Vísir - 14.08.1980, Blaðsíða 9

VÍSffl
Fimmtudagur 14. ágúst 1980
1. GREIN SIGHVATS BJÖRGVIHS-
SONAR UNI EFNAHAGSMÁLIN
KAUPRANK) OG
Þegar rlkisstjórn Gunnars
Thoroddsen var mynduö tók
þingflokkur Alþýöuflokksins þá
ákvöröun, aö gefa rikisstjórn-
inni svigrúm og friö til starfa.
Þessa ákvöröun tók þingflokk-
urinn til þess aö greiöa fyrir
störfum rikisstjórnarinnar svo
ekki væri unnt aö segja, aö þing-
menn Alþýöuflokksins heföu
lagt steina I götu hennar eöa
torveldaö rikisstjóminni aö ná
árangri.
Þannig bauöst þingflokkur Al-
þýöuflokksins til þess fyrir sitt
leyti aö samþykkja frestun á
fundum Alþingis fyrst eftir aö
rikisstjórnin var mynduö svo aö
hún fengi þannig tækifæri tíl
þess aö undirbúa mál sin fyrir
þingiö og samþykkti siöan oröa-
laust beiöni hennar um slika
frestun. Þá lögöu þingmenn Al-
þýöuflokksins á siöasta þingisig
i framkróka um aö greiöa fyrir
þeim málum, sem rikisstjórnin
taldi sig þurfa aö koma fram og
gripu jafnvel til þess ráös, aö
greiöa atkvæöi meö afgreiöslu á
málum rikisstjórnarinnar þeg-
ar framgangur þeirra á þingi
haföi stöövast vegna fjarveru
stjórnarliöa. Alþýöuflokkurinn
vildi þannig gefa rikisstjórninni
starfsfriö og nauösynlegt svig-
rúm til athafna m.a. vegna þess
aö Alþýöuflokkurinn vildi aö öll-
um yröi ljóst, aö ef rikisstjórnin
næöi ekki árangri I störfum sin-
um væri þaö vegna þess, aö
stjórnarandstaöa Alþýöuflokks-
ins heföi brugöiö fæti fyrir viö-
leitni rikisstjórnarinnar.
Nú hefur rikisstjórnin fengiö
starfsfriö I marga mánuöi,
hveitibrauösdagar hennar eru
löngu liönir og timi er til kominn
aömenn dæmi hana af verkum.
1 þessari grein og nokkrum
fleirum, sem ég mun rita I blaö-
iö á næstu dögum, mun ég leit-
astviöaögera nokkra greinfyr-
ir ýmsum afleiöingum þeirrar
röngu og stórhættulegu efna-
hagsstefnu, sem Gunnar Thor-
oddsen og fylgismenn hans
gengust undir aö framlengja
meö Alþýöubandalaginu og
Framsóknarflokknum þegar
séð varö aö engir aörir myndu
fást til þess.
4BB
neðanmals
Sighvatur Björgvins-
son, formaður þing-
flokks Aiþýðuflokksins,
skrifar nokkrar grein-
ar um efnahagsmálin i
Visi. Hér birtist fyrsta
greinin og fjallar hún
aðallega um þróun
kaupmáttarins.
Kauprán og kommarn-
ir
I stjórnarmy ndunarviö-
ræöunum um s.l. áramót lagöi
Alþýöuflokkurinn fram tillögur
um aðgeröir i e&iahagsmálum,
þar sem tekist yröi á viö verö-
bólguna með samræmdum ráö-
stöfunum i skattamálum,
rikisfjármálum, fjárfestingar-
málum, atvinnumálum, verö-
lags- og visitölumálum, pen-
inga- og lánamálum o.fl. Aö
mati Þjóöhagsstofnunar hefðu
þessar tillögur Alþýðuflokksins
haft þaö i för með sér, aö verö-
bólgan yröi komin niöur I eöa
niður uiidir 30% i árslok 1980, en
kaupmáttur launa heföi jafn-
framt rýrnaö timabundiö um 6-
8%, en myndi svo fara vaxandi
aftur.
Flestum er enn I fersku minni
meö hvilikri fyrirlitningu Al-
þýöubandalagið hafnaöi tíllög-
um Alþýöuflokksins. Guömund-
ur J. Guömundsson tók sérstak-
lega fram i' þvi sambandi, að
hann myndi ekki geta gengið tíl
samstarfs viö Alþýöuflokkinn,
þar sem tillögur hans fælu I sér
timabundna rýrnun á kaup-
mætti.
„Alþýöubandalagiö kvikar
aldrei frá varöstööu sinni um
kaupmáttinn”, var þá viökvæö-
iö.
En hvernig hefur sú varö-
staöa oröiö: Hún er meö slikum
hætti, aö á árinu 1980 mun kaup-
máttur kauptexta lækka um að
minnsta kosti 6% frá árinu áöur
og er nú orðinn 16% lægri en
hann var þegar siöustu kjara-
samningar voru geröir. Þetta er
kauprán kommanna.
Guömundur J. Guömundsson
og aðrir Alþýöubandalagsmenn
sögöu I ársbyrjun 1980, aö þeir
gætu ekki unnið meö Alþýöu-
flokknum aö þvi aö færa verö-
bólguna niður i 30% á einu ári
vegna þess aö þaö myndi hafa i
för meö sér 6-8% tímabundna
rýrnun á kaupmætti launa. Þess
I staö gengu þeir i rikisstjórn
með Framsóknarflokki og
Gunnari Thoroddsen, sem hefur
nú rýrt kaupmátt launa um
álika mikiö og efnahagsaögerö-
ir Alþýöuflokksins heföu haft i
för meö sér, en á sama tima
ekki minnkaö heldur aukið
veröbólguna, þannig aö skriöur
hennar nú er um 55%. Einasti
munurinn þar fyrir utan er sá,
aö ef tillögum Alþýöuflokksins
heföi veriö fylgt heföi kaup-
máttarskeröingin veriö tlma-
bundin — kaupmáttur aukist
þegar i upphafi næsta árs — en
samkvæmt aðgeröum rikis-
stjórnarinnar er kaupmáttar-
minnkunin varanleg og heldur
áfram.
Kaupmátturinn stöðugt
niður á við
Alþýöubandalagiö — flokkur-
inn sem stendur á veröi um
kaupmáttinn — hefur nú setiö I
rikisstjórn í 2 ár. Fyrra áriö —
áriö 1979 — lækkaöi kaupmáttur
kauptaxta frá árinu áöur um
1%. Siöara áriö — áriö 1980 —
9
Varðstaða Alþýðubandalagsins um kaupmáttinn
i tölum
Tafla 1.
Kaupmáttur (1977= 100) kauptaxta og ráöstöfunartekna á mann 1978-1980
Kauptaxtar Ráöstöfunartekjur á mann
vfsitala Breyt. I % vfsitala Breyt.I %
’77 = 100 frá f. ári 1977 = 100 frá f. ári
1978 108 + 8 108 + 8
1979 107 -T- 1 107 *r 1/2
1980 100 + 6 103 -r 4
Tafla 2.
Rýrnun kaupmáttar frá mánuöi til mánaöar 1980 miöaö viö sama
tfma 1979
Jan. T 5
Febr. *T" 6
Marz *T* 6
April T 8
Maf T 9
Júnf T 8
Júlf T 8
t desember 1980 er liklegt aö kaupmáttur veröi ca. 9% lægri en á
sama tima 1979.
Varðstaða Alþýðubandalagsins um kaupmáttinn
i myndum
Eins og meöfylgjandi mynd sýnir hefur kaupmáttur kauptaxta
fariö ört lækkandi frá ársfjóröungi til ársfjóröungs 1979 og 1980.
Miðað viö kaupmáttarvisitöluna jan. 1977 jafnt og 100 voru kaup-
máttartölur hvers ársfjóröungs 1979 og 1980 (4. ársfjóröungur 1980
áætlaöur aö óbreyttum aöstæöum), sem hér segir:
1979: 1. ársfjóröungur 123
2. ársfjórðungur 121
3. ársfjóröungur 119
4. ársfjóröungur 116
1980: 1. ársfjóröungur 116
2. ársfjóröungur 112
3. ársfjóröungur 112
4. ársfjóröungur 110
Þaö er athyglisvert aö gefa þvf gaum aö f valdatið minnihluta-
stjórnar Alþýöuflokksins (4. ársfjóröungur 1979 og 1. ársfjórðungur
1980) lækkaöi kaupmátturinn ekki en hrapaöi beggja vegna viö þaö
timabil.
«1__________________t_________
1979 ' 1980
mun kaupmáttur kauptaxta
lækka enn um 6%. Undir
handarjaðri Alþýöubandalags-
ins erkaupmáttur verkafólks nú
16% minni en hann var eftir Sól-
stööusamningana, samningar
eru nú búnir að vera lausir i
heiltároghvorki gengurné rek-
ur I viöræðum. Samningaviö-
ræöurnar viröast algjörlega
stjórnlausar, nánast eins og
grátbroslegur farsi ráövilltra
manna, sem ekki vita i hvorn
fótinn þeir eiga aö stiga. Og svo
er sagt, aö Alþýöubandalags-
menn I forustu verkalýös-
hreyfingarinnar gæli viö þá
hugmynd aö undirskrifa
samninga um 3 eöa 5% hækkun
launa — m.ö.o. aö undirrita I
votta viöurvist samkomulag um
aö laun i landinu veröi aö kaup-
mætti 11-13% lægri en siöustu
kjarasamningar kváöu á um.
Þaö má nii segja aö þar fari
bæöi hljóöir og hógværir menn.
En viö Guömund Guömunds-
son alþingismann Alþýöu-
bandalagsins og formann
Verkamannasambands íslands
vildi ég aöeins segja þetta:
Ert þú ekki ánægöur meö
árangurinn af varðstöðunni um
kaupmáttinn?
Finnst þér ekki kjörseöillinn
hafa skilaö miklum árangri f
Eim.m
Eldborgin GK fær hæsta aflakvótann
Loðnukvótinn 658 Uúsund lestir:
„Skipin verkefnalaus
hálft árið eða meira”
Veiðarnar hefjast hann 5. septemher
„Viö erum óánægöir, en maöur
veröur að sætta sig viö þetta, og
taka þvi sem býöst,” sagöi
Þóröur Helgason, útgeröarmaöur
Eldborgarinnar frá Hafnarfirði,
aöspuröur um aflaskiptingu loön-
unnar á n.k. haust og vetrarver-
tiö.
Leyfilegt aflamagn er 658 þús-
und lestir, og er þvi skipt milli
skipa eftir tillögum frá L.Í.Ú.
Þóröur sagöi aö leyfilegur afla-
hlutur þeirra væri svipaöur og
þeirhefðu veitt i fyrra, en aö þeir
heföu átt f byrjunaröröugleikum
meö skipiö þá. ,,I október á aö
endurskoða þessar veiðar, og
getur þá brugöið tíl beggja átta
með aflamagniö, aukiö eöa
minnkaö, ” sagöi Þóröur.
„Þaö er veriö að skipta afla
sem er minni en heildarafli fyrra
árs,” sagöi Páll Guömundsson,
útgerðarmaöur Guömundar RE
29. „Þaö er svo komiö aö þaö eru
ekki lengur verkefni fyrir þessi
skip. Sömuleiöis fylgir sú hætta
þessum kvóta aö þau skip sem
hafa boriö af i afla fá ekki að
njóta sin. Þetta býöur upp á
stöönun og litinn sveigjanleika.
Aðalatriöi er aö leita nýrra verk-
efna, og þaö má alls ekki auka
skipakostinn,” sagöi Páll.
Sigurður Kristjónsson, skip-
stjóri á Skarðsvikinni frá Heíis
sandi, sagöi aö þegar aflinn væri
takmarkaður væri kvótinn lang
skynsamlegasta lausnin. „Þetta
er þó næstum þrefalt minna magn
sem viö fáum aö veiöa núna en
viö veiddum áriö 1978. Viö höfum
alltaf haldiö þvi fram aö þaö væri
meiriloðna i sjónum, og nú er svo
komið aö þessi besti og stærsti
floti landsmanna liggur verk-
efnalaus hálft árið eöa meira.
Þaö gefur auga leiö aö reksturinn
er stórkostlega erfiöur,” sagöi
Siguröur.