Vísir - 15.09.1980, Blaðsíða 5
VÍSLR
Mánudagur 15. september 1980
Texti: Guft-
mundur -
Pétursson
mm
Einn af skriödrekum tyrkneska hersins á eftirlitsferö um þjóöveg f suöurhluta landsins.
BYLTINGARSTJORNIN
HÆKKAR LAUNIN 70%
Hinir nýju leiötogar Tyrkianas
hafa lagt fyrir verkfallsaöila i
Tyrklandi aö snúa aftur til vinnu
og lofaö 70% launahækkunum.
„Þjóöaröryggisráöiö” ný-
stofnaöa, sem skipaö er sex
herforingjum, fyrirskipaöi i gær
þessa miklu kauphækkun til
handa öllum verkamönnum, sem
i verkföllum voru fyrir bylting-
una. Um leiö var þess krafist, aö
vinna yrði hafin aö nýju þegar i
staö til þess aö auka framleiðslu
landsins og hjálpa til við aö koma
Tyrklandi út úr efnahagsöröug-
leikum sinum.
Rúmlega 40 þúsund manns voru
i verkföllum hér og hvar i Tyrk-
landi, þar sem verðbölgan er
komin yfir 100%. Herforingjarnir
eru sagöir ákafir i leit að lausnum
á efnahagsvanda landsins með
þvi aö drifa upp meiri framleiðni
og vinna sér hylli verkalýðsins.
Allt var sagt meö kyrrum kjör-
um i Tyrklandi i gær, eftir aö
kafteinn úr hernum var skotinri til
bana i bænum Adana. Er hann
sagður fyrsta fórnarlamb bylt-
ingarinnar.
1 dag er fyrsti vinnudagur eftir
byltinguna, sem gerö var aðfara-
nótt föstudags. Þann dag var lýst
yfir útgöngubanni, sem lengdi
helgina um einn hvildardag.
Bankar og fyrirtæki munu opna I
dag og opinberar skrifstofur, sem
verða starfræktar af borgurum.
Suleyman Demirel, forsætis-
ráöherra, sem settur var af, og
Bulent Ecevit, leiötogi stjórnar-
andstööunnar, eru haföir i stofu-
fangelsum i lúxussumarbúöum
herforingja, en þær liggja af-
skekkt. 1 simtölum i gær viö aö-
standendur i Ankara sögöu þeir,
aö vel væri meö þá fariö.
opec Oingar
um olíuverö
Ráöherrar oliusölurikja koma nú
saman til fund^r i Vinarborg, og
þykir vist, aö Saudi Arabia muni
reyna aö beita sér fyrir þvi, aö
jafnvægi veröi á ollumarkaönum
eöa þá innan OPEC aö minnsta
kosti.
Saudi Arabia hefur veriö utan
verömúra OPEC, og þykir viöbú-
iö, aö hún muni hækka eitthvaö
sitt olfuverö til aö nálgast félag-
ana innan OPEC. Um leiö eru
horfur d þvi', aö Saudi Arabia
muni draga úr oliuframleiðslu
sinni, sem er 9,5 milljón oliuföt á
dag, en þaö er aö minnsta kosti
milljón meira en Saudi Arabia
heföi helst viljaö.
Yamani oliumálaráöherra vildi
þóekki staðfesta þetta I viötölum
viö fréttamenn viö komuna til
Vinar.
Lausn gíslanna
til umræðu
Viðbrögö Washington-stjórnar-
innar vegna siðustu þreifinga
írana um heimsendingu banda-
rlsku gislanna fimmtiu hafa ekki
komið fram ennþá. Sennilega
munu þau þó skýrö á blaöa-
mannafundi, sem Edmund
Muskie, utanrikisráöherra, hefur
boöað til I dag.
Khomeini æöstiprestur geröi
grein fyrir þvi á föstudag, hverja
skilmála Iranir mundu setja fyrir
frelsun gislanna. Þess er krafist,
að Bandarikin skili Iran eignum
keisarans fyrrverandi, láti lausar
eignir og bankainnstæður Irana,
sem frystar voru þegar gislarnir
voru teknir, og lofi aö skipta sér
ekki af innanrikismálum trans,
um leið og þau láti af öllum kröf-
um á hendur Iran.
Carter forseti hefur ekkert látiö
frá sér heyra eftir þessa yfirlýs-
ingu æöstaprestsins, en Reagan
frambjóöandi repúblikana, sagöi
á laugardag, aö hann teldi, aö
Bandarikin ættu aö ganga aö
þrem þessara skilmála, en dóm-
stólar ættu að skera úr þvi, hvort
eignum keisarans yrbi skilaö.
Enn bardagar í iran
Bani-Sadr. forseti trans, hefur
heitiö löndum sinum þvi aö
endurheimta landsvæöið um-
deilda, sem írakar hafa náð á sitt
vald I vikulöngum bardögum á
vesturlandamærum trans.
Fréttir berast af daglegum
átökum trana og traka, og heim-
sótti Bani-Sadr hermenn viö
landamærin i gær, þar sem hann
sagöim.a.: „Viöveröum aö gera
eitthvaö, sem bindur enda á
þennan leik i eitt skipti fyrir öll,
svo að írakar ráðist ekki á okkúr
aftur.”
1 byrjun siðustu viku sagðist
Irak hafa unniö 210 ferkm. land-
svæði I bardögum, en tran bar þá
fullyröingu til baka. A föstudag
viðurkenndi Iransstjórn loks, aö
rétt væri. Um er aö ræöa lands-
svæði, sem trakar hafa gert kröfu
til og segja, að keisarinn fyrrver-
andi hafi i Alsirsamningnum frá
1975 fallist á að skila Bagdað-
stjórninni aftur.
Bandariskir gislarf Iran glugga i póstinn. — Sjá þeir loks hTlla
undir heimferö?
Nv legund al snjó-
keðium
ISviss hafa þeir gert nýja teg-
und af snjókeðjum, sem þeir
kenna við snjómanninn (yeti).
Sveitsisk gummi-kjetting
HiKtens forste snefall er like
om hjornet, og i disse dager
introduseres en helt ny type
snekjetting, utviklct i Sveits.
■ Yeti profilkjeiting* er frent-
stilt av vanlig dckkgummi med
en kcflar-kjernc stcrkcrc enn
stál. monleres pá 2—3 minut-
ler og kan húde bcnyties pá
sommer- og vinterdekk. Kjet-
lingen er mer skánsom mot vei
og dekk cnn vanligc snckjellin-
ger, og skaper ingen vibrasjo-
ncr under kjoringen. Prisen er
ca. 720 kroner. (Norsk agent:
A/S Transportbroker, Oslo.)
Eru það svonefndar „Yeti
pröfQakeðjur” gerðar úr hjdl-
barðagúmi cn styrkt með
„keflar-kjama”, sem sagður er
sterkari en stál.
Þær eru þjálli i meðförum og
unntað setja þær jafnt á sumar-
hjólbaröa sem vetrardckk á
tveim til þrem minútum. Auk
þesshafa þær þann kost að fara
betur með slitlag götunnar, og
þó án þess að valda neinum titr-
ing I akstri.
Loks síma-
skrá í Klna
Frá þvi á árum menningar-
byltingarinnar hefur ekki verið
fáanleg simaskrá i Kina, en loks
hefur veriðráðin á þvi bot. Aður
gátu útlendingar I Peking ekki
fengiö aðra simaskrá en stuttan
lista yfir simanúmer annarra
útlendinga. — Nýja slmaskráin
mun vera skreytt auglýsingum f
bak og fyrir, bæði kinverskra
fyrirtækja og erlendra.
Njósnar hann enn
úr gröfinnl?
Reinhard Gehlen, sá nafnfrægi
njósnaforingi V-Þýskalands —
scm lést fyrir ári — vekur enn -
óróa og kviða i brjóstum margra.
Þessa dagana er að koma út hjá
Hase Koehler-forlaginu bók, sem
skrifuð er eigin hendi hershöfð-
ingjans fyrrverandi. Hana lét
hann eftir sig meö henni þau
fyrirmæli, aö hún yrði ekki gefin
út fyrr en ári eftir hans dag, jafn-
vel ekkja hans og synir vissu
ckkert um bókina.
Gehlen stjórnaði njósnum Hiti-
ers gegn Rússum, en flúði með
nánustu samstarfsmönnum,
ölium gögnum og skjölum til
Bandarfkjamanna I striðslok.
Hann setti á laggirnar eigin
njósnadeild, „Bureau Gehlen” og
tók við stjórn leyniþjónustu V-
Þýskaiands. Rússar kölluðu hann
„seiðkarlinn”. Allan Duiles, sem
var yfirmaöur leyniþjónustu
Ba ndarikja nna, lýsti honum
Reinhard Gehlen, njósnari af
fyrst vetrarstriðs-og siðan
kalda-striðsskóianum.
þannig: „Hann hefur heila pró-
fessors, hjarta hermannsins og
grimmd úlfsins.”
Það sem ugg vekur meðal
stjórnmálamanna i Bonn varð-
andi bókina, mun vera ýmis um-
mæii, sem Gehlen er sagður hafa
i bókinni um ýmsa þeirra, þeirra
á meðal Schmidt kanslara,
Brandt fyrirrennara hans og
fleiri framámenn. Menn minnast
Gehlens ekki á þann veg, að það
sé liklegt, aö þau ummæli séu
ýkja vinsamleg. Kannski afhjúp-
andi, en naumast mjög hjartan-
leg.
Halastjarna
Haiievs
Evrópska geim ferðarstofn-
unin (ESA) ætlar aö senda
gervihnött upp á móti hala-
stjörnu Halieys, sem sjást á
næst frá jörðu 1985 eöa 1986.
Breskt fyrirtæki vinnur að þvi
að leysa úr tæknivanda þess-
arar fyrirætlunar.
Halastjarna Halieys sést
nokkurn veginn á 76 ára fresti
frá jörðu, og er ætlunin, aö
gervihnötturinn rannsaki efna-
samsetningu halans. Hann á
einnig að mæla segulsviðið og
stjörnukjarnann. Til þess þarf
gervihnötturinn að komast I
innan við 1000 km fjarlægö við
halastjörnuna. Firrð frá jöröu
veröur þá ca 160 milljón km.
Sérstakar hlifar verður aö hafa
á gervihnettinum til þess að -
verja hann stjömurykinu úr
halanum.