Morgunblaðið - 11.05.2002, Page 50

UMRÆÐAN
50 LAUGARDAGUR 11. MAÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Landbúnaðarráðu-
neytið hefur á síðasta
misseri farið fram á
það við landeigendur
Skipalóns í Hörgár-
byggð að þeir hætti að
selja möl af landi sínu
og byggja það á eftir-
farandi ákvæði í afsals-
bréfi:
„Námar- og náma-
réttindi í landi jarðar-
innar og sömuleiðis
vatns- og jarðhitarétt-
indi, umfram heimilis-
þarfir, eru undanskilin
sölu jarðarinnar.“
Landbúnaðarráðu-
neytið hefur hótað aðgerðum ef ekki
verður farið eftir fyrrgreindum til-
mælum
Með þessari aðgerð ætlar ríkið
(landbúnaðarráðuneytið) að reyna
að hafa af landeigendum þessi rétt-
indi eftir rúm 40 ár sem við með
réttu keyptum af ríkinu 1959 skv.
lögum nr. 4 frá 26. febr. 1946 og nota
til þess breytta málnotkun á orðinu
náma.
Orðið malarnáma er ekki enn
komið í orðabækur ( a.m.k. ekki í
Orðabók Háskólans og
íslenska orðabók gefin
út af Bókaútgáfu
Menningarsjóðs 1983).
Aftur á móti er orðið
malartekja til í ís-
lenskri orðabók gefinni
út af Bókaútgáfu
Menningarsjóðs 1983.
Þar þýðir orðið malar-
tekja: það að taka möl (í
steypu eða vegi), stað-
ur sem er til þess fall-
inn.
Í orðabókum þýðir
orðið náma svæði þar
sem verðmæt efni eru
grafin úr jörðu: kola-
náma, járnnáma; göng í
jörðu, mynduð við slíkan gröft.
Einnig má benda á að ef túlkun
ráðuneytisins á fyrrnefndum lögum
frá 1946 væri rétt hefði tilgangurinn
með því að hafa malartekju undan-
skilda sölu annaðhvort verið sá að
ríkið tæki upp sölu á malarefni vítt
og breytt um landið af jörðum sem
ekki eru í eigu þess eða að koma í veg
fyrir að þessi efni væru nýtt. Hvort
ætli nú teljist sennilegra?
Fjöldi jarða hefur verið seldur
með þessum ákvæðum. Ráðuneytið
hlýtur að stefna að því að ná þessum
réttindum af þeim öllum og óska ég
eftir að þeir landeigendur sem eru í
sömu stöðu og við hafi samband við
undirritaðan því það er full ástæða
til að bregðast við þessu ofríki strax.
Ætlar ráðherra
í mál við
landeigendur?
Arngrímur Ævar
Ármannsson
Höfundur er einn eigenda Skipalóns
í Hörgárbyggð og skrifar fyrir hönd
þeirra.
Malartekja
Full ástæða, segir Arn-
grímur Ævar Ármanns-
son, er til að bregðast við
þessu ofríki strax.
ÉG ER oft spurð að
því hvað hafi komið
mér mest á óvart í
kosningabaráttunni,
enda er þetta í fyrsta
sinn sem ég tek þátt í
stjórnmálum. Ég hef
svarað því á þann hátt
að það komi mér mest
á óvart hve fátt kemur
mér á óvart! Ánægju-
legast er að kynnast
öllu því góða fólki sem
tekur þátt í kosninga-
baráttunni með okkur
frambjóðendum Sjálf-
stæðisflokksins. Ég
fylgist með grasrótar-
starfinu af aðdáun og
hrifningu og hvað margir leggja
fórnfúsir sitt af mörkum í barátt-
unni fyrir því að við náum meiri-
hluta í borginni.
Vinur eða óvinur?
Neikvæða hliðin sem ég hef upp-
lifað eru útúrsnúningar, rang-
færslur, blekkingar og lygar núver-
andi meirihluta, eða R-listans. Vinur
minn og fyrrum félagi úr kennara-
baráttunni, Þröstur Brynjarsson,
varaformaður Félags leikskólakenn-
ara, hefur ákveðið að taka þátt í
þessu neikvæða starfi R-listans með
grein sem hann skrifaði og birtist í
Morgunblaðinu á uppstigningardag.
Í grein sinni sakar Þröstur mig um
umskipti og óheilindi og gefur í
skyn að eitthvað hafi gerst hjá mér
við það að Sjálfstæðisflokkurinn
bauð mér 3. sæti á lista hans fyrir
borgarstjórnarkosningarnar í vor.
Undir þeim ásökunum sit ég ekki
þegjandi, jafnvel þó þær komi frá
vini mínum, nema að Þröstur hafi
þurrkað mig út af þeim lista við það
eitt að ég tók sæti á framboðslista
Sjálfstæðisflokksins?
Brúum bilið
Tilefni greinarinnar er að við
sjálfstæðismenn viljum gera tilraun
með að leyfa 5 ára
börnum að hefja nám í
grunnskóla. Ef Þröst-
ur gæfi sér tíma til að
lesa stefnuskrána og
hlýða með opnum huga
á málflutning okkar
kæmi hann auga á eft-
irfarandi staðreyndir:
Við viljum þróa sam-
starfið á milli leikskóla
og grunnskóla og brúa
bilið á milli þessara
tveggja skólastiga. Við
ætlum að efla innra
starf leikskólanna með
því að bjóða þar upp á
valfög sem tengjast
listsköpun, hreyfingu
og tjáningu og með því að hefja und-
irbúningskennslu í grunnfögum á
síðasta ári leikskólans. Við viljum
þróa samstarfið enn betur og hefja
tilraun með það að heimila 5 ára
börnum að fara í grunnskóla. Eins
og málum er nú háttað eru það ein-
göngu Ísaksskóli og Landakotsskóli
sem bjóða 5 ára börnum kennslu.
Alþjóðlegar rannsóknir sýna að ekki
hefur verið lögð nægilega mikil
rækt við duglega nemendur og vilj-
um við gera stórátak í því að koma
til móts við afburða nemendur.
Ákvörðun um skólaskyldu 5 ára
barna ber að skoða í ljósi reynsl-
unnar að 2–3 árum liðnum og end-
urskoða námskrár leik- og grunn-
skóla.
Hugmyndafræði
leikskólakennara
Með skiptingu Reykjavíkur í
skólahverfi og skipan skólaráða sem
fara með málefni leik- og grunn-
skóla er auðveldara að brúa bilið
milli leikskóla og grunnskóla. Auk
skólastjóranna gegna leikskóla-
kennarar og grunnskólakennarar
gríðarlega miklu hlutverki. Þeir
geta laðað fram það besta á hvoru
skólastigi í þeim tilgangi að efla hitt.
Ég tel einmitt að sú hugmyndafræði
sem leikskólakennarar styðjast við,
sem er að börnin læri í gegnum leik,
eigi fullt erindi inn í yngstu bekki
grunnskólans.
Drögum úr sundrungu
milli skólastiga
Mér finnst mikilvægt að við horf-
um á leik- og grunnskólastigin í
meiri heild en gert hefur verið.
Menntun leik- og grunnskólakenn-
ara fer nú fram bæði í Háskólanum
á Akureyri og Kennaraháskóla Ís-
lands. Þá eru þessir tveir hópar
ásamt framhaldsskóla- og tónlistar-
skólakennurum í einum samtökum,
Kennarasambandi Íslands, og ætti
það að stuðla að enn frekara sam-
starfi í stað þess að alið sé á sundr-
ungu á milli þeirra.
Niður með 5 ára bekkinn?
Ef ég beitti sömu brögðum og
R-listamenn, sem Þröstur hrífst svo
af, myndi ég segja að stefna R-list-
ans væri að banna og leggja niður 5
ára bekkina í Ísaksskóla og Landa-
kotsskóla. En ég geri það ekki, ég
hef ekki skipt um ham við það að
taka 3. sæti á framboðslista Sjálf-
stæðisflokksins.
Og þú, Þröstur!
Guðrún Ebba
Ólafsdóttir
Reykjavík
Ef ég beitti sömu brögð-
um og R-listamenn, seg-
ir Guðrún Ebba Ólafs-
dóttir, myndi ég segja
að stefna hans væri að
banna og leggja niður 5
ára bekkina í Ísaksskóla
og Landakotsskóla.
Höfundur skipar 3. sæti á framboðs-
lista Sjálfstæðisflokksins.
Í Morgunblaðinu í
gær, fimmtudaginn 9.
maí vitnar Friðbert
Traustason, hagfræð-
ingur og formaður
SÍB í 1. maí ræðu
mína á Ingólfstorgi.
Þar kemst formað-
urinn að þeirri sér-
kennilegu niðurstöðu
að réttmæt gagnrýni
á viðskiptahætti bank-
anna, þ.á.m. hátt
vaxtastig og há þjón-
ustgjöld jafngildi árás
á starfsmenn bank-
anna. Hér er formað-
urinn á villigötum.
Með sama hætti væri hægt að
halda því fram að starfsmenn
verslana beri ábyrgð á háu vöru-
verði, starfsmenn olíufélaga á háu
bensínverði og starfsmenn trygg-
ingafélaga á dýrum tryggingum.
Auðvitað sér hver heilvita maður
að þessi málflutningur er út í hött.
Það vakti á engan hátt fyrir
undirrituðum að kasta rýrð á ís-
lenska bankamenn, sem þurfa að
búa við svipuð lánakjör og aðrir
þegnar þessa lands. Okurvextir
bankanna bitna jafnt á heimilum
þeirra sem heimilum annarra
landsmanna.
Friðbert Traustason veit eins og
aðrir hvar stefnumarkandi ákvarð-
anir eru teknar í fyrirtækjum. Þær
eru ekki teknar á borðum al-
mennra starfsmanna. Það eru yf-
irstjórnendur bankanna sem taka
ákvarðanir m.a. um vaxtabil með
hliðsjón af því hvað þeir ætla að
hafa mikinn hagnað af
starfseminni.
Ég vil vekja athygli
formanns SÍB á því
að fjölmargir aðilar
hafa gagnrýnt okur-
vaxtastefnu bankanna
að undanförnu þar
sem há vaxtagjöld og
há þjónustugjöld
skera í augu í lækk-
andi verðbólgu.
Ég hefði búist við
því að í formanni SÍB
ættum við okkur
bandamann í þessu
máli. Það er sameig-
inlegt hagsmunamál allra launa-
manna að lækka kostnað í banka-
kerfinu og létta þar með
skuldabyrði heimilanna.
Svo einfalt er það.
Af minni hálfu er þessu máli lok-
ið.
Rangfærslur
Friðberts
Traustasonar
Sigurður Bessason
Vextir
Það er sameiginlegt
hagsmunamál allra
launamanna, segir Sig-
urður Bessason , að
lækka kostnað í banka-
kerfinu.
Höfundur er formaður Eflingar-
stéttarfélags.
STARFSEMI Leik-
skóla Reykjavíkur hef-
ur eflst verulega á und-
anförnum árum.
Börnum hefur fjölgað,
fjöldi nýrra deilda tekið
til starfa og starfsmenn
leggja mikinn metnað í
að sinna vel þessari
grunnþjónustu á vegum
borgarinnar. Það er því
ekki að undra að 98%
foreldra leikskólabarna
eru ánægð með þjón-
ustuna. Það hlýtur að
teljast frábært.
Barnaskutlið
að baki
Það er hollt fyrir borgarbúa að rifja
upp á þessari stundu hversu miklar
breytingar hafa orðið í leikskólamál-
um á síðustu átta árum. Þegar ég
flutti aftur til borgarinnar árið 1993
ríkti hér stöðnun og afturhald í þess-
um efnum. Þá var ekki ætlast til að
börn væru lengur en hálfan daginn í
leikskóla, nema um sérstakar aðstæð-
ur væri að ræða. Margir foreldrar
þurftu að aka úr vinnu í hádeginu til
að ferja börnin í eða úr leikskóla, úr
einni vist í aðra, með tilheyrandi
stressi og eyðslu á tíma,
bensíni og malbiki.
Ekki var hægt að sækja
um leikskólapláss fyrir
börn fyrr en þau voru
orðin 18 mánaða gömul.
Stóraukin þjónusta
Eftir að Reykjavík-
urlistinn komst til valda
árið 1994 hefur orðið
gjörbreyting í þessum
efnum. Börnum sem
eru í leikskóla allan
daginn hefur fjölgað úr
30% í tæplega 80% í ár.
Eftirspurnin eftir þess-
ari þjónustu hefur vaxið
í takt við gæði þjónust-
unnar. Daglegum dvalarstundum
barna hefur fjölgað um 15% síðan
1998, og um 56% frá 1994, bæði vegna
fjölgunar barna og þess að æ fleiri
eru nú í leikskóla allan daginn. Í ár
munu öll börn frá tveggja ára aldri
eiga kost á að fara í leikskóla. Allt er
þetta í takt við kröfur tímans og óskir
foreldra. Til þess að mæta þessum
kröfum hafa um 100 nýjar leikskóla-
deildir verið byggðar á síðustu átta
árum. Vist í leikskóla er ekki lengur
skömmtuð til ákveðinna hópa heldur
stendur öllum til boða. Leikskólinn er
orðinn eðlilegur hluti af skólabraut
hvers barns, enda sýna rannsóknir að
leikskólastarfið hefur ýmislegt já-
kvætt í för með sér fyrir börnin sem
og þjóðfélagið allt. Svo er Reykjavík-
urlistanum fyrir að þakka að hér hef-
ur ekki aðeins orðið hugarfarsbreyt-
ing heldur hafa allar aðstæður
gjörbreyst.
Ókeypis að hluta fyrir fimm ára
Þrátt fyrir þessa uppbyggingu
þarf vissulega að gera betur. Nú
stefnir Reykjavíkurlistinn á að öll
börn eldri en átján mánaða eigi kost á
leikskólaþjónustu og að öllum börn-
um verði tryggð niðurgreidd dagvist.
Auk þess verði hluti af skólastarfi
fimm ára leikskólabarna ókeypis.
Með þessu móti vill Reykjavíkurlist-
inn koma til móts við borgarbúa sem
þurfa á þessari þjónustu að halda og
jafnframt að tryggja að öll börn eigi
þess kost að njóta góðs af því góða
uppeldis- og skólastarfi sem í leik-
skólunum fer fram. Þetta er spurning
um aukin lífsgæði fyrir þennan hóp
foreldra og barna jafnframt því sem
með leikskólastarfinu er lagður
grunnur að mörgum jákvæðum þátt-
um í lífi barnanna sem kemur öllu
samfélaginu til góða.
Frábærir
leikskólar
Stefán Jóhann
Stefánsson
Reykjavík
Svo er Reykjavíkurlist-
anum fyrir að þakka,
segir Stefán Jóhann
Stefánsson, að hér hef-
ur ekki aðeins orðið
hugarfarsbreyting held-
ur hafa allar aðstæður
gjörbreyst.
Höfundur er hagfræðingur og skip-
ar 18. sæti á Reykjavíkurlistanum.