Vísir - 17.05.1980, Blaðsíða 9

Laugardagur 17. mal 1980
9
Pólitísk leikfimi,
óskabörn og bod-
skapur erkibiskups
inn koppur verBur látinn fara úr
landi I hennar staö.
Slitlag er eitt
og gjaldþrot annað
Björgunarstarfsemi sam-
tryggingakerfisins var&andi
gjaldþrotafyrirtækiB Oliumöl
h.f. er haldiB áfram og i vikunni
lagöi Sverrir Hermannsson,
kommissar SjálfstæBisflokksins
1 Framkvæmdastofnun rikisins
til aö skapaöur yröi starfs-
grundvöllur fyrir þetta óska-
barn stjórnar og stjórnarand-
stööu meö þvi aö stofnunin veitti
700 milljónum króna úr Byggöa-
sjóöi til varanlegrar vegageröar
Þessir peningar eru aö visu ekki
til i sjóönum, en veröa fengnir
aö láni og siöan lánaöir Vega-
sjóöi meö þaö fyrir augum aö
auka verkefni Olfumalar h.f.
Eitthvaö er rikisstjórnin þó
hikandi þessa stundina viö aö
jafna út skuldir Oliumalar meö
hlutafjárkaupum, eins og boöaö
var I fjárlögum og hefur Ragnar
Arnalds, fjármálaráöherra nú
óskaö eftir þvi að fjárveitinga-
nefnd og Seölabankinn geri út-
tekt á fjárreiöum fyrirtækisins,
þar sem grunur leikur á aö fjár-
hagsstaöan sé mun verri en
taliö var, og munu skuldirnar
nálgast 2000 milljónir króna.
Þeir þingmenn einkafram-
taksins, sem haröast leggja sig
fram um aö stækka rikisbáknið
meö þvi aö gera rikiö og rikis-
stofnanir einn aöaleigenda Oliu-
malar, reyna stööugt aö slá ryki
I augu almennings meö þvi aö
tala um þörfina fyrir varanlega
vegagerö i sömu andránni og
fjárausturinn til fyrirtækisins.
Varanleg vegagerö eöa lagn-
ing bundins slitlags á þjóövegi
landsins er eitt. Gjaldþrota
fyrirtæki annaö. Ýmsir aörir
verktakar en Oliumöl geta lagt
bundiö slitlag á vegi og þess
vegna veröa menn aö skoöa
fjárhagsstööu fyrirtækisins og
stækkun báknsins án tillits til
áætlana um vegagerö i landinu.
En óskabörn Sverris Her-
mannssonar, kommissars, eru
fleiri en Oliumöl þvi aö auk mal-
arpeninganna haföi hann for-
göngu um aöra úthlutun úr
Byggöasjóöi I vikunni, eins og
frá var greint I frétt I VIsi i gær.
Þaö var fimm milljón króna
fjárveiting til Listhússins á
Akureyri sem fyrirtækið Sólnes
hf. haföi sótt um, en aö þvi
stendur fyrrum þingmaöur aö
nafni Jón G. Sólnes.
Þvt verður víst varla á mótl mœlt, að blessaður þorskurinn, rennir styrkum
stoðum undirþað þjóðfélag sem við búum í hér norður við Dumbshaf. Þess vegna
komast menn ekki hjá þvf að taka tillít til hans ef þeir vilja á annað borð tryggja
vöxt hans og viðgang í stað þess að eiga á hættu að eins fari um hann og síldina
Einu sinni sem oftar er nú takmörkun þorskveiða komin á dagskrá og sem fyrr
rekastá tvenn sjónarmið, annars vegar umhyggja fiskifræðinga fyrir þorskinum
og hins vegar atvinnu- og rekstrarsjónarmið sjómanna og útgerðarmanna.
Ekki er ætlunin að f jölyrða hér um þorskinn og veiðitakmarkanir til verndar
honum að þessu sinni. Hins vegar er rétt að minna á, að ekkert vitnar betur um,
að f iskiskipaf lotinn er orðinn allt of stór, heldur en það, að við höfum þegar nú á
vordögum veitt meginhluta þess þorskafla sem þorandi er talið að draga úr sjó á
árinu öllu.
Þegar Ijóst er, að takmörk eru fyrir þvt, hve mikið af þorski má veiða á ári, ætti
einnig aðvera Ijóst, aðþvi fleíri skip, sem stunda veiðarnar, þeim mun minni afli
kemur I hlut hvers og eins.
öll skynsamleg rökhljóta því að hniga að þvi, að fiskiskipaflotinn verði mínnk-
aður á næstu árum. Engu að siður stækkar hann sffellt ekki sist vegna kaupa er-
lendis frá á skipum, sem ýmisteru hrein viðbót við flotann eða þá gömul og úrelt
skip séu setd úr landi i þeirra stað, með þeim afleiðingum að bæði rúmlestatalan
og afkastagetan eykst.
Þriðjungi of stór f loti
t viöamikilli og fróölegri
skýrslu starfshóps um skipa-
smiöaiönaöinn I landinu, sem
barst nýlega hingaö á ritstjórn
Visis, er lögö þung áhersla á aö
fiskiskipaflotinn sé allt of stór
miöaö viö þaö hvað fiskstofn-
arnir i kringum landiö þoli. Þar
kemur meöal annars fram aö
miöað viö svonefnd „hagræn og
félagsleg markmiö fiskveiöa”
sé óskynsamlegt aö endumýja
um 30% af þeim flota sem viö
Islendingar eigum nú.
Frekari innflutningur nýrra
fiskiskipa er þvi fráleitur ef
taka á mark á þessum sérfræö-
ingum rikisstjórnarinnar, en
skipuleg endurnýjun flotans á
næstu árum á aftur á móti að
veröa verkefni innlendra skipa-
smiöastööva.
Ekki veit ég hvort Steingrim-
ur Hermannsson sjávarútvegs-
ráðherra hefur kynnt sér áöur-
nefnda skýrslu, sem er nokkuö á
annaö hundraö slöur, en ef svo
er, viröist hann ekki ætla aö
hlusta á orö sérfræöinganna.
Heljarstökk ráðherra
Sá skripaleikur, sem látinn er
viögangast i sambandi viö
möndl meö fiskiskip frá einum
staö til annars undir þvi yfir-
skini aö ýmist sé veriö aö selja
þau úr landi eöa flytja þau inn I
landið var geröur aö umtalsefni
I forystugrein hér i Visi á dögun-
um.
Dæmi þaö, sem þar var nefnt
varðandi slikar tilfæringar átti
viö kaupin til landsins á togar-
anum Júliusi Geirmundssyni,
sem er tæplega 500 tonna skip,
einn glæsilegasti togari flotans.
1 staö þess aö gamli togarinn
meö sama nafni, sem er um 400
tonn, færi úr landi, eins og lög
gera ráö fyrir var hann seldur
til Keflavikur og mun nú heita
Bergvik. 1 staö hans var þá
ákveöiö aö 150 tonna skip,
Hamravik yröi selt úr landi, en
hún fór aldrei utan nema á
pappirunum og liggur enn i
Keflavikurhöfn.
Ástæöan er sú, aö útgeröar-
fyrirtæki i Sandgeröi hefur
áhuga á aö kaupa skipið. Einn,
hængur er þó þar á, þvi aö skipiö
er 17 ára, en ekki má samkvæmt
lögum flytja „inn i landiö” eldri
skip en 12 ára.
En útgeröarmenn eiga hauka
I horni. Þaö eru ráöherrarnir,
sem segjast alls ekki vilja
stækka flotann og auka afkasta-
getu hans. t pólitiskri leikfimi
sinni fara þeir heljarstökk og
flytja sérstakt stjórnarfrum-
varp á alþingi til þess aö koma
„innflutningi” Hamravikur I
kring.
Vafalaust samþykkir þing-
meirihluti stjórnarinnar þetta
frumvarp og leggur þar meö
blessun slna yfir aö rúmlesta-
tala fiskiskipastólsins aukist
enn.
Hamravikin veröur þá flutt aö
nýju „inn I landiö” á pappirun-
um og siglir úr 'Keflavikurhöfn
yfir til nýrra eigenda sinna I
Sandgeröi.
Svona eru
ákvæðin uppfyllt
En hvaöa skip fer þá úr landi
aö lokum?
Jú, þaö er búiö aö finna úr sér
genginn trébát til þess aö upp-
fylla þær kvaöir. Hann heitir
Bliki og mun siöast hafa veriö
skráöur á Húsavik og er um 70
lestir aö stærö.
Þannig veröur þá komiö, aö
hann fer úr landi i staö nýs 500
tonna skuttogara, sem keyptur
var frá Noregi. Og þaö er ekki
nóg meö aö Bliki samsvari aö-
eins einum sjöunda hluta stærö-
ar nýja togarans, sem keyptur
var til Isafjaröar, heldur er
hann kominn á fertugsaldur,
smiöaöur 1948.
Þetta er aðeins eitt dæmi um
ritstjórnar
pistill
ólafur Ragnarsson
ritstjóri skrifar
þaö, hvernig fariö er aö, þegar
uppfyllt eru ákvæöi laga um
þaö, aö i staö nýju skipanna fari
önnur fiskiskip úr landi. Þessi
ákvæöi segir Steingrimur Her-
mannsson, sjávarúrvegsráö-
herra^aö eigi aö tryggja i reynd
aö fiskiskipafloti okkar stækki
ekki.
Ætli veröi ekki eitthvaö svip-
aö uppi á teningnum, þegar nýr
skuttogari kemur á næstunni i
staö skuttogarans Guöbjargar á
Isafiröi. Mér skilst aö tveir eöa
þrir aöilar hér á landi hafi hug á
aö eignast gömlu Guöbjörgina
þegár sú nýja kemur.
Pólitisk hrossakaup munu svo
ráöa þvi á hvaöa útgeröarstaö
hún lendir og hvaöa úr sér geng-
Hætt er viö aö Sverrir Her-
mannsson heföi notaö eitthvaö
af stóru oröunum sinum um
slikar útfiiutanir manna til
flokksbræöra sinna úr opinber-
um sjóöum, ef þeir heföu veriö
úr öörum flokkum og hann setiö
sjálfur utan veggja þessarar
ógeöfelldu úthlutunarstofnunar
rlkisbáknsins.
ósættanleg
markmið
A ársfundi Seölabanka
Islands i vikunni flutti formaöur
bankastjórnarinnar, dr. Jó-
hannes Nordal, eins og áöur á
sllkum fundum skilmerkilegt
yfirlit yfir þróun efnahagsmála
þjóöarinnar undanfariö ár.
Jafnframt fjallaöi hann i ræöu
sinni um ýmsa þætti þess vanda,
sem viö er aö fást varöandi
stjórn efnahagsmála um þessar
mundir.
Jóhannes velti þar meöal ann-
ars fyrir sér, hverjar væru
meginástæöurnar fyrir þvi, aö
ekki heföi náöst meiri árangur
varöandi stjórn efnahagsmála,
en raun ber vitni hér á landi.
Ekki vildi hann I þvi sam-
bandi skella skuldinni eingöngu
á ráöamenn landsins, viljaleysi
þeirra eöa ófullnægjandi skiln-
ing á vandamálunum.
Liklega væri skýringar-
innar ekki slöur aö leita i þvi, aö
menn væru slfellt aö reyna aö
ná samtimis markmiöum, sem
ekki heföu i reynd veriö sættan-
leg. Jóhannes sagöi, aö reynslan
heföi til aö mynda sýnt, aö erfitt
væri viö aöstæður hér á landi aö
draga úr veröbólgu, en tryggja
jafnframt óbreyttan eöa hækk-
andi kaupmátt og hátt atvinnu-
stig, þó sérstaklega ef á móti
blési vegna versnandi viö-
skiptakjara.
Til þess aö skýra mál sitt tók
Jóhannes sem dæmi þær til-
raunir, sem hófust haustiö 1978
til þess aö draga úr vixlhækkun-
um verölags og launa, og leiddu
loks til þess aö árshækkun verö-
bólgunnar var um siöustu ára-
mót komin upp I 60%.
Margoft hefur veriö fjallaö
um einstaka þætti þessar mála i
forystugreinum VIsis undanfar-
in misseri og veriö lögö megin-
áhersla á aö samræmi veröi aö
vera I geröum þeirra, sem meö
völdin fara. Þaö hljóti lika aö
koma niður einhvers staöar i
þjóöllfinu, ef menn vilji fyrir al-
vöru ráöast gegn veröbólgunni.
En þeir, sem viö stýriö standa
viröast eiga erfitt meö aö skilja,
— eöa sennilega erfitt meö aö
sætta sig viö- aö nauö-
synlegt sé aö rifa seglin til þess
aö hægja á ferö þjóöarskútunn-
ar I þeim gusti, sem um hana
leikur þessa stundina.
Dr. Jóhannes Nordal lagöi
áherslu á þaö viö þá framámenn
þjóöarinnar, sem sátu undir
messu hans á ársfundinum i
vikunni, aö árangur I verö-
bólgubaráttunni samrýmdist
ekki ýmsum þeim markmiöum
öörum, sem þeir heföu jafn-
framt viljað keppa aö. Ef betri
árangur ætti aö nást i framtiö-
inni yröi aö afla almennari
skilnings á þvi, aö nokkru yröi
aö fórna um tima, ef koma ætti
verölagsþróuninni hér á landi
niöur á viöunandi stig.
Núverandi ráöherrar þjóöar-
innar hlýddu andaktugir á orö
þessa erkibiskups islenska
bankakerfisins, en þaö er eins
vist aö þeir hafi hugsaö svipaö
og fyrirrennarar þeirra viröast
hafa gert: „Heyra má ég erki-
biskups boöskap, en ráöinn er
ég I aö hafa hann aö engu...”