Vísir - 27.08.1980, Blaðsíða 9
VÍSLR
Miðvikudagur 27. ágúst 1980
Gunnar G. Schram á fundi i þriðju nefnd Hafréttarráðstefnunnar I Genf.
Gunnar G. Schram skrifar af Hafréttarráðsiefnunni:
Enn dellt um skiut-
ingu landgrunnslns
Genf 24. ágúst.
Þrátt fyrir vonir
manna um að víðtækt
samkomulag næðist á
þessum fundi Hafréttar-
ráðstefnunnar er nú á
þessum síðustu dögum
hennar orðið Ijóst að
djúpstæður ágreiningur
er enn á ýmsum sviðum.
Hér verður ekki gengið
frá neinum heildartexta
að þessu sinni um haf-
réttarmálin. Það verður
að bíða næsta fundar,
sem þegar hefur verið
ákveðið að halda í New
York í febrúar og mars á
næsta ári. Von manna er
sú, að þar takist að ná því
samkomulagi, sem ekki
tókst hér i Genf að þessu
sinni. Þá yrði unnt að fá
hinn nýja hafréttarsátt-
mála samþykktan siðar á
því ári. Hvort þetta er
raunhæf von er annað
mál. Um það er enn of
snemmt að spá.
Eins og hér hefur verið vikið
að gengur hægt að ná saman
endum i hafréttarmálunum. En
það er i sjálfu sér engin furða,
þegar i huga er haft að hér er
verið að semja ný lög fyrir
svæði sem nær yfir 70% af yfir-
borði jarðar. Þar við bætist að á
þessu svæði er að finna auðlind-
ir, sem eru gifurlega verðmæt-
ar, málmar, olia og fiskur, og
þvi ekki auðvelt að ná sam-
komulagi um skiptingu arðs
þessara auðlinda. Þau sex ár
sem Hafréttarráðstefnan hefur
starfað að þessum málum er þvi
ekki ýkja langur timi þegar á
málið er litið i þessu ljósi.
Staðan í dag
Undir lok þessa fundar hér i
Genf má segja að samkomulag
sé þegar fengiö um ca. 90% þess
heildartexta sem hér hefur
verið til umræðu og á fyrri fund-
um. Það er uppkastið að hinum
nýja Hafréttarsáttmála, sem er
i 300 greinum og telur bæöi til
hafsins og hafsbotnsins og allra
þeirra auðlinda sem þar er að
finna.
Eitt þeirra mörgu atriða sem
samkomulag hefur fyrir all-
löngu náðst um er 200 milna
efnahagslögsagan og við þvi at-
riði verður ekki hróflað við
lokaendurskoðunina.
Um hvað er enn deilt?
Þessa siðustu daga hefur það
komið glöggt i ljós hvaða atriði
þaö eru sem helst er um deilt og
hafa komið i veg fyrir að hér i
'Genf næðist heildar samkomu-
lag.
Hér skulu nokkur þau helstu
þeirra nefnd, og þá einnig þau
atriði sem máli skipta fyrir
hagsmuni okkar Islendinga hér
á ráðstefnunni.
1) Skipting landgrunnsins
Enn hefur ekki orðið sam-
komulag um það hvernig eigi að
skipta landgrunninum milli
rikja. Tveir 20 manna vinnu-
hóparhafa setið daglega á fund-
um en hópar þessir hafa önd-
verðar skoðanir á málinu. Ann-
ar, undir forystu ÍVA, vill skipta
landgrunninu eftir samgengnis-
sjónarmiðum og staðháttum en
nota ekki miðlinukerfið. Hinn
hópurinn, undir forystu Spánar,
vill hinsvegar setja miölinu-
regluna i öndvegi.
Miklir hagsmunir eru hér i
veði fyrir fjölmörg riki og óhætt
er að fullyrða að þetta mál er
eitt hiö erfiðasta þeirra- sem hér
hafa veriö til umræðu og sátta-
umleitana. Fyrir okkur Is-
lendinga hefur það einnig mikla
þýðingu, þar sem hér er um að
ræða mörk landgrunns og hafs-
botnslögsögu okkar gagnvart
öðrum þjóðum, m.a. á Rock-
allsvæðinu.
2) Vernd úthafsfiski-
stofna
Annað deiluefni er tillaga sem
tsland flytur ásamt 12 öðrum
ríkjum, m.a. Argentinu, Astra-
liu og Kanada. Hún fjallar um
fiskistofna (flökkustofna) sem
ganga úr efnahagslögsögunni á
úthafið. Ríki skulu gera þá
samninga sin á milli sem
nauðsynlegir eru til verndar
slikum fiskistofnum. En takist
ekki samkomulag gerir tillagan
ráð fyrir þvi að rikið geti snúiö
sér til hafréttardómstóls og ber
honum þá að mæla fyrir um
nauðsynlegar verndar-
ráðstafanir og veiðitakmarkan-
ir á hlutaöeigandi úthafssvæði.
Þetta er nýmæli sem ekki er I
hafréttaruppkástinu eins og þaö
nú liggur fyrir. Hefur tillagan
sætt mikilli andstöðu þeirra
rikja sem enga eða litla efna-
hagslögsögu hafa, t.d. rikja
Austur-Evrópu. Telja þau að
meö tillögunni sé skert þaö fisk-
veiðifrelsi sem nú rikir og eigi
að rikja á úthafinu. Er þvi óvist
hver verða örlög tillögunnar en
atkvæði verða ekki greidd um
hana á þessum fundi.
Alþjóða hafsbotnsstofn-
unin
Þá er það enn deiluefni
hvernig skipa skuli ráð Alþjóða
hafsbotnsstofnunarinnar. Sú
stofnun verður mjög valdamikil
og fer með yfirstjórn og eftirlit
með allri vinnslu á hinu alþjóö-
lega hafsbotnssvæöi. Þá er
einnig deilt um hver endanleg
völd þessarar stofnunar eigi aö
vera, i smáatriðum. Af hálfu
Norðurlanda hefur Sviþjóð mik-
inn hug á þvi að fá sæti i ráðinu,
en ekki er séð fyrir hvort þaö
muni takast.
Bíða næsta fundar
Nú er séð fyrir að ofangreidd
ágreiningsmál, og ýmis önnur
svo sem aðild Efnahagsbanda-
lagsins og PLO að samningnum,
verða að biöa næsta fundar i
New York.
Fyrir þann fund verður lagt
texta uppkastið svo sem það
hefur verið endurskoðaö og
breytt á þessum fundi hér i
Genf.
Ef mál ganga fram, svo sem
menn nú vona, næst þar heildar-
samkomulag og er ekki óliklegt
aö þá verði í fyrsta sinn greidd
atkvæði um ágreiningsmál, en
það hefur verið forðast til þessa.
Hlutur Islendinga vel
tryggður
Hér á fundinum i Genf hefur
enn verið undirstrikað, að þau
mál sem við tslendingar teljum
hvað mikilvægust i nýjum haf-
réttarsáttmála, eru komin i
heila höfn. Þar ber hæst
ákvæðin um 200 milna efna-
hagslögsögu og siöan þá grein
sem óbreytt stendur, sem mælir
svo fyrir að riki sem tsland,
Færeyjar og Grænland þurfi
ekki að deila fiskistofnunum
innan efnahagslögsögunnar
með öðrum rikjum, þótt þeir séu
ekki fullnýttir.
Enn er að visu óljóst hvaða
ákvæði verða sett um vernd
fiskistofnanna á úthafinu og
skiptingu landgrunnsins milli
rikja, er ekki ástæða til að ætla
aö ekki náist þar sæmilegt sam-
komulag.
Pétur Pétursson Duíur
um BSRB-samninganna:
MUNUM
MÆTA OG
MÓTMÆLA
„Við sem erum á móti þessum
samningum munum gera kröfu til
þess, að BSRB greiði ferðakostn-
að okkar á þá fundi sem haldnir
verða til kynningar á samnings-
drögunum”, sagði Pétur Péturs-
son þulur, í samtali við Visi i
morgun.
„Eins kemur til greina að viö
höldum okkar eigin fundi”. Þeir
samningar sem nú er boöið upp á
eru miklu mun lakari en sátta-
tillagan sem opinberir starfs-
menn felldu árið 1977. Laun skv.
lOiflokki samkvæmt samningnum
nú nema kr. 424.733 en samkvæmt
sáttatillögunni hefðu þau numið
kr. 466.313.
Utankjörstaðakosning er hafin
en allsherjaratkvæöagreiöslan
hefst þann 4. sept.
Dreifingu
erlendra
kartaflna
lokið
Grænmetisverslun land-
búnaðarins sendir frá sér tilkynn-
ingu vegna blaðaskrifa þess efnis
aö niðurgreiöslur sem rikis-
stjórninákvað frá og meö 5. ágúst
siðastliðnum, komu bæði á inn-
lendar og erlendar kartöflur voru
auknar til að lækka framfærslu-
kostnað 1 landinu frá þvi, sem
annars hefði orðið. Verð á sumar-
uppskeru kartaflna mun aldrei
hafa verið tekiö inn i visitölu-
reikning I ágústbyrjun, enda
hefur verölagning sumarupp-
skeru yfirleitt verið frjáls meðan
aörar kartöflur hafa verið á
markaði.
Augljóslega gera stjórnvöld ráð
fyrir að aðrar kartöflur en ný
sumaruppskera sé fyrir hendi
fyrri hluta ágústmánaðar. Þar
sem erlendar kartöflur voru á
þrotum i ágústbyrjun, var óhjá-
kvæmilegt að flytja inn nokkurt
viöbótarmagn.
Að lokum er tekiö fram, að
dreifingu erlendra kartaflna sé
nú lokið og ekki veröi um meiri
innflutning á þeim vettvangi að
ræða, nema skortur kómi til af
innlendri framleiðslu.
KÞ
VéihjóiaKeppní eo:
Reykjavík
næsta
laugardag
Mikil þátttaka var i Vélhjóla-
keppni ’80, sem háð var á Akra-
nesi á sunnudaginn. Einn vél-
hjólaknapinn kom reyndar alla
leið frá Hafnarfirði til þess aö
spreyta sig i keppninni og náöi
ágætum árangri. Skagamenn eru
hins vegar miklir og góðir öku-
menn svo ekki hlaut hann efsta
sætið. Ásgeir Asgeirsson hreppti
1. sætiö, en hann ók á Yamaha
MR 50 og hlaut 101 r.stig. Nr. 2
varö Helgi Hauksson einnig á
Yamaha, 131 r.stig, og 3. varö
Pétur Lárusson á Suzuki TS 50,
133 r.stig. Hafnfirðingurinn lenti
svo I fjórða sæti á stærsta hjóli
sem keppt hefur til þessa. Það
var Kawasaki 1000.
Næsta vélhjólakeppni veröur
næst komandi laugardag i
Reykjavlk. Keppnisstaöur er viö
Laugarnesskólann kl. 14.00.
Vitað er að fjöldi knárra knapa
er í Reykjavik og ekki að efa að
hart verður barist I þessari
skemmtilegu og hættulausu
keppni. A sunnudaginn verður
siðan keppt i Vestmannaeyjum.
—AS