Vísir - 19.05.1980, Blaðsíða 8

VÍSIR
Mánudagur 19. maf 1980
Útgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdastjóri: DavlA GuAmundsson
Ritstjórar: úlafur Ragnarsson
Ellert B. Schram
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Ellas Snæland Jónsson.
Fréttastjóri erlendra frétta: GuAmundur G. Pétursson.
BlaAamenn: Axel Ammendrup, Frlða Astvaldsdóttlr, Glsll Slgurgelrsson, Hannes
Sigurðsson, Halldór Reynisson, lllugi Jökulsson, Jónlna Michaelsdóttir,
Páll Magnússon, Sæmundur Guðvinsson.
Iþróttir: Gylfi Kristjánsson og K|artan L. Pálsson.
Ljósmyndir: Bragl Guðmundsson, Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson.
Cltlit og hönnun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson, Magnús Olafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Auglýsingar og skrifstofur:
SIAumúla B. Slmar 86611 og 82260.
AfgreiAsla: Stakkholtl 2-4, slmi 86611.
Ritstjórn: Síöumúla 14, slmi 86611 7 llnur.
Askrift er kr. 4.800 á mánuAi,
innan-
VerA I lausasölu
240 kr. eintakiA.
Prentun BlaAaprent h/f.
UVðRUHARORB ITÍMA TðLUB
Nærri lætur aö aukning útflutningsframleiöslunnar hafi á siöasta ári vegiö upp aö
fullu bein áhrif oiiuveröshækkunarinnar á viöskiptajöfnuö, enda varö sjávarafli meiri
en samrýmanlegt er skynsamlegustu nýtingu fiskstofnana viö landiö.
Á ársfundi Seðlabanka fslands
er gjarnan staldrað við og litið
yfir þróun efnahagsmála lands-
manna og skyggnst til fram-
tíðarinnar.
Það kom skýrt fram I ræðu
Jóhannesar Nordals,
Seðlabankastjóra á ársfundinum
að (slendingar vörðust mestu
áföllum versnandi
viðskiptakjara með því fyrst og
fremst að veiða mun meiri
sjávarafla en ráð var fyrir gert,
og í því ef ni var gengið lengra en
samrýmanlegt er
skynsamlegustu nýtingu fisk-
stofnanna við landið. Áföllum
þjóðarbúsins vegna gífurlegra
oííuvérðshækkana érlendís vár
þannig mætt með því að stofna
grundvelli efnahagslegs sjálf-
stæðis landsins í nútíð og f ramtíð
í verulega hættu.
Slík skammsýni hefur einnig
rikt á mörgum öðrum sviðum.
Seðlabankastjóri sagði réttilega,
að aðgerðir til lausnar ýmissa
aðsteðjandi vandamála þola litla
bið, ef vel á að fara.
Hann benti á, að ,,þótt segja
megi, að sá varnarsigur hafi
unnist í efnahagsmálum undan-
farin þrjú ár, að náðst hafi við-
unandi jöfnuður I viðskiptunum
við útlönd og haldið hafi verið
uppi blómlegri atvinnustarfsemi
í mörgum greinum þrátt fyrir
verðbólguvandann, er ekki þar
með sagt, að íslenskt hagkerfi
eða þjóðfélag þoli slik átök til
lengdar. Þarflaust ætti að vera
að fara enn einu sinni mörgum
orðum um þá óvissu og spennu,
sem þvífylgiraðtryggja afkomu
sína og halda hlut sínum í jafn
mikilli verðbólgu og hér hefur
geisað, hvort sem um er að ræða
fyrirtæki eða einstaklinga.
Baráttan um tekjuskiptinguna
hlýtur því að harðna, ákvarðanir
um f járráðstafanir eru teknar á
grundvelli óeðlilegrar óvissu um
framtíðinaog mikilvæg langtíma
verkefni sitja á hakanum vegna
átakanna við verðbólguvanda-
mál líðandi stundar".
Bráðabirgðaráðstafanir, sem
endurteknar hafa verið með
stuttu millibili og sem borið hafa
jafn lítinn og skammvinnan
árangur hverju sinni, hafa ein-
kennt ráðstafanir stjórnvalda á
undanförnum árum, og hefur þar
ekki skipt umtalsverðu máli,
hvaða stjórnmálaflokkar hafa
setið í meirihlutastjórn hverju
sinni. Þessar aðgerðir hafa hins
vegar borið öll einkenni
fegurðarsmyrsla. Þær hafá átt
að fela hin Ijótu einkenni
meinsemdanna í efnahagslífi
okkar. Þeirra hlutverk hef ur hins
vegar ekki verið að vinna á
þessum meinsemdum. Þess
vegna hafa þær alltaf verið
dæmdar til að mistakast, og svo
verður enn á meðan stjórnmála-
menn neita að viðurkenna þá ein
földu staðreynd, að vandamálin
hverfa ekki þótt reynt sé að mála
yfir þau.
Seðlabankastjóri benti einnig á
þá hættu, að þessi eilífa barátta
stjórnmálamannanna við
vandamál líðandi stundar verði
til þess, að fslendingar missi
sjónar af þvi, „að megin-
markmið allrar efnahagsstarf-
semi er sköpun verðmæta og án
aukinnar framleiðslu og
aukinnar atvinnustarfsemi
verður minna til skipta og tog-
streitan milli ólíkra hagsmuna
þeim mun harðari. Um allan hinn
iðnvædda heim eru nú merki
nýrra örðugleika á sviði iðn-
þróunar og hagvaxtar. Hækkandi
orkuverð, örar tæknibreytingar,
samkeppni við ný iðnvædd
þróunarlönd og neikvæðari
afstaða til framleiðslu og hag-
vaxtar, allt hefur þetta átt þátt i
því að skapa ný vandamál á sviði
atvinnu- og framleiðsluþróunar.
Þessi vandamál hafa vissulega
ekki farið hér hjá garði, og mikið
liggur við, að lausn þeirra verði
ekki látin sitja á hakanum vegna
sífelldra átaka um verkefni
líðandi stundar".
Það er tvímælalaust rétt, ein
afleiðing stöðugrar baráttu
stjórnmálamanna við vandamál
dagsins er sú alvarlega stað-
reynd, að þeir gefa sér ekki tíma
til að horfa fram á veginn og
móta og f ramkvæma stef nu, sem
er forsenda bættrar afkomu og
fegurra mannlífs á komandi
árum. Verði ekki á því breyting,
munum við súpa seyðið af því I
framtíðinni.
VERBUR SUMARVERKFALL?
Kjaramálin er sá málaflokkur
sem rikisstjórnin hlýtur aö snúa
sér af alvöru aö nú eftir þing-
lausnir ef hún á ekki aö kollsigla
sig. Nú þegar er búiö aö draga
þaö alltof lengi aö hefja viöræö-
ur viö launþegasamtökin. A
sama tima hafa duniö yfir
margs konar hækkanir. Þetta
hlýtur aö auka á þann þrýsting
sem þegar er fyrir hjá launa-
fólki. Langlundargeö þeirra er
reyndar furöulegt. Þvl hefur
veriö um kennt aö ástand
stjórnmálanna hafi veriö þann-
ig aö ógerningur hafi veriö aö
taka á málunum. Nokkuö er til i
þessu, en þaö getur þó ekki af-
sakaö þann langa drátt sem orö-
inn er. Samningar B.S.R.B.
runnu út 1. júll 1979 og hafa siö-
an gilt óbreyttir og ekki sýnilegt
aö þaö veröi bætt meö aftur-
virkni. Lögin mæla svo fyrir aö
samningar gildi frá undirritun.
Röng aðferð hjá stjórn-
inni
Ýmsir hafa leitt aö þvl getum
hvers vegna samninganefnd
B.S.R.B. hafi ekki knúiö fastara
á um viöræöur. Hefur þá veriö
vitnaö til þess sem aö framan
greinir um stjórnmálaástandiö
og svo þaö aö núverandi rlkis-
stjórn hafi setiö skamman tfma
og veriö mjög önnum kafin. Þaö
er rétt aö stjórnin hefur aöeins
setiö rúma fjóra mánuöi og haft
I mörgu aö snúast. Þó hefur hún
haft tlma til aö samþykkja
hækkanir á ýmsu. Ég held aö
miklu betra heföi veriö aö láta
sumt af þvl ógert um sinn en
láta ekki kjaramálin lenda allt-
af I undandrætti. En þaö er eins
og hver rlkisstjórnin af annarri
átti sig ekki á þessum hlutum og
gæti sin ekki þegar bæöi þarf aö
ráöa fram úr kjaramálum og
efnahagsmálum I senn. Efna-
hagsmálin eru látin hafa allan
forgang, þvl svo mikils sé um
vert aö hægt sé aö bjarga þeim
en kjarasamningar oft dregnir
svo lengi aö allt er komiö 1 hnút
samningum viö launþega og
taka svo miö af þvl I þeim ráö-
stöfunum sem geröar yröu I
efnahagsmálum. Þess vegna
heföi B.S.R.B. átt aö knýja á um
nýja samninga meö þeim eina
hætti sem þaö getur þ.e. boöa
verkfall. Annaö tiltækt ráö hef-
ur samninganefnd þess ekki,
neiti vinnuveitandinn viö þá aö
tala eöa fari undan I flæmingi.
Kröfugangan l.mal: „Hvort heldur sem veröur sumarverkfall eöa
haustverkfall er greinilegt aö óróinn i launþegahópunum magnast
dag frá degi”.
Visismynd: BG
og samningum, sem loks tak-
ast, siöan kennt um aö allt fari
úr böndum I ráöstöfun efna-
hagsmála.
Núna var kjöriö tækifæri til aö
snúa blaöinu viö. Ganga átti frá
Til þess veröur hins vegar aö
llta aö þaö skiptir máli hvaöa
timi árs er valinn til verkfalls-
boöunar. Þaö hefur ekki gerst
fyrr aö heilt ár liöi án þess aö
hægt sé aö tala um aö viöræöur
hafi átt sér staö þannig aö menn
gætu'haft allt áriö til aö velja
verkfallstlma eins og nú lltur út
fyrir aö veröi.
óheppilegur tími
Sjáanlegt er aö verkfall sem
boöaö yröi nú á næstunni yröi
sumarverkfall. Ýmsir telja þaö
góöan tima vegna þess aö stööv-
un samgangna og lokun á tolli sé
mikil þumalskrúfa á þessum
árstlma. Ég tel hins vegar tlm-
ann afskaplega óheppilegan.
Astæöan fyrir þvi er fyrst og
fremst sú aö þessi tlmi er eins
og allir vita undirlagöur I
sumarfrlum og þvl mjög erfitt
aö ná til fólks og virkja þaö. All-
ir kennarar landsins, en þaö er
ein fjölmennasta stéttin innan
B.S.R.B., er I frli og ekki nóg
meö þaö heldur búin aö vinna af
sér sumarmánuöina og ætti þvl
meö réttu aö vera I verkfalli á
kaupi. Llklegra er þó aö at-
vinnurekandinn svipti kennara
kaupi slnu sem aöra ef til verk-
falls kemur. Sumarverkfall
sýnist mér þvi vera afskaplega
hæpiö. Ef til verkfalls yröi boö-
aö kæmi fram sáttatillaga sem
greiöa þyrfti atkvæöi um sam-
kvæmt lögunum. Þaö þarf 50%
þátttöku félagsmanna til þess
aö geta fellt sáttatillögu ef
mönnum sýndist svo. Þaö gæti
oröiö ansi erfitt aö ná fram
þessari þátttöku um hásumariö.
Menn hljóta þvl aö spyrja sjálfa
sig þeirrar spurningar hvort
B.S.R.B. sé búiö aö missa af
lestinni meö aö knýja á um
samninga meö verkfalli og
veröi aö biöa til haustsins ef
neöanmóls
Kári Arnórsson, skóla-
stjóri, skrifar í neðan-
málsgrein sinni um stöð-
una i samningamálunum.
rlkisstjórnin vill ekki ganga til
samninga fyrr.
Hvort heldur sem veröur
sumarverkfall eöa haustverk-
fall er greinilegt aö óróinn I
launþegahópunum magnast dag
frá degi. Taki rlkisstjórnin ekki
á þessu máli af krafti nú strax
eftir þingslit mun hún setja
verulega ofan I augum verka-
lýösins.
Kári Arnórsson