Vísir - 23.08.1980, Blaðsíða 8

Laugardagur 23. ágúst 1980
8
utgefandi: Reykjaprent h.f.
Framkvæmdastjóri: Davló Guómundsson.
Ritstjórar: Olafur Ragnarsson og Eltart B. Schram.
, Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guómunasson, Elias Snæland Jónsson. Fréttastjóri
erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson. Blaóamenn: Axel Ammendrup, Friða
Astvaldsdóttlr, Halldór Reynlsson, lllugi Jökulsson- Jónlna Michaelsdóttir, Kristin
Þorstelnsdóttir, Magdalena Schram, Páll AAagnússon, Slgurjón Valdimarsson,
Sæmundur Guðvlnsson, Þórunn J. Hafstein. Blaóamaóur á Akureyri: Glsli Sigur-
geirsson. Iþróttir: Gylfi Kristjánsson, Kjartan L. Pálsson. Ljósmyndir: Bragi
Guðmundsson, Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson. Otlit og hönnun:
Gunnar Trausti Guðbjörnsson og Magnús Olafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Ritstjórn: Siðumúla 14 slmi 8óóll 7 llnur. Auglýsingar og skrifstofur: Síðumúla 8
slmarBóóll og 82200. Afgreiósla: Stakkholti 2-4 slmi 86011.
Askriftargjald er kr. 5000 á mánuði innanlands og verð I lausasölu 2S0 krónur ein-
íakið. Visirer prentaður i Blaðaprenti h.f. Siðumúla 14.
LIFSKJARA- OG ATKVÆÐAMISRETTI
tbúar þéttbýlisins vib Faxaflóa eru misretti beittir I sambandi viö vægi atkvæöa I þing-
kosningum, en ibúa landsbyggöarinnar skortir jafnrétti á viö menn „fyrir sunnan”
varöandi ýmsa þætti lifskjara.
f þjóðfélagsumræðu hér á landi
er sjaldan um það rætt, hve
mikill munur er á framfærslu-
kostnaði fólks eftir því, hvar það
býr á landinu. Ýmiss konar
óþægindi og aukakostnað fólks í
fjarlægum landshlutum vegna
sambandsins við Reykjavík ber
sömuleiðis sjaldan á góma.
Einn þeirra, sem að staðaldri
skrifa um þjóðmál í Vísi, Magnús
Bjarnfreðsson, f jallaði um þessi
efni í grein í vikunni, nánar til-
tekið um misrétti og mann-
réttindaskortfólkseftir því, hvar
það hef ði valið sér búsetu á land-
inu.
Fólk í þéttbýlinu við Faxaflóa
væri misrétti beitt varðandi vægi
atkvæða, og landsbyggðin hefði
þar af leiðandi óeðlilega mikil
áhrif á stjórn landsins. En engu
að síður skorti íbúa lands-
byggðarinnar stórlega jafnrétti á
við þéttbýlisfólkið á mörgum
sviðum. f því sambandi nefndi
Magnús nokkur dæmi og sagði
meðal annars:
„Það er til dæmis lítið jafnrétti
í orkumálum. Fólk úti á landi
þarf að greiða miklu meira fyrir
raforku en við hér við Faxa-
f lóann.
I öllum samgöngumálum virð-
ist Reykjavik nafli alheimsins á
fslandi. Um leið og maður er
kominn upp fyrir Elliðaárnar,
þarf að borga meira fyrir allar
vörur, vegna f lutningskostnaðar,
að ekki sé minnst á þá dæma-
lausu ósvifni að skattleggja
óhagræðið, þegar borga þarf
söluskatttil ríkisins af flutnings-
kostnaðinum.
Þá er óþarft að gleyma síma-
málunum. Til eru staðir á Is-
landi, þar sem símasambands-
laust er vikum saman, af því að
símayfirvöld sinna ekki viðgerð-
um og það kostar menn utan af
landi margfalt meira en okkur í
þéttbýlinu að eiga símtöl við
opinberar stofnanir, sem flestar
eru í höf uðborginni".
Þetta er allt satt og rétt en
hversu mjög sem menn eru af
vilja gerðir, er ósennilegt, að hið
óumdeilda jafnrétti í búsetu náist
nokkurn tíma. Til þess er mat
mannanna of misjafnt. A hinn
bóginn er okkur nauðsynlegt sem
þjóð að gera það sem hægt er, til
þess að allir sitji við sama borð í
flestum efnum.
Svo að aftur sé vitnað til orða
Magnúsar Bjarnfreðssonar, þá
segir hann, að við eigum að út-
rýma misrétti í lífskjörum um
leið og við útrýmum þeim mann-
réttindaskorti, sem þéttbýlisfólk
búi við í kosningum. „Við skulum
láta fjármagnsbaráttu smá-
kónga og atvinnuvega lönd og
leið", segir hann. „Okkur mun
ekki veita af að snúa bökum
saman á næstu ára-
tugum. — Ástandið í efnahags-
málum versnar fjandakornið
ekki mikið frá því.sem nú er, þótt
við hérna fyrir sunnan yrðum
svona hálfdrættingar á við ykkur
hin við kjörborðið".
Hér er talað fyrir munn hinna
fjölmörgu kjósenda þéttbýlis-
svæðanna við Faxaflóa, sem af
skiljanlegum ástæðum eiga erf itt
með að sætta sig við það, að úrelt
kjördæmaskipan sé þess vald-
andi, að til dæmis atkvæði kjós-
anda á Vestf jörðum sé margfalt
þyngra á metunum í þing-
kosningum en atkvæði kjósanda
á Reykjanesi eða í Reykjavík.
Vísir hefur lagt áherslu á það,
að þetta misrétti yrði leiðrétt og
nú eygja menn vonir um þadeftir
að skýrsla stjórnarskrárnefndar
kom fram. Aftur á móti er
hugsanlegt, að núverandi órétt-
lætishlutfölI milli einstakra kjör-
dæma á Alþingi verði til þess að
breytingarnar nái ekki fram að
ganga.
Í ÉNN GÝS H ÉKLÁ I
Viö hjóuin látum fara vel um
okkur úti á svölunum á sumar-
húsinu okkar sunnudaginn 17.
ágúst. Viö augum blasir Hekla,
há og tíguleg. Oll fjöllin I kring-
um hana lúta henni, hún er
drottningin þeirra. Ég er niöur-
sokkin i afþreyingarrit en hann
er aö horfa 1 kringum sig. Allt I
einu hrópar hann upp: „Sjáöu,
Hekla er aö gjósa! ” „Þaö getur
ekki veriö, hún er nýbúin aö
gjósa”, segi ég og vil ekki hætta
aö lesa. „Sjáöu manneskja,
sjáöu”. Og ég varö aö trúa. Viö
litum á klukkurnar, 13.20. Gos-
mökkurinn steig hátt upp i loft-
iö. Drunurnar I gosinu heyrast i
kyrröinni. Viö höfum góöan
sjónauka og myndavélar, og
tima til aö fylgjast meö.
Fljótlega segir útvarpiö tiö-
indin og þegar líöa tekur á dag-
inn fer aö fjölga i kotínu, allir
vilja sá gos.
Undanfarna daga höfum viö
séö einn og einn bil á Landveg-
inum. Nú eru bilar I langri röö
helgarpistiU
Aöalheiöur
Bjarnfreös-
dóttir skrifar
og þegar dimmir sjáum viö ó-
slitna ljósaröö fram og til baka.
Flugvélar sveima um loftiö, viö
heyrum ekki í þeim þvi Hekla
drynur hærra. Hún lætur sér
fáttum finnast um alla tæknlna,
hún gýs þegar henni sýnist eins
mikiö og henni sýnist. Hún er
drottningin sem engan spyr aö
neinu.
Nú sjáum viö eldana vel, þaö
er eins og fjalliö logi. Veöriö er
svo kyrrt aö þaö blaktir ekki hár
á höföi. Þaö kemur engin aska á
diskinn sem viö látum út.
Viö hugsum um féö á fjalli,
litlulömbin sem aöeins hafa lif-
aö eitt sólfagurt sumar. Þau
voru fyrir stundu aö kroppa ilm-
andi gras en nú reka þau litlu
snoppuna í svartan óþverrrann
og skjannahvitur feldurinn
veröur grár af ösku. Mömmum-
ar eru skelfdar lika. Féö leitar
til byggöa, þaö hópast aö girö-
ingunni en kemst ekki lengra.
Allt þetta skynjum viö hjónin i
okkar gamla sveitamanns-
hjarta.
Vegurinn er lokaöur viö
Galtalæk, enda vitiö meira, þvi
fólk leggur af staö I gosferöalög
ótrúlega illa búiö og reynir aö
komastsvonálægtsem þaö get-
ur.
Fólkiö sem býr viö fjalliö
veröur áreiöanlega fyrir miklu
ónæöi, þaö kostar sitt aö búa i
grennd viö Heklu.
Um nóttina stend ég lengi viö
gluggann. Útsýniö er ægifagurt,
þaö töfrar mann tíl aö horfa.
Þetta er eins og risastór arin-
eldur sem enginn ræöur yfir
nema máttarvöldin sjálf. A
mánudag er skýjaö og drunur
heyrast varla. Vegurinn er opn-
aöur inn á fjalliö. Um kvöldiö
léttirtil ogviösjáum eldinn sem
sýnist miklu minni. En nú lifnar
yfir veginum og loftinu. Flug-
vélarnar fljúga margar i einu
yfir gosstöövarnar og bilarnir
halda áfram á fjalliö. Fjalls-
hliöin logar af ljósum eins og lit-
iö þorp.
Bara aö enginn veröi of gá-
laussegjum viö hvortviöannaö.
Viö munum aö viö fórum sjálf
nokkuö nærri þegar gosiö var i
Skjólkvium ’70. Nú sitjum viö
bara og horfum aö heiman. Viö
gleöjumst þegar viö heyrum, aö
féö er aö koma af fjalli. Þó flest
lömbln lifi aöeins eitt sumar er
notalegt aö vita þau aftur á
grænu grasi.
Viö samfögnum I huganum
vinum okkar f byggöinni sem
fengu óvenju gott heyskapar-
sumar. Eldgos boöar alltaf
erfiöleika fyrir einhverja. Viö
vitum, aö hér býr duglegt og
æörulaust fólk. Vonandi veröur
þaö fyrir sem minnstu tjóni.