Vísir - 28.05.1980, Blaðsíða 9

vism Miðvikudagur 28. mai 1980.
9
Gunnar Thoroddsen hefur haft i
mörg horn að líta.
Þór Vilhjálmsson: Heildar-
endurskoðun eftir 35 ár.
Gunnar G. Schram vinnur að
söfnun gagna.
Steingrimur Hermannsson:
Framsóknarflokknum liggur
ekki á.
Matthias Bjarnason er hættur
að taka laun.
HVENÆR VERBUR STJORNAR-
SKRAIN ENDURSKOÐUB?

Fyrir riimum tveimur árum
eöa nánar tiltekið hinn 6. mai
1978 var á Alþingi samþykkt
eftirfarandi þingsályktun:
„Alþingi ályktar aö þar sem 6
ár eru liöin siðan stjórnarskrár-
nefnd var kosin, og þaö er lengri
tlmi en venjulegur kjörtimi
þingkjörinna nefnda og ráða,
skuli að loknum kosningum til
Alþingis tilnefna að nýju 9 menn
I stjórnarskrárnefnd af hálfu
þeirra stjórnmálaflokka, sem
fulltrUa eiga á nýkjörnu Alþingi,
og I hlutfalli viö þingmannatölu
þeirra. Skal hin nýja nefnd skila
innan tveggja ára álitsgerð og
tilhögun um endurskoðun
stjórnarskrárinnar og taka sér-
staklega til meðferöar kjör-
dæmaskipun, kosningaákvæði
stjórnskipunarlaga, skipulag og
starfshætti Alþingis og kosn-
ingalög”.
Tilnefningar þingflokkanna I
nefndina fóru fram haustið 1978
og I byrjun árs 1979 hófust
nefndarstörf. Fundir voru
haldnir reglulega undir stjórn
dr. Gunnars Thoroddsen, sem
var kjörinn formaöur nefndar-
innar. Dr. Gunnar G. Schram
prófessor hefur starfað með
nefndinni og hafa þeir nafnarn-
ir, sem báðir eru sérfræðingar I
stjórnskipunarrétti, aflaö vlða
fanga fyrir nefndina.
Dregst heildarendur-
skoðun i 35 ár
L
Um það leyti, sem nefndin hóf
störf, urðu talsveröar umræður
um stjórnarskrármálefni og þá
einkum starfssvið nefndarinn-
ar. í Utvarpserindi, sem Þór
Vilhjálmsson flutti 29. aprll 1979
og birst hefur I tlmariti lögfræö-
inga (4. tbl. 1979), gerði hann
grein fyrir þvi, um hvað ætti að
fjalla I stjórnarskránni. Um
störf niiverandi stjórnarskrár-
nefndar segir Þór:
„Nefndinni er þvl fyrst og
fremst ætlaö að sinna kjör-
dæmamálinu og reglunum um
kosningar til Alþingis, og var
það Itrekað af formanni nefnd-
arinnar, dr. Gunnari Thorodd-
sen, I biaðaviðtali nýlega. I við-
talinu kom einnig fram, að gerð
hefur verið verkefnaskrá, þar
sem nefnd eru um 30 atriöi, sem
talið er, að sérstaklega þurfi að
fjalla um. Ekki var þess getið,
hver þessi 30 atriöi væru, en
vafalltið eru þar á meðal álita-
efni um valdsviö forsetans og
varaforsetaembætti, fjárlög,
dómstóla, þjóðaratkvæða-
greiðslur, mannréttindi og fyr-
irkomulag stjórnarskrárbreyt-
inga. Aðalatriðið er þó kjör-
dæmaskipunin og Alþingi sem
fyrr segir. Nefndinni er ætlaður
fremur stuttur tlmi til verka, og
óneitanlega er hætta á, að ekki
verði um eiginlega heildar-
endurskoðun stjórnarskrárinn-
ar aö ræða heldur tillögugerð
um Alþingiskosningar og Al-
þingisstörf. Nú eru brátt 35 ár
frá lýðveldisstofnuninni. Þá og
siðan hefur verið rætt um nauð-
syn þess að endurskoða stjórn-
arskrána. Ahugi hefur verið
nokkur en ekki nægur til að þvi
verki yrði lokiö. Breytingar
voru geröar á ákvæðunum um
kjördæmaskipan 1959 og kosn-
ingaaldur var lækkaður I 20 ár
1968. Nú á að leggja áherslu á
verkefni á sama sviði. Til þess
liggja skiljanlegar pólitlskar á-
stæður, og enginn neitar þvl, að
verkefnin, sem sérstaklega eru
talin I þingsályktuninni frá 6.
mal á fyrra ári, eru mikilvæg.
Hins vegar er þvf miður ástæða
til að óttast, að það dragist I
önnur 35 ár eða lengur að skoða
stjórnarskrána I heild og breyta
henni i grundvallaratriðum ef
það verður þá ekki gert einmitt
nú”. (Auðkennt Fr.S.)
Friörik Sophusson, al-
þingismaður fjallar hér
um endurskoðun
stjórnarskrárinnar og
starf st jórnarskrá r-
nefndar og segist vonast
til að eitthvað fréttist af
málinu á næstunni.
Af gefnu tilefni skal
tekið fram, að þessi grein
hefur vegna þrengsla í
blaðinu beðið birtingar
ásamt öðru efni frá því í
síðustu viku.
Bjartsýni i
stjórnarsáttmála
Starf nefndarinnar taföist að
sjálfsögðu vegna kosninganna.
Að þeim loknum var hins vegar
ekki annaö á nefndarmönnum
að heyra en aö þeir hygöust
halda ótrauðir áfram. Gert var
ráö fyrir einhvers konar á-
fangaskýrslu til þingflokka I
vor, en ekkert hefur bólaö á
henni, enda hefur formaöur haft
ýmsum öðrum hnöppum að
hneppa. 1 stjórnarsáttmálanum
gaf þó að llta yfirlýsingu fulla af
bjartsýni. Þar segir orörétt I
kaflanum um Stjórnarskrá:
„Stjórnarskrárnefndin, sem
vinnur að endurskoðun stjórn-
arskrárinnar, ljúki störfum
fyrir árslok 1980, þannig aö Al-
þingi hafi nægan tima til þess að
ljúka afgreiðslu stjórnarskrár-
og kjördæmamálsins fyrir lok
kjörtlmabilsins”.
I stjórnarsáttmálanum er
sem sé enn á ný Itrekað, að
stjórnarskrárnefndinni sé ætlað
að ljúka endurskoöunarstarfi
sinu fyrir árslok.
Syrtir i álinn
Nýlega hefur tvennt komið
fram sem vissulega skyggir á
bjartsýni manna varðandi
endurskoðun stjórnarskrárinn-
ar. Annað er yfirlýsing
Matthlasar Bjarnasonar þess
efnis að hann sé hættur að taka
á móti þóknun fyrir nefndar-
störfin og hitt er ályktun mið-
stjórnarfundar Framsóknar-
flokksins, en hann var haldinn
fyrir skömmu.
Akvöröun Matthlasar Bjarna-
sonar um að taka ekki lengur
við 60 þús. króna mánaðarlegri
þóknun fyrir nefndarstörf I
stjðrnarskrárnefnd, byggist á
þvl, að fundir hafi verið afar
strjálir I seinni tlö. Þá gefur
ályktun Framsóknarflokksins
sterklega I skyn, að á þeim bæ
þyki ekkert tiltökumál þótt
endurskoöunin taki lengri tlma
en til hausts. Orðrétt er ályktun
miðstjómarfundarins á þessa
leið:
„Framsóknarflokkurinn telur
tlmabært aö breyta kosninga-
lögum og kjördæmaskipan með
tilliti til þeirrar byggðaröskun-
ar, sem orðið hefur frá setningu
laganna fyrir rúmum 20 árum.
Hins vegar telur flokkurinn að
ný kjördæmaskipan, endur-
skoöun á stjórnsýslukerfinu og
starfsháttum Alþingis séu svo
nátengd mál, að þau þurfi að
leysa öll I senn, þar sem gætt
verði eðlilegra áhrifa hvers ein-
staklings, sem og áhrifa hverr-
ar byggðar og hverrar stjórn-
sýslueiningar á stjórnmálaá-
kvaröanir. Stefnt verði að þvl að
ljúka þeirri endurskoðun á kjör-
tlmabilinu”.
1 þessari ályktun er hvergi
minnst á stjórnarskrárnefnd né
heldur á það, að endurskoðun
eigi að liggja fyrir á þessu ári.
Þvert á móti er gert ráð fyrir að
endurskoðunin sé svo viðamikil
að hún taki allt kjörtfmabiliö.
Eini ljósi punkturinn I ályktun
framsóknarmanna er þvl viður-
kenningin á þvl, aö byggðarösk-
un slðustu 20 ára geri kjör-
dæmabreytingar tlmabærar.
Yfir þvl ber að gleðjast.
Bráðum má búast
við fréttum
Þegar öllu er á botninn hvolft,
kemur I ljós, að stjórnin hefur
sett sér það takmark, að stjórn-
arskrárnefnd ljúki störfum á
þessu ári. Formaöur nefndar-
innar hefur haft I mörg horn ab
lita og lltill tlmi hefur þvl gefist
til nefndarstarfa. Starfsmaður
nefndarinnar hefur safnað
gögnum, en nefndin hefur samt
ekki skilaö áfangaskýrslu. Einn
nefndarmanna er hættur að
taka laun fyrir vinnu, sem hann
telur sig ekki skila. Stærsti aðili
stjórnarsamstarfsins viröist
hafa gleymt tilvist nefndarinn-
ar, og telur að endurskoðunin
taki þrjú ár. Og hæstaréttar-
dómari, fyrrverandi stjórnlaga-
prófessor, talar um 35 ár!
— Ef til vill fréttist eitthvað
af málinu á næstunni frá ábyrg-
um aöilum, þvl að a.m.k. Reyk-
vlkingar og Reyknesingar biöa
með óþreyju eftir réttarbótum I
kjördæmamálinu.
Kaupmannasamtdk
íslands um
„lokunar-
tímamáliö”:
„Skoðanir sjálfskipaöra
postula ekki marktækar”
Kaupmannasamtök Islands
hafa óskað eftir að koma á
framfæri hér I VIsi sjö atriðum,
sem þau telja ástæðu til að taka
fram vegna leiðara i blaðinu á
fimmtudaginn var, þar sem
fjallað var um opnunartlma
verslana I Reykjavik:
1. Kaupmannasamtök lslands
telja skoðanir sjálfskipaðra
postula neytenda I opnunar-
timamálinu, (sem eins má kalla
lokunartimamál) eins og
leiðarahöfund dagblaðsins
VIsis, Markús Orn Antonsson
ritstjóra Frjálsrar verzlunar og
Björgvin Guðmundsson starfs-
mann ýmissa opinberra stofn-
anna, ekki marktækar sem
skoðanir neytenda almennt.
2. Kaupmannasamtök Islands
benda á að lokunartímamáliö er
stórmál sem tekur til vinnutíma
fjölmennustu launþegasamtaka
landsins og er þvi öfugmæli að
leggja til að vinnutlmi þessarar
stéttar sé lengdur þegar Al-
þýðusamband Islands leggur
fram kröfur um styttingu vinnu-
tlma allra launþega I landinu.
3. Verði afgreiöslutimi verzl-
ana lengdur veröur ekki hjá þvi
komist að vöruverð hækki til
muna vegna helmingi dýrari
þjónustutima.
4. Kaupmannasamtök Islands
harma afstöðu verzlunarráðs
Islands til þessa máls, þótt
Verzlunarráöið hafi sem sllkt
ekkert með málið að gera.
Verzlunarráð Islands hefur
hinsvegar með að gera af-
greiðslutlma ýmissa stofnana,
sem eru innan vébanda þess,
svo sem bankana, og blæs þar
nú úr annari átt.
5. Engar tillögur, samþykktir
eða ályktanir hafa borist Kaup-
mannasamtökum Islands frá
raunverulegum fulltrúum neyt-
enda um breytingu á núverandi
fyrirkomulagi opnunartlma
verzlana.
6. Kaupmannasamtök tslands
ætlast til þess aö reglugerð
þeirri, sem I gildi er um opn-
unartima verzlana, sé fram-
fylgt og harmar aö dagblaðið
Visir skuli I leiöara ganga fram
fyrir skjöldu og leggja blessun
slna yfir brot á reglugerðinni.
7. Verzlanir þær sem leggja
fyrir sig afbrigðilega verzlunar-
hætti á jaðarsvæðum Reykja-
vlkur, byggja afkomu slna á
lokun verzlana I Reykjavlk, en
alls ekki I verzlun I sinni heima-
byggð.