Morgunblaðið - 20.04.2002, Qupperneq 67

BRÉF TIL BLAÐSINS
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 20. APRÍL 2002 67
ÉG FÓR í sund um helgina og sat
m.a. í heita pottinum. Þar var faðir
með ungan son sem naut þess að
vera í vatninu. Hann buslaði og
skvampaði eins og börn gera gjarn-
an og fólkið í kring tók öllu vel. En
föðurnum líkaði þetta ekki og sagði:
„Ekki skvetta, ókei?“ Sonurinn svar-
aði: „Óóóókei“ með hálfgerðri ólund
og hætti að skvetta.
Ókeiið er komið í hvert skúmaskot
þjóðfélagsins. Það hefur fengið jafn-
margar merkingar og OK-ið enska,
ef ekki fleiri. Það getur þýtt „jæja“,
„jæja þá“, „gott og vel“, „allt í lagi“,
„viltu gjöra svo vel að...“, „skiljið þið
þetta?“, „hvar skal byrja“, „eru allir
tilbúnir“ o.s.frv.
Sumir telja að ókei-inu verði ekki
útrýmt úr íslensku, enda sé það jafn-
vel orðinn hluti af föstum orðaforða
ömmu og afa. Ég trúi því að við get-
um flæmt það burt, ekki þó með lát-
um, heldur lagni og lipurð. Við þurf-
um bara að hafa samband við alla
leikskólakennara á Íslandi og alla
grunnskólakennara einnig, jafnvel
framhaldsskólakennara og háskóla-
kennara. Þeir boða síðan fagnaðar-
erindið í leikherberginu eða kennslu-
stofunni. Nemendur fara svo heim
og greina pabba og mömmu, afa og
ömmu frá boðskap kennarans.
Sigur á ókei-inu yrði ekki lokatak-
mark okkar, einungis áfangi í langri
baráttu við óvini málsins. Það er
engin minnkun eða fordómar fólgnir
í því að bera virðingu fyrir móður-
máli sínu og vilja veg þess sem mest-
an.
Nú skora ég á leikskólakennara og
aðra kennara að taka málið á dag-
skrá. Kannski gætum við haldið ráð-
stefnu til að styrkja málstaðinn með
aðstoð fjölmiðlanna. Ráðstefnur hafa
nú verið haldnar um ómerkara efni.
BALDUR HAFSTAÐ,
íslenskukennari
við Kennaraháskóla Íslands.
„Ekki skvetta, ókei?“ –
„Óóóókei“
Frá Baldri Hafstað:
PÁLL einhver Hannesson skrifar
mikla samsæriskenningu í Morg-
unblaðið í fyrradag og víkur að
mér í einni setningu, sumsé þess-
ari: „Karl Th. Birgis fyrrverandi
ritstjóri Alþýðublaðsins sáluga
var settur niður á Reyðarfirði til
að dæla þaðan áróðri í líki sak-
lauss fréttaritara og pistlahöfund-
ar.“ Í nafni nákvæmninnar er rétt
að fram komi: Ég hef aldrei rit-
stýrt Alþýðublaðinu. Þar vann ég
síðast sem sendill fimmtán ára
gamall. Ég hef – illu heilli – ekki
búið á Reyðarfirði síðan ég var sjö
ára. Ég hef aldrei verið fréttarit-
ari útvarpsins, hvorki þar né ann-
ars staðar.
Að öðru leyti var samsæris-
kenning Páls anzi skemmtileg.
Það vantaði bara í hana stað-
reyndirnar.
KARL TH. BIRGISSON,
Bræðraborgarstíg 41,
Reykjavík.
Svolítið um Alþýðu-
blaðið og Reyðarfjörð
Frá Karli Th. Birgissyni:
ÉG VIL þakka Steinunni Marinós-
dóttur, skrifst.st. Byrgisins, fyrir
góða grein í Mbl. 5. mars sl. um
vímuefnalaust Ísland. Ég er svo
sannarlega sammála Steinunni um
að það sé spurning hvort að þær for-
varnir og þau vinnubrögð sem við-
höfð eru hér á landi gagnvart vímu-
efnaneyslu skili tilskildum árangri.
Þessi stjórnlausa neysla örvandi
lyfja og öll sú vá sem henni fylgir
virðist frekar færast í aukana heldur
en hitt og neytendurnir að yngjast.
Ætlum við að leyfa þessu að halda
áfram eða á að taka á rót vandans,
spyr Steinunn.
Ef taka á á þessu máli frá rót
vandans, þarf að koma til skilningur
á því hver rótin sé. Það þarf að koma
til víðtækur skilningur á að þetta
stóra og alvarlega mál eigi sér marg-
ar hliðar og skýringar, og að ekki sé
hægt að kenna vímuefnunum einum
um. Að mínu mati þarf að byggja upp
æsku, sem samanstendur af sterk-
um, sjálfsöruggum unglingum í góðu
jafnvægi, sem hefur ekki þörf fyrir
vímuefni af nokkru tagi.
Enginn hefur áform eða dreymir
um að ánetjast vímuefnum, vera
árásargjarn, fremja sjálfsmorð, vera
hnepptur í varðhald eða vera þjóð-
félaginu til ama á nokkrurn hátt.
Hver er rótin?
Ef við ætlum að höggva á rótina
þarf að koma til öflugt átak forvarna
sem hefst í grunnskólum landsins,
segir Steinunn ennfremur og er ég
henni þar einnig sammála. Ungling-
ur sem ánetjast vímuefnum gerir
það vegna flótta frá innri vanlíðan og
ef höggva á á rótina þarf að koma til
skilningur á hvað það er sem hann er
að flýja og vinna markvisst að því að
uppræta vanlíðanina. Það er í raun
ekkert skrítið þótt börnunum líði illa
á sál sinni í þessum harða heimi þar
sem kröfurnar til þeirra eru svo
geigvænlegar. Standast þau kröfur
þjóðfélagsins, kennaranna, foreldr-
anna eða fjölskyldna þeirra? Hvern-
ig viljum við að þau séu og hvernig
vilja þau sjálf fá að vera? Hvernig
eru heimilisaðstæður þeirra, líður
þeim vel heima? Hafa foreldrar
þeirra gefið sér tíma til að veita þeim
þann aga sem þau þurfa? Hvernig
eru þau að upplagi, feimin eða frökk,
viðkvæm eða sterk? Hvað klingir í
eyrum þeirra daginn út og inn: stöð-
ugar fréttir um hörmungar heims-
ins? Eru foreldrarnir ekki of upp-
teknir við að fullnægja fréttafíkn
sinni til að taka tillit til þeirra við-
kvæmu sálna sem ekki geta borið
hönd yfir höfuð sér? Það er svo ótal
margt sem getur hlaðist upp í sál
einstaklinga sem þarfnast úrlausnar.
Vanlíðan getur einnig stafað af efna-
skorti sem hrjáir þá sem neyta ekki
holls mataræðis.
Eftr hverju bíðum við? Biðin eftir
öflugu átaki þar sem skilningurinn
er svo lítill á þessu sviði gæti orðið
löng. Ég held að hér þurfi að koma til
nokkurskonar teymi fólks sem lætur
sig þetta mál varða. Áhugafólk, leik-
ir sem lærðir, fólk sem vill leggja
þessu máli lið annaðhvort með hug-
myndum eða vinnu. Umræður skapa
úrlausn. Hvernig líður þér? gæti ver-
ið yfirskrift átaksins, þar sem það
mundi miða að því að hjálpa börnum
að tjá tilfinningar sínar og hleypa
innri vanlíðan út og byggja upp
sjálfstraust þeirra, því þau eru jú
frábær eins og þau eru. Þetta átak
gæti byrjað í 1–4 skólum, og ef ár-
angurinn yrði sem skyldi: að það
skili út í lífið sterkum unglingum
með gott sjálfstraust, sé ég að þetta
mikilvæga starf gæti hrundið af stað
öflugu forvarnastarfi sem yrði í öll-
um grunnskólum landsins. Við Ís-
lendingar búum við þá sérstöðu að
vera fámenn þjóð og ættum þess
vegna að geta verið með nokkurs
konar brautryðjendastarf í þessum
efnum og veitir ekki af eins og komið
er fyrir heiminum okkar.
BIRNA SMITH,
leikskólakennari.
Öflugt
átak
þarf til
Frá Birnu Smith:
Morgunblaðið/Ásdís
Unglingur sem ánetjast vímuefnum gerir það vegna flótta
frá innri vanlíðan, segir í greininni.
MIG langar að byrja á því að þakka
þeim sem standa að baki Ungfrú Ís-
land.is fyrir þá
tilraun sína að
breyta þeirri
stöðluðu fegurð-
arímynd sem hef-
ur verið ríkjandi
undanfarið. Það
getur ekki talist
annað en jákvætt
að innri fegurð
fái nú líka að
njóta sín og að
þeim stúlkum sé
gefið tækifæri sem ekki eru jafn
heppnar með útlitið og þær sem
fram að þessu hafa tekið þátt í feg-
urðarsamkeppni. Enda hefur það
sýnt sig að þær sem hafa verið
valdar Ungfrú Ísland.is hafa allar
haft einhver útlitslýti sem yfirleitt
hefur ekki talist fallegt samkvæmt
almennu fegurðarskyni.
Þessi keppni gefur sig út fyrir það
að vera óhefðbundin fegurðarsam-
keppni og leggur sig fram við það, en
mér finnst þó ennþá vanta upp á að
keppnin sé auglýst sem slík út á við.
Mér finnst frekar sorglegt að sjá
þær stúlkur sem geisla af fegurð
hafðar að fífli í þessari keppni og eru
þarna sem „uppfyllingarefni“ eða að-
eins til ánægju og yndisauka fyrir þá
sem hafa gaman af því að horfa á ytri
fegurð. Eða jafnvel bara til þess að
gera þessa keppni meira spennandi,
því það er jú svo ríkt í okkur að óska
þess að sú fallegasta, þá á ég við út-
litslega séð, sigri. Dæmi nú hver fyr-
ir sig.
Þá finnst mér það líka frekar mikil
hræsni að þessi keppni, ásamt öðr-
um keppnum, auglýsir sig sem reyk-
lausa keppni en þarna eru samt
stúlkur sem reykja, og þær komast
jafnvel upp með það að fá titil þrátt
fyrir það. Þetta finnst mér engan
veginn viðeigandi og á þennan hátt
er gert lítið úr þeim stúlkum í keppn-
inni sem ekki reykja. Betra væri að
sleppa því að auglýsa þetta sem
reyklausa keppni eða að standa und-
ir nafni. Og á þetta við um allar
keppnir, ekki aðeins Ungfrú Ísland.-
is.
Annað sem mig langar að minnast
á er það að mér fannst aðstæðurnar
sem boðið var upp á í þessari keppni,
sem nú er nýyfirstaðin, engan veg-
inn til sóma. Í fyrsta lagi voru kepp-
endum ekki boðnir neinir boðsmiðar
fyrir sína nánustu, þrátt fyrir að það
hafi verið heilmikið af boðsmiðum í
gangi, sem mér finnst bera vott um
að reynt sé að græða á keppendun-
um og aðstandendum þeirra. Kostaði
3.900 krónur inn á keppnina þetta
kvöld og ekkert innifalið nema, að
mér skildist, ódrekkanlegur áfengur
kokkteill og ekkert fyrir þá sem ekki
nota áfengi. Ekki bætti nú úr skák að
gestir þurftu að byrja á því að standa
í biðröð, þrátt fyrir að vera löngu
búnir að redda sér miðum, og heyrði
ég margar óánægjuraddir meðan ég
beið á þá leið að fullorðið fólk þyrfti
að standa þarna eins og smákrakkar
í biðröð á leið á djammið. Þetta var
haldið á skemmtistað þangað sem
ungt fólk, sem á sér ekkert líf, leggur
leið sína um helgar, sem mér finnst
bera vott um á hversu lágu plani
þessi keppni er. Það kom síðan
ennþá betur í ljós þegar skoðuð var
hegðun a.m.k. sumra keppendanna á
sviðinu, sem mér fannst engan veg-
inn eiga heima í keppni sem slíkri, og
ekki var tónlistarvalið til að bæta úr!
Mér fannst þetta vera blettur á ann-
ars þokkalegri keppni, sem er ágætis
nýbreytni í heimi fegurðarinnar.
MARÍA KRISTÍN STEINSSON,
Réttarholtsvegi 87, Reykjavík.
Keppnin Ungfrú Ísland.is
Frá Maríu Kristínu Steinsson,
fyrrverandi keppanda í fegurð-
arsamkeppni:
María
Kristín Steinsson
Frá keppninni Ungfrú Ísland.is.