Vísir - 03.05.1980, Blaðsíða 5

5
vtsm
Laugardagur 3. maí 1980
® <»* » «
Llt *• *«» «
f <*'** '« ->»!. ■
Kristján Guölaugsson hefur
lengi verið virkur á róttækasta
armi islenskra stjórnmála. Hann
var einn þeirra sem tóku sendi-
ráðiö og var spurður út I aödrag-
anda þeirra aögeröa.
„Þannig var mál meö vexti að
Samband islenskra námsmanna
erlendis, SÍNE, var i vigahug og
lét boö út ganga um mótmælaaö-
gerðir. Viö stúdentarnir i Gauta-
borg og Uppsölum ákváðum aö
taka sendiráöiö en námsmenn I
Stokkhólmi töldu sig ekki hafa tök
á að vera meö, vegna nábýlis við
sendiráðiö o.þ.h. Svo voru fleiri
sem voru fyrir utan, dreiföu
dreifibréfi og sliku”.
— En hvert var eiginlegt
markmiö aögeröanna?
„Markmiöið var tvenns konar.
Annars vegar var um að ræöa
vaknandi þjóöfélagsvitund fólks
sem birtist m.a. i mai-óeiröunum
I Paris ’68 og sliku og hins vegar
vildum viö bætt námslán. Þá var
fyrirkomulagiö þannig aö menn
fengu 1/3 nauðsynlegs fjármagns
i námslán, 1/3 i sumarvinnu
heima á Islandi og svo var gert
ráð fyrir aö foreldrar sköffuöu
1/3. Þetta náttúrlega stóöst ekki
fyrir þá sem ekki áttu rika for-
eldra eöa aöstandendur. Innl
þetta spilaöi aö mikiö atvinnu-
„Byltingln er hafin”, sögöu stúdentarnlr og settn ranöa fána npp f sendlráöinu I Stokkhóimi. t miöiö
standa þeir Kristján Guölaugsson og Björn Arnórsson sem rett er viö hér f blaöinu, vegna málsins.
,,Mikid er ég fegin,
ég þarf ad fara í búdir
— sagði ritari sendirádsins er þaö var tekið
leysi var á þessum árum og land-
flótti til Noröurlandanna og jafn-
vel Astraliu og stúdentahreyfing-
in, sem var i róttækara lagi á
þessum tima þó auðvitaö eigi
hreyfingin i heild aö vera ópóli-
tisk, tengdi saman kjör náms-
manna og launakröfur verka-
fólks. Fyrir námsmenn held ég ab
þessi aögerö hafi haft talsverö
áhrif þó deila megi um áhrifin
fyrir verkalýöinn”.
— Hvernig Hturöu á sendiráös-
tökuna nú eftir 10 ár?
„Ja, út frá núverandi ástandi
myndi ég sennilega taka þátt aft-
ur i svipuðum aögeröum.
Fáninn úti i horni eins og
gólftuska
Annars var þaö mjög áberandi
hvaö pressan hér fór rangt meö
alla atburöi og lagði út á versta
veg. Ég held aö viö höfum ekki átt
neina samúö á neinu blaöi. Þaö
var til dæmis sagt aö viö heföum
rifið niöur islenskan fána en
sannleikurinn var sá aö fáninn
var alls ekki uppi, viö fundum
hann úti i horni einsog gólftusku.
Reyndar dustuöum viö af honum
en hengdum hann nú ekki upp,
enda var ekki fánadagur. Við
hengdum hins vegar rauðar dulur
út i glugga og viö yfirheyrslu hjá
lögreglunni eftir á var þess kraf-
ist aö ég afhenti dulurnar. Þaö
vildi ég ekki en var þá sagt aö þær
yrðu teknar af mér meö valdi. Þá
sneri ég viö blaðinu og vildi gefa
lögreglumönnunum þær sem gjöf
en þá vildu þeir ekki taka viö
þeim. Endirinn varö samt sá aö
þær voru teknar af mér sem sönn-
unargögn og nokkru seinna fékk
ég bréf til Gautaborgar um aö aö
ég ætti 4 rauðar dulur i vörslu lög-
reglunnar.
Svo var þetta dálitið spaugilegt
allt saman. Þegar við komum inn
i sendiráðið fyrst og tilkynntum
stúlku sem vann þar aö sendiráð-
iö væri ekki lengur undir stjórn is
lenska lýðveldisins þá bara hló
hún og sagöi: Mikiö er ég fegin,
ég þarf að fara i búðir i dag!
Földu filmur í klósettkassa
Svo var þarna sendiráösritar-
inn, Hannes Hafstein, sem vissi
ekki sitt rjúkandi ráö. Viö báöum
hann ab fara út en hann vildi þaö
ekki og sagöi að viö yrðum þá aö
bera hann út. Við lyftum honum
svo yfir þröskuldinn samkvæmt
hans ósk. Hann hefur liklega ver-
iö aö sýna þaö aö hann verðist til
siöasta blóödropa!!
Við beittum þarna alls konar
gagnfræbaskólabrögöum, tróöum
KrUtján Guölangison: „íg lucrl
þá viö blaöinu og sagðist ætla aö
færa lögreglumönnunum rauöu
fánana aö gjöf”.
blautum eldspýtum i skrárnar til
þess að hindra aö lögreglan kæm-
ist inn bg þegar við fórum földum
viö filmurnar okkar, en viö höfö-
um bæði kvikmyndaö þetta og
ljósmyndað, i klósettkassa i
sendiráöinu, til aö þær yröu ekki
gerðar upptækar af lögreglunni.
Svo fór einhver seinna og sótti
þer.Lögreglan var öll á nálum út
af þessu, bæöi vegna þess aö þetta
var tengt við sænsku Vietnam-
hreyfinguna og svo vegna þess að
þaö var alls staðar veriö aö skjóta
konsúla og ambassadora um
þetta leyti. 1 götunni sem ég bjó
viö i Gautaborg var til dæmis
júgóslavneskur konsúll drepinn
af króatiskum þjóöernissinnum”.
— Séröu eftir aö hafa tekib þátt
I þessu?
„Nei, þab væri tóm vitleysa,
maöur veröur aö standa viö þab
sem maöur gerir. Ég held reynd-
ar aö þetta hafi ekki verið rangt,
þetta var i takt vib timann og
andrúmsloftiö á þessum árum”.
— En stenduröu enn viö þau
■Jónarmiö sem koma fram f yfir-
lýsingu ykkar?
„Já, I grundvalláratribum. Ég
er enn þeirrar skoöunar aö
sósialisk bylting sé nauösynleg til
aö bæta kjör verkalýðsstéttarinn-
ar hvernig svo sem sú bylting
veröur. Það hefur hvert land sin-
ar leiðir og tsland getur ekki
byggt á módelum annarra, hvorki
Sovét né Kina. Þaö verbur aö
koma til vakning meðal fólksins
sjálfs...”
-IJ.

mi
í*“«“ rm, (g?;*’"1 y »

«//
~ —— —
„^^ntarráðastinn í
SfeÆiíStokkhóf •
1, * yfirfjsingu jx'irra
kfí,
i *t»«i i *** :■ W i
ylting" i Stokkhólmi
tettr í morgun «&£
su.
ar.'ii srSsSsíS:
HAFIN!
eftir. 24. april var efnt til mót-
mælasetu i menntamálaráðu-
neyti við Hverfisgötu og fór þaö
friðsamlega fram þar til lögregl-
an var fengin til aö ryöja húsið en
þá kom til átaka. Daginn eftir, 25.
april, voru svo mótmælastöður
við fjögur sendiráö Islands — i
Stokkhólmi, Kaupmannahöfn,
Osló og Paris. Nokkru seinna var
svo sendiráöiö i Osló tekiö af 28
námsmönnum. Þeir settust þar
að en aðhöföust að ööru leyti litiö.
Þannig má segja aö mikill kraft-
ur hafi veriö i námsmannahreyf-
ingunni um þær mundir.
Námsmannahreyfingin i heild
treysti sér raunar ekki til að lýsa
yfir stuðningi við sendiráðstök-
una i Stokkhólmi og voru margir
andsnúnir slikum aðgerðum.
Ýmsar deildir SINE sendu þó 11-
menningunum stuðningsyfirlýs-
ingar og er það efalaust að fyrir
námsmenn hafa þessar aðgeröir
veriðtil góös. A.m.k. má sjá þaö i
dagblöðum frá þessum tima að
miklar og fjörugar umræður fóru
þar fram um námslán og afkomu
stúdenta. Fór enda svo að náms-
lán hækkuöu mikið. En það var
náttúrlega ekki það eitt sem þeir
ellefu stefndu aö...
(Það skal tekið fram að Hannes
— sögðu náms-
mennirnir sem
tóku sendiráð
Islands í
Stokkhólmi
fyrir 10 árum
síöan
Hafstein, fyrrv. sendiráðsritari i
Stokkhólmi og núverandi skrif-
stofustjóri utanrikisráðuneytis-
ins, var erlendis þegar unnið var
aö þessari samantekt og reyndist
þvi ekki unnt að fá hans sjónar-
miö á sendiráðstökunni.)
(—IJ. tók saman...)
Kristján
Guðlaugsson,
einn
stúdentanna 11: