Vísir - 26.08.1980, Qupperneq 23

L'msjón:
Ásta
Björnsdóttir.
Þri&judagur 26. ágúst 1980
Sjónvaro ki. 22.00:
Klna. ísrael og Pól
land f.Umhelmlnum'
Þátturinn „Umheimurinn” er á
dagskrá sjónvarpsins i kvöld og
er umsjónarmaöur hans ólafur
Sigurösson, fréttamaöur. Visir
haföi samband viö Ólaf og baö
hann aö skýra frá þvi.hvaöa efni
yröu rædd i þættinum.
„Þaö veröa þrjil mál.sem rætt
veröur um i þættinum. í fyrsta
lagi mun ég fá Arnór Hannibals-
son til aö ræöa um ástandiö i
Póllandi, en Arnór er menntaöur i
Póllandi og hefur fylgst mjög vel
meö þróun mála þar i landi. Viö
ætlum aö ræöa um afleiöingarnar
dtvarp kl. 23.00:
saga eilir
pýskan
rllhöfund
1 þættinum á hljóöbergi i kvöld
veröur lesin sagan „Wunchloses
Ungliick” eöa Sorgarsaga móöur
minnar” eftir þýska rithöfundinn
Peter Handke.
Peter Handke er fæddur áriö
1942 I Austurriki. Hann stundaöi
nám I lögfræöien flutti siöan til V-
Þýskalands og er einn af þeim
ungu rithöfundum, sem eru kall-
aöir „Hópurinn 47”, en still þessa
hóps er aö lýsa hinu hversdags-
lega raunsæi i lifinu.
Sagan.sem lesin veröur i kvöld,
er um móöur Peters. Hann lýsir
þvi hvernig hún sem ung stúlka
kynnist hermanni og eignast meö
honum son. Siöan er sögö saga
hennar, fyrst meö fööurlausan
dreng og siöan i ákaflega erfiöum
hjúskap. Sagan lýsir lifi hennar
sem mjög viöburöasnauöu. Þang-
aö til hún fremur sjálfsmorö fyrir
nokkrum árum. Sagan er ákaf-
lega trúveröug einmitt vegna
þess.aö hún lýsir raunveruleikan-
um svo sterkt og gæti þetta veriö
saga mjög margra kvenna á
þessum tima, nema aö þessi kona
endar líf sitt á annan hátt en flest-
ar hinar.
AB
sem oröiö geta af verkföllunum
þar i landi og þó sérstaklega hvaö
þaö er sem veldur þvi, aö þessir
atburöir gerast þar.
t ööru lagi mun ég ræöa viö
Agnar Klemenz Jónsson, sem var
sendiherra Islands i Israel, um
þær aögeröir Israelsmanna aö
lögfesta Jerúsalem sem óskipta
höfuöborg tsraelsrikis. Þessi
yfirlýsing mun án efa hafa mikil
áhrif á gang mála á þessu svæöi
og hætta er á þvi aö litiö veröi úr
friöarsamningum á næstunni.
Þriöja máliö sem rætt veröur i
þættinum er um stefnubreytingar
I Kina. Þar er nú veriö aö taka
niöur myndir af Maó og ýmsir af
fyrrverandi samstarfsmönnum
hans eru aö hætta störfum. Einn-
ig hefur Maó veriö gagnrýndur
opinberlega haröar en áöur.
Þetta telja margir, aö sé merki
um fráfall frá hans stefnu.”
útvarp
Þriðjudagur
26. ágúst
10.25 „Aöur fyrr á árunum”
Agústa Björnsdóttir sér um
þáttinn. Valborg Bentsdótt-
ir les frumsamda smásögu.
11.00 Sjávarútvegur og sigl-
ingar. Umsjónarmaöur:
Guömundur Hallvarösson.
11.15 Morguntónleikar.
Gérard Souzay syngur lög
eftir Shubert; Dalton Bald-
win leikur á pianó/Maurizio
Pollini leikur á pianó Fanta-
siu i C-dúr op. 17 eftir Ro-
bert Schumann.
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
Tilkynningar. A frivaktinni.
Sigrún Siguröardóttir kynn-
ir óskalög sjómanna.
14.30 Miödegissagan: „Sagan
um ástina og dauöann” eftir
Knut Hauge. Siguröur
Gunnarsson les þýöingu
sina (20).
15.00 Tónleikasyrpa. Tónlist
úr ýmsum áttum og lög leik-
in á ólik hljóöfæri.
15.50 Tilkynningar.
16.00 Fréttir. Dagskrá. 16.15
Veöurfregnir.
16.20 Síödegistónleikar.
Mozart-hljómsveitin i Vin-
arborg leikur Sex þýska
dansa (K536) eftir Mozart;
Willi Boskovsky stj./David
Oistrakh og Filharmoniu-
sveitin i Lundúnum leika
Fiölukonsert nr. 3 i C-dúr
(K216) eftir Mozart; Davic
Oistrakh stj./Filharmoniu
sveitin i Vinarborg leikur
Sinfóniu nr. 8 i F-dúr op. 93
eftir Ludwig van BeeÓiov-
en; Hans Schmidt-Isser-
stedt stj.
17.20 Sagan „Barnaeyjan”
eftir P.C. Jersild. Guörún
Bachmann þýddi. Leifur
Hauksson les (16).
17.50 Tónleikar. Tilkynningar.
18.45 Veöurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Tilkynningar.
19.35 „Wellington flotafor-
ingi”, smásaga eftir Dan
Anderson. Þýöandinn, Jón
Danielsson, les.
19.50 Frá tónlistarhátföinni I
Schwetzingen 1980. Kamm-
ersveitin i Kurpfalz leikur.
Stjórnandi: Wolfgang Hof-
man. Einleikarar: Peter
Damm og Hans-Peter Web-
er. a. Aria og presto fyrir
strengjasveit eftir Bene-
detto Marcello. b. Forleikur
i D-dúr eftir Johann
Christian Bach. c. Hornkon-
sert i Es-dúr eftir Franz
Danzi. d. „Consolatione”
op. 70 fyrir enskt horn og
strengjasveit eftir Bern-
hard Krol. e. „Concertino
Notturno” eftir J.A.F.
Mica.
21.20 A heiöum og úreyjum.
Haraldur ólafsson flytur
siöara erindi sitt.
21.45 (Jtvarpssagan „Sig-
marshús” eftir Þórunni
Elfu Magnúsdóttur. Höf-
undur les (10).
22.15 Veöurfregnir. Fréttir.
Dagskrá morgundagsins.
22.35 (Jr Austfjaröaþokunni.
' Vilhjálmur Einarsson
skólameistari á Egilsstöö-
um sér um þáttinn. Eirikur
Eiriksson frá Dagveröar-
geröi spjallar um lifiö og til-
veruna og fer meö frumort-
ar visur og ljóö.
23.00 A hljóöbergi. Umsjónar-
maöur: Björn Th. Björns-
son listfræöingur. Sorgar-
saga móöur minnar
(Wunchloses UnglOck) eftir
þýska rithöfundinn Peter
Handke. Bruno Ganz les.
23.45 Fréttir. Dagskrárlok.
sjónvarp
Þriðjudagur
26. ágúst 1980
20.00 Fréttir og veöur
20.25 Augiýsingar og dagskrá
20.35 Tommi og Jenni
20.40 Dýröardagar kvikmynd-
anna. Ævintýramyndirnar.
Þýöandi Jón O. Edwald.
21.10 Sýkn eöa sekur? Skolla-
leikur. Þýöandi Ellert
Sigurbjörnsson.
22.00 Þáttur um erlenda viö-
buröi og málefni. Umsjón-
armaöur Ólafur Sigurösson
fréttamaöur.
22.50 Dagskrárlok.
Margt þykir nú benda ttl þess aö stjórnvöld I Klna séu aft falla trá
stefnu hins látna leiötoga Maó Tse-tung. Meftal annars hafa margar
myndir af honum, sem áöur prýddu byggingar, nú veriö teknar niöur og
hann veriö gagnrýndur af stjórnvöidum.
Þelr fá aldrei aö vera frlálslr
Nú óska pólskir verkamenn
þess aö mega vera f frjálsum
verkalýösféiögum. Til þess fá
þeir aldrei leyfi. Fyrr veröa þeir
skotnir. Þetta eru staöreyndir
mikillar sorgarsögu, sem
„gáfumenn” á Vesturlöndum
vinna aö nótt og dag aö megi
endurtaka sig I fööurlöndum
þeirra. Þaö er alveg ljóst, aö
hagsmunir verkamanna I Pól-
landi, svo dæmi sé tekiö, og á
Vesturlöndum, fara saman. I
báöum tilfellum rikir óskin um
frjáls verkalýösfelög. A Vestur-
löndum eru þau enn viö lýöi
vegna þess aö borgaraflokkar
hafa enn þann styrk aö geta virt
mannréttindi, þótt „gáfu-
mannaklíkur” séu starfandi
innan þeirra bæöi leynt og ljóst.
Nú hefur veriö „gáfumanna”-
riki i Póllandi siöan frá striös-
lokum. Þar hafa hugsuöir
kommúnismans lagt linurnar ó-
áreittir og i skjóli voldugs granna
i austri. Afraksturinn eftir þrjá-
tiu og fimm ár er einungis vitn-
eskjan um, aö hvaö mannrétt-
indi og lffskjör snertir, hefur rik-
iö staöiö i staö, eöa jafnvel miö-
aö aftur á bak. Menn sem hafa i
raun sáralitla vitneskju um
frelsi, fá enga upplýsingu, sem
ekki þjónar undir rikiö, og eru
teknir úr simasambandi viö
umheiminn um leiö og þeir una
ekki lengur aö vera svangir og
kauplitlir, gera nú aö kröfu sinni
aö verkalýösfélög landsins veröi
frjáls.
Vel mettir verkamenn á
Vesturlöndum láta sig á sama
tima hafa þaö aö styöja „gáfu-
mannakllkur” til valda i kosn-
ingum, af þvi þeir telja sig ekki
eiga samleiö meö öörum en
þeim, sem boöa pólskt ástand I
heimalöndum sinum. ómælt er
þaö tjón, sem verkalýöshreyf-
ing á Vesturlöndum hefur haft
af þvi aö gerast taglhnýtingar
„gáfumanna”, sem vilja nota
bök hennar til aö komast til
æöstu valda, svo þeir geti fram-
kvæmt skólabókardæmi um
rikisvald, sem hefur sýnt sig aö
ekki er i neinu jarösambandi viö
fólk.
Mér er sem ég sjái þá Dags-
brúnarmenn þurfa aö standa
framan i vopnuöu rikisvaldi viö
aö krefjast þess aö mega ráöa
málum sinum sjálfir. Ég er
hræddur um. aö þeir yröu ekki
eins þolinmóöir og starfsbræöur
þeirra i Lenin-skipasmiöastööv-
unum I Gdansk. Ætli þeir
byggju sér ekki til svo sem eins
og nokkra Molotoff-kokkteila til
aö láta aö minnsta kosti ekki
skjóta sig meö tómar hendur.
Þótt margt megi finna aö
stjórnarháttum á Vesturlönd-
um, og auösstöfnun þar gangi
tiöum úr hófi, breytir þaö engu
um aö hvergi nema þar eru
menn frjálsir, bæöi sem ein-
staklingar og I félögum, til aö
heyja nauösynlega og sjálf-
sagöa baráttu fyrir réttindum
sinum og mannsæmandi lifs-
kjörum.
Þaö var einmitt einn helsti
forustumaöur islenskrar
launþegahreyfingar,
Guömundur J. Guömundsson,
sem fann upp þaö ágæta heiti
„gáfumenn”, yfir þann hluta
Alþýöubandalagsins, sem vill fá
aö deila og drottna yfir launþeg-
um, meö þá von i brjósti aö hér
komist einhvern tima á pólskt
ástand I stjórnmálum meö viö-
eigandi afarkostum fyrir
verkalýöshreyfinguna. Þaö
rikir regindjúp milli vilja
pólskra stjórnvalda og þarfa og
nauösynjar pólskrar verkalýös-
hreyfingar. Meö sama hætti
rikir regindjúp milli „gáfu-
mannanna” i Alþýöubandalag-
inu og þess hluta launþega-
hreyfingarinnar, sem fylgir
þeim flokki aö málum. i raun er
ósvinna aö nefna þessa tvo
arma innan sama flokksins
sama nafninu. Launþega-
hreyfingin i Alþýöubandalag-
inu er aö meginstofni til allt
annarrar pólitiskrar skoöunar
en kommúnistarnir, sem ganga
undirnafninu „gáfumennirnir”.
Nú er komiö á daginn, sam-
kvæmt yfirlýsingum pólskra
verkfallsmanna, aö „verkalýös-
rikiö” i Póllandi var stofnaö
meö blekkingum og lygum. Þaö
lýsir miklu jafnaöargeöi, aö
pólsk verkalýöshreyfing skuli
ekki fyrr en aö þrjátiu og fimm
árum liönum risa upp og krefj-
ast þess aö fá aö vera frjáls. Og
þaö hljóta aö vera hagsmunir
islenskrar verkalýöshreyfingar
aö þurfa aldrei aö standa I bar-
áttu fyrir þvi frelsi, sem sjálf-
sagt er aö allir menn hafi.
Svarthöföi.