Vísir - 09.09.1980, Blaðsíða 5
Texti: Gu6-
mundur -
Pétursson
vtsnt
Þriöjudagur 9. september 1980
umræöur, sem snerta aögerðir
Sovétstjórnarinnar frá þvi á siö-
ustu öryggisráöstefnu fyrir tveim
árum.
Fulltrúar Bandarikjanna og
fleiri hafa sagt, aö þeir muni setja
sig á móti sérhverri tilraun
sovésku fulltrúanna til þess aö
setja skoröur viö umræöum um
Afganistanmáliö eöa mannrétt-
indi.
Deilur af þvi tagi komu upp
fyrir öryggisráöstefnuna i
Belgrad, sem hófst sumarið 1977
en lauk ekki fyrr en i mars 1978,
og þá án nokkurs samkomulags
annars en halda ráöstefnuna
núna i Madrid. — Liklegast
veröur tekið nokkurt miö af regl-
um, sem settar voru fyrir umræö-
unum i Belgrad.
Albania, og auk þess Bandarikin
og Kanada. Hafa öll heitiö þvi aö
fylglja ,,dentente”-stefnunni um
bætta sambúö austurs og vesturs,
sem mörkuö var á Helsinki-ráö-
stefnunni 1975.
Hinir vestrænu fulltrúar eru
sagöir litiö trúaðir á nokkurn
raunhæfan árangur af ráöstefn-
unni aö þessu sinni. En hún þykir
mikilvæg sem vettvangur til að
' þrýsta aö Kremlstjórninni.
Hefst ráöstefnan á undirbún-
ingisfundi, þar sem settar veröi
reglur um dagskrána og sjálfar
umræöurnar, sem hefjast ekki
fyrr en 11. nóvember. Standa
vonir til þess, að þessum undir-
búningsfundi nægi fjórar vikur til
þess arna, en fyrirsjáanlegur er
þó ágreiningur varöandi
Viðhorf til kjarn-
orkunnar að breytast
- Meiri átiætta að vera án kiarnorku en áhættan at orkuverunum
Skæruliöar i Afganistan f launsátri uppi i fjöllum, en biiist er við
þvi, aö Afganistan veröi mjög til umræöu á öryggisráðstefnunni i
Madrid.
Þriöja öryggisráöstefna
Evrópu hefst i Madrid i dag, og
þykir vist, aö stjórnir vesturlanda
muni beina sviösljósinu fyrst og
fremst að Afganistan aö mann-
réttindum.
35 riki senda fulltrúa á ráö-
stefnuna — öll lönd Evrópu nema
Þriðja öryggis-
ráðstefna Evrðpu
liefst í Madrid í dag
Horfur á aukinni notkun kjarn-
orku eru meiri I dag en nokkru
sinni fyrr, þrátt fyrir kviöa
umhverfisverndarsinna um
öryggisskort við kjarnorkuver.
Þetta kom fram i ræöu Ulf
Lantzke, framkvæmdastjóra
Alþjóöa orkuráösins,sem hann
flutti i gær á 11. orkuráöstefnu
heims. — Hafði þó komiö framá
ráöstefnunni áöur, aö 48 pantanir
á nýjum kjarnorkuverum heföu
verið afturkallaðar á vesturlönd-
um á siöustu þrem árum.
„Ég er bjartsýnn á, aö þaö
versta sé þegar aö baki,” sagði
Héldu 12 gíslum (
sautlán stundlr
Þrir vopnáöir menn gáfust upp
fyrir lögreglunni i Portland i Ore-
gon I nótt og slepptu tólf gislum,
sem þeir höföu haldið i sautján
klukkustundir eftir tilraun til
ráns á matsölu.
Mennirnir höföu áöur krafist
hálfrar milljónar dollara, flótta-
bifreiðar, handjárna fyrir gislana
og tryggt leiöi úr landi.
Sóknarprestur eins þeirra var
fenginn til þess aö semja viö
mennina, og gekk svo þófiö
þannig, aö einum og einum gisl,
var sleppt, uns mennirnir gáfust
loks upp.
Ford veitist
að Carter
Gerald Ford, fyrrum Banda-
rikjaforseti, veittist i gær harka-
lega aö Carter forseta, og var til-
efniö upplýsingaleki um herþot-
ur, sem stjórnin hefur i fram-
leiðslu og eiga aö geta laumast
framhjá radarkerfi Sovétmanna
óséðar.
Ford taldi leka á slikum
hernaöarlegum upplýsingum
hættulegan þjóðaröryggi, og
sagðist draga Carter persónulega
til ábyröar fyrir þennan leka. —
Sakaöi hann Carter um„ aö reyna
aö nota sér öryggismál til póli-
tisks framdráttar persónulega'.
Blööbirtu fréttir um þessa nýju
herþotu, og Harold Brown,
varnarmálaráöherra staðfesti
þær fréttir.
Upp hefur komiö kvittur um, aö
Carter hafi átt hlut aö þvi sjálfur,
að upplýsingarnar „láku” til fjöl-
miðla, til þess aö Ijóst mætti
veröa, aö stjórn hans lægi ekki á
liði sinu i hermálum.
Ræöa ny|a stlórn-
arskrá fyrlr Kanada
dr. Lantzke. „Almenningur gerir
sér það æ ljósar, aö áhættan af aö
nota ekki kjarnorku er meiri en
sú, sem fylgir kjarnorkuverun-
um.”
Hann vakti athygli á örri kjarn-
orkuvæöingu i Frakklandi og
nýjum áætlunum I Bretlandi, en
sagöi aö helstu vandkvæöin i
Bandarikjunum. — „þó er ég viss
um, aö innan næstu tiu ára muni
kjarnorkan veröa almennt viöur-
kennd tækni.”
Aö ráöstefnunni standa 21 riki,
sem eru oliuneysluriki á vestur-
löndum. Á ráöstefnunni er þaö al-
menn skoöun, aö vesturlönd
veröi aö fimmfalda kjarnorku
sina fyrir lok þessarar aldar til
þess aö mæta aukinni orkuþörf á
sama tima, sem ekki er aö vænta
neinnar verulegrar aukningar á
oliuframleiöslu.
„Vöntun stjórnarskrár Kanada
er þjóöarhneyksli, sem ráöa ætti
bót á, án þess aö karpa um skipt-
ingu valdsins milli Ottawa og
hinna tiu fylkja,” sagöi Pierre
Trudeau, forsætisráöherra, I gær.
Aheyrendur voru forsætisráö-
herrar fylkja Kanada og tilefniö
var setning 5 daga ráöstefnu, þar
sem fjallaö er um nýja stjórnar-
skrá til handa Kanada i stað
breska samningssin frá 1867, sem
kanadiska sambandslýð-
veldiö grundvallast á.
Meöal fylkisstjórnanna er
nokkur uggur um, aö sambands-
stjórnin skeröi i einhverju sjálf-
stjórn fylkjanna tiu meötilkomu
nýrrar stjórnarskrár, en i setn-
ingarræöunni i gær re'yndi
Trudeau aö róa þá kviönustu. Hét
hann þvi, aö sambandsstjórnin
mundi ekki á neinn hát seilast til
meiri valda. Sagöi hann, aö stjórn
hans væri reiðubúin til þess aö
gefa frekar eftir.
Enn verkffill I Pðllandl:
Verkfallsmenn I Gdansk fengu heimsókn af nýja leiötoganum, en stéttarbræöur I Suöur-Póilandi eiga
enn I verkföllum.
Krefjast mannaskipta í forystu
Kommúnistaleiötogar Pól-
lands, felmtri slegnir vegna á-
hrifa frekari verkfalla á efna-
hagsllf Póllands, hafa hrundiö af
staö herferö til þess aö sannfæra
verkalýö landsins um, að verkföll
striöi gegn hagsmunum þjóöar-
innar.
Stanislaw Kania, hinn nýi leið-
togi pó-lska kommúnistaflokksins,
tók sér ferö á hendur til Eystra-
saltsstrandarinnar i gær, þar sem
hann heimsækir verkfallsmenn.
Kom hann þar við m.a. i einni af
skipasmiöastöövunum i Gdansk,
sem mjög kom viö sögu á aðal-
verkfallsöldunni.
Aöalefnahagsráögjafi stjórnar-
innar, Henrik Kisiel, sagöi i gær,
aö iönaöarframleiðslan i ágúst
hefði dregist saman um 8-11%
miöað viö sama mánuö i fyrra.
Tapiö af verkfallinu ætlar hann,
aö nemi um 550 milljarða króna.
Fréttir berast af þvi, aö þús-
undir verkamanna séu enn i verk-
falli i borgum i noröaustur- og
suöurhluta landsins. 1 sumum til-
vikum er aöalkrafan sú,aöskipt
veröi um ráöamenn i verksmiöju-
stjórnum, og jafnvel skipti á for-
ystu flokksdeildar viökomandi
staöar.