Vísir - 30.08.1980, Blaðsíða 8

VISIR Laugardagur 30. ágúst 1980
8

utgefandi: Reykjaprent h.f.
Framkvæmdastjóri: Davlfl Guflmundsson.
Ritstfórar: ólafur Ragnarsson og Ellert B. Schram.-.
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Ellas Snæland Jónsson. Fréttastjóri
erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson. Blaðamenn: Axel Ammendrup, Fríða
Astvaldsdóttir, Halldór Reynlsson, lllugi Jökulsson, Jónlna Michaelsdóttir, Kristín
■Þorstelnsdóttlr, Magdalena Schram, Péll AAagnússon, Sigurjón Valdimarsson,
Sæmundur Guðvlnsson, Þórunn J. Hafstein. Blaflamaflur á Akureyri: GIsli Sigur-
geirsson. Iþróttir: Gylfi Kristjánsson, Kjartan L. Pálsson. Liósmyndir: Bragi
Guðmundsson, Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson. útlit og hönnun:
Gunnar Trausti Guðbjörnsson og Magnús Olafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurflur R. Pétursson.
Ritstjórn: Síðumúla 14 slmi 86611 7 linur. Auglýsingar og skrifstofur: Siðumúla 8
simar 86611 og 82260. Afgreiflsla: Stakkholti 2-4 sími 86611.
Askriftargjald er kr.5000 á mánuði innanlands og verð i lausasölu 250 krónur ein-
íakifl. Visirer prentaður i Blaðaprenti h.f. Siðumúla 14.
Óllkt höfumst viö að
(Jtflutningsverðmæti lax og silungs frá Noregi nam á siðasta ári hærri upphæft en is-
lendingar fengu fyrir loðnuafurðir sfnar. Norömenn hafa nú gert miklar framtfðaráætl-
anir um fiskibúskap, en hér á landi rikir nánast stöðnun i þessum efnum.
Þótt mikið hafi verið rætt um
f iskeldismál hér á landi síðustu
árin og ýmsar tilraunir haf i verið
gerðar á því sviði, virðist okkur
hafa miðað skammt í þessum
efnum. Ekki er Ijóst hvort fjár-
skorti eða stefnuleysi er þar um
að kenna, en hver sem ástæðan
er, gengur hægt að byggja upp
fiskeldi eða fiskibúskap sem at-
vinnugrein í landinu.
Seiðamarkaðurinn fyrir ár og
vötn mun sem næst orðinn mett-
aður og hafa f róðir menn á þessu
sviði bent á, að nýr markaður og
nýir möguleikar opnist með því
að hér verði haf ið sjóeldi i kvíum
eða svonefnd hafbeit í stórum
stíl.
I daglegum þætti Vísis „Að ut-
an" var nú i vikunni f jallað ítar-
lega um árangur Norðmanna á
sviði fiskræktar, einkum að því
er snertir fískrækt í sjó, cg er ó-
trúlegt hve þessi atvinnugrein
hefur dafnað þar síðustu árin.
Þar kom f ram, að nú eru starf-
ræktar um 250 fiskræktar- og
f iskeldisstöðvar j Noregi, sem
einbeita sér að eldi á laxi og sil-
ungi. Þennan herramannsmat
selja Norðmenn á góðu verði á
mörkuðum Evrópu og hafa þegar
unnið sér þar gott álit, og eru
orðnir stærstu framleiðendurnir
á þessum fisktegundum í álf-
unni. Munu nú uppi áætlanir i
Noregi um að auka þessa at-
vinnugrein stórlega og er að því
stefnt, að útflutningsverðmæti
framleiðslu þeirra af eldislaxi og
eldissilungi verði árið 1985 farið
að slaga hátt upp í útflutnings-
verðmæti alls norsks fiskiðnað-
ar.
Forstöðumaður stofnunar
þeirrar í Noregi, sem hefur um-
sjón með fiskeldismálum þar í
landi, segir í viðtali við Reuters-
fréttastof una á dögunum, að að-
staða frá náttúrunnar hendi sé
hin ákjósanlegasta þar í landi og
því eðlilegt að Norðmenn taki
forystu á þessu sviði. Engin
mengun sé í sjó eða á ströndum
Noregs, sjórinn sé næringarríkur
og Golfstraumurinn leggi til
varma, sem henti sjávareldinu
vel.
( framtíðinni á hann von á, að
þúsundir fiskeldisstöðva verði
starfræktar með ströndum fram
í Noregi og þar verði ekki einung-
is stundað eldi á laxi og silungi,
heldureinnig á nytjafiskum, sem
menn sækja nú með ærnum
kostnaði út í hafdjúpin, svo sem
þorski, ýsu og síld.
En hvernig skyldu slíkar f ram-
tíðarspár hljóma í eyrum íslend-
inga? Ætlum við aðeins að horfa
á þessa uppbyggingu Norð-
manna, láta sem ekkert sé, og
horfa í gaupnir okkar á meðan
þeir margfalda framleiðslu sína
og leggja undir sig markaði? Er
nú ekki kominn tími til að við
gerum eitthvert stórátak í þess-
um efnum? Getum við lengur
látið fiskeldismálin vera horn-
réku og þröngsýna kerfiskarla
torvelda uppbyggingu þessara
mála hér á landi?
Ýmsir hópar áhugamanna hér
á landi hafa upp á síðkastið rætt
um að fara inn á þessa braut. í
því sambandi þarf bæði að
byggja á tilraunum, sem hér
hafa verið gerðar og nýta reynslu
frænda okkar í Noregi.
Þeir erlendu sérfræðingar,
sem hingað til lands hafa komið
siðustu árin, haf a talið hér mikla
möguleika á sviði f iskibúskapar,
en til þess að þeir möguleikar
nýtist, þarf sem fyrst að marka
ákveðna stefnu varðandi þróun
þessarar framtíðaratvinnugrein-
ar hér á landi.
Skammt er öfganna milli. Nú
| er ekki spurt um lystigaröa,
_ klappir, kjallara eða bilskúr.
Flugleiðaþotan (ekki flug-
I leiöa þotan) hefur sig meö reisn
| upp af Keflavikurflugvelli, þar
Isem ekki má hafa flugstöö nema
innan i herstöö. Skúli Brynjölfur
ISteinþörsson stjórnar ferlikinu
af myndugleik og öryggi. Löng
Ier leiöin til New York, og hátt er
flogiö yfir land og sjó.
IÆtla Islendingar aö hætta
flugi yfir Atlantshaf, eyþjóö
Isem ekki hefur farþegaskip á
floti yfir hafiö? Kannski hafa
I Flugleiðir ekki efni á aö gera
■ eins vel viö farþegana og raun
I er á, I mat og drykk. Sennilega
■ er þó orsaka vandans fremur i
I ööru aö leita.
Ekki er aö Grænlandi aö
| spyrja. Allt landslag er þar svo
- „undarlega stórskoriö”, aö litiö
| verður i bili úr margrómaöri
Ireisn og hrikaleik islenskra
fjalljökla. En þetta afskaplega
Iógræna land hverfur brátt úr
augsýn. „Þúsund rasta þjóö-
Ibraut ailra lýöa” er fljótfarin I
þotu, og Vinland hiö mikla er
Ifyrir stafni, aö svo miklu leyti
sem þaö hefur ekki þegar end-
urfundist inni i flugvélinni.
_ Eftir mikiö flas og æöibunu-
| gang á Kennedyflugvelli veröur
Istundarbiö í heitu myrkri. Þvi-
likur unaöur aö standa umvaf-
Iinn 34stiga „sunnangolu” á niö-
svörtu ágústkvöldi i New York.
IÞurrkur er þaö fyrsta sem
sveitamanninum dettur i hug.
IHiti og aftur hiti er munaöur
þess. sem frá barnæsku hefur
Ikramist undir oki snjóskafla og
frera. En viöa mun vera heitt I
I kolunum I þessari tröllauknu
* borg, og margur köttur á heitu
I tinþaki.
Þeir sem lengst hafa fariö
I þennan dag eru orönir heldur
hnipnir og gustlitlir I endalausri
| bið þess aö Eastern Airlines
_ drusli sinni vél I loftiö til sólar-
| landsins fyrirheitna: Florida,
IMiami beach. Seint umsiöir er
þó flugiö hafiö, og loksins, loks-
I ins lent I Miamiborg. Þar tekur
snöfurlegur ungur maöur á móti
m örþreyttum, ráðvilltum farþeg-
--------------
Aff sólarströnd i
um og kemur þeim, eftir ótrú-
lega langa töf og útúrdúra,
hverjum til sins heima. Svefn,
hungur, þreyta og þorsti hefur
heltekiö alla. Per ardua ad
astra.
Hvernig á nú sveitamaöur úr
Svarfaöardal aö lýsa liöan sinni
i fyrsta sinni á sólarströnd?
Hann kann sér ekki læti, fyllist
hundakæti og segir filabrand-
ara, fer jafnvel i morgunleik-
fimi, sem hann hatar þó og fyr-
irlitur hversdagslega.
Hér þarf ekki að gá til veöurs,
en er þó gert aö gömlum siö.
Auövitað er brakandi þurrkur,
en allir viröast löngu búnir aö
hiröa og lifiö sýnist ein alsherj-
ar töðugjöld eöa slægjur. Uppi
standa þó nokkur tré og runnar
óslegiö, einkum pálmar og
mangó, eöa þviumlikur trjávið-
ur. Hér þarf ekki súgþurrkun,
og sveitamanninn langar i hey-
skap, þó ekki væri meira en siá
svo sem eitt tré af þeim forn-
fræga pálmaviði, ef hann er þá
gæfur nokkurri skepnu.
Þó aö seint sé komiö til
Miamiborgar, eru býsna margir
enn á fótum og sitthvað haft sér
til munaðar. Sveitamaöur er
svo heppinn, aö fyrsti staöurinn,
sem hann kemst inn á fyrir utan
gistihúsiö, er kaffiteria sem er
opin 24 tima, og kemur nú aö
á förnum
vegi
Gfsli Jónsson skrifar
þvi, sem honum hefur veriö
kennt, aö enskutalandi þjóöir
eigi ekki orö sem sambærilegt
sé viö sólarhring. Þarna eru
margs konar manntegundir og
vantar ekkert nema Hringborð-
iö Mikla.
Daginn eftir uppgötvast sitt-
hvaö fleira, meöal annars pinu-
litil, afbragösgóö matvörubúö,
þar sem full karfa af góöum mat
og drykk kostar ekki nema rétt
eins og leikhúsferö heima á
Fróni. Og þarna eru dásemdir
eins og allar tegundir af mjólk
og osti. Hér er ekki allt útbiaö i
plasti og ööru nútimadrasli.
Körfurnar eru svo fornar, aö vel
mætti einhver þeirra hafa veriö
notuö þegar Móses var borinn út
I sefið, og pokarnir minna frem-
ur á Abraham Ldncoln en Ed-
ward Kennedy. Búöin er svo
þröng aö maöur þarf aö renna
sér á rönd til aö komast leiðar
sinnar, og nærri stappar að feiti
afgreiöslumaöurinn veröi aö
standa úti á götu.
Sinn er siöur i hverju verts-
húsi. Sum villa ekki á sér heim-
ildir, en önnur eru þannig aö
takmarkalitla hugkvæmni sýn-
isthafa þurft til að koma saman -
reikningunum, miöaö viö fyrir-
fram sýndan verölista. Þaö er
jafnvel engu likara en tekin hafi
verið hnifaparaleiga og glasa-
gjald, ekki sist ef gesturinn hef-
ur verið svo ósvifinn aö panta
ekkert sterkara en barsóda meö
steikinni.
1 iþróttablaöi Miami Heralds
hefur ekkert frést af siðasta leik
K.A., jafnvel ekki úrslit úr leik
Vals og Fram.
En senator Edward Kennedy
fer þvflikar hrakfarir á flokks-
þingi demókrata, aö hann gefst
upp I fyrstu lotu. I fyrramálið
veröur herra Carter einn i boöi
„with marmelade and jelly”.
11.8. 80
G.J.