Vísir - 09.08.1980, Blaðsíða 9

VÍSIR
Laugardagur 9. ágúst 1980
Flugiðerlifæð
Mannabreytingar hjá Flug-
leiöum eru angi af þeim vanda-
málum, sem steöja að islensk-
um flugmálum. Ekki er séö
fyrir endann á þvi striði. Þaö
hlýtur hins vegar aö vera einlæg
von allra þjóðhollra Islendinga
aö Flugleiöir rétti úr kútnum.
Þúsundir manna byggja af-
komu sina á rekstri fyrirtækis-
ins, og flugsamgöngur eru lifæö
okkar við umheiminn.
Þaö er ævintýri likast hvaö
flugiö hefur gjörbreytt lifi
manna á Islandi, tengt lands-
hluta, auöveldað flutninga og
aukiö samskipti. Bjartsýni og á-
ræöi brautryöjendanna i is-
lenskum flugmálum veröur
seint fullþakkað. Enginn hefur
staðið framar i þeirri sókn og
vörn en núverandi flugmála-
Fáir staðir eru tilkomumeiri en Arnarf jörður. En regindjúp hafsins og snarbrött
f jöllin hafa gert byggðina þar vestra að einni afskekktustu og harðbýlustu sveit
landsins. Þegar ekið er undir Arnarmúla/ framhjá tóftum þeirra kotjarða, sem
standa i flæðarmálinu undir grýttri hlíðinni, er erfitt að gera sér í hugarlund
hvernig fólk hefur fleytt fram lífinu. Það er hins vegar auðvelt að skilja hvers
vegna slíkar jarðir eru nú komnar í eyði.
I þessum f irði hefur verið búið öldum saman og einmitt í þessari sömu sveit sleit
Jón Sigurðsson barnsskónum. Harðgert líf og fábreytt hefur verið hlutskipti hans
og haft sín áhrif í nábýlínu við f jöll og haf. Skyldi það ekki vera ein meginástæðan
fyrir manndómi Jóns forseta og ást hans á Islandi, að hann ólst upp við slíkar að-
stæður. Römm er sú taug.
Orðutildur
Þaö er langur vegur frá
bóndasyninum á Hrafnseyri á
fyrri hluta nítjándu aldar og
skrúðfylkingunni við forseta-
tökuna 1980. Þar á milli liggja
þó söguleg tengsl sem hafa þýð-
ingu i lifi litillar þjóðar.
Ekki er þó vist að Jóni hafi
þótt mikið til um formfestuna og
hátiðleikann, sem setti svip sinn
á athöfnina i þinghúsinu. Sýnd-
armennska fer íslendingum illa
og orðutildrið er fáfengilegt.
Þaö er mér og öðrum að
meinalausu þótt Islendingar
viöhaldiþeim danska hirðsið að
útdeila orðum og riddarakross-
um. Það er hégómi, sem þykir
vist nauðsynlegur á þeim
mannamótum, þar sem einstak-
lingar eru metnir eftir upphefö
frekar en mannkostum.
Hitt er leiðinlegra fyrir þá
sem eiga viðurkenninguna
skiliö, ef slikum oröum er út-
hlutaö eftir duttlungum prótok-
ols og litlum tilefnum.
Annars er þetta einfalt mál.
Þeir sem vilja taka viö oröum
gera þaö, hinir ekki. Ef þjóöin
getur glatt viðkvæm hjörtu með
litlum kostnaöi eins og oröuveit-
ingum, þá er þaö sjálfsagt og
saklaust.
Vist er þó aö sveitafólkiö i
Arnarfiröinum hefur átt skiliö
æöstu viöurkenningu fyrir þrek
sitt og lifsstarf. Sú viðurkenning
veröur aldrei mæld i fálkaorö-
um heldur i þeim arfi sem þetta
afskekkta sveitafólk skilaöi
þjóöinni.
Stöðnun og ihaldssemi
Talandi um mannviröingar og
ævistarf, þá vekur það óneitan-
lega athygli, þegar gamalgrón-
um starfsmönnum hjá einu
stærsta fyrirtæki landsins er
sagt upp störfum. Meðal stærri
þjóöa telst þaö ekki frásagnar-
vert, þegar starfsmannaskipti
eiga sér staö. Slikt er algengt og
hlýtur að teljast eðlilegt ef
stjórn eins fyrirtækis telur
breytinga þörf. A Islandi er þaö
á hinn bóginn næsta fátitt. Kem-
ur þar tvennt til: tillitssemi viö
nána samstarfsmenn og ævi-
ráöning opinberra starfsmanna.
Hér sitja embættismenn
mosavaxnir i stólum sinum, svo
áratugum skiptir, heimavanir
og ráörikir og lifa sjálfan sig, án
þess aö vita af þvi. Slikir menn
veröa stöönun og ihaldssemi að
bráö. Það yröi öllum góöum em-
bættismönnum til sáluhjálpar
og starfslegrar upplyftingar ef
meiri sveigjanleiki og tilfærsla
væri möguleg milli embætta.
Eflaust er það sárt fyrir þá
tvo mætu menn, sem gegnt hafa
trúnaðarstörfum hjá Flugleið-
um þegar þeir láta þar af störf-
um. En hæfir menn og reyndir
finna sér annan vettvang, og
ekki kæmi á óvart, þótt seinna
meir uppgötvi þeir, að einmitt
þessi breyting verði þeim til
gæfu og gengis.
stjóri Agnar Kofoed Hansen,
sem hefur unnið sér aðdáun og
viröingu langt út fyrir land-
steina.
Vel má vera, að Agnar hafi á
köflum þótt ráðrikur flugmála-
stjóri og yfirgangssamur, en
enginn nær árangri án hæfilegr-
ar frekju og stjórnsemi.
Agnar hefur mætt ýmissi
gagnrýni, en flest af þeirri
gagnrýni er þó i ætt við nöldur
þeirra sem sjá ofsjónum yfir
stórhuga mönnum.
Skattarnir
Nú hafa skattarnir séð dags-
ins ljós og venjulegar deilur
hafnar milli stjórnar og stjórn-
arandstööu hvort skattarnir
hafi hækkaö eöa lækkaö. Auö-
vitaö er skattbyröi einstaklings-
bundin, og getur veriö meiri eöa
minni eftir tekjum frá einu ári
til annars. Það er rétt sem
Ragnar Arnalds bendir á, að
skattalögin voru ákveöin i ráö-
herratiö Matthiasar Mathiesen
og eru þar aö finna mörg ný-
mæli, sem nú fyrst fæst reynsla
af.
Hins vegar getur Arnalds ekki
skotiö sér undan ábyrgð á skatt-
byröinhi, þvi það var hans á-
kvöröun og núverandi stjórnar
ritstjórnar
pistill
Ellert B. Schram
ritstióri skrif^r
hver skattstiginn er og hvaða
skattvisitölu’ skuli miöa við.
Svo er að heyra að Ragnar
Arnalds sé þeirrar skoðunar, aö
skattbyröi sé i hóf stillt á Is-
landi. Undirritaöur er á annarri
skoöun.
Tekjuskattar eiga aö þjóna
tvennum tilgangi, að afla tekna
til samneyslunnar og vera til
tekjujöfnunar. Siöari tilgangur-
inn á sér ekki lengur stoö i raun-
veruleikanum. Tekjuskatturinn
er launamannaskattur, sem
leggst þyngstá millitekjufólk og
hefur einmitt verið gagnrýndur
vegna ranglætis og mismunun-
ar.
Sem tekjuöflun fyrir rikissjóö
er tekjuskattur einstaklinga aö-
eins litiö brot af heildartekjum
rikissjóös, eða rétt rúmlega
10%. Þá er jafnframt nauðsyn-
legt aö hafa i huga að innheimta
hins opinbera teygir sig eftir
fleiru en tekjum manna. Skattar
eru innheimtir i formi sölu-
skatts, vörugjalds, tolla, eigna-
skatts o.s.frv. sem hver og einn
þarf að greiöa i einu eða ööru
formi. Það væri fróðlegt að gera
úttekt á þvi, hversu mikið hvert
heimili greiöir til rikisins af
venjulegum útgjöldum hvers
mánaðareða árs. Þegar sú tala
liggur fyrir, er fyrst hægt að
bera það undir þjóöina hvort
sköttum á Islandi sé i hóf stillt.
Framsóknarmennska
Annars hafa flestir flokkar
verið undir sömu sök seldir,
þegar skattheimta er annars
vegar og á þaö reyndar við um
fleiri málaflokka, aö flokkslitir
vilja þynnast út þegar á reynir.
Stjórnmálamenn kunna aö
hneygja sig til hægri og vinstri
með lipurö og lagni tækifæris-
sinnans. Illvittnir menn hafa
stundum boriö þaö á Pálma vin
minn Jónsson landbúnaöarráö-
herra, aö hann væri meiri fram-
sóknarmaöur i landbúnaöar-
pólitik sinni en framsóknar-
mennirnir sjálfir.
Með þetta er gantast af þeim
sem harðast ganga fram i gagn-
rýni á þá landbúnaðarstefnu
sem rikjandi hefur verið um
langan tima og allt frá dögum
Ingólfs Jónssonar. Þaö er fram-
leiðslustefnan, sem á sinum
tima var sjálfsögö og nauösyn-
leg. Þessi stefna hefur hins veg-
ar verið of hart keyrö og hafa
bændur sjálfir haft skilning þar
á, og látiö yfir sig ganga kvóta-
kerfi og fóðurbætisskatt meö
þegjandi karlmennsku.
P ó 1 i t i k e r
miskunnarlaus
Pálmi Jónsson er sjálfur
bóndi og stendur með sinni stétt.
Enginn getur álasað honum
fyrir það, þótt sjálfsagt sviöi
honum undan framsóknarnafn-
giftinni. Hún verður hins vegar
ekki af honum máö, svo lengi
sem hann fylgir ráöum þeirra.
Nú berast þær fréttir norðan
úr Eyjafiröi að fóöurbætisskatt-
urinn sé af hinu illa, og Pálmi
verður fyrir aökasti vegna efa-
semda sinna um ágæti kvóta-
kerfisins. Þar mætti hann of-
jarli sinum i framsóknar-
mennskunni, Stefáni Valgeirs-
syni, sem segist hættur viö
Rússlandsför af einskærri um-
hyggju fyrir kvótakerfinu sinu.
Landbúnaöarráöherra er ekki
öfundsverður af þvi að ráöa
fram úr landbúnaöarvandan-
um, og þá enn siöur af banda-
laginu viö framsóknarmenn i
þeirri glimu. Ætli hann átti sig
ekki á þvi hvaö úr hverju, aö
þeir liösmenn veröa honum
stopulli stuöningsmenn en hans
eigin flokksmenn, þegar til
kastanna kemur.
Pólitikin er nefnilega
miskunnarlaus, og menn reka
sig fljótt á þá staöreynd, aö án
samherja og bakhjalla, standa
þeir eftir berskjaldaöir þegar á
reynir.
Sýndarmennska fer
íslendingum illa