Morgunblaðið - 02.04.2002, Blaðsíða 14

LISTIR
14 ÞRIÐJUDAGUR 2. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Bæjarhrauni 10 • Hafnarfirði
Blikahjalli - Kóp. - Parhús -
Mikið endurnýjað stór-
glæsilegt tvílyft parhús
m. innb. rúmg. bílskúr,
samt. ca 230 fm. Fullbúin
vönduð eign í sérflokki.
Glæsilegur garður. Frá-
bær staðsetning og út-
sýni. Stutt í alla þjónustu.
Áhv. húsbréf.
Verð 28,9 millj.
STAÐA kristinnar trúar gagn-
vart ýmsum stofnunum hins op-
inbera er öðru hverju til umræðu í
íslensku samfélagi svo og siðferð-
isgrundvöllur þess og sýnist sitt
hverjum. Á síðustu misserum hef-
ur spurningin um aðskilnað ríkis
og kirkju verið mest áberandi en
öðru hverju er rætt um hlutverk
skólans sem vettvang trúfræðslu.
Höfundur þessarar bókar hefur
manna best þekkingu
á efninu þar sem
hann hefur verið
virkur í kristilegu
barna- og æskulýðs-
starfi um áratuga
skeið, kennari barna
og háskólastúdenta,
fræðslustjóri í kristn-
um fræðum um langt
árabil, auk þess að
vera faðir og afi. Síð-
ustu árin hefur hann
starfað sem prestur í
Reykjavík. Viðfangs-
efnið hefur ávallt
verið honum mjög
hugleikið.
Bókin Börn og trú
fjallar um helstu grundvallarhug-
tök er tengjast efninu eins og hvað
uppeldi sé, mismunandi manns-
skilning í vestrænni menningu og
markmið uppeldis, eðli trúhneigð-
arinnar og guðsmyndina. Einnig er
fjallað um trúarlegan þroska, trú
og siðgæði og trúarlega uppeld-
ismótun. Leitað er svara hjá helstu
áhrifamönnum innan sálarfræði og
uppeldisfræði og niðurstöður born-
ar saman við afstöðu guðfræðinn-
ar.
Lokakaflinn fjallar um trúarlega
uppeldismótun í kristinni trú og
þátt fjölskyldu, kirkju og skóla í
því. Meðal annars er vitnað í
trúarlífskönnun Péturs Pétursson-
ar og Björns Björnssonar frá 1990,
Trúarlíf Íslendinga, þar sem fram
kemur að mörg börn eru alin upp í
trú en að hlutur mæðra fari þverr-
andi en þáttur aðila utan heimilis-
ins hafi aukist hin síðustu ár.
Einnig er vitnað í rannsókn Gunn-
ars J. Gunnarssonar á trúarvið-
horfi, trúariðkun og trúarskilningi
10, 12 og 14 ára barna þar sem
fram kemur að stúlkur iðki trúna
meira en drengir og þeirri spurn-
ingu er velt upp hvort kirkjan og
kristileg æskulýðsfélög komi nægi-
lega til móts við þarfir drengja.
Bent er á mikilvægi þess að kirkj-
an veiti foreldrum aukinn stuðning
við trúaruppeldi barna sinna enda
hafa þeir gengist undir þá skuld-
bindingu að ala þau upp í kristinni
trú er þau báru börnin til skírnar.
Þá er því haldið fram að þáttur til-
finninga og upplifunar sé vanrækt-
ur í barnastarfi kirkjunnar. Höf-
undur spyr hvort þörf sé á
barnaguðfræði í kikjunni.
Um hlutverk skóla í trúarlegri
uppeldismótun er bent er á að í að-
alnámskrá grunnskólans eru þau
rök færð fyrir ítarlegri kennslu í
kristnum fræðum en öðrum trúar-
brögðum að með því sé vestrænum
menningararfi og menningarsögu
miðlað til barnanna. Skólinn á
einnig að stuðla að al-
hliða persónuþroska en
trúarlegur þroski hlýt-
ur að vera þar á meðal.
Vanþekking og skiln-
ingsleysi á kristinni
trú og helstu trúar-
brögðum fæðir af sér
fordóma.
Undir lokin er
fjallað um guðlaust
uppeldi. Að mati höf-
undar getur uppeldi
aldei verið hlutlaust
því að allt uppeldi er
gildishlaðið og guð-
laust uppeldi er í eðli
sínu trúarlegt. Í guð-
lausu uppeldi er oft
boðuð trú á manninn og framfara-
möguleika hans. Markmið flestra
uppalenda er að skila af sér sjálf-
stæðum einstaklingum sem eru
umburðarlyndir gagnvart skoðun-
um annarra jafnframt því að hafa
sannfæringu sjálfir.
Bókin Börn og trú er hugsuð
sem kennslubók fyrir kennara-
nema og nema í guðfræði og upp-
eldisgreinum í framhalds- og há-
skólum, en einnig fyrir foreldra og
kennara, presta og æskulýðsleið-
toga.
Útgefendur bókarinnar segja að
þetta sé fyrsta bókin á íslensku
sem fjallar faglega um trúarupp-
eldi barna þar sem guðfræðin er
veigamikið sjónarhorn ásamt sjón-
arhólum sálarfræði og uppeldis-
fræði. Efnistök eru mjög skýr og
öll helstu hugtök eru útskýrð.
Textinn er vandaður, málið gott og
hnökralaust og allur frágangur
góður. Það er mikill fengur að
þessari bók fyrir þá sem láta sig
trúarlegt uppeldi barna varða og
er mikilvæg lesning fyrir alla þá
sem bera ábyrgð á barna- og ung-
lingastarfi á vegum kirkju og
kristilegra félaga.
Lengi býr að
fyrstu gerð
BÆKUR
Trúaruppeldi
af sjónarhóli sálarfræði, uppeldisfræði og
guðfræði. Eftir Sigurð Pálsson. 160 bls.
Útgefandi: Skálholtsútgáfan 2001.
BÖRN OG TRÚ
Kjartan Jónsson
Sigurður Pálsson
MIÐASALA hefst í dag á viðburði
Listahátíðar í Reykjavík sem stend-
ur frá 11.–31. maí. Að sögn Þórunn-
ar Sigurðardóttur, listræns stjórn-
anda hátíðarinnar, hefur miðasala á
Listahátíð aldrei hafist svona
snemma en í ljósi mikils áhuga á há-
tíðinni var ákveðið að hefja miðasöl-
una, þótt enn sé rúmur mánuður þar
til hátíðin hefst.
„Almennt má segja um dagskrána
að hún einkennist af mikilli fjöl-
breytni og listamennirnir koma frá
öllum heimshornum, allt frá Japan
til Ísrael og í fyrsta sinn í sögu
Listahátíðar koma hingað stórir
hópir frá Argentínu, Rúmeníu og
Kúbu. Allir hafa þessir listamenn
vakið heimsathygli hver á sínu
sviði,“ segir Þórunn.
Hrafnagaldur og Salka Valka
„Af innlendum vettvangi eru
margir merkir viðburðir þeirra á
meðal stórtónleikar Sigur Rósar,
Hilmars Arnar Hilmarssonar, Stein-
dórs Andersen og strengjasveitar og
blandaðs kórs undir stjórn Árna
Harðarsonar í Laugardalshöll föstu-
daginn 24. maí. Þeir ráðast í sitt
metnaðarfyllsta verkefni til þessa
með því að flytja hið gleymda Eddu-
kvæði, Hrafnagaldur Óðins. Þar
bregður nútíminn nýju ljósi á fortíð-
ina og forn minni öðlast nýtt líf.“
Íslenski dansflokkurinn frumsýn-
ir Sölku Völku, nýjan ballett Auðar
Bjarnadóttir við tónlist Hákons
Leifssonar á Stóra sviði Borgarleik-
hússins á opnunardag hátíðarinnar
11. maí. Á tónleikum Kammersveit-
ar Reykjavíkur verður frumflutt
nýtt verk eftir Jón Nordal undir
stjórn Bernharðs Wilkinson.
Föstudaginn 31. maí verða merkir
tónleikar í Háskólabíói. Þá verður
frumflutt á Íslandi Brúðkaupið eftir
Igor Stravinsky undir stjórn Mauri-
zio Dini Ciacci. Þar koma fram
söngvararnir Sonia Visentin, Garðar
Thor Cortes, Marian De Liso og
Bergþór Pálsson ásamt fjórum pí-
anóleikurum, slagverksveit og kór
Langholtskirkju undir stjórn Jóns
Stefánssonar. Þetta er samstarfs-
verkefni við Ítölsku tónlistarhátíð-
ina Musicágoo a Trento.
Fiðlusnillingur og söngstjarna
„Af erlendum tónlistarmönnum
verður að nefna rússneska fiðlusnill-
inginn Maxim Vengerov sem leikur í
Háskólabíói 18. maí. Hann hefur
lagt heiminn að fótum sér aðeins 28
ára gamall. Hann mun leika bæði á
barokk og Stradivariusar fiðlu og
efnisskráin nær frá Bach til 20. ald-
ar. Sópransöngkonan June Ander-
son er án efa ein glæsilegasta og
þekktasta söngkona okkar tíma. Það
er mikill fengur að því að fá hana
hingað. Um hana hafa gagnrýnend-
ur sagt að hún sé arftaki Callas og
Sutherland og rödd hennar hefjist
þar sem aðrar hætta. Tónleikar
hennar verða í Háskólabíói 20. maí.
Það má gera ráð fyrir að aðsókn
verði mikil á báða þessu stórkost-
legu listviðburði.“
Af öðrum atriðum sem Þórunn
segir að mikill áhugi hafi komið
fram nú þegar fyrir eru tónleikar
rúmensku sígaunasveitarinnar Ta-
raf De Haidouks á Broadway 29.
maí. „Þetta er fjórtán manna sveit
sem leikur óviðjafnanlega tónlist
sem rakin er til tíma Tyrkjasold-
ána.“
Þá eru margir óefað spenntir fyrir
tónleikum kúbönsku sveitarinnar
Vocal Sampling á Broadway 17. og
18. maí. Þeir flytja salsa og suður-
ameríska tónlist og búa til öll hljóð-
færi með röddum, höndum og fót-
um.
Argentínski danshópurinn El
Escata verður á sviði Íslensku óp-
erunnar 12., 13., 14. og 15. maí með
sýninguna Cenizas de tango. Dans-
höfundur er Roxanne Grinstein.
„Þetta er argentínskur blóðheitur
tangó eins og hann sést aðeins í
Buenos Aires.“
Laugardaginn og sunnudaginn 25.
og 26. maí verður skemmtileg og
óvenjuleg sýning í Íslensku óper-
unni fyrir alla fjöl-
skylduna. Þar kemur
fram spænski lista-
maðurinn Pep Bou og
fremur ótrúlegustu
kúnstir með litskrúð-
ugum sápukúlum.
„Sýningar hans eru
margverðlaunaðar
víða um heim.“
Bandaríski kvart-
ettinn Kronos heldur
tónleika í Borgarleik-
húsinu 28. maí.
„Þetta er einn þekkt-
asti og eftirsóttasti
kvartett heims í dag
og til marks um það
er að yfir 450 verk hafa verið samin
sérstaklega fyrir kvartettinn og
diskar hans eru í efstu sætum vin-
sældalista um allan heim.“
Ókeypis viðburðir um alla borg
Myndlist verður einnig í öndvegi
og má þar nefna viðamikla sýningu á
íslenskri samtímalist sem Listasafn
Reykjavíkur stendur að í Hafnar-
húsinu. Á Kjarvalsstöðum verður
opnuð American Odyssey, ljós-
myndasýning Mary Ellen Mark sem
er talin einn merkasti samtímaljós-
myndari Bandaríkjanna.
Fjölmargt annað, bæði innlent og
erlent, myndlistarsýningar, dans,
leiklist og fjöllistasýningar af ýms-
um toga verða einnig á dagskrá og
margt af því er hægt að upplifa án
þess að greiða aðgangseyri. Þar má
nefna ókeypis hádegistónleika á
listasöfnum borgarinnar undir yfir-
skriftinni Fyrir augu og eyru. Níu
virkir dagar er samheiti níu örleik-
verka sem flutt verða víðsvegar um
borgina dagana 13.–24. maí. Þeim
verður samtímis útvarpað beint á
Rás 1. Loks er ótalinn einn stærsti
viðburður Listahátíðar sem er frum-
flutningur á Íslandi á óperunni Hol-
lendingnum fljúgandi eftir Richard
Wagner. „Þetta er samstarfsverk-
efni Listahátíðar við Þjóðleikhúsið,
Sinfóníuhljómsveit Íslands og Ís-
lensku óperuna og undirbúningur
hefur staðið frá því í haust.“ Sýn-
ingar verða alls 5, dagana 11., 13.,
20., 23. og 26. maí.
Miðasalan fer fram í Bankastræti
2 og á heimasíðu Listahátíðar www.
listahatid.is er að finna allar upplýs-
ingar um miðasöluna og viðburði há-
tíðarinnar.
Forsala á Listahátíð
Maxim Vengerov June Anderson
VAFALAUST yrði Kjartan Ragn-
arsson í þremur efstu sætum vin-
sældalistans ef velja ætti vinsælasta
höfund áhugaleikfélaganna þessi
misserin. Undirritaður hefur undan-
farna vetur séð minnst fjögur verka
Kjartans í ýmsum uppfærslum og
oftar en ekki sama verkið tvisvar eða
oftar á sama méli. Ef leita á skýringa
á þessu þarf ekki að kafa djúpt; leik-
ritin eru skemmtileg, persónur skýr-
ar og einfaldar, tónlistin auðlærð og
grípandi og baksviðið ávallt kunnug-
legt, íslenskur veruleiki – leikhús-
veruleiki ef ekki vill betur – sem
áhorfendur þurfa ekki stífar stelling-
ar til að setja sig inn í.
Saumastofan er frumraun Kjart-
ans sem leikskálds sem Leikfélag
Reykjavíkur frumsýndi undir hans
stjórn árið 1975. Þrátt fyrir að
marka upphaf höfundarferils Kjart-
ans er Saumastofan ágætlega samið
verk, einfalt í sniðum og skýrt; gerist
á saumastofu þar sem vinnur saman
hópur kvenna með ólíkan bakgrunn
og svo homminn Kalli, sem á áttunda
áratugnum var vafalaust giska djarft
að tefla fram á leiksviði á Íslandi með
svo afgerandi hætti. Efni leikritsins
er í sem stystu máli á þann veg að
konurnar ákveða að slá upp veislu og
fagna afmæli Siggu gömlu og þegar
drykkurinn fer að svífa á þær losnar
um málbeinið og þær segja hver ann-
arri sögur sínar. Ekki fer hjá því að
verkið dragi dám af kvennaárinu
1975 og vafalaust hefur það haft sitt
að segja um efnisvalið og efnistökin.
Segir það ýmislegt um þróun mála
að efnið er á flestan hátt jafnbrýnt
og fyrir aldarfjórðungi; mun minna
hefur breyst en ætla mætti og þar
með hefur verkið elst ágætlega – því
miður liggur við að segja.
Með þessari sýningu rís Leikfélag
Vestmannaeyja úr nokkurra ára
lægð og efnir til samstarfs við unga
fólkið í Framhaldsskólanum með
ágætum árangri. Munar þar greini-
lega um að um taumana heldur þaul-
vanur leikstjóri sem veit hvað þarf til
að gera frambærilega leiksýningu.
Sýningin er skipuð ungum leikend-
um sem gerir aldursmun persón-
anna heldur óljósari en ella hefði
verið og erfiðast átti Valgerður Frið-
riksdóttir í þeim efnum í hlutverki
Siggu gömlu. Valgerði tókst þó með
hófstilltum leik að miðla reynslu og
aldri þessarar persónu með nokkuð
sannfærandi hætti og gaf þar með
sýningunni nauðsynlega dýpt. Al-
mennt má finna að framsögn leik-
hópsins sem á köflum var óþarflega
óskýr og dauf og gerði að verkum að
samtalskaflar fóru að nokkru leyti
fyrir ofan garð og neðan. Frumsýn-
ingarskrekkur átti þar eflaust sinn
þátt og má fastlega gera ráð fyrir að
þessi vankantur hafi sniðist af á sýn-
ingum um páskana. Hið sama á við
um sönginn sem mátti alveg við
meiri krafti og skýrari textameðferð.
Að öðru leyti var sýningin veru-
lega vel fram sett, persónur
kvennanna dregnar skýrum dráttum
og skilningur leikenda á þeim komst
greinilega til skila. Aukapersónur
voru margar hverjar hreint kostu-
legar og fóru þar fremstir bræður
Siggu gömlu.
Algjörlega sér á báti er svo túlkun
Páls Magnúsar Guðjónssonar á
Kalla sem naut sín greinilega full-
komlega í hlutverkinu og fór með
það af frábæru öryggi og hispurs-
leysi. Kannski mætti finna að því að
leikstíllinn var af eilítið öðrum toga
en hinna persónanna en á móti kem-
ur að persónan er af því tagi að njóta
athyglinnar til fullnustu og hefur
verið að leika hlutverk sitt alla ævi.
Páll Magnús „átti“ áhorfendur á
köflum og sýndi svo ekki varð um
villst að þar er á ferðinni efnilegur
leikari.
Stílhrein og falleg umgjörð sýn-
ingarinnar með smekklegu litavali í
búningum og bakgrunni er verk leik-
stjórans og átti sinn þátt í að gera
þetta að ánægjulegri upplifun. Er nú
að vona að Leikfélag Vestmannaeyja
rísi upp að nýju og bæjarbúar leggi
sitt af mörkum með því að fjölmenna
í leikhúsið sitt.
Fjörug Saumastofa
LEIKLIST
Leikfélag Vestmannaeyja og
Framhaldsskólinn í Vest-
mannaeyjum
Eftir Kjartan Ragnarsson. Leikstjóri:
Andrés Sigurvinsson. Fimmtudaginn 28.
mars.
SAUMASTOFAN TÍSKUHÚS
Hávar Sigurjónsson