Vísir - 02.09.1980, Blaðsíða 5

VISIR Þriöjudagu
r 2. september 1980.
Umsjón:
Gubmundur
. Pótursson
Ætla að draga hafísjaka
frá suðurpúl til S-Arabíu
Einn af prinsum Saudi-Arabiu
viöheldur lifi enn i gamalli hug-
mynd um aö draga einn 100
milljóna smálesta hafisjaka alla
leiö frá Suöurskautslandinu til
austurlanda nær til þess aö leysa
vatnsekluvanda þarlendra.
Mohammed Al-Faislal, sonur
Faisals heitins konungs, sagöi i
viötali viö Reuterfrétamann i
gær, aö hann væri þeirrar trúar,
að hafis gæti orðiö meiriháttar u
vatnsuppspretta fyri hin
skrælnuðu austurlönd nær og þaö
strax áriö 1985.
Þessi hafishugmynd leit fyrst
dagsins ljós 1976, en hefur mætt
vantrú og efaáemdum hjá
visindamönnum. 1977 varð
franskt verkfræöifyrirtæki gjald-
þrota aöeins nokkrum mánuöum
eftir aö þaö hafði tekiö aö sér
verkið.
Mohammed prins heldur því
samt fram, aö útreikningar sýni,
að þessi hugmynd fái staðist.
Fyrirtæki hans "Iceberg
Transport International” (Al-
þjóðlegir isjakaflutningar) ætlar
aö gera tilraun i smærri mæli
strax á næsta ári. Prinsinn telur
sig eygja þarna visan gróöaveg,
þvi aö tonniö af isjakanum megi
selja fyrir dollar (550 krónur),
kominn til Saudi-Arabiu, en
kostnaöur viö þangaö-komu
mundi ekki fara fram úr 275
krónum, sem er ekki nema tiundi
hluti kostnaöar viö aörar fram-
leiösluaöferöir á vatni.
Fyrirtæki prinsins hefur aöal-
skrifstofur sinar i Paris og vinna
á vegum þess 23 visindamenn aö
undirbúningsathugunum.
Hugmyndin ér að taka risa-
jaka, sem brotnaö hefur úr iökli
Suöurskautslandsins og drag
hann með dráttarbátum lang-
leiðina. Þó er unniö aö hugmynd
um, aö virkja orkuna, sem leysist
úr læöingi viö hitabreytinguna i
jakanum, til þess að knýja jakann
áfram. Upphaflega voru uppi
hugmyndir um aö þekja jakann
plasti til að draga úr uppgufun.
Sumirvisindamennspá þvi, aö ís-
jakinn muni kalla fram þoku á
Rauöahafinu, og þokan muni svo
aftur auka úrkomu þar um slóðir.
Mannskæð póiitík
Gærdagurinn var blóöugur i E1
Salvador, og er taliö, aö um tutt-
ugu manns hafi látiö lifiö I óeirö-
um og moröum öfgaaflanna. Þar
á meöal var bæjarstjórinn i Juti-
apa, sem skotinn vartil bana af ó-
þekktum manni.
Fundust i gær fimm lik manna,
sem talin eru fórnarlömb hægri-
sinna öfgamanna. Þrir vinstri-
sinna skæruliöar féllu einnig i
átökum viö her landsins.
1 uppþotum féllu ellefu manns.
Okra á
k|öti í
Egypta-
landl
Margir Egyptar horfa fram á
kjötleysi i heilán mánuö, eftir aö
Anwar Sadat forseti fyrirskipaöi
þegar I staö stöövun slátrunar á
nautgripum og sauöfé 1 tilraun til
aö stööva veröhækkanir á mat-
vörum.
1 yfirlýsingu sinni sagði Sadat,
aö stöövun slátrunar væri til þess
aö gefa stjórninni ráörúm til aö-
geröa gegn „glæpsamlegum
hækkunum” matvöruverös,
sem stjórnin vill kenna bröskur-
um aö mestu leyti.
Egyptar neyta árlega um 300
þúsund smálesta kjöts. Um þriöj-
ungur þess er innfluttur, svo aö
sláturbanniö mun i reynd tæma
verslanir slátrara á nokkrum
dögum.
Sadat skoraöi á landsmenn sina
aö gripa nú ekki til hamsturs á
eggjum og kjúklingum. ,.Einn
mánuöur er ekki langur timi, og
viö munum ekki deyja”, sagöi
hann. Siöustu tvo daga
hefur hann veriö á stööugum
fundum meö ráöherrum sinum til
þess aö ráöa ráöum slnum um
matvælabirgöir og veröeftirlit.
Kjötiö hefur fariö fyrir i verð-
hækkanaskriöunum. I Egypta-
landi er engin opinber útreikning-
ur á verðbólgunni, engin visitala,
en menn ætla, aö veröbólgan
nemi þar um 35% á ársgrundvelli.
I verslunum á vegum þess opin-
bera kostar kjötkilóið um 1200
krónur, enhjá slátrurum um 2400
krónur. Er kjöt oröið munaöur
milljónum Egypta, og eru slátr-
arar hrakyrtir mjög I fjölmiölum
landsins, sem kalla þá braskara
eöa jafnvel „feitar beljur”.
Reagan verður fóta-
skorlur á tungunni
„t>ps! Þetta heföiég ekkiátt aö segja”, gæti Reagan veriö aö hugsa
á þessari mvnd.
Enn þykir Ronald Reagan,
frambjóöandi repúblikana, hafa
látiö orðhákshátt sinn hlaupa meö
sig i gönur, þegar hann i Detroit i
gær sakaöi Carter um aö hundsa
alveg hina atvinnulausu og lá
honum á hálsi fyrir að byrja
kosningabaráttuna, þar sem Ku
Klúx Klan á sin helstu itök.
Þó er Detroit eitt helsta virki
demókrata, og repúblikönum
varasamt aö gera sér vonir um
góöan hljómgrunn gagnrýni
sinnar á demókratastjórnina þar.
— Enda voru gerö hróp að
Reagan, þegar hann ávarpaöi
hundruö iönverkamanna viö
fylkishátiö Michigan. Sér i lagi,
þegar hann vildi bendla Carter
viö Ku Klux Klan.
A sömu stundu var Carter ein-
mitt aö flytja ræöu I Tuscumbia i
Alabamariki, og geröi sér tilefni
til þess aö fordæma Ku Klux Klan
og þaö kynþáttahatur sem sam-
tökin eru sprottin upp úr, þegar
hann sá nokkra klansmenn mæta
til fundarins i kuflum reglu
sinnar. Kallaöi hann þá hugleys-
ingja, sem skildu hvorki Suöur-
rikin né Bandarikin.
Aöstoðarmenn Reagans reyndu
að bera i bætifláka fyrir þessi
ummæli hans I gær, og sögöu, aö
ekki væri ætlunin aö dylgja um,
aö Carter væri áhangandi KKK.
Heldur heföi Reagan viljaö leggja
áherslu á, aö Carter byrjaöi kosn-
ingabaráttuna, greinilega tregur
til þess aö standa augliti til aug-
litis viö verkafólk, sem lifsgrund-
vellimim heföi veriö kippt undan.
Reagan hefur bæði I forkosn-
ingunum og siöari kosningabar-
áttu veriö mjög seinheppinn i full-
yrðingum. Hann lét þaö henda sig
eitt sinn aö segja brandara á
kostnaö eins kynþáttarins. í ann-
an staö sagöi hann, aö Vietnam-
striöiö heföi veriö I þágu göfugs
málstaðar. Enn vildi hann vé--
fengja þröunarkenningu Darw-
ins, og ekki alls fyrir löngu reitti
hann Pekingsstjórnina til reiöi
meö þvi aö leggja til, aö USA tæki
upp sitt fyrra samband viö
Taiwan (Formósu).
Oháð verkaiýðsfélög opna skrifstofur
Verkföllin i kolanámum Silesiu
breiöast út eftir fréttum pólska
sjónvarpsins aö dæma, og er þaö I
fyrsta sinn I tveggja mánaöa
vinnudeilunni, aö rammt kveöur
aö vinnustöövunum I aöaliönaö-
arhéraöi Póllands.
Fréttir herma, aö námamenn i
tiukolanámum og tveim skyldum
verksmiöjum hafi lagt niöur
vinnu til þess aö fylgja eftir kröf-
um um rétt til þess aö stofna óháö
verkalýösfélcg. — Námamenn i
Silesiu setja einnig á oddinn kröfu
um bættan aðbúnað á vinnustöð-
um og þá aöallega aukiö öryggi.
Pólska sjónvarpiö greinir frá
þvi, aö opinber nefnd undir for-
mennsku námamálaráðherrans,
Lejczak, standi i samningum við
námamenn i Katowice, og var bú-
ist viö þvi, aö samkomulag yröi
undirritaö i dag. — Aðrar heim-
ildir hermdu hins vegar I gær, aö
námamenn heföu neitaö aö ræöa
viö Lejczak, nema hann gæti
framvisað skriflegu umboði til
þessaösemja viöþá. Varsagt, aö
viöræöum hefði verið frestaö, en
yröu teknar upp aö nýju i dag.
Flestir ætla, aö vinnudeilurnar
i Silesiu veröi fljótlega leystar á
grundvelli samninganna viö
verkfallsmenn i Gdansk og öörum
Eystrasaltsborgum.
Verkfallsmenn i Gdansk biöu
ekki lengi meö aö nýta réttinn til
stofnunar sjálfstæöra verkalýðs-
félaga og opnuöu I gær skrifstofu
nýátofnaös félags sins i átta her-
bergja ibúð. Sagöi Lech Walesa,
sem forystu haföi fyrir verkfalls-
mönnum, búast viö þvi, aö verka-
menn i öörum landshlutum
myndu fljótlega fylgja fordæmi
þeirra I stofnun verkalýðsfélaga.
Enda hefur veriö frá þessari fé-
lagsstofnun greint i opinberum
fjölmiölum.
Igær fréttist, aö þrjátiu andófs-
menn, sem handteknir voru fyrir
tveim vikum fyrir aöstoö viö
verkfallsmenn I Gdansk, hefðu
v.eriö látnir lausir, samkvæmt
samkomulagi viö verkfallsmenn.