Vísir - 05.05.1980, Blaðsíða 9

Mánudagur 5. mal 1980
tV'i * *
9
VEIKLAÐAR ÞJÖÐIR
VESTUR-EVRÚPU
Þegar Bandarikjamenn lentu
i þvi á dögunum aö þurfa aö
snúa jafnnær frá björgun
gislanna i Teheran, og bíöa auk
þess nokkurt manntjón, var
ekki laust viö aö fólk viöa á
Vesturlöndum teldi aö þarna
væri helzta bandamanni sinum
rétt lýst. Athafnir Bandarikja-
manna hafa um árabil boriö
meira keim af mistökum, sem
kallaö hafa á heiftarlegan gagn-
áróöur, en sigurgöngu voldugs
rikis. Margar af meiriháttar at-
höfnum Bandarikjanna, eins og
striöiö I Viet-nam, fengu vist
aldrei formlega afgreiöslu
Bandarikjaþings. Þaö kostaöi
siöan ákveöiö uppgjör I landinu
sjálfu, sem hefur m.a. ieitt til
þess, aö nú getur rikisstjórn
landsins varia tekiö einföldustu
ákvaröanir ööruvisi en krafa
komi upp um, aö máliö veröi
fyrst boriö undir þingiö. Jafnvel
leiöangurinn til Teheran átti aö
kröfu margra aö fara fyrir
þingiö til ákvöröunar.
Þaö er almannamál, aö
Bandarikjamenn séu fremur
opinskáir og barnalegir á stund-
um, og hefur þaö átt hvaö
mestan þátt i þvi, hve and-
róöursmönnum hefur oröiö
ágegnt I gagnrýni á utanrikis-
stefnu þeirra. Ekki hefur bætt
úr skák, aö þeir hafa oröiö aö
styöjast viö meira og minna
klofna bandamenn I Vestur-Ev-
rópu, sem I raun vilja vikjast
undan, eins og hægt er, aö taka
afstööu meö Bandarlkja-
mönnum á alþjóöavettvangi.
Gott dæmi um þetta er afstaöan
til olympluleikanna I Moskvu,
sem stjórn Bandarlkjanna hefur
viljaö hundsa I mótmælaskyni
viö innrásina 1 Afganistan. Aö
visu vill svo til, aö sú afstaöa
orkar tvimælis, vegna þess aö
hún kemur væntanlega sárast
viö sovétþjóöir, sem vita ekki
annaö en innrásin I Afganistan
sé réttlætismál, eins og fjöl-
miölun I Sovét er háttaö. Þess
vegna er veriö aö móöga
sovéskar þjóöir meö þvi aö
hundsa leikana á rneöan Kreml
verjar halda áfram aö tefla til
heimsyfirráö.
Eiturdráp i þagnargildi
En olympluleikarnir eru smá-
mál á móti öllum þeim fjölda
mála, þar sem Bandarikin hafa
haft rétt fyrir sér aö mati
vesturlandabúa, án þess aö þeir
hafi þoraö aö ganga til fulls til
stuönings viö þau. Fyrsta stóra
átak kalda strlösins, Kóreu-
striöiö, var notaö til aö heyja
linnulausan áróöur gegn Banda-
rlkjunum á Vesturlöndum. Þá
voru austantjaldslöndin fallin
undir áhrif Sovétmanna og
leppa þeirra án þess aö nokkuö
umtalsvert heföi um þaö heyrzt
vestan jántjalds. Þaö var helzt
viö dauöa Jan Mazaryks, sem
nokkra setti hljóöa, vegna þess
aö þar var taliö ljóst aö
kommúnistar heföu myrt and-
stæöing sinn. Siöan hafa þessar
vinnuaöferöir veriö full-
komnaöar, þannig aö haröir
Indriði G. Þorsteinsson
rithöfundur skrifar og
segir að hvenær sem
Bandaríkjamenn lendi f
því vonda hlutverki að
hafa uppi nokkra lög-
gæslu vegna ágangs
kommúnisma> verði stór
hluti Vesturlanda að
gáfumannafélagi/ sem
ræði einstaka atburði á-
kaflega> þar sem Banda-
ríkjamönnum ku að hafa
orðið á mistök/ en fjalli
aldrei um dýpri orsakir
baráttunnar.
andstæöingar finna nú aöeins
lauslega ef rekin er I þá regn-
hlif, en siöan eru þeir dauöir
innan tveggja daga. Hér á landi
heyrist aldrei um sllka atburöi,
og heldur ekki skjalfest eitur-
morö á andstæöingum
kommúnista á siöustu tveimur
áratugum.
Landvinningastríðin
Kóreustriöiö var barátta gegn
landvinningamönnum, sem
héldu suöur fyrir ákveöinn
breiddarbaug, sem samiö haföi
verið um aö ráöa skyldi landa-
mærum tveggja rlkja. Fjöl-
margar þjóöir sáu aö þarna
varö aö spyrna viö fótum til aö
ekki bættist viö nýtt austan
tjaldsriki 1 hreinu landvinninga-
striði, sem háö var meö sömu
formerkjum og Hitler stundaöi
sinn ágang meö hörmulegum
afleiöingum. Ástraliumenn tóku
þátt I þessu striöi, og hafa þeir
þó ekki hlaupiö til I sllkum til-
fellum. Vlet-nam strlöiö hófst á
sömu forsendum, en þar haföi
lærzt af Kóreustrlöinu, aö til aö
svona landvinningastrið öölaö-
ist trúleika I augum umheims-
ins, yrði að koma upp sveitum
innan þess lands, sem ráöist var
á. Það geröi nokkurn gæfumun
áróöurslega séö. Nú ber báta-
fólkið vitni um nauðsyn þessa
landvinningastriös. Jafnvel
Svlar eru þagnaöir, fyrir utan
einstaka kerlingar, sem enn
ganga meö stjörnur I augunum
út af skepnuskap Bandarikja-
manna I Viet-nam.
Gáfumannafélög á Vest-
urlöndum
Hvenær sem Bandarlkjamenn
lenda I þvi vonda hlutverki að
hafa uppi nokkra löggæzlu
vegna ágangs kommúnisma,
veröur stór hluti Vesturlanda
að gáfumannafélagi, sem ræöir
einstaka atburöi ákaflega, þar
sem Bandarlkjamönnum kunna
aö hafa orðiö á mistök, en fjalla
aldrei um dýpri orsakir til bar-
áttunnar. Þeim er réttilega
kennt um My-lai, sem er dæmi
um óhugnaö skæruhernaöar og
hernaöarvitfirringar. En þaö
hefur áöur verið drepiö og nauð-
gaö I striöum, og hvaö um Ber-
lln I strlöslokin? Þeim er borin á
brýn eiturhernaður, en ekki er
vitaö til aö hann hafi beinzt gegn
ööru en gróöri. Nú eru Sovét-
menn komnir I striö viö af-
gönsku þjóöina. Deyfieitur, sem
þar er beitt gegn skæruher-
mönnum og þorpsbúum jöfnum
höndum, fær þá umfjöllun aö
ekkert sé sannaö I málinu. Þetta
geti allt eins veriö þoka. Engu
skiptir þótt flóttamenn beri, aö
fólk liggi stjarft eftir, þegar
búiö er aö dreifa eitrinu. Svona
veiklaöur málflutningur sýnir
aöeins, aö Sovétmönnum er allt
heimilt I hernaöi. Viö höfum
ekki heyrt neinar Sörur hafa orö
um þetta, enda munu þær enn
vera aö tala um Víet-nam strlö-
iö þótt þær tali ekki viö báta-
fólkiö. Og fjölmiðlar á Islandi
ræða yfirleitt ekki um afbrigöi-
legan hernaö I Afganistan nema
meö tilvitnunum I Vlet-nam.
Sllk biblia er þaö landvinninga-
strlö oröiö.
Aðstoð eða einangrun
Þaö hefur áreiðanlega glatt
mar^an manninn á Vestur
löndum, þegar Bandarikja-
mönnum mistókst aö frelsa glsl-
ana I Teheran. Þaö skiptir auö-
vitað engu máli aö taka sendi-
ráösins á slnum tlma var hiö
versta óþverraverk, og jafngilti
innrás I Bandarlkin. Eitthvert
mesta pólitlskt áfall Evrópu-
þjóöa var einangrunarstefna
Bandarikjanna eftir aö þjóöa-
bandalag Wilsons eyðilagöist I
höndum misgæfra stjórnmála-
manna og einræöisherra og ár-
manna seinni heimsstyrjaldar-
innar. Þótt Evrópumönnum hafi
þótt gott aö fá Marshall-hjálp og
margvislegan stubning annan
aö loknu strlöi viö uppbyggingu
I Evrópu á sviöi iönaöar, kaup-
sýslu og annarra atvinnuvega,
fyrir utan aö fá án mikils til-
kostnaöar haldgóöa vörn gegn
frekari yfirtöku rlkja I Evrópu,
hafa Evrópumenn veriö haldnir
undarlegri öfundarkenndri and-
úö á hjálparmönnum sinum.
Þetta hefur birzt ýmist I furöu-
legum undirlægjuhætti, sem er
einskis trausts veröur, eöa þá
oflæti og vangaveltum um sjálf-
sagöa hluti, sem hlýtur fyrr eöa
siöar aö sannfæra Bandarlkja-
menn um, aö þvi minna sem
þeir skipta sér af vörnum og
öörum málum Evrópu þvi betra
fyrir þá sjálfa. Engir hafa veriö
gjafmildari en Bandarikja-
menn, þegar flóö og jarö-
skjálftar herja á heimsbyggð-
inni, hvort sem þaö er I Agadir
eöa Niger. En flæöi Missisippi
til stórskaöa, eöa ef fellibyljir
eyöa lifi og eignum, beyrist
aldrei orö um fjársöfnun handa
fólki I Bandarlkjunum. Um þaö
varöar enga manneskju, hvorki
I Agadir eöa viö Niger svo dæmi
séu nefnd. Aldrei er fjársöfnun á
Islandi handa fólki, sem hefur
oröiö eignalaust vegna flóöa I
Missisippi. Þaö þætti aö ílkind
um hlægilegt. Bandarlkin eru
hin löggilti gjafari I nauöum.
Llklega þurfa Vestur-Evrópu-
menn ekkert aö óttast frekar en
aö upp veröi tekin einangrunar-
stefna I Bandarlkjunum. Þeir
eru sjálfum sér nógir um flesta
hluti, og þótt járntjaldiö færöist
aö strönd Atlantshafsins mundi
þaö litlu breyta fyrir þá heima
fyrir. Vestur-Evrópa yröi svo-
litiö skrltin fyrsta kastiö meöan
Kremlverjar væru aö nauðga
þeim til rétttrúnaöar. En þaö
liöi hjá. Mikiö af fjölmiölum
Vestur-Evrópu eru þegar
mannaöir til aö taka upp æski-
lega fegrun á nýju ástandi og
nýjum herrum. Og alltaf mun
veröa nóg af strigapokum til aö
vefja um fæturna I vetrar-
kuldum.Það er svo fyrir sál-
fræöinga aö skoöa þá sjálfs-
eyöingarhvöt, sem liggur til
grundvallar hjá þjóöum, sem
vilja hætta öllu til aö öölast ves-
öldina.
IGÞ
„Þaö hefur áreiöanlega glatt margan manninn á Vesturlöndum,
þegar Bandarikjamönnum mistókst aö frelsa glslana f Teheran.
Þaö skiptir auövitaö engu máli aö taka sendiráösins á sinum tlma
var hiö versta óþverraverk, og jafngilti innrás i Bandarikin.”