Vísir - 07.05.1980, Blaðsíða 8

'jrtf' sar '#*iu'S4rT»; *t?
VÍSIR
Miövikudagur 7. mai 1980

Utgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdastjóri: Davió Guömundsson
Ritstjórar: ólafur Ragnarsson
Ellert B. Schram
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elías Snæland Jónsson.
Fréttastjóri erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson.
Blaðamenn: Axel Ammendrup, Friða Astvaldsddttir, Gisli Sigurgeirsson, Hannes
Sigurðsson, Halldór Reynisson, lllugi Jökulsson, Jónína Michaelsdóttir,
Páll Magnússon, Sæmundur Guðvinsson.
Iþróttir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson.
Ljósmyndir: Bragi Guðmundsson, Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson.
utlit og hönnun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson, Magnús Olafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Auglýsingar og skrifstofur:
Siðumúla 8. Simar 86611 og 82260.
Afgreiðsla: Stakkholti 2-4, simi 86611.
Ritstjórn: Siðumúla 14, simi 86611 7 linur.
Askrift er kr. 4.800 á mánuði
innan-
Verð I lausasölu
240 kr. eintakið.
Prentun Blaðaprent h/f.
EIGA
BARA AÐ VERA „KALBIR
99
Enn einu sinni er að því komið,
að taka þurfi ákvörðun um tak-
mörkun þorskaflans við landið,
ef menn ætla ekki að skerða
hrygningarstofninn verulega.
Fiskifræðingar hafa bent á, að
uppistaðan í veiðunum í vetur
hafi verið þorskárgangurinn frá
1973 og þegar hafi verið gengið
óvarlega á hann á f yrsta ári, sem
þessi stofn hrygnir.
Þetta hef ur auðvitað ekki áhrif
á af lamagnið á þessu ári, heldur
því næsta, og það hefur ekki
fram að þessu verið háttur Is-
lendinga að hafa áhyggjur af
framtíðinni, heldur að láta hverj-
um degi nægja sína þjáningu, ef
svo má að orði komast.
Viss tilhneiging hef ur verið hjá
st jórnmálamönnum að taka
hæfilegt mark á fiskifræðingum
og þeir, sem setið hafa í stól sjá-
varútvegsráðherra hafa yfirleitt
miðað aðgerðir sínar við að farið
séeitthvaðtalsvert fram úr þeim
aflakvótum, sem fiskifræðing-
arnir hafa lagt til.
Sérfræðingarnir kvarta yfir
því, að ekki sé hlustað nægilega á
þá, og svo virðist sem ýmsir
stjórnmálafrömuðir hafi viljað
taka meira mark á tilfinningu
sinni fyrir þorskmagninu í sjón-
um en vísindalega útfærðum
áætlunum fiskifræðinga um það
Allt útlit er nú fyrir aö þorskaflinn fari yfir 400 þúsund lestir á árinu jafnvel þótt fiski
fræöingar hafi taliö 300 þúsund þaö sem hrygningarstofninn þoli. Veröum viö ekki aö
skoöa máliö i alvöru.
magn, sem byggjast á margra
ára rannsóknum allt í kringum
landið.
Steingrímur Hermannsson,
sjávarútvegráðherra hefur þó
reynt að taka verulegt mið af til-
lögum og ábendingum vísinda-
mannanna fram að þessu, en nú
er hann kominn í geysilega
klemmu. Hagsmunir útgerðarað-
ila og fiskvinnsluaðila hringinn í
kringum landið eru miklir í þessu
sambandi og allir vilja fá sem
mest af þorski upp á sitt borð.
Steingrímur hefur áætlað að
heildarþorskaf linn í ár verði
varla undir 400 þúsund lestum en
fiskifræðingar lögðu til í byrjun
ársins að ekki yrði farið yfir 300
þúsund lestir.
I gær var haft eftir Steingrimi
að fiskifræðingar hefðu á fund-
um sagt að þeir gætu sætt sig við
350 þúsund lestir, og hann væri
sjálfur ekkert óttasleginn þótt
aflinn færi yfir400 þúsund lestir.
I viðtölum í Vísi í dag kannast
fiskifræðingar ekki við að nein
breyting hafi orðið á þeirra af-
stöðu og segja, að engar nýjar
upplýsingar haf i komið f ram um
það, að óhætt sé að veiða meira
en þær 300 þúsund lestir, sem um
er talað í nýjustu skýrslu þeirra.
Þeir segja aftur á móti að ótrú-
legt sé miðað við fyrri reynslu að
farið verði eftir tillögum þeirra,
og sé slíkt mikið hættuspil. Til
dæmis segir Sigfús Schopka
f iskifræðingur að ef veitt verði
meira en lagt sé til í skýrslu
þeirra f iskifræðinganna muni
hrygningarstof n þorsksins
minnka úr 300 þúsund lestum nið-
urí 200 þúsund lestir-.
Eitthvað er nú þetta mál orðið
loðið og skrýtið og fullyrðing
stendur gegn fullyrðingu, en það
skiptir í sjálfu sér þorskinn engu
máli, hvað menn hafa sagt eða
ekki sagt. Viðgangur þorsk-
stof nsins er undir því kominn, að
ekki sé gengið á hann umfram
það, sem færustu vísindamenn
telja ráðlegt.
Á fyrstu f jórum mánuðum árs-
ins hefur sístækkandi og stöðugt
stórvirkari skipafloti mokað upp
tveimur þriðju hlutum þess afla
af þorski, sem stefnt var að að
veiða á árinu öllu. Miðað við það
og máttlausar takmarkanir fer
afiinn eflaust á fimmta hundrað
þús- lestir á árinu.
Er ekki einum of ábyrgðar-
laust við slfkar aðstæður að vera
bara „kaldur" eins og sjávarút-
vegsráðherra segist vera í þess-
um efnum?
Hiutverk íbröttanna:
A stjdrnudýrkun rétt á sér?
1
Nú i vetur voru sýndir þættir i
sjónvarpinu um örtölvubylt-
inguna svonefndu. Sú framtið,
sem þar var spáö, er timi
minnkandi likamlegrar
áreynslu og aukins fritima alls
þorra manna. Iþróttir eiga þvi
eftir að gegna enn mikilvægara
hlutverki i framtiðinni en þær
gera nú i dag.
Sumir vilja e.t.v. spyrja
hversvegna og hvort þetta sé
ekki ofmælt. Hafa iþrðttir ein-
hverju sérstöku hlutverki að
gegna i lifi okkar?
Manninum er áreynsla
ásköpuð og lifsnauðsyn. Fáum
viö ekki næg áreiti á liffæri
okkar svo sem hjarta og æða-
kerfið, bein, vöðva og liðamót
leiðir þaö til hrörnunar. Besta
dæmið um likamlega hrörnun
sjá menn þegar likamshluti
hefur verið settur i gifs vegna
beinbrots. Þegar gifsið er tekið
af kemur oft i ljós aö likams-
hlutinn er orðinn miklu rýrari
heldur en sá heilbrigöi, sem
ekki var i gifsi.
íþróttir margþættar.
Það mætti nefna margt fleira
og rökstyðja það út frá liffræði-
legum og lifeðlisfræðilegum
ástæðum. Likami okkar er
hannaður fyrir allt annað um-
hverfi en þaö sem flestir tslend-
ingar lifa viö i dag. Ef ekki væri
ætlast til af skaparanum að við
reyndum á okkur væri t.d. heil-
inn töluvert ööruvisi en hann er,
en stór hluti heilans er fyrst og
fremst til þess gerður að stjórna
hreyfingum.
En iþróttir eru margþættar.
Til þess að unnt sé að ræða um
gildi og tilgang iþrótta er rétt að
gera greinarmun á almennings-
iþróttum, keppnisiþróttum og
afreksiþróttuin.
Almenningsiþróttir —
TRIMM eru þær iþróttir og
likamsæfingar, sem fólk
stundar sér til heilsubótar fyrst
og fremst, en ekki með keppni i
huga.
Keppnisiþróttir er iðkun
iþrótta, þegar keppni við aðra
en sjálfan sig er stór liður. Eins
og þeir, er stunda almennings-
iþróttir, þá stefna þeir, er
stunda keppnisiþróttir einnig að
þvi að viðhalda og bæta heilsu
sina. Oft á tiðum er það þó
keppnin sem er aöal hvatinn aö
þátttökunni, það að fá að reyna
á sig og keppa við andstæðinga.
Á þessu stigi eru æfingar tiltölu-
lega óskipulegar, menn æfa
þegar þeir telja sig hafa tima og
láta iþróttina ekki ganga fyrir
öllu öðru. Oft koma löng hlé i
æfingar og milli keppnistima-
bila eru æfingar litið stundaðar.
Framfarir i iþróttinni eru til-
viljunarkenndar, en ánægjan af
þátttökunni getur verið mikil,
sérstaklega ef menn setja sér
raunhæf markmið að keppa að.
Afreksíþróttir.
Afreksiþróttir eru keppni á
háu stigi. Munurinn á keppnis
iþróttum og afreksiþróttum er
fyrst og fremst fólginn i þeim
tima, sem varið er til æfinga og
einnig skipulagi og framvindu
þjálfunnarinnar. Hjá afreks-
iþróttamönnum er iþróttin núm«
er eitt og iþróttin er látin ganga
fyrir öðru.
Æfingar eru skipulagðar
þannig að tilviljunin ein ráði
ekki um útkomuna. Til þess að
ná árangri sem sambærilegur
viö það sem gerist hjá bestu
Iþróttamönnum annarra þjóða,
veröa menn aö skilja muninn á
þessu tvennu, afreksiþróttum
og keppnisiþróttum.
Afreksiþróttir krefjast þess
að iþróttamaðurinn geti helgað
sig iþróttinni. Afreksiþrótta-
menn verða að æfa allt árið um
kring og skipulagning
þjálfunarinnar verður að vera
rökrétt framvinda, er byggist á
visindalegri þekkingu og
reynslu.
Þær spurningar vakna, hvort
afreksiþróttir hafi eitthvert sér-
stakt gildi og hvort yfirleitt sé
unnt að leggja. stund á afreks-
iþróttir á Islandi.
Menn deila um gildi afreks-
iþrótta og oft hefur verið bent á
ýmsa ókosti er þeim fylgja.
T.d. stjörnudýrkun. Sumum
mönnum hrýs hugur við þvi að
einhverjir skari framúr og
þegar vakin er athygli á
afrekum, og þá á ég ekki ein-
göngu við afrek, sem unnin eru
á iþróttavöllunum, heldur
einnig á öðrum menningar
neöanmals
Jóhannes Sæmundsson
iþróttakennari og
fræðslustjóri ISI, dregur
fram skilsmuninn milli,
trimms, keppnisiþrótta
og afreksíþrótta og lýsir
hlutverki iþróttanna í
nútímaþjóðfélagi, þ.á.m.
stöðu afreksmannanna í
iþróttum.
sviðum, þá er byrjað að hrópa,
stjörnudýrkun!
sjálfstæðis-
Liður i
baráttu.
Sem betur fer eru flestir, sem
taka litið mark á þessu hróp-
endum i eyðimörkinni. Fólk vill
hafa einstaklinga, sem það
getur litið upp til, hvatt það til
dáða og eflt þjóðarvitund þess.
Sumir vilja kalla það þjóðrem-
bing þegar við gleðjumst yfir
afrekum landa okkar. Hvaöa
Islendingur fyllist ekki stolti
yfir þvi að geta státað af þvi að.
eiga skáld, sem hefur hlotið
aþjóða viðurkenningu, eða
myndlistarmenn, söngvara og
aðra listamenn, er bera hróður
þjóðar okkar um heiminn? Hver
gleðst ekki yfir velgengni
iþróttamanna okkar, þegar þeir
etja kappi við fulltrúa miklu
stærri og rlkari þjóða og koma
frá þeirri viðureign með sæmd.
Það er min skoðun að öll
okkar viðleitni á sviði iþrótta og
lista sé einn liður i þeirri
stöðugu sjálfstæðisbaráttu, sem
við Islendingar verðum ávallt
áð heyja. Þessi barátta verður
erfiðari og erfiðari eftir þvi sem
heimurinn minnkar með
bættum samgöngum og fjar-
skiptatækni. Þvi ber okkur að
efla alla menningarviðleitni
þjóðar okkar, koma fram með
jákvæða gagnrýni, sem byggð
er á skynsamlegum rökum. Við
þurfum að gera okkur grein^
fyrir þvi hvað v.ið viljum. Við
þurfum að setja okkur raunhæf
markmið að keppa að. Við
þurfum að marka skýra stefnu i
menningarmálum, er hefur það
megin mark að efla sjálfstæðis-
vitund okkar, sem þjóðar og
einníg stefnu er stuðlar að betra
og fegurra mannlifi á Islandi.
j^en stór hluti heilans er fyrst og háu stigi. Munurinn á keppnis- einnig á oorum menningar hata einstaklinga, sem pao Jóhannes Sæmundsson j|