyfja er minna um breytingar.
Þar er mesta hækkunin á höfuðborg-
arsvæðinu 9,9% á 200 mg af Ibufen, á
landsbyggðinni hækka Clarityn of-
næmistöflur og Otrivin nefúði mest,
eða um 6,8%. Mesta lækkunin á höf-
uðborgarsvæðinu er 2,7% á Nicorette
nefúða og á landsbyggðinni eru það
Azýran töflur sem lækka mest, eða
um 4,1%,“ segir ASÍ.
Lyfin í könnuninni eru valin af
lækni eftir sölulista sem fenginn var
hjá heilbrigðis- og tryggingaráðu-
neytinu og var síðan yfirfarinn af
lyfjafræðingi. Er um að ræða sama
lista og notaður var í lyfjaverðskönn-
un ASÍ í nóvember.
Umrædd könnun var gerð fimmtu-
daginn 14. mars og náði til lyfjaverðs
í lyfjaverslunum í Reykjavík og á
landsbyggðinni, þar sem hún var
unnin í samvinnu við stéttarfélög á
hverjum stað. Kannað var verð á 25
tegundum lyfseðilsskyldra lyfja og 16
tegundum lausasölulyfja. „Þrjár
keðjur lyfjaverslana eru starfandi en
kannað var að minnsta kosti verð í
einni keðjuverslun í Reykjavík og
einni úti á landi. Bæði var kannað
verð á lyfjum til almennra sjúklinga
og elli- og örorkulífeyrisþega.“
Lyfsseðilsskyldum lyfjum er skipt
í þrjá flokka, B-merkt, E-merkt og O-
merkt lyf. Hvað B-merkt lyf varðar
greiðir almennur sjúklingur að há-
marki 3.400 krónur og örorku- og elli-
lífeyrisþegar að hámarki 1.050.
Almennir sjúklingar greiða há-
mark 4.950 krónur í E-merktum lyfj-
um en örorku- og ellilífeyrisþegar að
hámarki 1.375 krónur. Í O-merktum
lyfjum tekur Tryggingastofnun ekki
þátt í kostnaði. „Eitthvað er um að
apótek felli niður hlut sjúklings í
lyfjakostnaði. Aðallega er það gert
hjá örorku- og ellilífeyrisþegum, en
eftir því sem kostnaður sjúklings er
minni því auðveldara er fyrir lyfsöl-
una að gefa töluverðan afslátt eða
sleppa því að rukka fyrir lyfið. Þetta
er síðan því auðveldara fyrir lyfsöl-
una því meira magn er keypt af sama
lyfi í hvert skipti,“ segir ASÍ.
Neituðu að gefa upp lyfjaverð
Fram kemur að nokkrir lyfsalar
hafi neitað að gefa upp verð, aðrir
hafi einvörðungu gefið upp verð á
lausasölulyfjum og enn aðrir aðeins
gefið upp verð á hluta þeirra lyfja
sem spurt var um.
„Á höfuðborgarsvæðinu eru 13
apótek og þar af eru þrjár keðjur. Í
Reykjavík tóku níu apótek þátt í
könnuninni. Borgarapótek, Hring-
brautarapótek, sem rekin eru af
sama aðilanum, og Garðsapótek neit-
uðu að taka þátt. Laugarnesapótek
gaf aðeins upp verð á hluta af lyfseð-
ilsskyldum lyfjum og bar við tíma-
skorti. Hins vegar gaf það upp verð á
lausasölulyfjum. Úti á landsbyggð-
inni neituðu Ólafsvíkurapótek, Apó-
tek Húsavíkur og lyfsala lækna Vík í
Mýrdal að taka þátt,“ segir að síðustu
í verðkönnun ASÍ.
  
  
 
  /  *.
/!## 012 /*.
/!## 3/  .
!## 45   /.
!## 3 6478/  .
.# 9/ 4".#:
/*& /  -
/$) ; / ;<
".#
/!##
 ;/ < .#:
/!&
=>/  !#.:
/&- ?9/  (/.
/-# @4   (/.
/-# 9/  (/.
/-# A94 /  !###
/*# 7:1B2/  *#
/*$ 1
4/ > !*.
/!## 0; /  *#
/*$ 0 ;/  #/.
/-# 2
 /  .-#
/)# 2 6/ ;<)$
/!##

/  !#
/-#
:: / > *#
/.#  :/  !#
/*#  3 : / <
"*##:
/! 
4
/  .#
/-# @ ;/  .##
/- @ /  .#
/*$   /.#
/*$ 19 *##*
 
 9 
19 C9"*##!
 
 9  D> 

19 *##*
7

19 C9"*##!
7
 D> 


 !

"#

!

!$
##
#
!#

$%

$

#

!%
!#

%%#

"
#
$#
#
%$
!
$%
!
$
#
"
$$

"$

"

!

!

"
()#
!"#).
*"..#
*"*%!
--%
-".!-
*"*.*
!".#&
*"#%&
!".-%
&#&
)(%
.#.
%&(
-"&.(
-"$)(
-"$))
))$
)((
&*(
%!*
*")!.
(%!
!"-.!
!"*($
*")($
*"&*$
*"*$#























$

"%

$

#!
#
#
$#

#$

$

#


%$


"!

"$
#
%"

 %
 $
%
! !
%#
#

%$

$

 !

!!

!

!$
$#)
!"#)(
*"&--
*")(#
-.#
-"(&*
*"*%*
!"&&&
*"*$*
!"(#-
&.)
.!#
&*%
!"#)$
-"%-*
-"%%%
)"#..
)%*
.#)
&$)
%((
*"%-$
$)%
!")&)
!"-)&
*"&%$
*"$)%
*"..#

 
















 

Breyting á niður-
greiðslu lyfja sögð
lenda á sjúklingum
Dæmi um 387% meðaltalshækkun á lyfjaverði, segir ASÍ
Rítalín hefur lækkað um 3,8%.
ERLENT
ÆVILÍKUR þeirra, sem fæddir eru
með svokallað Downs-heilkenni, hafa
tvöfaldast á síðustu tveimur áratug-
um. Kemur það fram í bandarískum
dánarvottorðum og úr þeim má líka
lesa, að miklu minna er um krabba-
mein í þessu fólki en öðru.
Bandaríska sjúkdómavarnastofn-
unin og Háskóli Bresku Kólumbíu í
Vancouver í Kanada stóðu að rann-
sókninni og er greint frá henni í
læknatímaritinu Lancet. Downs-heil-
kenni stafar af erfðagalla og lýsir sér
meðal annars í minni andlegum
þroska.
Líklegt er, að ýmsar ástæður valdi
því, að fólkið lifir lengur en áður.
Meðal annars má nefna, að það er al-
mennt ekki haft inni á stofnunum
eins og áður var, heilsugæsla og
umönnun þess hafa batnað og með
nýrri tækni í skurðlækningum er
auðveldara en áður að lækna
snemma þann hjartagalla, sem oft
hrjáir fólk með Downs-heilkenni.
Aukaafrit af 21. litningnum
Sú staðreynd, að þetta fólk fær
miklu sjaldnar krabbamein en aðrir,
hefur vakið mikinn áhuga vísinda-
manna. Í öllum frumum þess er auka-
legt afrit af 21. litningnum og þar
með aukaleg afrit af mörgum hundr-
uðum arfbera. Geta menn sér þess til,
að einn eða tveir þessara arfbera og
einkanlega í þessu magni auki mót-
stöðu frumnanna við krabbameini.
Dr. Julie R. Korenberg, prófessor
við Kaliforníuháskóla í Los Angeles,
segir þessa uppgötvun vera „mjög
mikilvæga“.
„Ef við gætum skilið eða fundið
arfberann, sem þessu veldur, gætum
við hugsanlega dregið úr hættu á
æxlismyndun í okkur hinum, sem
ekki höfum aukalegt afrit af 21. litn-
ingnum,“ segir hún.
Það var raunar vitað fyrir, að á 21.
litningnum eru arfberar, sem fræði-
lega geta dregið úr líkum á krabba-
meini, og fólk með Downs-heilkenni
virðist einmitt staðfesta það.
Munur á milli kynþátta
Höfundar skýrslunnar taka fram,
að rannsóknin sé takmörkuð enda
eingöngu stuðst við dánarvottorð. Til
dæmis megi ímynda sér, að í þeim sé
sumra sjúkdóma getið oftar en ann-
arra. Þeir telja samt, að niðurstöð-
urnar séu nokkuð áreiðanlegar.
Dánarvottorðin sýna líka, að mikill
munur er á milli kynþátta hvað varð-
ar ævilíkur þeirra, sem eru með
Downs-heilkenni. Það eru einkum
blökkumenn, sem lifa skemur en
hvítir menn.
Úr 25 árum í 49
Í rannsókninni voru borin saman
18.000 manns með Downs-heilkenni
og 32 milljónir manna, sem ekki
höfðu þau. 1983 var meðalævitími
fyrrnefnda hópsins 25 ár en 15 árum
síðar var hann kominn í 49 ár. Á þess-
um árum jukust ævilíkurnar almennt
úr 73 árum í 76.
Þeir sjúkdómar, sem virðast al-
gengari í fólki með Downs-heilkenni
en almennt gerist, voru hjartagallar,
andleg glöp, skjaldkirtilsvandamál
og sjúkdómar og sýkingar í lungum.
Auknar ævi-
líkur fólks
með Downs-
heilkenni
Los Angeles Times.
ÞAÐ er farið að vora í Mið-
Evrópu og lækir, ár og fljót hafa
víða flætt yfir bakka sína. Miklir
vatnavextir eru til dæmis í Dóná,
einkum í Ungverjalandi þar sem
stór svæði eru undir vatni. Mynd-
in er frá bænum Szentendre en
búist var við, að flóðin myndu ná
hámarki við höfuðborgina, Búda-
pest, í dag. Þar hefur vatnsborð
árinnar hækkað um marga
metra.
Vorflóð í Ungverjalandi
AP