Morgunblaðið - 11.05.2002, Side 16

SUÐURNES
16 LAUGARDAGUR 11. MAÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
GRÍMUR Karlsson, fyrrverandi
skipstjóri frá Njarðvík, þekkir sögu
íslenskrar útgerðar vel. Í um þrjátíu
ár hefur hann smíðað líkön af þekkt-
um íslenskum skipum sem mörg
hver eiga forvitnilega og magnaða
sögu. „Langflest skip okkar Íslend-
inga eiga mikla og fallega sögu. Sum
eiga hins vegar sorglega sögu,“ seg-
ir Grímur. „Ég vona að saga skip-
anna komist til skila á sýningunni í
Duus-húsum.“
Skipslíkönin vinnur Grímur ýmist
eftir teikningum eða ljósmyndum, ef
til eru, eða eftir lýsingum þeirra
sem þekktu til skipanna. „Ef teikn-
ingarnar eru til þá er það mikill
fengur. En ég hef meira reynt að
búa til skip sem ekki eru til teikn-
ingarnar af, skip sem myndu tapast
ef við sem til þeirra þekktum gerð-
um ekkert til að viðhalda minningu
þeirra.“ Grímur segist þar vera að
tala um skip sem átt hafa langa ævi
við Íslandsstrendur og litlar heim-
ildir eru til um. „Þetta eru jafnvel
skip sem hafa þó markað djúp spor í
frelsisbaráttu og sögu íslensku þjóð-
arinnar.“
Grána sigldi um
höfin blá í 26 ár
Grímur er mjög fróður um ís-
lenska útgerð og eru líkön hans af
skipum allt frá seinni hluta 19. aldar,
er Íslendingar voru að skipta úr ára-
bátum í þilskip. „Það kom margt til
sem varð til þess að Íslendingar fóru
að gera út á þilskipum einmitt á
þessum tíma,“ segir Grímur. „Um
1870 voru mjög mörg erlend skip á
veiðum við Íslandsstrendur meðan
Íslendingar voru ennþá að gera út á
árabátum.“ Grímur segir að fyrst í
stað hafi Íslendingar eignast sín þil-
skip með þeim hætti að kaupa er-
lend skip sem höfðu strandað við
landið. Grána er ein af þeim. „Grána
var frönsk fiskiskúta sem strandaði
1868 og bændur í Eyjafirði keyptu á
uppboði. Danir gerðu grín að þeim
og kölluðu skipið Gránu, þar sem
það var veðrað eftir strandið.“ En
Grána stóð sig með prýði að sögn
Gríms og marka kaup hennar upp-
haf Gránufélagsins. Sigldi hún stolt
um heimsins höf í 26 ár þar til hún
strandaði í ofsaveðri. „Þetta skip
markaði djúp spor í verslunarsögu
og frelsisbaráttu Íslendinga.“ Gránu
er að sjálfsögðu að finna í bátasafn-
inu í Duus-húsum.
Á sama tíma og Íslendingar nýta
sér til hins ítrasta þau tækifæri sem
gefast með ströndum erlendra skipa
verður síldarbrestur í Noregi og
Norðmenn flykkjast hingað til að
veiða og verka síld. „Þetta markar
upphaf síldveiða Norðmanna við Ís-
land. Íslendingar læra í kjölfarið að
veiða, verka og borða síld,“ segir
Grímur. Þá varð sala svokallaðra
breskra úreltra segltogara Íslend-
ingum til góðs og þurftu þeir að
sögn Gríms að borga fyrir skipin
með afla sínum þegar þar að kom.
„Þetta kemur allt eins og Guðsgjöf
upp í hendurnar á okkur, segltog-
ararnir voru notaðir til síldveið-
anna.“ Eftirlætisskip Gríms er ein-
mitt frá þessum tíma, Helga EA 2.
„Þessa sögu er að finna í bátaflota
mínum,“ segir Grímur. „Í safninu
má finna sýnishorn af þessum stór-
kostlegum atburðum.“
En bátasafnið nær allt til okkar
tíma og segir Grímur að 3–4 skip
sem hann hefur gert líkan af séu
ennþá að sækja á miðin.
„Það er misjafnt hversu langur
tími fer í að smíða hvert skip,“ segir
Grímur. „Það er eiginlega endalaust
hægt að vinna við hvert þeirra. Það
er nú ekki mikil smíði á þeim sum-
um, maður snýr sér bara undan,“
segir Grímur og hlær. Hann segist
enn fást við að smíða líkön en minna
en áður. „Mig langar að eiga nokkur
sjálfur, svona svo ég geti sofið róleg-
ur,“ segir hann hlæjandi að lokum.
Sýning á bátaflota Gríms Karlssonar verður opnuð í Duus-húsum í dag
Morgunblaðið/RAX
Grímur Karlsson fæst ennþá við að smíða skipslíkön, hér er hann að dytta að eftirlætisskipinu, Helgu EA 2.
Saga skipanna hans Gríms
Reykjanesbær
Í REYKJANESBÆ býr listasmiður
að nafni Grímur Karlsson, fyrrver-
andi skipstjóri. Hann hefur lengi
smíðað bátalíkön sem hægt er að
segja að sýni þróun báta á Íslandi frá
1860 til vorra daga. Fjárlaganefnd
Alþingis veitti 8,5 milljóna kr. styrk
til áhugafélags um bátaflotann til
kaupa á 58 líkönum og til að koma
þeim fyrir augu almennings. Áhuga-
mannahópurinn hefur nú afhent
Reykjanesbæ flotann og bærinn telst
nú eigandi safnsins. Síðasta árið hef-
ur verið notað til að koma Duus-
húsum þar sem sýningin er haldi
næstu mánuði, í fullnægjandi form
en safnið verður deild innan
Byggðasafns Suðurnesja. Safnið er
fyrst og fremst umgjörð um báta-
líkönin en á sýningin í heild að segja
sögu sjómennsku á Íslandi. Þarna
verða einnig til sýnis hlutir sem
Byggðasafnið á og tengjast sögu
sjávarútvegs á Íslandi.
Sýningin verður staðsett í Duus-
húsunum í Grófinni, þeim hluta
húsanna þar sem áður var fiskverk-
unarhús. „Ætlunin er, að í Duushús-
unum verði í framtíðinni menning-
armiðstöð Reykjanesbæjar,“ segir
Valgerður Guðmundsdóttir, menn-
ingarfulltrúi Reykjanesbæjar. „Með
sýningarsölum Byggðasafnsins og
öðrum sölum þar sem hægt verður
að hafa ráðstefnur, tónleika, listsýn-
ingar og ýmsa fundi. Sýningin á
bátaflota Gríms er jafnframt fyrsti
áfangi við viðgerðir og endurbygg-
ingu Duus-húsa.“
Sjávarútvegsráðherra mun opna
safnið formlega, í dag, laugardaginn
11. maí kl. 14.00.
Grímur Karlsson hefur smíðað á
annað hundrað skipslíkön. Margir
bátanna eru Suðurnesjabátar, en
einnig eru bátar víða að af landinu,
meira og minna kunnir úr sjáv-
arútvegssögu landsmanna. Skips-
líkönin eru frá 60 cm lengd upp í um
tvo metra.
Sýningin
segir sögu
sjómennskunn-
ar á Íslandi
NÆSTKOMANDI miðvikudag,15.
maí, er Dagur fjölskyldunnar á Ís-
landi.
Fjölskyldu- og félagsþjónusta
Reykjanesbæjar hvetur allar fjöl-
skyldur til að halda uppá daginn
með einum eða öðrum hætti. Af
þessu tilefni býður Reykjanesbær
öllum fjölskyldum sem áhuga hafa
í sund á Degi fjölskyldunnar og
leik-, grunn- og tónlistarskólar í
Reykjanesbæ eru hvattir til að gefa
aðstandendum barna kost á að
koma og kynna sér störf barnanna
sinna á þessum degi. Þetta kemur
fram í frétt frá Reykjanesbæ.
„Þetta er kjörið tækifæri fyrir
foreldra til að sýna sjálfum sér og
börnum sínum hvílík hugmynda-
auðgi býr í „fullorðna“ fólkinu og
brydda uppá einhverju nýju að
gera sameiginlega á Degi fjöl-
skyldunnar. Einnig getur verið til-
valið fyrir fjölskyldur að taka sig
saman í stærri hópum, t.d. stór-
fjölskyldur, og gera eitthvað
skemmtilegt,“ segir auk þess í
fréttinni.
Fullorðnir eru hvattir til að eyða
tíma með börnum sínum í Reykja-
nesbæ á Degi fjölskyldunnar á mið-
vikudag.
Morgunblaðið/Ómar
Dagur fjölskyldunnar
Reykjanesbær
FRAMBJÓÐENDUR D-lista
sjálfstæðismanna í Reykja-
nesbæ bjóða bæjarbúum til
fjölskylduskemmtunar í kosn-
ingamiðstöð flokksins í Hafnar-
götu 6 í dag, laugardag, kl. 15.
Margt verður gert til skemmt-
unar. Boðið upp á grillaðar
pylsur, glaðning fyrir yngstu
kynslóðina, tónlist og margt
fleira. Allir velkomnir.
Sjálfstæðis-
menn halda
fjölskylduhátíð
Reykjanesbær
HREPPSNEFND Gerðahrepps lýs-
ir yfir furðu sinni á afgreiðslu sveit-
arstjórna í Vogum og Sandgerði
varðandi fyrirhugaðar byggingar
íbúða aldraðra í nágrenni hjúkrunar-
heimilisins Garðvangs. Var bókun
fulltrúa F-lista þess efnis samþykkt
á fundi hreppsnefndar Gerðahrepps
á þriðjudag, en allir sameigendur
Gerðahrepps að Garðvangi hafa
hafnað fyrirhugaðri staðsetningu
íbúðanna.
„Hreppsnefnd mótmælir harðlega
þeim fullyrðingum sem fram koma
að fyrirhugaðar byggingar þrengi að
starfsemi Garðvangs,“ segir í bókun-
inni. „Það er rangt. Tillögur að deili-
skipulagi við Garðvang eru unnar af
einum af virtusu arkitektum landsins
á þessu sviði og því með ólíkindum að
leikmenn skuli telja sig betur í stakk
búna til að kveða upp fullyrðingar
um að fyrirhugaðar byggingar
þrengi að starfsemi Garðvangs.
Fulltrúar F-listans ítreka enn og
aftur að fyrirhuguð bygging íbúða
aldraðra er gífurlega stórt framfara-
spor í að tryggja eldri borgurum í
Garði góða aðstöðu og þjónustu. Það
er líka okkar trú að bygging íbúða
aldraðra í nágrenni Garðvangs muni
þegar litið er til framtíðar efla mjög
alla starfsemi Garðvangs og verða
verulega atvinnuskapandi.
Það er því með öllu óskiljanlegt að
framkvæmdastjóri DS (Dvalarheim-
ilis aldraðra á Suðurnesjum) og for-
maður stjórnar DS skuli hafa beitt
sér svo mjög á móti þessu framfara-
máli í þágu aldraðra.
Hreppsnefnd skorar á eignaraðila
að taka þetta mál upp að nýju og end-
urskoða afstöðu sína,“ segir í bók-
uninni sem samþykkt var.
Skorar á eignar-
aðila að taka
málið upp aftur
Garður
IÐNAÐARRÁÐHERRA, Valgerð-
ur Sverrisdóttir, mun í dag opna sýn-
inguna Handverk og list sem fer
fram í íþróttahúsinu við Sunnubraut
í Keflavík og verður opin um helgina
frá kl. 12–18. Um er að ræða stóra
sölusýningu og koma um 80 þátttak-
endur víða að af landinu. Stærsti
hlutinn kemur þó af Reykjanesi og
er þetta fyrst og fremst hugsað sem
kynning á okkar fólki. Handverks-
og listafólk á Reykjanesi vekur
þannig athygli á verkum sínum og er
þetta liður í menningartengdri
ferðaþjónustu á svæðinu. Má í því
sambandi nefna að í sumar verður
opinn listamarkaður í húsnæði Fé-
lags myndlistarmanna í Reykja-
nesbæ í Svarta pakkhúsinu á Hafn-
argötu 2.
Sýning á handverki
um helgina
Reykjanesbær