Morgunblaðið - 11.05.2002, Blaðsíða 57

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. MAÍ 2002 57
✝ Stefán Árnasonfæddist við
Lækjargötuna í
Reykjavík 30. maí
1911. Hann andað-
ist á sumardaginn
fyrsta, 25. apríl síð-
astliðinn, á Hrafn-
istu í Hafnarfirði.
Stefán var elstur
þriggja sona
hjónanna Árna S.
Bjarnasonar hús-
varðar hjá Alþingi
og Bjargar Stefáns-
dóttur frá Bakka í
Tálknafirði. Eigin-
kona Stefáns var Áslaug Ólafs-
dóttir frá Fossá í Kjós, f. 22.
ágúst 1909, d. 27. júlí 1996. Börn
þeirra eru: 1) Ingveldur Björg
og Stefán Sigurður. Stefán og
Áslaug gengu í foreldrastað dótt-
urdóttur sinni Áslaugu Dóru Eyj-
ólfsdóttur fjölmiðlafræðingi, f.
1965, eiginmaður Sigurður Nor-
dal hagfræðingur. Börn þeirra
eru þrjú, Jón, Solveig og Stefán.
Stefán nam húsgagnasmíði í
Iðnskólanum í Reykjavík og rak
smíðaverkstæði um skamma
hríð. Þau Áslaug settust svo að á
Syðri-Reykjum í Biskupstungum
1936 og reistu þar garðyrkju-
stöð. Gerðist Stefán einn braut-
ryðjenda á sviði ylræktar hér á
landi. Hann var einn stofnenda
og forystumanna Sölufélags
garðyrkjumanna, auk þess sem
hann rak um skeið blómaversl-
anir í Reykjavík. Eftir að Stefán
hætti garðyrkju sett hann upp
postulínsverkstæði að Syðri-
Reykjum og starfði við postulíns-
brennslu og kertagerð fram á
efri ár.
Útför Stefáns fór fram frá
Garðakirkju í kyrrþey 6. maí.
grunnskólakennari,
f. 1936, eiginmaður
Einar Geir Þorsteins-
son, fv. starfsmanna-
stjóri. Börn þeirra
eru fjögur, Stefán
Árni, Þorsteinn,
Guðni Geir og Ás-
laug. 2) Ólafur garð-
yrkjubóndi, f. 1937,
eiginkona Bärbel
Stefánsson. Börn
þeirra eru fjögur,
Matthías, Davíð,
Björg og Stefán. 3)
Elín hjúkrunarfræð-
ingur, f. 1945. 4) Sig-
urþóra skrifstofumaður, f. 1948,
maki Jón Einar Jónsson stýri-
maður. Börn hennar eru Áslaug
Dóra, Elín Agla, Þóra Gunnlaug
Ekki alls fyrir löngu tók gamall
maður sér ferð á hendur. Þótt ferð-
in frá Hrafnistu í Hafnarfirði vest-
ur á Seltjarnarnes taki skamman
tíma í einkabíl, þá er spölurinn
drjúgur með strætisvagni. Ekki síst
fyrir níræðan mann sem ekki hefur
notað þann ferðamáta áður. En
ekki setti Stefán Árnason það fyrir
sig einn frostkaldan febrúarmorg-
un, þegar honum datt í hug að
gleðja fósturdóttur sína með
óvæntri heimsókn á afmælisdaginn.
Vestur á Nes komst hann eftir
ferðalag með þremur vögnum. Með
staf í hvorri hendi tók hann stefn-
una á Nesstofu, sem var það kenni-
leiti sem hann best þekkti á þessum
slóðum. En kuldinn var miskunn-
arlaus og vetrarfærðin gerði honum
erfitt fyrir. Áður en illa fór kom
greiðvikinn samborgari til hjálpar
og aðstoðaði hann síðasta spölinn.
En þegar á leiðarenda kom var
enginn heima til þess að taka á móti
honum.
Þegar ég ók svo tengdaföður
mínum heim eftir þetta ferðalag
hans var létt yfir honum og ekki
laust við að hann væri býsna sæll
með afrek dagsins. Þrátt fyrir að
leiðarlok væru önnur en hann ætl-
aði hafði hann rutt hindrunum úr
vegi og breytt hversdagslegum degi
í ævintýri. Þetta reyndist vera síð-
asta ferðalag Stefáns í þessu jarð-
lífi.
Þótt þessi saga sé einungis lítil
svipmynd úr miklu lífshlaupi Stef-
áns Árnasonar, þá segir hún margt
um manninn. Í henni kristallast sú
bjartsýni og það áræði sem ein-
kenndu hann, dugnaður hans og
vilji til verka. Hún ber líka með sér
hvatvísi hans og jafnvel fífldirfsku,
sem vissulega tendruðu fram-
kvæmdagleðina. En ekki síst vitnar
þessi saga um þá umhyggju og ást-
úð sem Stefán bar til síns fólks og
hvað hann lagði á sig til þess að
vera öðrum gleðigjafi.
Vegferð Stefáns var löng og við-
burðarík og spannar nær alla síð-
ustu öld. Með honum er genginn
einn síðasti fulltrúi kynslóðar sem
segja má að leyst hafi Ísland úr
viðjum aldagamalla þjóðfélags-
hátta. Hann varð ungur frum-
kvöðull í nýtingu jarðvarma til
ræktunar hér á landi og lærimeist-
ari fjölmargra sem á eftir komu. Á
Syðri-Reykjum í Biskupstungum
reisti Stefán umfangsmikla garð-
yrkjustöð á fjórða áratug aldarinn-
ar sem enn er í fullum rekstri.
Hann var lengi í forystusveit garð-
yrkjubænda, einn stofnenda og for-
svarsmanna Sölufélags garðyrkju-
manna, auk þess sem hann reisti og
rak um skeið blómaverslanir í
Reykjavík, m.a. Gróðurhúsið við
Sigtún, sem nú heitir Blómaval.
Þrátt fyrir að hafa dvalið nær öll
sín fullorðinsár í Biskupstungum,
var Stefán Reykvíkingur að upp-
runa. Hann fæddist 30. maí 1911 í
Lækjargötu 10, elstur þriggja sona
Árna S. Bjarnasonar þingvarðar og
Bjargar Stefánsdóttur frá Bakka í
Tálknafirði. Hann ólst að mestu upp
á Skólavörðustíg 29 um þær mundir
sem Skólavörðuholtið og Þingholtin
voru að taka á sig þá mynd sem við
þekkjum nú. Stefán bar alla tíð
sterkar taugar til gömlu Reykjavík-
ur og sagði skemmtilega frá því
mannlífi sem skrýddi bæinn á upp-
vaxtarárum hans.
Stefán var framhleypinn og uppá-
tækjasamur strax í bernsku. Sex
ára gamall stalst hann til að selja
blöð á götum bæjarins og um ferm-
ingu smíðaði hann lítinn kiosk og
seldi bæjarbúum ís um hríð. Hann
átti ljúfa æskudaga, þótt lítið viti ég
að öðru leyti um heimilislífið á
Skólavörðustígnum. Þó er til lítil
saga um það að eitt sinn bar þar að
garði stúlku sem var að grennslast
fyrir um starf við heimilisaðstoð
sem auglýst hafði verið. Þar sem
hún er að bjástra við að opna garðs-
hliðið stekkur út úr húsinu ungur
maður á nærbol með raksápu í and-
litinu, sprettur upp hliðinu og býður
henni ljúflega inn. Þegar húsmóð-
irin fer svo að útlista fyrir henni
vinnuskyldur verður henni tíðrætt
um hann Stefán sinn og taldi stúlk-
an að þar ætti hún við húsbóndann.
Fljótlega kom þó í ljós að svo var
ekki, heldur var hér um elsta soninn
að ræða, greiðvikna unga manninn
með raksápuna. Henni varð því
fljótt ljóst hver tók af skarið á þessu
heimili. Stúlkan réðst til starfans,
en hún var Áslaug Ólafsdóttir frá
Fossá í Kjós sem síðar varð lífs-
förunautur Stefáns.
Stefán nam húsgagnasmíði og
starfaði við iðn sína um skeið á
fyrstu hjúskaparárum þeirra Ás-
laugar. En athafnaþráin var rík og
svo fór að áhugi hans á jarðvarma
og nýtingu hans við ræktun olli því
að ungu hjónin yfirgáfu nýbyggt hús
sitt í Skerjafirði og keyptu í þess
stað jörð og hálfan hverinn á Syðri-
Reykjum í Biskupstungum. Fluttu
þau austur með fyrsta barn sitt ný-
fætt árið 1936. Á fáum árum reistu
ungu hjónin frá grunni blómlegt
garðyrkjubú á Syðri-Reykjum, með
allt að þrjá tugi starfsmanna þegar
mest var. Þar var ræktaður fjöldi
blómategunda og grænmetis og var
Stefán óhræddur í tilraunum á
ræktun jurta sem fáum hefði dottið í
hug að hægt væri að láta spretta
norður við heimskautsbaug fyrr en
á reyndi.
Það var Stefáni mikið happ að
kvænast Áslaugu, greindri mann-
kostakonu, sem var hans stoð og
stytta í athafnaþránni. Heimilið og
garðurinn á Syðri-Reykjum voru
rómuð fyrir smekkvísi og fegurð og
gott var þangað heim að sækja.
Stefán og Áslaug eignuðust fjögur
börn, Ingveldi Björgu, Ólaf, Elínu
og Sigurþóru. Þau lögðu mikla rækt
við uppeldi barna sinna og að þau
nytu þeirra tækifæra til menntunar
sem þeim sjálfum hafði ekki staðið
til boða. Eftir að börn þeirra voru
uppkomin gengu þau Áslaugu Dóru
dótturdóttur sinni í foreldrastað.
Kann ég þeim sérstakar þakkir fyrir
ástríkt uppeldið, því Áslaug Dóra er
nú eiginkona mín.
Best má lýsa Stefáni sem dreng-
lyndum og staðföstum. Hann hafði í
hávegum heiðarleika og traust milli
manna. Heldur vildi hann taka
minna en honum bar en meira og
ekki vildi hann eiga í ófriði við nokk-
urn mann. Það þori ég að fullyrða að
enginn hafi farið halloka í viðskipt-
um við hann. En með dugnaði og út-
sjónarsemi kom Stefán ár sinni vel
fyrir borð. Þegar hann um sextugt
eftirlét garðyrkjustöðina syni sín-
um, sneri hann sér að nýjum hugð-
arefnum og varð sér úti um þekk-
ingu á postulínsbrennslu. Á því
æviskeiði sem flestir fara að huga að
starfslokum gerðist hann afkasta-
mikill í gerð platta og annarra
postulínsgripa. Með hyggindum sín-
um og dugnaði tryggði hann þeim
Áslaugu náðuga ellidaga.
Stefán Árnason var gæfumaður.
Hann lifði langa ævi og skilaði
drjúgu dagsverki. Hann naut ást-
úðar stórrar fjölskyldu og virðingar
samferðamanna. Rismikill var hann
og sjálfum sér líkur til síðasta dags.
Hinstu stundir átti hann í hlýjum
faðmi afkomenda eins og við óskum
okkur flest. Stefán Árnason var svo
sannarlega sinnar gæfu smiður og
hann hefur fulla ástæðu til þess að
vera býsna sæll að loknu lífsferða-
lagi sínu.
Sigurður Nordal.
STEFÁN
ÁRNASON
✝ Andrés Bjarna-son fæddist á
Búðum í Fáskrúðs-
firði 21. febrúar 1921.
Hann lést á Sjúkra-
húsi Suðurlands, Sel-
fossi, 28. apríl síðast-
liðinn. Foreldrar
hans voru Stefanía
Markúsdóttir og
Bjarni Bjarnason
Austmann. Andrés
var elstur þríbura
þeirra hjóna og sjö-
undi í röð tíu systk-
ina, en þau voru:
Þórður, Guðrún
Björg, Garðar eldri sem dó ungur,
Ágúst, Andrea, Oddný Guðný,
Karl, Hansína og Garðar. Hansína
þríburasystir hans er nú ein á lífi
þeirra systkina og er búsett í
Hveragerði.
Andrés var tvíkvæntur. Fyrri
konu sinni, Ólöfu Guðmundsdótt-
ur, kvæntist hann 5. maí 1945. Hún
var fædd 18. september 1922, d. 6.
júlí 1997. Foreldrar hennar voru
Margrét Lárusdóttir og Guðmund-
ur Guðfinnsson læknir. Börn
Andrésar og Ólafar eru: 1) Mar-
grét f. 2. des. 1945, búsett á Fá-
skrúðsfirði, og eru börn hennar
fjögur, Ólöf, Sólveig, Andrea og
Bragi, og 2) Dúi f. 7. sept. 1950,
börn hans eru einnig fjögur, Andr-
és Úlfur, Oddur
Grétar, Ágúst Bjarni
og Signý Tindra.
Barnabarnabörnin
eru níu. Andrés
kvæntist 12. desem-
ber 1998 síðari konu
sinni, Sveinbjörgu
Guðmundsdóttur, f.
19. okt. 1929. Hún á
fimm börn.
Andrés ólst upp á
Fáskrúðsfirði en
flutti þaðan með fjöl-
skyldu sinni til Vest-
mannaeyja og vann
þar við ýmis störf,
bæði til sjós og lands. Þaðan lá leið-
in til Reykjavíkur um 1940. Nam
hann eldsmíði í vélsmiðjunni
Hamri 1941–45 og vann við þá iðn
til ársins 1949, en hóf þá nám í
gullsmíði hjá Aðalbirni Péturssyni
gullsmið og síðar Jens Guðjóns-
syni. Var gullsmíðin síðan hans
ævistarf. Rak hann eigin verslun á
Laugavegi 58 frá 1959 til 1972.
Síðustu starfsár sín vann hann þó
hjá Gamla kompaníinu, aðallega
við bólstrun, en vann jafnframt því
við gullsmíðar. Árið 1991 fluttu
þau Andrés og Ólöf til Hveragerðis
og þar átti hann heimili síðan.
Útför Andrésar verður gerð frá
Fáskrúðsfjarðarkirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 14.
Við kynntumst Andrési fyrir tæp-
um fjórum árum þegar móðir okkar,
sem þá var búin að vera ekkja í 25 ár,
kynnti hann fyrir okkur sem tilvon-
andi eiginmann sinn; myndarlegan
hávaxinn mann, sportlega klæddan
og kvikan í hreyfingum.
Við vorum fljót að kynnast Andr-
ési því hann átti sérstaklega gott
með að tala við alla um hin ýmsu
málefni enda vel að sér í flestu og
mjög fróðleiksfús um það sem hann
vissi minna um. Áhugi hans á öllu
sem sneri að náttúru og dýralífi er þó
sérstaklega minnisstæður og átti líf-
fræðingurinn í systkinahópnum oft
fullt í fangi með að svara áhugaverð-
um spurningum hans og ósjaldan
þurfti að leita svara í fræðibókum.
Andrés var einstaklega hlýr og
skemmtilegur maður. Þá var hann
mikill fagurkeri og listamaður; um
það bar fallegt heimili vitni þar sem
vel valin listaverk voru í öndvegi, og
einstakur garður þar sem umhyggja,
natni og listrænir hæfileikar Andr-
ésar fengu að njóta sín.
Oft ræddum við um það hversu
gott samband hans og móður okkar
væri, hvað þau væru hamingjusöm.
Það var því mjög sárt þegar sjúk-
dómur sem Andrés hafði glímt við og
vonast var til að hann hefði sigrast á
tók sig upp aftur af miklum þunga,
en í veikindum sínum sýndi hann
mikið æðruleysi.
Við viljum votta móður okkar,
Grétu, Dúa og öðrum aðstandendum
innilega samúð. Þó að kynni okkar af
Andrési hafi ekki verið löng erum við
mjög þakklát fyrir að hafa fengið að
kynnast honum og eftir sitja minn-
ingar um góðan mann.
Bjarni, Guðmundur,
Gunnhildur, Hlynur,
Víðir og fjölskyldur.
Addi minn frá Fáskrúðsfirði er
látinn. Addi var tveimur árum eldri
en ég. Frá því ég var smábarn og fór
að leika mér úti gætti hann mín fyrir
eldri krökkum og kom í veg fyrir að
þau stríddu mér.
Sterk vinátta myndaðist en þegar
Addi minn flutti í bæinn sem ung-
lingur skildi leiðir um tíma. Leiðir
lágu aftur saman á fullorðinsárum í
gegnum garðrækt. Hann átti einn
fallegasta garðinn í Hveragerði sem
var unun að skoða. Frá Adda mínum
fékk ég margar góðar hugmyndir og
mikið af afleggjurum í minn eigin
garð og voru sumir þeirra fágætar
plöntur.
Vinátta okkar hélst óslitin til
dauðadags. Bestu vinarkveðjur,
Hólmfríður Ásgeirsdóttir (Bíbí).
ANDRÉS
BJARNASON
 Fleiri minningargreinar
um Andrés Bjarnason bíða birt-
ingar og munu birtast í blaðinu
næstu daga.
Sérfræðingar
í blómaskreytingum
við öll tækifæri
Skólavörðustíg 12,
á horni Bergstaðastrætis,
sími 551 9090.

!
! 
"A-,73

  + %0E

 *
+  
)   &


:'+  

;    

/5  /112
+ ,  &%) 
6 ' 9,  &%)  )  &D ' && 
,  36H "!# ? ) &%) 
 ' D )  && 
' #! , ( *  )  &%) 
' ? )  &%) 
MORGUNBLAÐIÐ tekur afmælis- og minningargreinar til birtingar
endurgjaldslaust. Greinunum er veitt viðtaka á ritstjórn blaðsins í
Kringlunni 1, Reykjavík, og á skrifstofu blaðsins í Kaupvangsstræti 1,
Akureyri. Þá er enn fremur unnt að senda greinarnar í símbréfi (569
1115) og í tölvupósti (minning@mbl.is). Nauðsynlegt er, að símanúmer
höfundar/sendanda fylgi.
Um hvern látinn einstakling birtist formáli, ein uppistöðugrein af
hæfilegri lengd, en aðrar greinar um sama einstakling takmarkast við
eina örk, A-4, miðað við meðallínubil og hæfilega línulengd, – eða 2.200
slög (um 25 dálksentimetra í blaðinu). Tilvitnanir í sálma eða ljóð tak-
markast við eitt til þrjú erindi. Greinarhöfundar eru beðnir að hafa
skírnarnöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.
Við birtingu afmælisgreina gildir sú regla, að aðeins eru birtar grein-
ar um fólk sem er 70 ára og eldra. Hins vegar eru birtar afmælisfréttir
ásamt mynd í Dagbók um fólk sem er 50 ára eða eldra.
Sé handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi útprentuninni.
Það eykur öryggi í textameðferð og kemur í veg fyrir tvíverknað. Þá eru
ritvinnslukerfin Word og Wordperfect auðveld í úrvinnslu.
Birting afmælis- og
minningargreina