Vísir - 29.07.1980, Blaðsíða 9

9
VÍSIR
Þriöjudagur 29. júli 1980
II
Fangabúðalíf í ríkisstjðrn
Afsalar ekki frekari
rétti
Ólafur Jóhannesson hefur nú
lýst þvl afdráttarlaust yfir, aö
hann rdöi þvi sem utanrlkisráö-
herra án afskipta annarra ráö-
herra, hvort og hvenær ráöist
veröur I framkvæmdir I Helgu-
vik. I bak viö þessa yfirlýsingu
liggur áratugs þreyta á viöur-
eigninni viö kommúnista. Einn-
ig er yfirlýsingin dæmi um
skapgerö Ólafs Jóhannessonar.
Hann lætur ekki kúga sig til aö
afsala frekari rétti utanrlkis-
ráöherra en oröiö er meö á-
kvæöinu um flugstöövar-
bygginguna i stjórnarsáttmál-
anum. Hann lýtur svo á aö hann
sem sem ráöherra geti ekki
oröiö strengbrúöa kommúnista I
öörum ráöherrastólum. Og þaö
mega menn sanna, aö ekki
springur stjórnin af þessum
sökum. Tilraunir til aö kúga
ólaf Jóhannesson tekst ekki af
þvl hann er ekki manngerö, sem
veröur kúguö. Þess vegna mega
þaö teljast undarleg örlög, aö
einmitt hann skuli hafa veriö
valdamesti maöur landsins á
lengstum stjórnartlmum
kommúnista á Islandi. Þaö
bendir til þess aö minni menn
eigi ekki stóra leiki á boröinu
gegn þeim áætlunum sem
kommúnistar hafa gert um
valdatöku á „þingræöisgrund-
velli”, einkum þegar borgar-
flokkarnir viröast ekki vilja
skilja, aö I þeim pólitlska hern-
aöi sem nú er rekinn I landinu
gegn rikjandi þjóöskipulagi meö
kostum þess og göllum, eiga
þeir aöeins þann leik einan aö
standa saman þangaö til og ef
almenningur veröur svo veikl-
aöur.aö kommúnistar fá meiri-
hluta 1 þingkosningum. Sú leiö
aö láta kommúnista stjórna
landinu á fimmtdn prósent at-
kvæöa getur varla kallast
mennsk firra.
Forsætisráðherra á
yztu nöf
1 Helguvlkurmálinu er þegar
komiö í ljós, aö Ólafur Jó-
hannesson mun standa einn á
báti, og varla aö hann hafi
flokksbræöur slna I ráöherra-
stólum meö sér. Þeim mun fara
eins og Gunnari Thoroddsen, og
þykja sá kostur vænstur aö hafa
friö viö kommúnista. Þaö er
skiljanleg afstaöa hjá Gunnari
Thoroddsen, þótt hún sé ekki
stórmannleg, aö lýsa þvl yfir aö
Helguvikurmáliö eigi aö ræöast
I rikisstjórn og sé þvl ekki á
valdi utanrlkisráöherra.
Gunnar Thoroddsen hefur leikiö
sig fram á yztu nöf. Hann á tæp-
lega afturkvæmt I Sjálfstæöis-
flokkinn og llkur til aö pólitisk-
um ferli hans sé lokiö viö brott-
för rikisstjórnarinnar. Þetta eru
kjörnar aöstæöur fyrir
kommúnista. Svona mönnum
stinga þeir einfaldlega I vasann.
Þess vegna segir Gunnar aö
Helguv*kurmdliö veröi rætt I
rikisstjórn á sama tima og Ólaf-
ur Jóhannesson segir- aö þaö
heyri undir utanrlkisráöherra
einan.
Borgaraflokkarnir haf
bilað
Llkur eru til aö Helguvlkur-
máliö veröi siöasti stóri próf-
steinninn á pólitlskt þrek Ólafs
Jóhannessonar. Þess er ekki aö
vænta aö hann bregöist I þvi
máli. Hitt er furöulegt tlmanna
tákn, ef rétt reynist, aö hann
standi einn gegn kommúnistum
I rlkisstjórninni. Yfirlýsing
Gunnars Thoroddsens bendir
einmitt til þess. Meö þeirri yfir-
lýsingu er hann aö staöfesta aö
engu skiptir fyrir Islenzka
borgarastétt, þótt hún fylki sér I
kosningum á bak viö svonefnda
borgaraflokka. Sem flokkar bila
þeir alltaf I gllmunni viö
kommúnista og hafa svo
sannarlega gert slöasta áratug.
Þaö eru aöeins einstaklingar d
borö viö Ólaf Jóhannesson, sem
þora aö tala fyrir munn dttatíu
og fimm prósent þjóöarinnar
meöan aörir láta kúga sig til
hlýöni viö frekjuliöiö I rlkis-
stjórninni I von um lengri póli-
tiska llfdaga. igþ
Ríkisstjórn Gunnars
Thoroddsens var spáð
ýmsum óförum um það
bil sem hún var mynd-
uð. Eitt var að reynsla
siðasta áratugar sýndi,
að kommúnistar réðu
velflestu i islenskum
stjórnmálum, hvort
sem þeir voru innan
rikisstjórnar eða utan,
og þótti því einsýnt að
Gunnar Thoroddsen
myndi varla vera i að-
stöðu til að standa
gegn ágangi þeirra og
frekju, maður, sem
vafi lék á að hefði flokk
á bak við sig. Síðasti
áratugur hefur verið
kenndur við ólaf Jó-
hannesson, og hafa
bæði flokksbræður
hans og aðrir skrifað á
hans reikning flestar
þærófarir sem kenndar
verða við þennan tíma.
Þetta er alrangt. ólaf-
ur Jóhannesson gerði
auðvitað eins og hann
gat til að halda
stjórnarsamvinnu lif-
andi, auk þess var um
að ræða að meðráð-
herrar hans túikuðu
stjórnarsáttmála
fjrjálslega og beittu
sérvaldi ráðherra til
hins ýtrasta. Erfiðastir
og hrikalegastir voruþó
launasamningar, sem
vinstri menn i gleði
sinni hafa kennt við
sólstöður eða annan
gang himintungla. Nú
er hins vegar sýnt að
menn eru að fá þessi
himintungl i hausinn.
Blaðran er i raun og
veru sprungin. Það er
bara eftir að vita hver
situr uppi með loftið úr
henni.
Enn situr Ólafur Jóhannes-
son I rlkisstjórn ásamt
kommúnistum, sem eru staö-
ráönir I aö skilja viö rlkjandi
þjóöskipulag I upplausn, svo hiö
raunverulega dýröarrlki megi
sjá dagsins ljós á Islandi. Enn
má þessi ákveöni og stjórnvisi
maöur horfa upp á samstarf,
sem fyrst og fremst stjórnast aö
frekju ráöherra flokks, sem
hefur hvaö eftir annaö sótt
neðanmáls
„En nú nennir ólafur
ekki lengur að sýna ein-
hliða sáttavilja í máttar-
vana ríkisstjórn. Ráð-
herrar Alþýðubandalags-
ins eru byrjaðir að öskra
á hann vegna þess að
hann tekur sér sama rétt
og þeir, og lætur sérmál
utanríkisráðuneytisins
sig einan varða" segir
Indriði G. Þorsteinsson,
rithöfundur, meðal ann-
ars f þessari grein og
segir Ifkur á að olíutanka-
málið á Keflavíkurflug-
velli verði síðasti stóri
prófsteinninn á pólitískt
þrek ólafs Jóhannes-
sonar.
fylgisaukningu til Framsóknar
vegna manna þar á bæ, sem
þekkja ekki borgaralegar
skyldur slnar. En nú nennir
Ólafur ekki lengur aö sýna ein-
hliöa sáttarvilja I máttarvana
rikisstjórn. Ráöherrar Alþýöu-
bandalagsins eru byrjaöir aö
öskra á hann vegna þess aö
hann tekur sér sama rétt og
þeir, og lætur sérmál utanrlkis-
ráöuneytisins sig einan varöa.
Hér er átt viö flutning á olíu-
geymum til Helguvlkur viö
Keflavlk af svæöi, þar sem
hættulegt er aö hafa þá til fram-
búöar vegna mengunar.
Sveitarfélögum á Suöurnesjum
þykir einmitt hart aö búa viö
mengunarhættu vegna ollu-
birgöa á Keflavlkurvelli.
Að missa varnarliðið
1 stjórnarsáttmálanum er
furöuleg klásúla, sem kommar
settu þar, þess efnis aö fjalla
skuli um flugstöövarbyggingu I
Keflavlk af rlkisstjórninni allri.
Meö því móti féllust þeir ólafur
og Gunnar á aö takmarka vald-
sviö utanrikisráöuneytisins til
aö friöþægja samstarfsmönnum
sem bjuggu sig undir aö svlkja
hernámsandstæöingá rétt einu
sinni enn. Þessi flugstöövar-
bygging er nauösynleg til aö
farþegar aö og frá landinu þurfi
ekki aö fara I gegnum varnar-
liösstööina viö brottför eöa
heimkomu. Flugstöövar-
byggingin ætti aö flokkast undir
mál I þágu kommúnista, svo
hart berjast þeir gegn öllu sam-
neyti viö varnarliöiö. En þaö er
nú eitthvaö annaö. Þeir segja:
Fyrr skal kýrin falla dauö, þ.e.
rlkisstjórnin. Þaö er meö flug-
stöövarbygginguna eins og
vamarliöiö, aö komist hún upp,
missa kommúnistar hluta af á-
róöurstakisinu. Og færi varnar-
liöiö stæöu þeir eiginlega uppi
án nokkurs sérmáls. Af þessum
ástæöum vilja þeir alls ekki aö
flugstöövarbyggingin komist
upp, og mundu telja til meiri-
háttar vandræöa ef varnarliöiö
færi aö sinni, eöa áöur en þjóö-
félagiö er oröiö svo vanþróaö
þeim I hag aö þeir þurfa ekki á
vamarliöinu aö halda.
Tilraun til kúgunnar
Helguvlkurmáliö er hrein
aukageta, sem þeir viröast ekki
hafa áttaö sig á fyrr en nú, aö til
stendur aö færa geymana og
koma I veg fyrir mengun á Miö-
nesheiöi. Aö mati kommúnista
kemur alls ekki til mála aö
byrja á þeim framkvæmdum,
sem væntanlega taka mörg ár. I
þvl sambandi skiptir engu máli
þótt Suöurnesjamenn eigi á
hættu aö drekka oliumengaö
vatn. Þaö yröi bara til bóta ef
einhver yröi veikur af þvl. Þá
gætu nú kommúnistar fruösaö
og bent á helv. varnarliöiö og
jafnvel Flugleiöir, sem eru aö
veröa þeim állka hatursefni.
Mestu máli skiptir þó þessa
stundina, aö meö Helguvlkur-
málinu telja kommúnistar, aö
þeir geti kúgaö Ólaf og Gunnar
til hlýöni frammi fyrir alþjóö.
Þaö yröi altént einhver sárabót
á tlma þegar þár eru aö missa
tökin á launþegahreyfingunni
vegna tregöu á aö veita henni
rétt einu sinni einskonar sól-
stööuúrlausn. Eftir aö hafa
svikiö hernámsandstæöinga og
eftir aö ljóst er aö þeir ætla aö
svikja launþegahreyfinguna,
sem langa hrlö hefur mænt á
kommúnista sem einskonar
upphaf og endi alls veraldslegs
velfarnaöar, er alveg ljóst, aö
þeir hafa enga til aö beita of-
beldi nema samráöherra slna.
Minnihlutinn ræður
Alþýöubandalagiö hefur aö
jafnaöi um fimmtán prósent at-
kv'æöi. Borgarflokkarnir hafa
þvl áttatlu og fimm prósent at-
kvæöa samanlagt. Gæfulegt er,
eöa hitt þó heldur, aö fara þann-
ig meö landsmenn, aö áttatiu og
fimm prósent þeirra þurfa aö
hlýöa minnihlutanum I einu og
öllu. Uppi hefur veriö kenning
um þaö, aö nauösynlegt sé aö
hafa kommúnista I stjórn til aö
gera þá ábyrga. Þjóöfélagslega
séö er þetta svona ámóta og
telja aö rétt sé aö trúa brennu-
vargi fyrir eldspýtum I hefil-
spónahrúgu. Samstarfsmenn
kommúnista I ríkisstjórnum
hafa y&rleitt hrökklast úr þeim
og út I kosningar áöur en kjör-
tlmabilum lýkur. Þá stendur
ekki á Alþýöubandalaginu aö
Ólafur Jóhannesson utanrlkis-
ráöherra.
Gunnar Thoroddsen forsætis-
ráöherra.
lýsa yfir, aö þeir hafi aldrei rof-
iö vinstri stjórnir. Þessi helgi-
sögn er oröin svo áhrifamikil,
aö Steingrlmur Hermannsson
leiddi flokk sinn til kosningasig-
urs á loforöi um aö mynda
vinstri stjórn. Hún varö kannski
ööruvlsi en hann ætlaöi sér. Og
þegar þessi stjórn springur
veröa þaö Framsóknarmenn,
sem þurfa aö sprengja hana —
sjálfur Steingrlmur Hermanns-
son, sem sá enga aöra leiki fyrir
kosningar en komast I ríkis-
stjórn meö kommúnistum. Faö-
ir hans kunni þó aö kúga þessa
fugla.
eldsneytísgeymmm
um
^hprmrÁÍMðubandalagsi
ns
öt

\W'
[jíirfta fiárfestmg