Morgunblaðið - 02.04.2002, Side 1

75. TBL. 90. ÁRG. ÞRIÐJUDAGUR 2. APRÍL 2002 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
STOFNAÐ 1913
MORGUNBLAÐIÐ 2. APRÍL 2002
BÍLSPRENGJA sprakk í Vestur-
Jerúsalem í gærkvöldi og féllu palest-
ínskur tilræðismaður og ísraelskur
lögreglumaður. Al Aqsa-samtök Pal-
estínumanna lýstu ábyrgð á tilræð-
inu. Þetta var sjötta sprengjutilræðið
á jafnmörgum dögum. Að sögn lög-
reglustjórans í Jerúsalem stöðvuðu
ísraelskir lögreglumenn bíl, er þótti
grunsamlegur, og er þeir hugðust
kanna hann sprengdi bílstjórinn sjálf-
an sig í loft upp.
Ísraelski herinn herti í gær tök sín
á yfirráðasvæðum Palestínumanna.
Hann fór með skriðdreka inn í Betle-
hem og nokkra aðra bæi Palestínu-
manna um tíma í gærmorgun. Ísrael-
ar hafa lokað leiðum til og frá
Ramallah og lýst borgina hernaðar-
svæði. Yasser Arafat, leiðtogi Palest-
ínumanna, er þar enn, ásamt aðstoð-
armönnum sínum, innikróaður í
nokkrum herbergjum í aðalstöðvum
heimastjórnarinnar í borginni. Sl.
föstudag lagði ísraelski herinn að
mestu undir sig húsaþyrpinguna þar
sem heimastjórnin hefur aðsetur. Þá
tóku Ísraelar einnig öll völd í bænum
Tulkarm síðdegis í gær, er þeir fóru
þangað með skriðdreka með fulltingi
herþyrlna.
Ísraelar segja markmið hernaðar-
aðgerða sinna vera að uppræta
hryðjuverkastarfsemi Palestínu-
manna, en rúmlega 40 manns hafa
fallið á undanförnum fimm dögum.
Palestínumenn segja aftur á móti að
aðgerðir Ísraela séu ekkert annað en
ríkisrekin hryðjuverkastarfsemi
gegn óbreyttum borgurum.
Bush og Annan ósammála
George W. Bush Bandaríkjaforseti
hvatti í gær Arafat til að stöðva sjálfs-
morðsárásir Palestínumanna á ísr-
aelsk skotmörk. „Sjálfsmorðs-
sprengjuárásir í nafni trúar eru
einfaldlega hryðjuverk,“ sagði Bush.
Hann sagði nauðsynlegt að Ariel
Sharon, forsætisráðherra Ísraels,
„héldi friðarleiðum opnum“, en Shar-
on var harðorður í garð Palestínu-
manna og Arafats í sjónvarpsávarpi
sl. sunnudag, þar sem hann lýsti Araf-
at óvin hins frjálsa heims.
Talsmaður Bush, Ari Fleischer,
sagði takmörk fyrir því hvað Banda-
ríkjamenn gætu gert. Báðir deiluað-
ilar yrðu að „vilja frið, leita friðar og
vinna að því að koma á friði“. Kofi
Annan, framkvæmdastjóri Samein-
uðu þjóðanna, virtist aftur á móti ekki
sammála Bandaríkjamönnum um
það, hver væri besta leiðin til að koma
á friði. Annan hafði orð á þeim mögu-
leika að þriðji aðili skærist í leikinn og
tæki að sér milligöngu eða eftirlit.
„Ég held að það sé deginum ljósara
að deiluaðilar geta ekki séð um það
sjálfir að leysa deilur sínar,“ sagði
Annan í gær. „Þeir þurfa að fá þriðja
aðila til að aðstoða við samningavið-
ræður og ef til vill fleiri þætti.“ Palest-
ínumenn hafa oftar en einu sinni fal-
ast eftir því að SÞ skerist í leikinn, t.d.
með því að senda friðargæslulið eða
eftirlitsmenn, til að binda enda á blóð-
baðið sem staðið hefur undanfarna 18
mánuði. Ísraelar hafa aftur á móti
einungis sagst geta sætt sig við að
Bandaríkjamenn taki að sér einhvers
konar gæsluhlutverk.
Í gær beittu ísraelskir hermenn
jarðýtum til að koma upp varnargarði
umhverfis aðalstöðvar heimastjórn-
arinnar í Ramallah, en Shimon Peres,
utanríkisráðherra Ísraels, lét í ljósi
andstöðu við þá stefnu Sharons að
halda Arafat í einangrun og hvatti til
þess að hernum yrði skipað að slaka á
klónni. „Við verðum að horfast í augu
við staðreyndir. Við getum ekki leyst
vandann með einu höggi. Málið er af-
skaplega flókið,“ sagði Peres í viðtali
við ísraelska sjónvarpið. „Við eigum
ekki að beina allri okkar athygli að
Arafat, heldur að baráttu gegn
hryðjuverkastarfsemi.“
Ísraelar herða tök sín á
svæðum Palestínumanna
Reuters
Ísraelskur sprengjusérfræðingur kannar vettvang bílsprengjutilræðisins í Vestur-Jerúsalem í gærkvöldi.
Jerúsalem, Ramallah, Washington, Sameinuðu þjóðunum. AP.

Sharon lýsir Arafat/10
UMBÓTASINNAR sigruðu naum-
lega í þingkosningum, sem fram fóru í
Úkraínu á sunnudag. Flokkur stuðn-
ingsmanna Leoníds Kútsma forseta
hlaut meira fylgi en spáð hafði verið.
Kosningarnar þóttu endurspegla
þann klofning og þá svæðisbundnu
skiptingu sem einkennir stjórnmál í
Úkraínu. Þegar þorri atkvæða hafði
verið talinn í gær þótti sýnt að forset-
inn hefði heldur styrkt stöðu sína og
kom það fréttaskýrendum á óvart í
ljósi þeirra ásakana sem fram hafa
verið bornar á hendur Kútsma fyrir
valdníðslu og spillingu.
Alls sitja 450 fulltrúar á þingi
Úkraínu, Rada. Helmingur þeirra er
valinn í einmenningskjördæmum en
sætum hinna 225 er úthlutað sam-
kvæmt hlutfallskosningakerfi.
Í gærkvöldi þegar tæp 80% at-
kvæða höfðu verið talin hafði flokkur
Kútsma forseta, Einingarflokkur
Úkraínu, fengið 70 fulltrúa kjörna í
einmenningskjördæmum. Flokkur-
inn fékk einnig 12,7% atkvæðanna í
hlutfallskosningunni. Var það meira
fylgi en flestir höfðu spáð forsetanum.
Flokkur umbótasinna undir for-
ustu Víktors Júshenkós, fyrrum for-
sætisráðherra, hafði fengið 42 fulltrúa
í einmenningskjördæmum en um 22%
atkvæða í hlutfallskosningunni.
Kommúnistar höfðu aðeins fengið sex
menn kjörna en sýnt þótti að þeir
myndu bæta mjög við sig þegar end-
anleg niðurstaða lægi fyrir. Var því
spáð að umbótasinnar og flokkur for-
setans myndu fá um 110 þingmenn
hvor og kommúnistar um 65 menn.
Stjórnarmyndun yrði því erfið.
Fréttaskýrendur sögðu að svo virt-
ist sem almenningur í Úkraínu ótt-
aðist að umbótasinnar hygðust beita
sér fyrir mjög róttækum breytingum
í landinu. Þannig mætti skýra árang-
ur forsetans en hann hefur verið sak-
aður um víðtæka spillingu og verið
bendlaður við glæpamál, m.a. morð á
blaðamanni og vopnasölu til Íraks.
Þetta voru þriðju þingkosningarn-
ar í Úkraínu frá því landið hlaut sjálf-
stæði við hrun Sovétríkjanna fyrir tíu
árum. Þóttu kosningarnar nú þær
„skítugustu“ til þessa og erlendir
menn sem fylgdust með framkvæmd
þeirra kváðu stjórnvöld hafa beitt
ýmsum brögðum til að hafa áhrif á úr-
slitin. Júshenkó sagði á blaðamanna-
fundi síðdegis í gær að brögð hefðu
verið í tafli og „lýðræðið [hefði] beðið
ósigur í kosningunum“.
Úkraína er á stærð við Frakkland
og þar búa 49 milljónir manna. Alls
voru 37 milljónir manna á kjörskrá og
þátttaka mældist 65,22%.
Umbótasinnar hafa
nauman sigur í Úkraínu
Kíev. AP. AFP.
HOLLENDINGAR hafa fyrstir
þjóða leitt í lög að binda megi enda á
líf dauðvona sjúklinga í líknarskyni.
Lögin öðluðust gildi í gær en fram-
kvæmdin er bundin ströngum skil-
yrðum.
Lögin, sem þing Hollands sam-
þykkti í fyrra, kveða á um að læknar
megi framkvæma líknardráp án þess
að eiga yfir höfði sér lögsókn fari
þeir í einu og öllu eftir settum
reglum. Skilyrðin eru þau að sjúk-
lingurinn eigi sér enga batavon, að
sjúklingurinn geri sér grein fyrir að-
stæðum og samþykki að endi verði
bundinn á líf hans og að talið sé að
hann líði miklar þjáningar. Læknar
verða síðan að bera sig saman við
minnst einn starfsbróður áður en
áfram er haldið. Sérstökum svæðis-
bundnum nefndum verður gerð
grein fyrir öllum tilvikum en í hverri
þeirra sitja lögfræðingur, læknir og
siðfræðingur. Nefndirnar fara síðan
yfir sérhvert mál.
Fari viðkomandi læknir ekki í einu
og öllu eftir settum reglum á hann
yfir höfði sér ákæru. Hámarksrefs-
ing er 12 ár.
Lögin hafa verið gagnrýnd erlend-
is en mikill stuðningur er við þau í
Hollandi. Líknardauði var bannaður
með lögum í Hollandi árið 1997 en
hefur engu að síður verið liðinn frá
þeim tíma með sömu skilyrðum og
lögin nýju kveða á um.
Líknardráp
leyfð í
Hollandi
Haag. AFP.
FRÖNSK yfirvöld kvöddu út hundr-
uð óeirðalögreglumanna í gær til að
gæta samkomustaða gyðinga eftir að
eldur var borinn að bænahúsi í
Marseilles í fyrrinótt. Var það þriðja
atlagan gegn gyðingum um helgina,
en atlögurnar eru taldar tengjast
aukinni spennu fyrir botni Miðjarð-
arhafs. Æðstu leiðtogar gyðinga í
Frakklandi hafa sagt atvikin sam-
bærileg við árásir gegn gyðingum í
valdatíð nasista.
„Þessar gjörðir eru með öllu óaf-
sakanlegar, ólýsanlegar og verða
rannsakaðar og refsað fyrir þær á
viðeigandi máta,“ sagði Jacques
Chirac, forseti Frakklands, í gær.
Lionel Jospin forsætisráðherra fyr-
irskipaði útkall liðsauka fyrir lög-
regluna og sagði að þótt ljóst væri að
atlögurnar í Frakklandi tengdust at-
burðum í Miðausturlöndum væri
óhugsandi að þeir atburðir réttlættu
atlögur að gyðingum í Frakklandi,
sem eru alls um 700 þúsund.
Kveikt í bænahúsi
gyðinga í Frakklandi
Óeirða-
lögregla
kölluð út
Marseilles. AFP.
KÍNVERSKUR geimvísindamaður
gengur að hylki úr þriðja ómann-
aða geimfari Kínverja, Shenzhou
III, sem lenti heilu og höldnu í
Innri-Mongólíu í gær, eftir að hafa
farið 108 hringferðir um jörðina.
Kínverskir geimvísindamenn segja
að vel heppnað geimskot og lending
farsins hafi rennt styrkum stoðum
undir þær áætlanir Kínverja að
senda mannað far út í geiminn.
Lenti heilu
og höldnu
Reuters
♦ ♦ ♦