Vísir - 05.09.1980, Blaðsíða 4

Föstudagur 5. september 1980
4

■

ýi-iíSíííSS
• ■
igípiiiSípiíp

W&88&

„Engin tækni getur
komið í stað kennara
- Ásgeir Guðmundsson.
sKólastjóri. I Helgarviðtall
V
llllli
illllli
: :

í;í;
Er öryggi sjúklinganna nú
meira en hreppsúmaganna?
- Um endurhæfingu geðsjúkra
;i:iiiii:i:i:i:i:i:i:i:i:i:i:i:i:i:i:::::i:i:::i:::i:i:i:i:i:i;i:i:::i:i:::::
: :
Siíiííiíi:;:;:;:;:;:;
SAWÍÍÍÍSWÍÍÍ
S:S;Ssbbb;
i
::Sýi::^$i:j:i

Hljómsveitin flny
Trouble í Helgarpoppi
SérstæO sakamál:
„Mamma,
við verðum myrl!
III!
Þar sem börn-
in ganga kaup-
um og sölum
i bræikun
Ein af andstyggilegri hliöum
mannskepnunnar birtist i þrælk-
un barna, sem enn er viö lýöi i
sumum löndum, þótt upp sé runn-
iö áriö 1980. Þarf ekki aö taka
neinn krók á sig og leita langt inn
i myrkviöu frumstæöustu þjóö-
flokka til aö finna dæmin þar um.
Fyrir einni af undirnefndum
mannréttindanefndar Sameinuöu
þjóöanna liggja upplýsingar, sem
benda ekki til þess, aö allar um-
ræöur og vakningar barnaársins
alþjóölega i fyrra hafi svo sem
þokaö miklu. Nefnd þessi fundar
um þessar mundir i Genf. Þar á
skrafstólunum tala menn um 200
milljónir „gleymda fólksins”,
eins og þeir kalla þessi vinnandi
börn, og er þá miöaö viö yngri en
fimmtán ára.
Allt nlður I 7 ára
Þessi olnbogabörn mundu fæst
aldurs sins vegna komast inn á
skýrslur hjá opinberum ráön-
ingastofum. Sjaldnast fá þau aö
njóta þess, sem kölluö eru venju-
leg og sjálfsögö réttindi verka-
fólks.Mörgeru látin kúldrast inni
1 shkum pestarholum viö þræl-
dóminn, aö flestum siöuöum
mönnum þætti ekki einu sinni
bjóöandi skepnum sinum.
t gildi eru ýmsar alþjóölegar
samþykktir, sem leggja bann viö
aö börnum sé útjaskaö viö vinnu.
1 mörgum löndum hafa veriö sett
lög gegn sliku. Þaö vantar ekki.
Hitt er svo annaö mál, hvernig
lögunum er sums staöar fram-
fylgt. I sumum samfélögum er
enda hugsunarhátturinn slikur,
aö þaö þykir ekkert tiltökumál,
þótt börnum kannski niöur I sjö
ára aldur, sé þrælaö út. Og sums
staöar þar sem hugsunarháttur-
inn er kannski annar, neyöir sár
fátækt hina fullorönu til. En þaö
er sem sé sums staöar ekki
hvarflaö huga aö vinnuhörku,
sem börnin eru beitt, nema til
komi eitthvert reginhneyksli,
sem þyrlar málinu upp á yfir-
boröiö.
Vlnnuaðstæður
hryllllegar
Samtök, sem kölluö eru „Anti-
slavery Soviety” og hafa auga-
staö á þessum málum, hafa lagt
fyrir mannréttindanefndina á
Genfar-fundinum upplýsingar um
sex börn, sem fundust I thai-
lenskri sælgætisverksmiöju I
fyrra. Þar höföu þau daginn út og
daginn inn húkt viö aö pakka inn
„toffee”. Þau voru þannig farin
þessi börn af vinnustellingunni,
aö þau gátu ekki gengiö.
Svo aö ekki sé nú litiö lengra en
suöur á ttaliu, þá vekja þessi
sömu samtök athygli á slysi, sem
varö I sauma- eöa fataverksmiöju
I Napóli fyrir fjórum árum. Það
kom upp eldur i verksmiöjunni og
brunnu inni þrjár fjórtán ára
gamlar stúlkur. Þær höföu ekki
átt greitt um útgöngu, þvi aö
verksmiöjueigandinn haföi látiö
múra upp I neyöarútganginn og
setja járnrimla fyrir gluggana,
svo aö fangelsismyndin var nær
fullkomin. Aö visu var þessi öfl-
ugi umbúnaöur ekki til þess aö
læsa starfsfólkiö inni, heldur til
þess aö halda innbrotsþjófum úti.
En út á eitt kom, þegar verk-
smiöjan brann.
íbænum Zaragossa á Spáni var
I fyrra fjórtán ára stúlka drepin,
þar sem hún var viö verkfalls-
vörslu. Könnun meöal 1.500
spánskra iðnema leiddi I ljós, aö
nær helmingur þeirra skilaöi
meira en átta vinnustundum á
dag, og 21% meira en tiu vinnu-
stundum á dag.
„Barnaveiðarar”
Á fundi mannréttindanefndar-
innar þessa dagana I Genf liggur
einmitt fyrir tillaga um, að hún
geri uppkast aö alþjóöasáttmála
um lágmarkskröfur, sem gera
skuli til verndar vinnandi börn-
um. Þessi tillaga veröur tekin til
umræöu og afgreiöslu fundarins.
Meöalþeirra, sem lagt hafa orö
Af fljótamarkaði I Bangkok, þar
sem margur túristinn hefur
ýmsan góöan gripinn keypt
fyrir gjafverö, en fáa þeirra
grunar, hvaöa óhugananlegi
sannleikur liggur aö baki þeim
kjarakaupum.
i belg á fundi þessum, er breskur
félagsfræðingur, Tim Bond aö
nafni, en hann er fulltrúi mann-
réttindasamtaka nokkurra I
London. Kunni hann frá þvi aö
segja, aö honum heföi boöist aö
kaupa tvo thailenska drengi, tólf
og þrettán ára gamla af „barna-
veiöara” i Bangkok i febrúar sið-
asta. — Nafngiftin leiðir hugann
óvart aö „hundaveiðurum” stór-
borganna. — En kaupveröiö átti
aö vera þrjátiu og fimm Banda-
rikjadalir, sem eru rétt innan viö
tuttugu þúsund islenskar krónur,
samtals fyrir báöa drengina.
Tim Bond ætlaöi, að yfir fimm
hundruö börn gengju vikulega
kaupum og sölum á aðaljárn-
brautarstööinni i Bangkok meöan
þurrkatiminn stæöi yfir.
Thailensk yfirvöld hafna þess-
ari ágiskun og ætla aö þessi tala
sé fjarri lagi.
Vichit Saengthong, forstööu-
maöur vinnumálastofnunar Thai-
lands, sagði fréttamönnum i
Bangkok, aö fátækt neyddi marga
thailenska foreldra tÚ aö ganga
aö langtima starfsráöningu fyrir
böm þeirra. „Sumir mistaka sig
á þessu og kalla þrælkun, en staö-
reyndin er sú, aö foreldrarnir fá i
skiptum fyrir börn sin álitlegar
fjárupphæðir”, sagöi sá góöi
maöur, sem auðheyrilega hefur
nokkuð annan skilning á þræla-
sölu og þrælkun, en viö þekkjum.
Þessi andmæli hafa þó ekki
megnað aö hvitþvo þennan blett
af hróöri Thailands, og á fundin-
um I Genf hafa menn fyrir satt,
aö um 3,5 milljónir stritandi
barna séu að finna í Thailandi.
Formaöur nefndarinnar, Abu
Sayeed Chowdbury frá Bangla-
desh, segir, aö „þessi börn séu
seld með hinum margbreytileg-
ustu refjabrögðum, og beygð
undir algert þrælahald”.
Barnaðræikun innan EBE
„The Anti-slavery Society”
heldur þvi fram, aö innan Efna-
hagsbandalagsrikjanna niu sé
mestur fjöldi vinnandi barna á
ltaliu. Tilraunir erindreka á
þeirra vegum til þess aö grafast
fyrir um staöreyndir og fjölda
leiddu i ljós, aö menn rákust strax
á eins konar „omerta” lögmál
mafiunnar á þessum neöanjarö-
arvinnumarkaöi. Allir þögöu sem
steinar. Börnin voru of hrædd til
aö segja til nafns eöa gefa upplýs-
ingar um vinnuveitendur þeirra.
Erindrekarnir uröu þess þó á-
skynja, aö flest þessara barna
vinna hjá smærri fyrirtækjum,
„eins konar skúraverkstæðum”,
og þá mikiö I leðurvörufram-
leiöslu, eins og skóiön, tösku- eöa
hanskageröum.
Þeir ráku sig á þaö, aö viö
leöurvöruframleiösluna eru notuö
lim, sem hættuleg eru heilsu
þeirra, sem þaö handfjatla.
„Limiö veldur polyneuritis”, seg-
ir i skýrslu, sem fyrir mannrétt-
indanefndinni liggur og hefur
veriö höfö frammi á fundinum I
Genf. „Sá sjúkdómur getur leitt
til lömunar, og jafnvel dregiö
sjúklinginntildauöa. — En meira
en 25% þess verkafólks, sem
veikst hefur af þessari limeitrun,
reynist vera yngri en fjórtán
ára”.
Jose Martines Cobo frá Ecua-
dor er meöal þeirra, sem sæti á i
nefndinni, en hann vildi I viötali
viö Peter Hulm, fréttamann
Reuters, lýsa barnaþrælkun sem
„viöbjóöslegustu tegund mis-
notkunarogániöslu”. Hann visar
i skýrslur menningarmálastofn-
unar Sameinuöu þjóöanna
(UNESCO), sem ætlar, aöum 400
milljónir barna undir sextán ára
aldri, njóti ekki skólakennslu. —
Þaö er ætlaö, aö um helmingur
þeirra sé i starfi, og þá oft viö hin
átakanlegustu skilyröi. Þar eru
til komnar 200 milljónirnar
„gleymda fólksins”, sem um var
talaö hér I upphafi.