Morgunblaðið - 11.05.2002, Qupperneq 61

Á UPPSTIGNINGARDAG var Hörpuhátíð barnanna í
Áslandsskóla í Hafnarfirði. Þar var brugðið upp svip-
mynd af hópverkefni sem börnin hafa verið að vinna
að síðustu daga, en það fjallar um börn í öðrum lönd-
um víða í heiminum, lífskjör þeirra og lifnaðarhætti.
Börnin völdu sér löndin sjálf í samvinnu við kennara.
Hörpuhátíð í Áslandsskóla
Morgunblaðið/Jim Smart
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. MAÍ 2002 61
LÍTIÐ hefur verið ræktað af
eplatrjám hér á landi en þó eru
til nokkur stálpuð tré allvíða á
landinu og eru mörg þeirra í
góðum þrifum. Flest þessara
trjáa standa stök og þar sem
eplatré þurfa oftast að frjóvgast
af öðru tré hefur lítið borið á
aldinum. Þó eru til tré á höf-
uðborgarsvæðinu sem bera
reglulega aldin og
önnur sem borið
hafa aldin í sumum
árum. Greinilegt
er af þessari
reynslu að ræktun
eplatrjáa í görðum
hér á landi er vel
möguleg enda eru
eplatré yfirleitt
mjög harðgerð og
frekar auðræktuð
og henta vel til
ræktunar á norð-
lægum slóðum.
Þegar velja á
trjánum vaxtar-
stað er nauðsyn-
legt að velja hlýj-
an og sólríkan stað
t.d. upp við suður- eða vest-
urvegg. Einnig er nauðsynlegt
að planta a.m.k. tveimur trjám
og af sitthvoru yrkinu til þess
að frjóvgun og aldinmyndun eigi
sér stað. Þegar valin eru yrki
(afbrigði) þarf að gæta að því að
þau blómgist á sama tíma en
það er dálítið breytilegt hvenær
þau blómgast eða frá því um
miðjan maí og fram eftir sumri.
Yrkin þurfa líka að vera harð-
gerð og bráðþroska. Af slíkum
yrkjum má nefna „Transparente
Blanche“, „Sávstaholm“, „Haug-
mann“ og „Close“. Einnig koma
fjölmörg önnur yrki til greina.
Eplatré eru í flestum tilvikum
ágrædd á aðra rót (grunnstofn)
og það fer eftir gerð rótarinnar
hversu harðgerð hún er og hve
stórt tréð verður. Eðlileg hæð
eplatrjáa er 8–10 metrar en með
tilkomu hægvaxta grunnstofna
hefur tekist að hemja vöxt
þeirra til muna. Ef rækta á
eplatré í garðskála er best að
nota grunnstofnana M27 eða M9
sem verða lítil tré sem auðvelt
er að móta með klippingu.
Gunnstofnarnir Antonovka og
A2 gefa aftur á móti meiri vöxt
og eru líka mun harðgerðari en
þeir fyrrnefndu og henta því
betur til útiræktunar. Auðvelt
er að móta vöxt eplatrjáa með
klippingum og oft eru þau rækt-
uð upp við veggi, á grindum eða
snúrum. Stundum getur verið
nauðsynlegt að grisja blóm og
aldin því annars er hætt við því
að aldinin verði smá og að tréð
blómstri bara annað hvert ár.
Heppilegt millibil á milli aldina
eftir grisjun er 10–15 cm og
jafnvel meira.
Ekki hefur verið
mikið um óværu á
eplatrjám hér á
landi en víða erlend-
is sækja ýmsir kvill-
ar og skordýr á þau.
Helsta vandamálið
eru fiðrildalifrur
sem sækja á trén og
er oft nauðsynlegt
að úða þau en varast
ber að gera það á
meðan þau standa í
blóma.
Allmargar teg-
undir af villi- og
skrauteplum hafa
verið prófuð hér á
landi og hafa sum
hver gefið ágæta raun. Af vil-
lieplum má helst nefna síb-
eríuepli (Malus baccata) og
alaskaepli (Malus fusca) sem
eru til á allnokkrum stöðum.
Aldin á villieplum eru oftast lítil
og súr.
Skrautepli eru yrki sem fyrst
og fremst eru ræktuð vegna
skrautlegra blóma og aldina
sem eru 1–4 cm á stærð og geta
í sumum tilvikum hentað ágæt-
lega til manneldis. Hér á landi
hafa yrkin „Rescue“ og „John
Downie“ blómgast og þroskað
aldin. Allar tegundir og afbrigði
eplatrjáa bera mjög falleg blóm
sem eru oftast hvít að lit en
stundum bleik eða rauð.
Frekar lítið úrval af epla-
trjám hefur verið á markaðnum
á liðnum árum en útlit er fyrir
að það fari að breytast. Bæði
hafa nýir aðilar farið að flytja
inn tré og verið er að undirbúa
framleiðslu á eplatrjám hér á
landi fyrir íslenskar aðstæður.
Hvaða yrki munu reynast best
við íslenskar aðstæður á eftir að
skýrast á komandi árum en
mörg þúsund yrki eru þekkt og
er úr mörgu að velja.
Epli á Laufásvegi, Reykjavík.
EPLATRÉ
Jón Guðmundsson
garðyrkjufræðingur.
VIKUNNAR
BLÓM
Um s j ó n S i g r í ð u r
H j a r t a r
470. þáttur
FRÉTTIR
SUNNUDAGSKVÖLDIÐ 12. maí
nk. verður haldinn fræðslufundur um
heimafæðingar þar sem sex konur,
sem fætt hafa í heimahúsi, munu
segja frá reynslu sinni og sitja fyrir
svörum. Ljósmæður sem stundað
hafa heimafæðingar munu einnig
vera á staðnum og veita upplýsingar.
„Undanfarin ár hefur heimafæð-
ingum farið fjölgandi og áhugafólk
um heimafæðingar bendir á kosti eins
og að inni á eigin heimili getur konan
best slakað á og verið hún sjálf, þann-
ig hefur hún meiri möguleika á að
stjórna fæðingunni sjálf og eykur
með því möguleika á eðlilegum fram-
gangi hennar og getur minnkað áhrif
sársaukans, þ.e. slakað á inn í sárs-
aukann, sem óneitanlega fylgir. Hún
losnar líka við þá röskun sem fylgir
því að færa sig upp á sjúkrahús, en al-
gengt er að sótt detti niður þegar
mætt er á fæðingardeildina, og þá er
fólk gjarnan sent aftur heim,“ segir í
fréttatilkynningu.
Fræðslufundur um
heimafæðingar
HÚMANISTAFLOKKURINN
opnar kosningaskrifstofu á Lauga-
vegi 99 laugardaginn 11. maí kl. 16.
Á boðstólum verða kaffiveitingar.
Staðurinn er ætlaður til að fólk geti
hitt frambjóðendurna og annað fólk
og spjallað og skipst á skoðunum.
Opna kosninga-
skrifstofu
FRAMBOÐSLISTI sjálfstæðis-
manna í Mýrdalshreppi fyrir sveit-
arstjórnarkosningarnar 25. maí
hefur verið kynntur og samþykkt-
ur.
Listann skipa: 1. Sveinn Pálsson,
Vík, 2. Sif Hauksdóttir, Vík, 3. Þór-
hildur Jónsdóttir, Ketilsstöðum, 4.
Steinþór Vigfússon, Ási, 5. Björn
Ægir Hjörleifsson, Vík, 6. Sveinn
Þórðarson, Vík, 7. Jónína Sólborg
Þórisdóttir, Vík, 8. Sædís Íva El-
íasdóttir, Vík, 9. Guðmundur Pétur
Guðgeirsson, Vík, 10. Helga Þor-
bergsdóttir, Vík.
D-listi sjálf-
stæðismanna í
Mýrdalshreppi
Fagradal. Morgunblaðið.
Á AÐALFUNDI Samtaka um betri
byggð á höfuðborgarsvæðinu, sem
haldinn var 23. mars sl., var kosinn
nýr formaður, Friðrik Hansen Guð-
mundsson verkfræðingur. Aðrir í
stjórn eru: Anna Sigríður Jóhanns-
dóttir arkitekt, Egill Helgason
þáttagerðarmaður, Einar Eiríksson
kaupmaður, Gunnar H. Gunnarsson
verkfræðingur, Jón Guðmundsson
framkvæmdastjóri, Orri Gunnars-
son verkfræðinemi og Steinunn Jó-
hannesdóttir rithöfundur.
„Tilgangur samtakanna er að
stuðla að mótun og kynningu nýrra
hugmynda um umhverfismál og þró-
un byggðar í þéttbýli með áherslu á
þéttingu og endurnýjun byggðar inn
á við sem valkost gegn áframhald-
andi útþenslu byggðar. Samtökin
eru þverfagleg og þverpólitísk
áhugamannasamtök með sameigin-
lega hagsmuni almennings og at-
vinnulífs að leiðarljósi. Samtökin eru
opinn vettvangur fyrir skoðanaskipti
áhugamanna og fagmanna í öllum
greinum lista, tækni og vísinda.
Markmiðið er að hafa áhrif á stefnu-
mótun um skipulag og mótun byggð-
ar á höfuðborgarsvæðinu og ákvarð-
anir í einstökum málum,“ segir í
fréttatilkynningu.
Nýr formaður Sam-
taka um betri byggð
ÁR hvert er valið No Name-andlit
ársins. Að þessu sinni varð það and-
lit Þórunnar Lárusdóttur leikkonu.
Var skýrt frá vali hennar fyrr á
þessu ári.
No Name bryddaði upp á þeirri
nýjung í ár að fólk gat giskað á
hvaða kona yrði fyrir valinu og var
verðlaunum heitið. Þrjár konu
giskuðu á nafn Þórunnar, þær
Drífa Harðardóttir, Sólveig Péturs-
dóttir og Sif Davíðsdóttir. Hlutu
þær snyrtivörur í verðlaun.
No Name hefur verið að færa út
kvíarnar á undanförnum misserum.
Í fyrra var opnuð söluaðstaða í
Smáralind og í apríl sl. voru settar
upp sjálfsafgreiðslueiningar í versl-
unum Lyfja og heilsu.
Giskuðu rétt á
andlit ársins
Ásthildur Davíðsdóttir sem sér um No Name-húsið, Sólveig Péturs-
dóttir vinningshafi, Drífa Harðardóttir vinningshafi, Þórunn Lárusdótt-
ir og Sif Davíðsdóttir vinningshafi.
FRAMBOÐSLISTI Klettsins, sam-
taka um eflingu heimabyggðar í Mýr-
dalshreppi, fyrir sveitarstjórnrkostn-
ingarnar 25. maí hefur verið sam-
þykktur.
Hann skipa: 1. Bryndís Harðar-
dóttir Vík, 2. Ólafur Þorsteinn Gunn-
arsson Giljum, 3. Eiríkur Tryggvi
Ástþórsson Vík, 4. Guðrún Ólafsdóttir
Vík, 5. Sólveig Davíðsdóttir Vík, 6.
Símon Gunnarsson Vík, 7.Guðlaug B.
Sigurðardóttir Vík, 8. Sigurjón Rúts-
son Vík, 9. Guðrún Jónsdóttir Vík, 10.
Kolbrún Matthíasdóttir Vík.
K-listi Kletts í
Mýrdalshreppi
Fagradal. Morgunblaðið.
NÝ húsakynni Bókasafns Kópavogs
og Náttúrufræðistofu Kópavogs í
Hamraborg 6a verða vígð með form-
legum hætti í dag, laugardag. Að
vígslu lokinni verður opið hús og
býður starfsfólk stofnananna al-
menningi leiðsögn um húsið frá kl.
16–18 á laugardag og sunnudag frá
kl. 13–17.
Opið hús í Kópavogi