Vísir - 30.07.1980, Blaðsíða 4

4 • * * 4 * •
4
VISIR Miðvikudagur 30. júli 1980
Nýjiraðstandendur
Hótel Búða, Snæfellsnesi,
bjóða sumargesti velkomna!
Á Hótel Búðum er gistirými fyrir 50
manns i eins-, tveggja- og þriggja
manna herbergjum.
í matsal er boðið upp á úrvals veitingar-
s.s. ýmsa kjöt og sjávarrétti, jurtafæði,
sérbökuðbrauð og kökur— og að sjálf-
sögðu rjúkandi, gott kaffi.
„Maturinn hjá þeim er alveg frábær!“
(S. Gisladottir, gestur ad Hótel Ðuöum)
Möguleikar til útivistar á Ðúðum eru
hinir fjölbreytilegustu — enda rómuð
náttúrufegurð allt um kring. Búða-
hraunið — fallega gróin ævintýraveröld;
Lísuhólalaugin— rómuð heilsulind;
hvítir sandar við opið haf, og síðast en
ekki sízt jökullinn. Það er ógleymanleg
upplifun að ganga á jökulinn.
Upplýsingar í síma um Furubrekku.
Gúmmímottur
sem sníða má
í allargerðir bíla.
Fást á bensínstöðvum Shell
Heildsölubirgóir: Skeljungur hf.
SmáMörudeild - Laugawegi 180
sími 81722
Norrænir styrkir til þýðingar og útgáfu
Norðurlandabókmennta.
Seinni úthiutun 1980 á styrkjum til útgáfu norrænna bókmennta I
þýöingu af einu Noröurlandamáli á annaö fer fram á fundi út-
hiutunarnefndar f október I haust. Frestur til aö skila umsóknum
er til 15. september n.k. Tiiskilin umsóknareyöublöö og nánari
upplýsingar fást i menntamálaráöuneytinu, Hverfisgötu 6,
Reykjavik, en umsóknir ber aö senda til Nabolandslitteratur-
gruppen, Sekretariatet for nordisk kulturelt samarbejde, Snare
gade 10, Dk - 1205 Köbenhafvn K.
Menntamálaráöuneytiö 25. júli 1980.
Hugræktarskóli
S/GVALDA
HJÁLMARSSONAR,
Gnoðarvogi 82
Reykjavík - sími 32900
Athygliæfingar# hugkyrrð, andardráttar-
æfingar, hvíldariðkun, almenn hugrækt og
hugleiðing.
Sumarnámskeið 5. — 18. ágúst
12 kennslustundir.
Innritun al/a virka daga frá k/. 77
Blaðburðarfólk
óskast:
Skúlagata
iorgartún
Skúlatún
tbúar i Prag bjóöa skriödrekum
Varsjárbandalagsins byrginn i
águst 1968, en öll mótspyrna var
kæfö I fæöingu.
Aö sama skapi, sem flokksfor-
kólfar kommúnistarikjanna
reyna aö leyna aö tjaldabaki
innanflokkstogstreytu og ööru
ráöabruggi, veröa frásagnir
þeirra innstu koppa I búri, sem
fylgst hafa meö uppgjörum aö
baki þeirra luktu dyrum — svo aö
segja horft á af fremsta bekk, eöa
veriö jafnvel sjálfir á sviö-
inu — forvitnilegri.
Einn slikur innsti koppur var
Zdenek Mlynar, sem var i for-
ystuliöi Tékkóslóvakiu „Voriö i
Prag” 1968. Eftir hann hefur ný-
lega komiö út bók, sem kallast
„Næturfrost i Prag: Endalok
mannesk julegs sósial-
isma”. — Er þetta fyrsta bókin,
sem skrifuö er um þessa skamm-
lifu en eftirminnilegu tilraun til
umbóta á kommúnismanum af
manni er fylgdist meö framvindu
mála innanfrá.
Ferðalag
llokkskurfs
„Næturfrost” er tæmandi lýs-
ing og á köflum gripandi um um-
bótaþróunina, um innrás Sovét-
manna og um ægilegar afleiö-
ingar hennar, sem Tékkóslóvakia
býr enn viö i dag. Bókin gefur
myrka mynd af þeirri
drottnunarstefnu, sem Sovétrikin
hafa fylgt gagnvart Austur-Ev-
rópu frá lokum siöari heimstyrj-
aldar. Hún er úttekt á grimmdar-
tökum kommúnista á austan-
tjaldsrikjunum. Og hún er frá-
sögn langrar feröar flokks-
kurfs — nefnilega Mlynar
sjálfs — i flokkskimana frá þvi aö
hann er ungur ákafur Stalinisti og
þar til hann reynslunni rikari er
oröinn innflytjandi i Austurriki.
Meö angurværö minnist Mlynar
i bókinni fyrri daga sinna sem
kommúnista I lok siöari heim-
styrjaldar. Hryllingur nasistaher
námsins gaf honum og vinum
hans „svarthvita mynd af heim-
inum...Þaö var annaö hvort þessi
hliöin eöa hin, en ekkert þar á
milli.”
Hann var sendur til skólunar i
flokksstarfi til Moskvu, þar sem
hann átti sinn þátt i hreinsunum
og útskúfunum manna á þeim
árum. Sjálfur lá hann um hriö
undir grun um aö vera „flokks
spillir”, þvi aö hann haföi
nokkrum sinnum látiö ógætileg
orö falla i heyranda hljóö um
hvernig „raunveruleikinn i
Sovétrikjunum” kæmi honum
fyrir sjónir. Þótti þaö bera vott
um „ónóga flokksvitund”. Af þvi
var hann samt hreinsaöur, og jók
þaö aftur traust hans á alvisku
flokksins og óskeikulleik.
Hugsjón
Duðceks
Mlynar gerir grein fyrir hik-
andi og fálmkenndri stjórnar-
mynduninni, sem leysti Novotny
af hólmi i desember 1967, og
hvernig fyrstu skref umbóta-
stefnunnar voru tekin af andar-
taksinnblæstri, uns hún varö svo
hraöstig undir forystu Dubceks,
aö ekki réöst viö neitt. Lýsing
hans á Alexander Dubcek er grip-
andi. Trú Dubceks á þörfinni fyrir
lýöræöi fylgdi meir persónulegri
sannfæringu, en aö hún væri þaul-
hugsuö stjórnmálastefna, sem i
framkvæmd fylgdi nákvæmri
áætlun.
Voriö 1968 jókst persónufylgi
Dubceks hreint ótrúlega. Mlynar
segir, aö þaö hafi fyrst og fremst
veriö vegna þess, „aö Dubcek var
hugsjónamaöur, og þjóöin, sem
fann hjá sér þörf fyrir trú, sá i
honum leiötoga til þess aö leiöa
sig á þeirri braut”.
Dubcek geröi sér hinsvegar
ekki ljóst, aö því vinsælli sem
hann varö, þvi kviöafyllri uröu
Kremlverjar. Nokkrum dögum
fyrir innrásina reyndi Janos
Kadar, leiötogi kommúnista-
flokks Ungverjalands, aö vara
Dubcek viö: „Veistu virkilega
ekki, hverskonar menn þú átt
þarna I höggi viö” spuröi Kadar i
örvæntingu. — Er þetta eftir-
tektarverö svipmynd, sem
Mlynar bregöur þarna upp af
Kadar, sem hjálpaöi Rússum aö
brjóta á bak aftur Ungverja-
landsuppreisnina 1956 og fékk á
sig Quisling-stimpil fyrir bragöið,
en hefur siöan áunniö nokkurt álit
landa sinna. Viröist sem Kadar
hafi viljaö sannfæra nágranna
sinn um hryllinginn, sem fælist i
„félögunum” i Moskvu.
Eíns og
gripaflutnlngar
Mlynar á i fórum sinum spenn-
andi frásögn af innrásinni. Hann
var I fylgd annarra flokksfor-
kólfa, þegar þeir fréttu af árás-
inni nóttina 20. ágúst. Þegar so-
vésku fallhllfaliösmennirnir
stormuöu inn, fannst Mlynar
hann vera aö horfa á kvikmynd.
„Þó man ég, aö ég sagöi viö
sjálfan mig: Já, þetta eru sömu
hermennirnir sem þú bauðst vel-
komna og faömaöir aö þér 9. mái
1945.” —Aö fáeinum klukku-
stundum liönum höföu Dubcek og
fleiri veriö fluttir burt. Meöferöin
minnti meir á flutning nautgripa
Alexander Dubcek mat skakkt mennina, sem
hann átti viö aö glima I Kreml.