Vísir - 21.04.1980, Blaðsíða 24

Mánudagur 21. april 1980
Umsjón:
Axel
Ammendrup
Elskendurnir Skáld-Rósa (Ragnheiöur Steindórsdóttir) og Nathan Lyngdal Ketilsson (Þórhallur
Jósefsson) i kaffi- og rækjuhléi. Mynd: Steingrfmur Sigurösson.
SK&LD-RðSA
k HON&VOKU
Leikfélag Blönduóss
Skáld-Rósa
eftir Birgi Sigurösson
Leikstjóri: Ragnheiöur Stein-
dórsdóttir.
Húnavika er fiesta —-eins konar
kjötkveöjuhátíö Húnvetninga
austur og vestur, raunar ekki
alltaf haldin fyrir páska aö hætti
kaþólskra úti um heim. Nú er
Húnavaka haldin dagana 22.-27.
þ.m. Þaö er uppi fótur og fit um
þessar mundir hér I sýslunni og
vorgleöi. Sólin hefur stundum
skiniö bjart á daginn, þrátt fyrir
éljagang á milli, sem aöeins er
hressing af.
A morgun hefst Húnavaka, en
hún byrjar meö inngönguversi,
þ.e.a.s. hinu sannsögulega leikriti
„Skáld-Rósu”, eftir Birgi Sig-
urösson, skólastjóra I Hrisey i
Eyjafiröi. Þetta leikrit,
„Skáld-Rósa” er byggt eins og
svo margt annaö islenskum bók-
menntum á munnmælasögum og
þjóölegum fróöleik, meöal annars
á Árbókum Espólins, og auk þess
dómskjölum, sem vitna um saka-
mál i Húnavatnssyssel á önd-
veröri nitjándu öld. Espólin
sýslumaöur talar um óöld, sem
rikti þar um slóöir 1820-30: menn
geröir höföinu styttri, gripdeildir
framdar, rán, þjófnaöur og ýmis-
legtannaö misyndi haft i frammi.
1 þessu andrúmslofti skuggalegra
athafna og blóöhefnda sköpuöust
heitar ástir svipaö og i kúreka-
kvikmynd frá Texas. Þannig varö
til sagan af Skáld-Rósu og Mister
Natan Lyngdahl Ketilssyni, sem
kenndur var viö Satan. Hann var
eins konar seiökarl og skálkur,
einn feiknalegasti sjarmör sins
tima, og heillaöi konur út yfir öll
takmörk. Þetta varö honum nátt-
úrlega aö falli. Og minnast ber
þess, sem Oscar Wilde segir á
einum staö: „You’ll find a woman
at the bottom of every scandal”
(Orsök hvers hneykslis er (leynt
eöa ljóst) kvenmaöur).
Næst slöasta sýning á stykkinu
fyrir generalprufu, fór fram I fé-
lagsheimilinu: Mættir voru 23
leikarar, allir búsettir á Blöndu-
ósi, í höfuöstaö Húnavatnssýsl-
anna beggja, utan einn leikari
sem kom aö sunnan, en þó mikiö
ættaöur aö vestan. Ragnheiöur
Steindórsdóttir (Hjörleifssonar)
og Margrétar ólafsdóttur (úr
Vestmannaeyjum) einkabarn
þeirra leikarahjónanna og alin
bókstaflega upp „á fjölunum”, ef
svo má aö oröi komast. Ragn-
heiöur er jafnframt leikstjóri
Skáld-Rósu og fer maö aöalhlut-
verk, Rósu sjálfa.
Þaö var rigningarsuddi þetta
kvöld og hvassviöri og mætt of
seint til leikæfingar í boöi tann-
læknis staöarins (plús Höföa-
kaupstaöar) Sturlu Þóröarsonar,
bróöursonar Páls S. Pálssonar
hrl. Hermanns prófessors I
Edínaborg og þeirra merku syst-
kina frá Sauöanesi. Sturla leikur
i m i
leiklist
Steingrfmur
Sigurösson
skrifar:
Blöndal sýsla i leikritinu og minn-
ir á gráglettinn hátt á einn af-
komanda sýslumanns, Benedikt
Blöndal, mikils metinn júrista i
Rvik. Boriö viö önnum sér til af-
sökunar, en þó hleypt inn aö
tjaldabaki beint inn i annan þátt
sem fyrsta atriöi, sem gerist á
Lækjarmóti anno 1824. Þar
bjuggu Rósa og bóndi hennar lög-
legur, Clafur Asmundsson, i tvö
ár I siöprýöislegu hjónabandi,
áöur en Mister Nathan kom meö
sinn hókus pókus fililogus. Skart-
búinn og sundurgeröarlegur eins
og reykviskur sölumaöur úti i
landsbyggöinni eöa linumaöur frá
Landssimanum, sem hefur tekiÖ
ofán giftingarhringinn til aö villa
á sér heimiidir hjá hrekklausum
en ástarþurfi smámeyjum meö
góöa efnafræöi.
Þetta hreif strax áhorfanda
bæöi blærinn sem virtist hafa ein-
kenni staöblæs og aldaranda og
þessi kyrrláta lifsspenna, sem
átti eftir aö haldast ótilbúin alia
sýninguna út eins og hugsa mætti
sér aö geröist i llfinu sjáifu. Þaö
var still yfir leikstjórn og túlkun
leikara, eitthvaö, sem kveöur viö
annan tón en tiökast of oft i for-
nem leikhúsum, er bera snobb-
nafn.
Kaffihlé — meö vöfflum og
rækjum frá Blönduósi, sem lykt-
uöu af Isköldum Húnaflóa. Leik-
stjórinn birtist seint og siöar meir
og hún spurö: — Hvernig er aö
koma hingaö noröur og stjórna
þessu fólki, sem viröist svo inni-
lega ótilbúiö?
— Þaö var allt tilbúiö, þegar ég
kom. Þetta var mjög erfitt, en
víöa gaman.
— Hvernig hefur þér liöiö I
þessu umhverfi?
— Þaö er búiö aö vera virkilega
gaman, sagöi leikkonan, sem
glansaöi i sjónvarpsleikritinu „Út
i óvissuna”.
— Hvernig tekst ykkur aö ná
þessu óáþreifanlega fram — ég á
viö staöblæinn?
— Viö fórum á staöina, örlaga-
staöina i leikritinu, bara til aö
komast I stemmningu og setja
persónulegt drama inn I efniö eins
og þaö væri aö gerast I raunveru-
leikanum.
Höföakaupstaö A-Hún,
17. IV41980
Steingrimur Sigurösson.
MALAR A DAGINN EN LEIKUR
FYRIR DANSI Á KVÖLDIN
- Eybór Stefánsson aö Hótel Loftleiðum
„Ég er svona rétt aö láta vita
aö ég sé til meö þessari sýn-
ingu”, sagöi Eyþór G.J.
Stefánsson, sem opnaöi mál-
verkasýningu I Kaffiteriunni aö
Hótel Loftleiöum fyrir helgina.
Eyþór sýnir 18 myndir á sýn-
ingunni, þar af eru sex mynd-
anna myndröö, sem túlka feril
mannkynsins frá sköpun Evu til
heimsendis.
„Mér finnst ég veröa aö segja
eitthvaö meö myndunum og ef
eitthvað af þvi, sem ég er aö
reyna aö túlka, kemst til skila,
þá finnst mér betur af staö farið
en heima setiö”.
Eyþór er I öörum bekk i
Myndlista- og handlðaskólan-
um. Aöur var hann á kvöldnám-
skeiöum i Myndlistarskólanum i
Reykjavik.
„Þá vann ég á daginn en var i
skólanum á kvöldin, en nú er ég
I skólanum á daginn en vinn á
kvöldin”.
Eyþór er hljóöfæraleikari og
leikur meö hljómsveit Ragnars
Bjarnasonar.
„Þetta er eini möguleikinn til
aö geta klofiö námiö fjárhags-
lega. Myndlistin höföar mun
meira til min og ég hætti I
hljómsveitinni þegar ég hef lok-
iö skólanum”.
Myndir Eyþórs eru málaöar
meö oliulitum, vaxlitum, vatns-
litum — og I myndrööinni notar
hann marmarasand og málar á
hann meö akrillitum.
„Ég nota ýmsar aöferöir og
stila, enda er ég ennþá aö leita
fyrir mér”.
Myndirnar á sýningunni eru
flestar til sölu og kosta þær
40-300 þúsund krónur. Sýningin
verður opin fram f mai.
Þlððieikhúsið sýnir „Smalastúlkuna
og útiagana
Frumsýning hundrað
ára gamals verks
Um þessar mundir eru þrjátiu
ár liöin frá þvi Þjóöleikhúsiö tók
til starfa. 1 tilefni af þvi verður
frumsýnt leikrit Siguröar Guö-
mundssonar og Þorgeirs Þor-
geirssonar, „Smalastúlkan og út-
lagarnir”. Verkiö veröur frum-
sýnt sumardaginn fyrsta,
fimmtudaginn 24. april.
Leikrit þetta veröur aö telja
nokkuö merkilegt, þvl þaö var aö
miklu leyti samiö fyrir rúmum
hundrað árum, en hefur aldrei
veriö flutt áöur. Siguröur Guö-
mundsson, málari, var aö semja
leikrit rétt áöur en hann dó, en
lauk þvi aldrei. Nafn leikritsins
var „Smalastúlkan”.
Nú hefur Þorgeir Þorgeirsson,
rithöfundur, dregið verkiö fram I
dagsljósiö, skrifað þaö upp og
samiö upp úr þvi leikrit, sem
hentar nútlma leikhúsi. I þeirri
gerö heitir verkiö: „Smalastúlk-
an og útlagarnir”.
Leikurinn gerist á árunum
1537-1555 og hefst á sögunni af
ungum elskendum, sem ekki
máttu eigast. Foreldrar
stúlkunnar senda hana I klaustur,
en henni tekst aö sleppa þaöan og
elskendurnir flýja til fjalla.
„Þaö er svipaö þema I þessu
ieikriti og Skugga-Sveini, en hér
er unniö allt ööru visi úr efninu og
niöurstööur eru aörar”, sagöi
Þórhildur Þorleifsdóttir leikstjóri
„Smalastúlkunnar og útlag-
anna”.
„Þaö er nokkuö vist, aö menn
eiga eftir aö bera þessi tvö leikrit
saman. Textinn er kjarnmikll og
safarikur, og Þorgeir hefur veriö
Siguröi trúr, þó hann hafi samiö
leikritiö fyrir nútimafólk. Þaö eru
sárafáar setningar, sem ekki eru
I frumritinu”.
Flestir hafa heyrt Siguröar get-
iö, og þá helst fyrir störf hans sem
listmálara, stofnanda forngripa-
safns og höfundur hins islenska
kvenbúnings. En hann var enn-
fremur einn helsti krafturinn i
leiklistarllfi Reykjavlkur, þann
stutta tlma, sem hans naut viö.
Hann málaöi leiktjöld, útbjó and-
litsgervi og búninga, auk þess
sem hann var óspar á að hvetja
samtimaskáldin. Þá var Sigurður
jafnframt fyrstur til aö nefna
hugmyndina um Þjóöleikhús.
„Þaö mætti þvi segja, aö viö sé-
um hér meö aö greiða Siguröi ó-
goldna skuld”, sagöi Sveinn
Einarsson, þjóöleikhússtjóri á
blaöamannafundi, sem haldinn
var I tilefni sýningarinnar.
Helstu hlutverkin leika: Tinna
Gunnlaugsdóttir, Arni Blandon,
Þráinn Karlsson, Baldvin Hall-
dórsson, Helgi Skúlason,
Rúrik Har.aldsson, Helga Jóns-
dóttir, Gunnar Eyjólfsson, Guö-
rún Þ. Stephensen, Þóra Friö-
riksdóttir, Þórhallur Sigurösson,
Arnar Jónsson, Róbert Arnfinns-
son og Kristbjörg Kjeld.
A þessari mynd, sem tekin var á æfingu, eru þau Þráinn Karlsson og
Helga Jónsdóttir. Þráinn leikur sem gestur á þessum sýningum, en
hann starfar hjá Leikfélagi Akureyrar.
Eyþór Stefánsson viö eina myndanna úr myndröðinni um feril
mannsins. Visismynd: BG.