Vísir - 11.10.1980, Blaðsíða 6

VÍSIR
Laugardagur 11. október 1980
í íréttaljóslnu
Sa mningam álin hafa veriö
mjögi sviðsljósinu aöundanförnu
og ekki aö ófyrirsynju. A ýmsu
hefur gengiö og i slöustu viku
sigldu samningaviöræöur Al-
þýöusambands tslands og vinnu-
veitendasambandsins endanlega
i strand.
Prentaradeiian hefur sett mjög
svip sinn á gang viöræönanna aö
þessu sinni. Samningar bóka-
geröarmanna hafa veriö iausir
frá siöustu áramótum, en sam-
felldar viöræöur viö fulltróa
Félags fslenska prentiönaöarins
hófust ekki fyrr en prentarar boö-
uöu skyndiverkföll i prentsmiöj-
um I lok síöasta mánaöar. Þá var
tekiö til viö aö ræöa atvinnu-
öryggis-og tæknimál og hófust nii
maraþonfundir i deilunni. Ekki
haföist erindi, sem erfiöi i þeirri
iotu og sl. þ/iöjudag siitnaöi upp
úr viöræöunum.
Ólafur Emilsson formaöur Hins
islenska prentaraféiags er mætt-
ur I Fréttaljós Visis I dag og hann
var fyrst beðinn aö gera grein
fyrir helstu kröfum bókageröar-
manna.
,,Viö erum mikiu verr settir en starfsbræður okkar á hinum Norðurlöndunum, hvaö varöar atvinnu-
öryggis- og tæknimál”, segir ólafur Emilsson m.a. f þessu viðtali. Vfsismynd GVA
fariö hjá prentiönaöarmönnum.
Þeirra réttur er þvi alveg ský-
laus, þegar um framleiöslu prent-
gripa er aö ræöa.
Þá hafa prentsmiöjueigendur
oft visaö til danska samningsins
og spurt þvf í ósköpunum viö gæt-
umekki samiö eins og Danir. Þaö
stendur ekkiá okkur aö gera þaö,
þvi viö vildum gjarnan fá eins
samning og Danirnir hafa. En
prentsmiöjueigendur hafa tekiö
einstaka þætti danska samnings-
ins Ut og sagt: „Svona hafa Danir
samiö, og viö viljum hafa þetta
eins”. En þá gleyma þeir öörum
atriöum sem vega upp á mót”.
Hvert stefnir?
„Hvernig metur þú stööuna
eins og málum er nú fariö?”
„Þaö er erfitt framundan. Ég
býst viö aö haldinn veröi félags-
fundur nú fljótlega liklega á
mánudaginn, þar sem staöan
veröur kynnt, þannig aö félags-
menn fái upplýsingar um,
hvernig málin standa. Þeir fá þá
glögga vitneskju um hvaö máliö
Ölafur Emilsson formadur Hins íslenska prentarafélags:
,,Getum ekki gefið enda-
laust eftir hegar aðrir hafa
fengið hækkanir”
í 21 lið
„Þær kröfur sem viö leggjum
fram eru I 21 liö. I stuttu máli eru
helstu atriöin þau, aö viö förum
fram á breytingu á fyrirkomulagi
um grunnkaup, þ.e. aö brott falli
skeröingarákvæöi sem komiö
hafa vegna láglaunabóta og meö-
feröar á sérkröfum sföustu ár.
í okkar samningum á undan-
förnum árum hafa ekki veriö nein
álög eins og aörir iönaöarmenn
hafa samiö um, heldur höfum viö
reynt aö fá þetta beint inn f kaup-
iö þannig aö þetta sé ekki neinn
feluleikurmeö kaupiö eins og hjá
mörgum öörum. Þetta hefuroröiö
þess valdandi aö viö höfum stór-
lega dregist aftur úr f tímakaupi
miöaö viö aöra iönaöarmenn, af
þvi aö viöhöfum ekki þessi mörgu
álög.
Viö höfum sett fram óskir um,
aö samiö veröi um kaup fyrir
flokksstjóra, sérstakt kerfi varö-
andi starfsaldurshækkanir, ósk-
um eftir aö fá feröa- og fæöispen-
inga til jafns viö aöra iönaöar-
menn, aöleiörétt veröi aukavinnu-
orlofsprósenta. Þá þarf aö athuga
útreikninga orlofs, þegar menn
fara I sumarfri,og skoöa veik-
indadagaákvæöi. Þá þarf aö
fjalla um vexti vegna vanskila
fyrirtækja og einnig uppsagnar-
frest hjá þeim sem unniö hafa
skemur en 12 mánuöi.
Atvinnuöryggis- og
tæknimálin
,,Og þá er komiö aö 4. kaf lanum
i kröfugeröinni. Þar óskum viö
eftir þvi, aö viö ljóssetningartæki
vinni aöeins setjarar og prent-
iönaöarfólk. Einnig aö óiönlært
fólk fái aö vinna viö textainnritun
á gatastrimil, segulband eöa
seguldisk.
Þá óskuöum viöeftir sérstökum
viöræöum um hvernig viö gætum
komiö á eölilegri starfsþjálfun yf-
irá þessi nýju tæki, þegar þar aö
kæmi. Auk þess fórum viö fram á,
aö þeir sem vinna viö setningar-
tæki meö skermum, fái hvíldar-
hlé á hverriklukkustund. Þetta er
1 mjög stuttu máli þaö helsta úr
kröfugeröinni”.
„Hver uröu viöbrögö viö ykkar
kröfum?”
„Þau voru mjög neikvæö,
vegna þess fyrst og fremst aö
prentsmiöjueigendur töldu, aö
þessi samningur sem geröur var
1977, hafi veriö eölilegur og engar
kvartanir hafi borist varöandi
hann. En þaö er ljóst aö ýmis
þeirra tækja, sem fyrir hendi eru
nú, komu eftir aö sá samningur
var geröur og forsendur þvf orön-
ar breyttar. Vil ég f þvi sambandi
nefna þetta tölvustýröa setn-
ingarkerfi, en á þeim tima voru
engan veginn fyrirsjáanleg þau
áhrif, sem þau tæki höföu. Þvi
teljum viö rétt aö geröar yröu
einhverjar breytingar á kjara-
samningnum meö hliösjón af
þeirri reynslu sem fyrir hendi er
nú.
Þetta hefur fengiö litlar undir-
tektir.
Strandar á þrem
atriðum
„A hverju strönduöu
samningaviöræöurnar f raun og
veru?”
„Þaö voru þarna þrjú atriöi,
sem viö lögöum mikla áherslu á,
en fengum ekki framgengt. í
fyrsta lagi, aö sett yröu einhver
takmörk á hversu mikiö blaöa-
menn mættu setja og helst vildum
viö fá þá alveg út úr þeirri mynd.
Þaö væri þá i samræmi viö stefnu
Alþjóöasambands blaöamanna,
sem hefurgefiö út þá yfirlýsingu,
aö óæskilegt sé aö blaöamenn
vinniviöslik tæki, þarsem þeirra
starfssviö sé á öörum vettvangi.
Viöhéldum raunar, aöá grund-
velli yfirlýsingar sambandsins
varöandi þetta atriöi, ætti þaö aö
vera blaöamönnum keppikefli aö
fara þá leiö. Og ég tel aö þaö vanti
umræöu um þessi mál innan
Blaöamannafélagsins. Einstaka
blaöamenn hafa myndaö sér
skoöun um þetta, bæöi meö og á
móti, en Blaöamannafélagiö þarf
I heild aö móta stefnu um þetta
mál.
Viö höfum boöiö blaöamönnum
upp á viöræöur og ræddum raun-
ar þessi mál i mars á einum eöa
tveim fundum. Varö samkomulag
um aö blaöamenn boöuöu til
næsta fundar innan hálfs mánaö-
ar. Sá fundur hefur ekki veriö
boöaöur enn.
Okkar hugsun var hins vegar
sú, aö stefnt yröi aö þvi aö ná
samkomulagi milli Blaöamanna-
félagsins og okkar, áöur en kæmi
til viöræöna viö prentsmiöjueig-
endur, þannig aö blaöamenn
stæöu meö okkur aö þessu atriöi.
Annaö atriöiö er varöandi
„Lay-out” deildirnar eöa útlits-
teiknunardeildirnar. 1 samningn-
um 1977 var yfirlýst, aö teiknun
dagblaöa væri sameiginlegt
starfssviö. Nú koma þessar út-
stöövar meö skermum á
samningstlmabilinu og eru settar
inn á „lay-out” deildirnar.
Samningurinn geröi ekki ráö fy rir
þvi aö aörir en prentlæröir menn
ynnu viö leturformskipanir á
þessi tæki. Prentsmiöjueigendur
segja hins vegar aö eina greinina
megi túlka þannig aö þeir hafi
mátt gera þaö. Viö erum ósam-
mála þvi'. Þetta er sem sagt
spurning um hvort blaöamenn
megi vinna viö leturformsskipan-
ir á þessi tæki.
Þriöja atriöiö varöar svo aug-
lýsingadeildirnar. Þaö er rangt
sem kemur fram i Morgunblaöinu
og haft er eftir Magnúsi L.
Sveinssyni, aö viö séum aö krefj-
Texti: Jó-
hanna Sig-
þórsdóttir
ast þess, aö þetta fólk fari úr
störfunum og reynum þannig aö
útiloka þeirra fólk. Þetta er al-
rangt, vegna þess aö viö höfum
sagt, aö þaö fólk sem vinnur á
auglýsingadeildunum nú, geti
gert þaö áfram. En þaö megi hins
vegar ekki gefa leturforms-
skipanir. Eins höfum viö fariö
fram á, aö fá aö njóta forgangs,
þegarfólker ráöiöá slik tæki, þar
sem um setningu auglýsinga er
aö ræöa.”
„Þiöeruö þá semsagt, aö reyna
aö tryggja stööu ykkar gagnvart
nýjungum sem komiö hafa á
samningstfmanum, svo og tækj-
um, sem veröa e.t.v. tekin i notk-
un 1 náinni framtiö?”
„Einmitt. 1 dag eru t.d. engir
skermar komnir á auglýsinga-
deildirnarog þess vegnaerum viö
aö reyna aö fá samning um þá,
áöur en þeir koma.
Þaö hefðum viö lika þurft aö
gera 1977, varöandi tækin, sem
átti aö setja inn á „lay-out”-
deildirnar.
Þar heföum viö verið betur á
vegi staddir, ef búiö hef öi veriö aö
semja um þaö nákvæmlega 1977,
hvernig ætti aö taka viö þeim. En
um þaö veröum viö aö semja nú
eftirá. Þess vegna leggjum viö
allt kapp á aö vera búnir aö semja
um atriöiö varöandi auglýsinga-
deildimar áöur en þessi tæki
koma.”
Staðan á hinum Norður-
löndunum
„Hvernig er staöa ykkar
samanboriö viö starfsbræöur
ykkar á hinum Noröurlöndun-
um?”
„Þaö er dálitiö erfitt að bera
þaö saman vegna óliks fyrir-
komulags. Þar eru prentarasam-
tökin í formi landssambanda.
Þau gera stefnumarkandi samn-
ing, sem svo t.d. félagsdeildir
gera nákvæma samninga út frá. I
einstökum prentsmiðjum eru
jafnvel geröir nákvæmir
samningar, svokallaöir hús-
samningar. í þessum hús-
samningum er kveöiö nákvæm-
lega á um hvernig meö málin
skuli fariö og þá er samkomulag á
hverjum vinnustaö fyrir sig, sem
stuölar aö þvl aö enginn veröi at-
vinnulaus, þrátt fyrir þessa nýju
tækni.
Viö stöndum langt um verr aö
vigi hér, því viö þurfum aö gera
samning i samáatriöum, eins og
hússamningarnir eru erlendis.
Þaö er ljóst aö þaö er miklu auö-
veldara aö gera hússamkomulag
þvi þá er hægt aö afmarka svo
mismunandi verkþætti, sem unn-
ireruá hverjum staö. Viö þurfum
aftur á móti aö gera samning sem
nær yfir mörg ólik fyrirtæki.
Hér hefur ekkert gerst varö-
andi hússamninga og þess vegna
er erfitt aö ná samkomulagi viö
prentsmiöjueigendur um smá-
atriöin. En auövitaö væri hitt
mikluhægara á allan máta, ef t.d.
Blaöaprent þ.e. þeir sem þar
ynnu geröu meö sér einhvers kon-
ar hússamning um smærri atriö-
in, og sömu sögu er aö segja um
Dagblaöið og Morgunblaöiö. Viö
gætum aftur gert stefnumarkandi
samning, ef á eftir kæmu
samningar i hverri prentsmiðju.
En þaö hefur ekkert veriö um
þetta rætt þannig aö tekin hafi
veriö ákveöin afstaöa til þess.
Persónulega finnst mér, aö þetta
gæti komiö til greina.
Dómur i Noregi
„Geturöu nefnt mér einhver
dæmi um þann mismun sem er á
aöstööu ykkar og stéttarbræöra
ykkar á Noröurlöndum?”
„Já I Noregi gekk t.d. dómur i
eins konar vinnudómstóli, „Ar-
betsretten” um aö réttur til aö
vinna á þessum tækjum væri al-
snyst og ég á von á aö þaö þjappi
hópnum betur saman.
Stjórnin er enn ekki komin svo
langt aö ræða tillögur fyrir þann
fund, meö tilliti til frekari
ákvaröana, en ég býst viö, aö þaö
veröi a.m.k. einhvers konar
ályktun gerö þar.
„Attu von á verkföllum?”
„Égbýst alveg viö þvi, þvi miö-
ur. Þaö veröur ekki aöeins af
þessum orsökum, heldur einnig af
öörum ástæöum eins og launun-
um. Þaö er auövitaö alveg ófært
aö viö séum meö lausa samninga
á tiunda mánuö og ennþá hafa
ekki veriö samþykkt laun og önn-
ur atriöi, sem þurfa að fást leiö-
rétt. Þaö gefur auga leiö, aö viö
getum ekki gefiö endalaust eftir
hækkanir sem aörir þegnar þjóö-
félagsins hafa fengið, eins og
BSRB, bankamenn o.fl.. Við
hljótum að þurfa aö fá hækkanir
einsogaörir. Þaöer þvi útlit fyrir
aögripa þurfi til aögeröa hjá okk-
ur eins og öörum verkalýösfélög-
um.
Sameining félaganna
„Mig langar aö vikja aö ööru i
lokin. Nú er framundan samein-
ing bókageröarfélaganna þriggja
um næstuáramót. Hverju breytir
sú sameining?
„Breytingin veröur i sjálfu sér
ekki stórvægileg. Þaö er búiö aö
kjósa stjórn, fyrir nýja félagiö,
sem nefnist Félag bókageröar-
manna. Hún er aö undirbúa svo-
kallaöanstofnfund félagsins, sem
haldinn veröur 2. nóvember. Þar
veröur félagið formlega stofnaö
og er hafinn undirbúningur aö þvi
aö þaö geti tekiö til starfa af full-
um krafti 1. janúar n.k.
Félagsmenn i hverju félagi
komatilmeðaöhalda öllum þeim
réttindum eftir sameininguna
sem þeirhafa haldiö i' sinu félagi.
Helsta breytingin veröur þvi sú,
aö starfsfólk I prentsmiðjunum
veröur I einu stéttarfélagi sem
hlýtur aö vera rétt þróun, miöað
viö þaö sem er aö gerast á þess-
um vettvangi.”
• „Nú eru tvö af þrem félögum
bókageröarmanna i aöild aö Al-
þýöusambandi íslands. Veröur
Félag bókageröarmanna innan
vébanda ASl?”
„Þaögengurekkisjálfkrafa inn
i Alþýöusambandiö. Aöur þarf aö
fara fram allsherjaratkvæöa-
greiösla um hvort eigi aö sækja
um aöild eöa ekki. Sjálfur tel ég
rétt, aö félagiö veröi innan ASÍ.
Mér finnst eölilegt, aö stéttar-
félögin velji sér samstarfsvett-
vang”.