Vísir - 08.10.1980, Blaðsíða 27

27
Miðvikudagur 8. október 1980
VÍSIR
íslenskar narnabækur
í sókn eftir mðrg ár
Áriö 1979 var barna-
bókaútgáfa á islandi í
lægð. Þar á ég ekki við að
fáar bækur hafi komið út
á því ári# heldur miklu
frekar hitt að fátt hafi
verið um góðar barna-
bækur á markaði það ár.
Nauðsynlegt er að gera
miklar kröfur til barna-
bóka að því er varðar
gæði og framsetningu.
Mikill meirihluti þeirra
bóka sem voru á markaði
fyrir siðustu jól uppfyllti
ekki þær lágmarkskröfur
sem gera ber til bóka
handa börnum. I því sam-
bandi má nefna ákveðinn
hiuta hins svokallaða
„f jölþjóðlega sam-
prents"/ sem fullnægir
ekki þeim lágmarkskröf-
um, sem ég tel að gera
beri til barnabóka. Þegar
fullorðið fólk velur sér
bækur til lestrar kapp-
kostar það að hafa þær
við sitt hæfi, þannig að
það geti haft af þeim
nokkra skemmtun eða
fróðleik. Hliðstæðar
kröfur verður einnig að
gera til barnabóka.
Hva6 er mest ráðandi þáttur-
inn varöandi þaö hvaöa bækur
börn vilja eignast og lesa?
Þeirri spurningu er erfitt aö
svara. Þó tel ég víst aö auglýs-
ingar og þá einkum i sjónvarpi
séu mjög ráöandi þáttur i bóka-
vali barna. Einnig held ég aö
óhætt sé aö fullyröa aö þær
bækur sem haldiö er á lofti i
skólum eigi greiöari aögang aö
börnum en margar aörar
bækur. Þannig má segja aö
þung skylda sé lögö á heröar
bæöi útgefenda og kennara og
annarra aöila sem áhrif hafa á
hvaöa bækur eru á boöstólum og
lesnar i skólunum.
Ofugþróun snúið við
Þessa dagana er aö koma i
stórum dráttum i ljós hvaöa
bækur veröa gefnar út nú á
Siguröur
Helgason
skrifar um
barnabækur
þessari bókavertiö. Þá kemur
sú gleöilega staöreynd i ljós aö
frumsamdar islenskar barna-
bækur eru i mikilli sókn eftir
fremur mögur ár. Því fagna ég
og einnig þvi aö óvenju mikiö
viröist vera væntanlegt af bók-
um eftir viöurkennda erlenda
höfunda i íslenskum þýöingum.
Þannig má meö sanni segja aö
sú slæma þróun sem margir
kvörtuöu yfir á siöastliönum
vetri sé i rénum. En þessari
gleöilegu breytingu þarf aö
fylgja eftir.
tslenskir barnabókahöfundar
kvörtuöu mjög undan þvi hve
erfitt þeir ættu meö aö standast
samkeppnina viö „fjölþjóölega
samprentiö” á siöasta vetri.
Þeirra sjónarmiö er aö minu
áliti alveg rétt og full ástæöa er
til aö styöja sérstaklega viö
þessa, aö þvi er viröist viö-
kvæmu bókmenntagrein á ts-
landi. En hvernig er best aö
veita slikan stuöning?
Barnabókadagur
Nú þegar mikill fjöldi titla
eftir islenska höfunda eru á leiö-
inni á markaö vil ég hvetja þá
aöila sem hagsmuna eiga aö
gæta, þ.e. rithöfunda, bókaút-
gefendur, skóla, bókasöfn og
raunar alla þá aöila sem vilja
gera barnabókinni hátt undir
höföi til aö efna til sérstaks
barnabókadags. A þessum degi
væri hægt aö gefa barnabókinni
sérstaklega gaum i námsefni
yngstu bekkjanna i skólum
landsins. Skólasöfn gætu efnt til
kynninga á ýmsum rithöfundum
og verkum þeirra og þannig
væri möguleiki aö vekja virki-
lega athygli á barnabókinni,
stööu hennar og þeirri nauösyn
sem er á aö hún haldi velli i is-
lensku menningarlifi. Fjöl-
miölar gætu lagt sinn skerf af
mörkum og þannig væri hægt aö
efna til mikillar barnabóka-
kynningar sem viöast. Þetta
gæti þýtt þaö aö rithöfundar
þyrftu aö heimsækja skóla og/
eöa bókasöfn og þannig komist i
nánara samband viö þá sem
lesa, eöa koma hugsanlega til
meö aö lesá bækur þeirra.
Otgefendur gætu sýnt Islensk-
um barnabókahöfundum virö-
ingarvott meö þvi aö veita þeim
a.m.k. jafn mikla auglýsingu og
öörum útgáfubókum.
Ég set þessa hugmynd mina
hér fram af þvi aö ég tel aö hún
sé raunhæf. Ég tel til aö mynda
aö þetta gæti oröiö skemmtileg
tilbreyting i skólum landsins og
ekki þyrfti aö kosta miklu fjár-
magni til. Aöalatriöiö væri aö
vekja hressilega athygli á is-
lenskir barnabókagerö og þá
um leiö aö hvetja foreldra til aö
kaupa islenskar bækur til aö
tryggja þeim þann sess sem þær
veröskulda i huga bókaþjóöar-
innar.
Aö lokum vil ég benda á aö
mjög heppilegt væri aö efna til
sliks dags i nóvemberlok á
þessu ári og vonandi taka þeir
sem hagsmuna eiga aö gæta sig
til og taka til starfa viö und-
irbúning.
Sigurður Helgason
Mlsir i morgun:
• Sneysafullur af
forvitnflegu efni
og fréflum
• Hvað eru
mÚIUr? spyr
Magnús BiarnMsson
I Hedanmálsgreln
• Heil opna
al Mannlíli
inni á gafli á
hluthalafundi
Fiugieiða
m A MORGUN
■ - stærra og belra biað
Sjððir okkar á borðum útiendinga
Samningamálin ganga undar-
lega. Þau hafa nú dregist
mánuöum saman og ekkert ból-
ar á lausn. Vel getur veriö aö
nokkur efnahagslausn felist i
þvi i sjálfu sér aö ganga ekki
frá samningum. Efnahagurinn
þolir auövitaö mikiö betur ef
ekki er samiö en ef samiö er um
grunnkaupshækkanir beint ofan
i 70% gengisfail á ársgrundvelli.
Engu aö siöur er ástæöulaust aö
hætta samningum. Felist sál-
gæsian i þvi aö standa áfram i
samningaviöræöum er auövitaö
kostnaöarminnst aö láta þær
standa næstu tvö árin, eöa leng-
ur ef menn vilja. Þaö er nefni-
lega ekkert sem bannar mönn-
um aö hafa aö aðalatvinnu aö
sitja samningafundi. Og
kannski fer best á því aö þeir
sem á undanförnum árum hafa
hvaö haröast gengiö fram i þvi
aö efna til samningafunda, fái
nú aö ástunda slika iöju meöan
starfsaldur endist.
Þá viröist annaö mál vefjast
fyrir, en þaö er ákvöröun um
fiskverö. Eins og alkunna er átti
samkvæmt lögum aö hækka
fiskverö 1. október siöastliöinn.
Hér er notuö sögnin aö hækka
um fiskverösákvöröunina, en
þaö er gert vegna þess að engin
dæmi eru þess aö fiskverð hafi
veriölækkaö hvernig sem ástatt
hefur veriö hjá fiskkaupendum
og hér og eriendis. Nú er liöin
vika af mánuöinum og enn bólar
ekkert á fiskveröshækkuninni.
Þaö hefur ekki einu sinni heyrst
bofs um þaö hverjar kröfurnar
eru, en auðvitaö eru kröfur á
feröinni. Kannski máliö veröi
afgreitt meö ákvöröun um aö
halda áfram viöræöum um fisk-
verðiö þangaö til I mars á næsta
ári svona til aö byrja meö.
Þessir skripaleikir, annars
vegar samningaviöræöur um
kaup og kjör landverkamanna
og hins vegar fiskveröshækkun
handa sjómönnum og oliudrek-
um fiskimiöanna, eru lftiö
skemmtiefni öörum en þeim,
sem hima eins og vængbrotnar
æöarkollur þann stutta tima
ársins, sem samningaviöræöur
standa ekki yfir. Þeir eru vitnis-
buröur um þá staöreynd aö ytri
aöstæöur hafa tekiö f taumana
meö þeim hætti, aö nú eru
samningamál aöeins oröin
spurning um stööu rikiskassans.
Komi til umtalsveröar hækkan-
ir veröur ekki hægt aö sækja þaö
fé sem til þeirra fer neitt annaö
en i rikissjóð, annaö hvort
strax eöa einhvern tima
seinna. Um þau mál fer eins og
lambakjötiö, sem Irma I Dan-
mörku selur varla fyrir flutn-
ingskostnaöi. Þaö kemur ekki
bændum viö, enda borga skatt-
greiöendur. Landverkamenn
sem mættu min vegna hafa
milljón á mánuöi væri þaö hægt,
fá kauphækkanir sinar greiddar
úr rikissjóöi eftir einum eöa
öörum leiöum, þegar svo er
komiö aö verö fyrir fram-
leiösluvörur eru lægra en nemur
vinnukostnaöi. Sjómenn lenda
lika á rikinu, þótt þeim sé
tryggö fiskveröshækkun tvisvar
á ári, vegna þess aö Iceland
Products og Seafood i Banda-
rikjunum geta ekki hækkaö
fiskverö hjá sér eftir þörfum og
óskum sjómanna og útgeröar-
manna.
Þannig sitja nú samninga-
menn á fundum viö aö ákveöa
umtalsveröar skattahækkanir,
bæöi á sjáifa sig og aðra. Og til
hvers’. Menn spyrja raunar ekki
lengur svona bjánalegra spurn-
inga. Samningar eru nauösyn
hvar sem eitthvaö er til aö
semja um eöa ekki. Stærstur
hluti af pólitisku lifi I landinu er
upptekiö viö aö fylla i þær eyöur
efnahagsins, sem birtast i kjöl-
far hverra samninga. Og svo
mun enn verða. Hinn almenni
atvinnumarkaöur þolir ekki
kauphækkanir, og hinn almenni
launamaöur þolir ekki þaö kaup
sem hann hefur. Sjómenn og oliu
drekar veröa aö fá hærra verö
fyrir fiskinn, en útflutningurinn
þolir ekki hærra verö. Þaö er
þvi ekki aö undra þótt samning-
ar dragist á langinn og lög-
bundnum fiskveröshækkunum
sé frestaö um eina eöa tvær vik-
ur. tslenskir skattpeningar
hringla nú i kössum Irmu i Dan-
mörku. Spurningin er hvort
komist veröi hjá þvi aö styrkja
fleiri grannþjóöir meö niöur-
greiöslum úr sjóöum tslend-
inga.
Svarthöföi.