Vísir - 16.09.1980, Blaðsíða 22

vtsnt
Þribjudagur 16. september 1980.
Landvara-
menn senda
forsætis-
ráðherra
bréf:
Landvari, landsfélag vörubif-
reibaeigenda á flutningaieibum,
hefur nylega sent forsætisráO-
herra bréf þar sem látnar eru I
ljós áhyggjur félagsmanna
vegna þróunar i fiutningamál-
um og þeirri kröfu beint tii rik-
isstjórnarinnar aó þessi mál
veröi þegar tekin til alvarlegrar
umræöu.
AO sögn Stefáns Pálssonar,
framkvæmdastjóra Landvara,
hefur SkipaútgerO rikisins
undirboOiO flutninga i skjóli
þess, aO rikisvaldiö borgi tapiö
sem af þvi hlýst, en meö þessum
aögeröum sé mikiil munur á
samkeppnisaöstööu útgeröar-
innarog meölima Landvara, —
og hinn almenni skattborgari
borgar brúsann. Þá lét Stefán
þess og getiö i samtaii viö VIsi
nýveriö, aö meö þessu sé visvit-
andi veriö aö drepa niöur skipu-
lagsbundna flutninga meö bfl-
um á landi.
í framangreindu bréfi Land-
vara til forsætisráöherra svo og
samtaiinu viöStefán koma fram
upplýsingar sem vert er aö gefa
nánari gaum og skulu hér rakin
helstu atriöi þessa máls.
1 bréfinu segir meöal annars,
aö á undanförnum mánuöum
hafi forstjóri Skipaútgeröar
rikisins unniö þrotlaust aö þvi
aö fá flutningskaupendur Uti á
landi til þess aö flytja vörur meö
Skipaútgeröinni i staö bifreiöa.
Hafi sendimenn veriö sendir út
um land I þessu skyni og sjálfur
hafi forstjórinn fariö i-nokkrar
slikar feröir. Er bent á, aö for-
stjóranum hafi oröiö nokkuö
ágengt i þessum efnum enda
hafi flutningskaupendum veriö
boöin vildarkjör. 1 þvi sambandi
er þess getiö aö haustiö 1979 hafi
Skipaútgeröin boöið flutning á
föstu verölagi allt árið 1980 og
aöaukiboöiöafslátt ef um veru-
legt magn væri aö ræöa.
Tapið greitt úr rikis-
sjóði
Megniö af flutningum til
Egilsstaöa frá Reykjavik hefur
hingaö til farið fram meö bif-
reiðum. Samkvæmt töxtum
Landvara i dag kostar þaö kr.
61.321 aöílytja tonnið til Egils-
staöa auk kr. 8.000 i afgreiöslu-
gjöld. Skipaútgeröin hefur nú
tekið aö sér flutning á vörum
fyrir kaupfélag Héraðsbúa og
tekur kr. 25.000 fyrir tonnið.
Samkvæmt þeim upplýsingum
sem Landvari hefur og miöaö
viö almenna taxta Skipaútgerö-
arinnar er flutningskostnaöur
sjóleiöina til Egilsstaöa eftir-
farandi:
Flutningsgjaid
Vörugjöld
Út-og uppskipun
Akstur Reyöarfjöröur—Egilsst.
Unniö ab útskipun i skip Skipaútgeröar rikisins I Reykjavikurhöfn.
SKIPAUTGEDÐIH IINDIR-
BÝfiUR VÖRUFLUTNINGA
Samkvæmt þessu fær Skipa-
útgeröin ekki krónu upp i flutn-
ingskostnað sinn fyrir siglingu
meö vöruna. Þetta getur Skipa-
útgeröin gert i trausti þess, aö
allt tap sé ávallt greitt Ur rikis-
sjóöi, — eins og segir i bréfi
Landvara. Þar er einnig bent á,
aðlátamun nærri aö rikissjóður
greiöium 20 þúsund krónur meö
hverju tonni aö meöaltali sem
Skipaútgerðin flytur, en i þessu
tilviki, þ.e. meö flutningana til
Egilsstaöa væri um 40 þúsund
króna meögjöf aö ræöa.
Rekstrargrundvöllur
bifreiðaflutninga að
bresta
Meölimir i Landvara telja, aö
meö ofannefndu framferöi sé
Skipaútgerö rikisins, með
stuöningi rikisvaldsins, visvit-
andi aö reyna aö drepa þá niöur,
sem annast skipulagsbundna
flutninga meö bilum.
í bréfi Landvara til forsætis-
ráðherra er á þaö bent, að vöru-
flutningabflar hafa um árabil
veitt flestum byggðarlögum
veigamikla þjónustu og tryggt
reglubundnar feröir til og frá
Reykjavik. Hafi flutningsaöilar
fjárfest I dýrum vöruflutninga-
bifreiöum og byggt vöruaf-
greiöslur bæöi i Reykjavik og i
heimabyggöum sinum. Vegna
verölagsþfóunar og verölags-
hafta hefur rekstur flutningabil-
anna staðiö I járnum. Það sem
einna helst hafi tryggt afkomu-
möguleikana sé jafn flutningur
á stærri vörusendingum til at-
vinnutækja úti á landi.
Ibréfinu er nefndur sem dæmi
kr. 16.185
ca.kr. 2.000
ca.kr. 16.000
ca. kr. 10.000
Samtals kr. 45.140
flutningur á fiskumbúðum til
frystihúsa en nú hafi Skipaút-
gerðin gert ýmsum frystihúsum
svo lág tilboð i þessa flutninga,
að þeir hafi færst af bifreiðun-
um yfir á skipin. Við þetta hafi
rekstrargrundvöllur bifreiðaút-
gerða nokkurra aöila i Land-
vara brostið, og sé fyrirsjáan-
legtaö þeir muni hætta flutning-
um en þá sé vandséð hvaða
flutningaþjónustu byggðalögin
fá i staðinn.
Samkeppnisaðstaðan
ekki sambærileg
Landvaramenn benda enn-
fremur á, að vegna afskipta rik-
isvaldsins sé gifurlegur munur
- og rikið borgar tapið
Texti:
Sveinn
Guöjónsson
á samkeppnisaðstöðu Skipaút-
gerðar rikisins og meðlimá i
Landvara. Miöaö viö rekstur
Skipaútgeröarinnar árið 1979
greiddi rikissjóöur 60% af rekst-
urskostnaöi Skipaútgerðarinn-
ar. Tekjur námu einungis 40%.
Inni'þá mynd vantaralgjörlega
þann aöstööumun sem i þvi
felst, aö meðlimir i Landvara
greiöa mjög há aðflutningsgjöld
af atvinnutækjum sínum, en i
þvi sambandi má nefna, að
kaupandi vörubifreiöar þarf i
dag aö greiöa yfir 20 milljónir
króna i staðgreiöslu á aðflutn-
ingsgjöldum og greiöa siöan
tugi króna i þungaskatt fyrir
hvernkflómetra sem bifreiöinni
er ekiö eftir aö hún er tekin i
notkun. Skipaútgerð rikisins
greiöir hvorki aðflutningsgjöld
néaðra skatta. Þá má nefna, að
m'eölimir i Landvara greiöa út
svör, tekjuskatta og aöstöðu-
gjöld af allri starfsemi sinni, en
Skipaútgeröin ekki.
Aö sögn Stefáns Pálssonar,
framkvæmdastjóra Landvara,
væri ljóst af ofangreindu, aö
rikiö notaöi fé skattborgara til
að niöurgreiða flutninga Skipa-
Utgeröarinnar með þeim afleið-
ingum aö eigendur flutningabif-
reiöa ættu sifellt erfiöara upp- .
dráttar.
Rikið mismunar
byggðarlögum
Þaö vekur athygli i þessu
sambandi að niöurgreiösiur
rikisins á þessum flutningum
eru einungis til fárra staöa á
landinu. Ibúar á suðurlandsund-
irlendi eiga þess til dæmis ekki.
kost aö njóta slikrar fyrir-
greiðslu. Þannig er viðbúiö aö
íbúar t.d. á Hvolsvelli hefðu
ekkert á móti þvi aö rikiö
greiddi 60% af kostnaöi við
flutninga til og frá staðnum.
1 bréfi Landvara til forsætis-
ráöherra er meðal annars kom-
iö inn á þetta atriöi og spurt
hver sé stefnan i þessum málum
og hvort rikið hafi i hyggju aö
greiöa niöur flutningskostnaö til
allra staöa á landinu eöa hvort
þetta eigi áfram að vera háö
geöþóttaákvöröunum forstjóra
Skipaútgeröarinnar.
Vafasöm skipakaup
Frést hefur, aö Skipaútgerð
rikisins sé I þann veginn að fá
heimildfrá rikisstjórninni til aö
bjóða út smiöi á þremur nýjum
strandferöaskipum. Forstjóri
Skipaútgeröarinnar mun hafa
haldiö þvl fram, aö meö kaup-
Rekstur flutningabilanna hefur staöiö I járnum segja Landvaramenn.
um á hinum nýju skipum verði
öll vandamál útgeröarinnar
leyst og aö útgeröin geti staðiö
undir sér án framlags úr rikis-
sjóði. I bréfi Landvara til for-
sætisráöherra eru þessar full-
yrðingar forstjórans dregnar i
efa og þeir Landvaramenn
telja, aö allar arösemisspár og
flutningaspár vegna hinna nýju
skipa séu reistar á hæpnum for-
sendum.
1 þvi sambandi er bent á, að
skip eru þau er Skipaútgerðin
hyggst kaupa séu svipuö leigu-
skipinu Coaster Emmy og hafi
forstjóri Skipaútgeröarinnar
haldið því á loft aö það sé mun
aröbærara og ódýrara i rekstri
en Esja og Hekla. Þvi hafi hins
vegar ekki verið haldið á loft, að
með tilkomu hins nýja skips hafi
einungis veriö aukiö á tap út-
gerðarinnar en á siðastliönu ári
hafi beint tap af rekstri Coaster
Emmy veröi 140 milljónir
króna. Þessi staöreynd veki aö-
eins tvær spurningar — annaö
hvort er skipið ekki eins hag-
kvæmt og af er látið eða skipiö
vantar verkefni.
Kostnaðaraukning og
flutningsmöguleikar
Landvauamenn benda enn-
fremur á, aö i málflutningi
Skipaútgeröarinnar hafi ávallt
veriö hamraö á þvi hve flutn-
ingsmagn hafi aukist á siðustu
mánuöum, sérstaklega meö til-
komu Coaster Emmy. Hins veg-
arhafiekki verið minnst á hver
kostnaðaraukningin hafi oröiö á
sama tima og hvaöa flutnings-
möguleika þrjú skip i feröum á
vegum útgeröarinnar hafi.
Iþessu sambandierbent á,að
á sl. ári hafi flutningsmagn
SkipaUtgeröarinnar aöeins auk-
ist um niu þúsund tonn þrátt
fyrirtilkomu Coaster Emmy og
þvi viröist sem skipiö hafi aö
mestugengiöinn á verkefnasvið
Esju og Heklu og þar með aukiö
tapiö á útgerö þeirra skipa.
Landvaramenn telja, aö þessi
aukning á flutningsmagni heföi
átt sér staö þótt Coaster Emmy
heföi ekki komið til og er i þvi
sambandi bent á áöurnefnd niö-
urboð Skipaútgerðarinnar og
eins hitt, aö útgeröin hafi i rtk-
um mæli tekið aö sér fram-
haldsflutning á vörum fyrir önn
ur skipafélög. En þannig hafi
önnur skipafélög séö sér leik á
boröi aö láta rikissjóö greiöa
niöur flutninginn fyrir sig.
t lok bréfs sins til forsætisráö
herra segja Landvaramenn aö
meö rekstri Skipaútgeröar
rikisins og þeim gifurlegu fjár-
framlögum sé ljóst aö rikisaf-
skipti af vöruflutningum séu af-
gerandi. Þvi sé þeirri kröfu
beint til rikisstjórnarinnar, aö
málefni þessi verði þegar tekin
til alvarlegrar umræöu. —Sv.G.