Morgunblaðið - 11.05.2002, Side 37

Morgunblaðið - 11.05.2002, Side 37
UMRÆÐAN MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. MAÍ 2002 37 131 144 173 197 228 332 390 508 543 555 598 605 618 652 818 861 868 897 934 959 1026 1055 1094 1122 1218 1239 1295 1825 1848 1866 1874 1974 1987 2016 2198 2201 2261 2273 2276 2341 2385 2415 2573 2702 2706 2910 3019 3062 3069 3144 3175 3204 3207 3268 3319 3342 3471 3478 3638 3695 3863 3877 3952 3979 3994 4007 4070 4112 4154 4157 4199 4266 4323 4348 4365 4378 4413 4435 4587 4671 4734 4741 4748 4756 4826 4876 4977 4994 5065 5091 5101 5138 5173 5236 5241 5248 5355 5370 5407 5419 5493 5534 5549 5576 5580 5617 5625 5634 5678 5770 5853 5889 5995 6130 6242 6243 6264 6377 6385 6489 6668 6701 6712 6724 6767 6775 6798 6895 6965 7048 7063 7081 7143 7155 7312 7330 7335 7433 7500 7591 7643 7747 7751 7787 7836 7908 7974 8024 8106 8230 8268 8277 8312 8324 8346 8572 8655 8690 8701 8791 8799 8800 8850 8969 8984 9001 9064 9068 9175 9177 9259 9448 9460 9502 9577 9583 9622 9648 9675 9729 9788 9872 9935 10162 10192 10199 10209 10219 10232 10268 10636 10677 10678 10705 10753 10779 10799 10881 10917 11052 11072 11182 11200 11422 11459 11462 11480 11504 11669 11736 11767 11814 11861 11884 11947 12030 12299 12331 12447 12604 12647 12669 12749 12789 12801 12854 12883 13060 13077 13149 13223 13230 13234 13263 13292 13326 13408 13452 13585 13599 13650 13680 13717 13783 13803 13809 13928 13935 14067 14068 14103 14110 14113 14141 14236 14246 14322 14333 14618 14725 14779 14882 14944 14947 14952 15002 15005 15103 15111 15135 15215 15418 15451 15549 15679 15743 15767 15808 15860 15940 16006 16023 16076 16171 16217 16318 16320 16326 16377 16391 16399 16456 16461 16483 16530 16570 16571 16640 16645 16938 16999 17033 17051 17220 17233 17433 17489 17646 17704 17707 17710 17727 17745 17808 17927 17987 18032 18069 18137 18218 18265 18363 18473 18623 18642 18649 18657 18675 18692 18698 18743 18759 18781 18782 18939 18962 18972 18993 19042 19152 19176 19219 19226 19327 19511 19551 19564 19598 19617 19619 19634 19678 19695 19699 19709 19710 19733 19858 19879 19926 19987 20045 20054 20232 20305 20352 20437 20512 20598 20676 20740 20809 21014 21034 21114 21148 21194 21208 21222 21253 21292 21311 21378 21409 21511 21533 21745 21844 21873 21874 21984 21989 22021 22023 22069 22171 22234 22514 22588 22616 22696 22748 22752 22760 22801 22804 22811 23087 23098 23165 23175 23203 23277 23364 23564 23571 23668 23672 23798 23803 23841 23950 24015 24025 24129 24193 24196 24249 24382 24477 24588 24657 24757 24770 24812 24844 24894 24898 24918 24928 24930 25037 25108 25187 25278 25330 25563 25619 25664 25722 25741 25748 25759 25844 25874 25882 26086 26159 26175 26195 26372 26387 26428 26471 26476 26529 26631 26700 26761 26781 26919 26968 27275 27289 27428 27688 27738 27852 27871 28044 28060 28071 28082 28097 28164 28171 28223 28229 28272 28275 28302 28422 28427 28505 28535 28540 28580 28582 28656 28734 28750 28804 28824 28942 28957 28999 29017 29035 29113 29371 29396 29398 29594 29618 29642 29754 29838 29842 29935 29956 30094 30102 30106 30122 30160 30188 30197 30210 30273 30316 30423 30455 30461 30494 30577 30683 30729 30738 30873 30894 31009 31088 31136 31167 31369 31377 31488 31510 31627 31660 31669 31678 31808 31858 31905 31980 32176 32183 32291 32429 32513 32572 32654 32677 32697 32795 32857 33029 33143 33158 33399 33400 33432 33498 33612 33672 33691 33701 33742 33826 33853 33945 34095 34126 34137 34155 34163 34172 34236 34273 34347 34405 34482 34643 34703 34843 34887 34897 34944 35279 35289 35308 35323 35344 35356 35465 35469 35501 35607 35679 35706 35911 35996 36064 36104 36109 36268 36328 36533 36536 36635 36649 36675 36684 36701 36748 36808 36873 37010 37093 37094 37140 37164 37231 37234 37244 37442 37502 37639 37704 37706 37707 37735 37926 37936 37946 37996 38038 38074 38129 38160 38333 38356 38398 38423 38436 38575 38580 38671 38753 38904 38947 38967 39191 39302 39331 39332 39349 39386 39477 39510 39547 39658 39718 39788 39839 39847 39858 39972 39987 40152 40238 40387 40415 40448 40463 40469 40480 40517 40519 40597 40606 40666 40687 40727 40730 40744 40771 40776 40821 40905 40912 40983 40995 41159 41172 41202 41251 41357 41465 41521 41573 41619 41645 41676 41823 41837 41849 42018 42060 42109 42219 42240 42270 42303 42347 42381 42435 42439 42488 42514 42654 42690 42741 42831 42883 43081 43141 43158 43262 43293 43345 43557 43588 43594 43687 43689 43728 43782 43824 43848 43851 43878 43986 44060 44157 44172 44212 44228 44256 44275 44277 44593 44641 44766 44779 44875 45049 45089 45241 45402 45423 45498 45504 45591 45698 45740 45759 45788 45789 45791 45800 45824 45833 45848 45871 46004 46028 46040 46197 46303 46366 46398 46427 46441 46490 46554 46569 46614 46756 46789 46793 46998 47031 47034 47104 47119 47138 47161 47221 47466 47503 47534 47612 47664 47808 47965 48002 48039 48065 48095 48147 48195 48231 48317 48588 48647 48733 48756 48820 48830 48912 48957 49018 49363 49379 49414 49497 49547 49600 49637 49642 49664 49686 49729 49820 49848 49954 50051 50129 50222 50296 50313 50318 50546 50549 50656 50785 50859 51033 51091 51109 51152 51213 51316 51345 51369 51426 51482 51583 51597 51694 51816 51849 51852 51929 51944 52093 52097 52212 52241 52242 52361 52489 52701 52757 52766 52848 52878 52903 52938 53000 53032 53040 53042 53094 53127 53291 53299 53331 53348 53384 53402 53441 53499 53503 53581 53614 53623 53736 53785 53847 53878 53922 54101 54149 54183 54307 54457 54705 54785 54805 54871 54887 54925 55013 55016 55026 55090 55149 55172 55314 55456 55524 55527 55585 55600 55627 55690 55802 55815 55820 55831 55832 55859 55901 55923 55958 56044 56059 56114 56304 56308 56358 56361 56425 56479 56492 56532 56551 56675 56676 56704 56728 56751 56782 56822 56832 57046 57274 57276 57321 57337 57415 57419 57490 57521 57532 57595 57630 57633 57733 57798 57845 57851 57888 58199 58277 58282 58381 58385 58444 58448 58727 59008 59011 59021 59025 59148 59184 59260 59383 59486 59520 59622 59649 59841 59938 59963 59966 59980 Vinningaskrá 92 1476 1785 2105 2130 2251 2562 4102 4586 7355 8664 8813 9017 9383 10027 10824 11357 11523 13638 15074 15803 16711 19083 25019 29446 29492 29683 30285 34387 37468 37661 39263 40518 41472 41860 42776 43281 43451 43607 44280 45223 46367 48473 49145 50448 51375 53732 53881 57749 58702 Í hverjum aðalútdrætti er dregin út tveggja stafa tala og allir eigendur miða sem endar á þeirri tveggja stafa tölu fá vinning. Vinningurinn á einfalda miða er 4.000 kr. en 20.000 kr. á trompmiða. Til að spara pláss er tveggja stafa talan aðeins birt í stað þess að skrifa öll vinningsnúmerin í skránna. Allar tölur eru birtar með fyrirvara um prentvillur. Kr. 4.000 Kr. 20.000 16 Ef tveir síðustu tölustafirnir í númerinu eru: 38278 38280 263 10096 10828 24264 38513 52899 Aðalútdráttur 5. flokks, 10. maí 2002 Kr. 3.000.000 TROMP TROMP TROMP TROMP Kr. 15.000.000 TROMP Kr. 50.000 Kr. 250.000 Kr. 200.000 Kr. 1.000.000 Kr. 100.000 Kr. 500.000 38279 Kr. 25.000 Kr. 125.000 6560 16105 24652 30678 31248 31546 34700 36233 39979 46121 TROMPKr. 15.000 Kr. 75.000 TROMP Í FRÉTTUM af niðurstöðum hinn- ar svokölluðu hnattvæðingarnefndar vekur athygli að nefndin kemst að þeirri niðurstöðu að með upptöku evr- unnar myndu vaxtagreiðslur heimila og atvinnuvega á Íslandi líklega lækka um 15 milljarða króna [á ári]. Í kjölfarið hafa svo einhverjir (ótengdir nefndinni) ranglega túlkað það svo að hér væri um einhvers konar þjóð- hagslegan sparnað að ræða. Nú hef ég ekki upplýsingar um for- sendur útreikninga sem að baki búa, en tel ekki ósennilegt að þessar nið- urstöður hafi fengist með því að reikna svokallað „álag á innlenda vexti“ á höfuðstól allra lána í íslensk- um krónum til heimila og fyrirtækja. Það hlýtur einnig að hafa verið for- senda að Ísland gerðist aðili að Evr- ópusambandinu, enda verður evran aðeins tekin upp sem gjaldmiðill hér á landi samhliða aðild að ESB. Hafi for- sendurnar verið þessar, þá er rétt að taka það fram að þessi lækkun mun að sjálfsögðu ekki hafa nein áhrif á vaxtakostnað útflutningsfyrirtækja, því að lántökur þeirra eru að mestu í erlendum gjaldmiðlum, svo og munu þeir lántakar sem eru með lán með föstum vöxtum í íslenskum krónum ekki njóta þessara bættu vaxtakjara. Þessi munur ætti hins vegar að skila sér hratt til lántaka með lán með breytilegum vöxtum, svo og til þeirra sem taka ný lán. En það eru ekki forsendurnar sem vekja athygli mína, heldur sú stað- reynd að sagan er aðeins að hálfu sögð. Lækki vaxtakostnaður inn- lendra lántaka um 15 milljarða króna á ári, þá leiðir af því að vaxtatekjur innlendra sparifjáreigenda rýrna um sömu 15 milljarða króna á ári hverju (hlutur útlendinga í viðskiptum með íslensku krónuna er enn sem komið er óverulegur). Það væru því fyrst og fremst lífeyrissjóðir og eldri borgar- ar, sem bæru skertan hlut frá borði í þessari tilfærslu milli kynslóða. Það myndi að sjálfsögðu ýmislegt annað gerast (og þá sleppi ég kostnaði við aðild að millifærslukerfi ESB). Þannig mætti vænta að lægra vaxta- stig leiddi til meiri fjárfestinga í land- inu, og að því gefnu að þær væru arð- bærar, þá hefði slíkt jákvæð áhrif á þjóðarframleiðslu. Heimilin sem fengju vaxtalækkunina, myndu hins vegar einnig verða að skila henni að stórum hluta til baka í formi hærri framlaga til lífeyrissjóða til þess að standa undir óbreyttum lífeyri og í formi hærra húsnæðisverðs, enda endurspeglar fasteignaverð greiðslu- getu fasteignakaupenda öðru fremur og greiðslugetan ræðst af tekjum, sköttum og vaxtastigi. 15 milljarðarn- ir eru því ekki líklegir til þess að enda nema að litlu leyti í vösum fólks sem aukið ráðstöfunarfé, að teknu tilliti til húsaleigu, skatta og lífeyrisframlaga. Nú er ég enginn talsmaður hárra eða lágra vaxta, enda eru það trúar- brögð þegar menn eru það, án þess að líta á efnahagslegt samhengi vaxta- stigs. Mér finnst það hins vegar graf- alvarlegt ef menn vilja að vaxtastig í landinu taki ekkert mið af efnahags- ástandi innanlands, en það er ná- kvæmlega það sem myndi gerast ef við tækjum upp evruna hér á landi. Afleiðingarnar gætu orðið stórfellt at- vinnuleysi og gjaldþrot fyrirtækja. Vaxtastig einstakra gjaldmiðla ræðst af mörgum þáttum, svo sem verðbólgu, hlutfalli sparnaðar á móti fjárfestingum (sem ræðst af aldurs- samsetningu, menningarlegum við- horfum o.fl.), fjármagnsflutningum, nýtingu framleiðsluþátta, atvinnu- stigi, sköttum, almennri tiltrú fólks á viðkomandi gjaldmiðli (sem mótast oftar en ekki af sögulegri reynslu, stjórnarfari – þ.m.t. stjórnun pen- ingamála) og ýmsum öðrum þáttum. Hugtakið „álag á innlenda vexti“ er hins vegar óskilgreint fyrirbæri. Sé vaxtastig innanlands hærra en á evru- svæðinu, getur það vart verið ótengt þeim þáttum sem almennt ráða vaxta- stigi, eða er ekki líklegt að hærri raunvextir á Íslandi á því stutta tíma- bili sem við höfum búið við opið fjár- magnskerfi (átta ár), endurspegli ald- urssamsetningu þjóðarinnar svo og þá takmörkuðu reynslu sem komin er á virka stjórnun peningamála (það er rétt rúmt ár síðan Seðlabankinn tók upp verðbólgumarkmið)? Það er ekkert sem segir að gjald- miðlar minni hagkerfa beri ávallt hærri vexti en gjaldmiðlar stærri hagkerfa. Á þeim rúmlega tveimur áratugum sem liðnir eru frá því að flest lönd heims með þróað hagkerfi tóku upp fljótandi gengi og frjálsa fjármagnsflutninga milli landa, hefur vaxtastig einstakra gjaldmiðla ekki ráðist af stærð viðkomandi hagkerfa og er þá sama hvort litið er til lang- tímavaxta eða skammtímavaxta. Það er því alls ekki útilokað að vaxtastig íslensku krónunnar geti orðið hið sama og vaxtastig evrunnar á næstu árum eða jafnvel lægra eftir að ESB stækkar í austur, verði þróun efna- hagsmála með þeim hætti að slíkt vaxtastig muni henta íslensku efna- hagslífi best. Að spara 15 milljarða króna – eða hálf sagan sögð Erlendur Magnússon Evra Það væru því fyrst og fremst lífeyrissjóðir og eldri borgarar, segir Erlendur Magnússon, sem bæru skertan hlut frá borði í þessari til- færslu milli kynslóða. Höfundur er bankamaður.

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.

Handlinger: