Vísir - 11.10.1980, Blaðsíða 9

Laugardagur 11. október 1980
vtsm
9
Nýjum áfanga í fram-
þróun Flugleiðamálsins
var náð í vikunni, er hlut-
hafafundur félagsins var
haldinn. Þar fór allt fram
með friði og spekt og
forráðamenn starfs-
mannafélaganna, sem
hættu við að skjóta spurn-
ingum á Sigurð forstjóra
Helgason í sjónvarpssal í
vikunni. sátu hljóðir og
hógværir á fundinum
þrátt fyrir stóryrtar yfir-
lýsingar í f jölmiðlum síð-
ustu vikur og mánuði.
óvæntar kröfur gerðar.
Þaö sem kom þó ef til vill
mest á óvart á hluthafafund-
inum var bréf Steingrims Her-
Hóværd hluthaffa og
bidlund bíleigenda
mannssonar, samgönguráö-
herra, til stjórnar Flugleiöa,
sem barst inn á fyrrnefndan
fund.og skilyröi þau, sem þar
voru sett fyrir stuöningi
stjórnarinnar viö félagiö. Þær
kröfur.sem Steingrimur geröi i
bréfinu um sölu á mörgum
helstu eignum Flugleiöa, þar á
meöal eignum, sem nátengdar
eru fiugrekstrinum, vekja
undrun eftir þann fyrirgreiöslu-
áhuga, sem ráöherrann hefur
sýnt varöandi rekstrarvanda
Flugleiöa og framhald flugsins
milli Vesturheims og Miö-Ev-
rópu.
Þegar þetta er ritaö hafa enn
ekki fengist skýringar á þessari
óvæntu kröfugerö samgöngu-
ráöherra, en margt bendir til
þess.aö meö henni sé Steingrim-
ur aö þóknast samráöherrum
sinum i Alþýöubandalaginu og
búa sig undir umf jöllun Alþingis
á Flugleiöamálinu. Glöggur
maöur komst svo aö oröi viö
mig um þetta mál, aö svona bréf
heföi ekki veriö skrifaö, ef Al-
þingi væri ekki einmitt aö koma
saman til funda. Þar mun fljót-
lega veröa f jallaö um Flugleiöa-
máliö.
Framhaldsflug á blá-
þræði.
Þaö kom glöggt fram á hlut-
hafafundi Flugleiöa, aö sú fyrir-
greiösla, sem islensk stjórnvöld
hafa lofaö og fjárframlag þaö,
sem tekist hefur aö herja út úr
útlendingum vegna Atlants-
hafsflugs þessa islenska fyrir-
tækis,þaö er frá stjórnvöldum i
Luxemborg, — mun engan veg-
inn duga til þess aö endar nái
saman í þessari flugstarfssemi
næstu 12 mánuöina. miöaö viö
þær áætlanir, sem hægt er aö
gera um þetta flug núna. Yfir-
gnæfandi meirihluti hluthafa
haföi þó áhuga á aö þessi til-
raun yrði gerö á meðan reynt
yröi aö finna leiöir til framtiöar-
lausnar á erfiöleikum Flug-
leiöa. En hvaö sem llöur aö-
stæöum á þeim markaöi, sem
um er keppt meö fluginu milli
Bandarikjanna og Luxemborg-
ar, er ljóst, aö þessi tilraun er
dæmd til aö mistakast, ef ekki
veröur hugarfarsbreyting
meðal starfsmanna fyrirtækis-
ins, og skæruhernaöi þeim, sem
ákveönir hópar starfsfólks hafa
beitt gegn fyrirtækinu siöustu
árin linnir ekki. Þessi þáttur
flugsins og atvinna þessa fólks
hangir á slikum bláþræöi, aö
minnsti gustur gæti valdiö þvi
aö hann slitnaöi.
Bensinkveðja frá ríkinu.
Viö bileigendur fengum enn
eina kveöjuna frá verölagsyfir-
völdum landsins i vikunni, til-
kynningu um enn eina bensin-
hækkunina. Nú hækkar hver
litri úr 481 krónu i 515 krónur, en
þaö þýöir, aö ein fylling á meöal-
bensingeymi 1 bil kostar yfir
tuttugu þúsund krónur.
Sem fyrr hirðir rikissjóöur i
gegnum skattadælur sinar á
bensistöövunum meirihlutann
af þvi, sem viö bileigendur
borgum, þegar viö látum fylla á
tankinn hjá okkar. 1 hans hlut
koma 55% verösins. Þaö þýöir
ef maöur smellir tölunum i
vasatölvuna, aö af hverjum
litra fari 285 krónur I þann botn-
lausa kassa, rikiskassann, og af
veröi hverrar áfyllingar á 40
litra bensingeymi lendi hvorki
meira né minna en 11.391 króna
I höndum fjármálaráöherra af
þeim 20.600 krónum, sem manni
er gert aö greiöa fyrir bensin -
skammtinn á bilinn.
Engu aö siöur má minna
menn á, til þess aö þeir átti sig
á, hver þróunin hefur oröiö
varöandi bensinmálin, aö I
byrjun siöasta árs kostaöi
bensinlitrinn „aöeins” 181
krónu i staö 515 nú og þá kostaöi
fylling á meöalbensingeymi
„aöeins” 8.145 krónur i staö
20.600 króna nú.
Auövitaö benda þeir, sem aö
hækkununum standa á, aö laun
hafi hækkað á þessu timabili og
þess vegna sé krónutölusaman-
buröur ekki raunhæfur. En jafn-
vel þótt ýmsum þyki nóg um
sjálfvirkar launahækkanir i
þjóöfélaginu kemur I ljós viö at-
hugun aö þaö tók mann á al-
mennum verkamannalaunum
samkvæmt 2. taxta Dagsbrún
ar um 9 klukkustundir aö vinna
fyrir einni tankfylli af bensini á
bflinn sinn i byrjun siöasta árs,
en eftir siöustu hækkun tekur
þaö hann tæpa 12 tima aö vinna
fyrir sama bensinskammti, meö
öörum oröum einn og hálfan dag
í almennri dagvinnu. Ekki er
puöiö litiö.
Að skoða eða fram-
kvæma.
En þaö sárgrætilega viö þetta
allt saman er, aö rikisstjórnin,
sem nú situr hefur eins og þær,
sem veriö hafa viö völd undan-
farin ár, gert sér erlendar verö-
hækkanir á bensini aö féþúfu,
stööugt smurt hlutfallslegum
ritstjórnar
pistill
ólafur Ragnarsson
ritstjóri skrifar
hækkunum ofan á innflutta
bensinveröiö og náö þannig i
sinn hlut sifellt fleiri krónum úr
vösum bifreiðaeigenda.
Þetta eru engin ný sannindi,
enda hefur veriö um þau fjallaö
hér I Visi oftsinnis slöustu miss-
erin. 1 ritstjórnarpistli siöast
liöiö vor geröi ég grein fyrir
þvi, hvernig loforð ráöherra um
br'eytingu á þvi álagningan
fyrirkomulagi, sem gilt hefur á
bensinveröiö, heföu sifellt veriö
svikin allt frá þvi i ársbyrjun
1979 er verulegur skriöur virtist
vera aö komast á þaö mál og
ráöamenn voru i alvöru aö tala
um aö binda álögur sinar viö
fasta krónutölu á hvern litra.
Ráöherrar sögöust sammála
um, aö óeölilegt væri að rikis-
sjóöur hagnaöist á stööugum er-
lendum bensin- og olluhækk-
unum og voru stööugt „aö skoöa
máliö”. Bensiniö hækkaöi fimm
sinnum I veröi á siöasta ári á
meöan þessi „skoöun” fór fram
og I tengslum viö flestar
hækkanirnar var þvi boriö viö,
aö „ekki heföi unnist timi til” aö
afgreiöa breytinguna á bensin-
álögunum fyrir viökomandi
hækkun.
Verðið væri annað ef....
Lesendum til glöggvuhar er
rétt aö nefna dæmi um, hvaö
þaö heföi þýtt varöandi bensln-
verðiö i dag, ef álögur hins opin-
bera á kostnaöarveröiö heföu
veriö frystar I þeirri krónutölu
sem gildandi var á hverjum
tima.
Viö göngum út frá þvi, aö
raunverulegt verö bensinlltrans
I dag þaö er innkaupsverö,
flutnings- og dreifingarkostn-
aöur og annaö sem fellur til
áöur en álögur rikisins koma á
veröiö, sé 230 krónur. Ef öll
álagning rikisins I krónutölu
væri sú sama og hún var i
byrjun siðasta árs eöa 105
krónur væri útsöluveröiö nú 335
krónur á litra.
Ef krónutöluálagningin heföi
veriö fryst viö þaö mark, sem
hún hafði náö i malmánuöi i
fyrra, þegar mótmælaaögerir
bifreiöaeigenda stóöu sem
hæst, eða 144 krónur, væri út-
söluveröiö nú 374 krónur i staö
515. Jafnvel þótt aöeins viss
hluti af álögum rikisins heföi
veriö bundinn I krónutölu ein-
hvern tima á siöasta ári heföi
sllkt strax veriö i áttina, en þvi
var ekki aö heilsa.
í tengslum við fjárlögin.
Sumariö 1979 var þó svo
komið, aö átta af niu ráöherrum
rlkisstjórnar Ólafs Jóhannes-
sonar höföu fallist á aö krónu-
tölu regla yröi tekin upp I staö
prósentuhækkunar. Þá strand-
aöi máliö einungis á fjármála-
ráöherranum þáverandi, Tóm-
asi Arnasyni. Hann samþykkti
þó aö lokum, aö þessi breyting
yröi látin koma til framkvæmda
I árslok 1979. Viö þau fyrirheit
var ekki staðiö og hafa menn
afsakaö þaö meö þvi aö stjórn-
inni hafi ekki enst aldur til aö
koma málinu I höfn, en fjár-
lagafrumvarp Tómasar, sem
samiö var I lok siöasta árs vitn-
ar um, aö ekki stóö til aö efna
þetta loforö viö bifreiöaeig-
endur. Starfsstjórn Kratanna
haföi heldur ekki vilja til þess
aö veröa viö þessari sanngirnis-
kröfu, eöa áhuga á að lina þenn-
an þátt skattaáþjánarinnar á
heimilin.
Þegar umræöur fóru fram um
þessi mál i fyrra vor töldu ráö-
herrarnir, sem tjáðu sig um
máliö, aö vel yröi aö undirbúa
breytinguna, meöal annars meö
tilliti til minni aukningar á
tekjum rlkisins en búast mætti
við samkvæmt núgildandi kerfi.
Þess vegna væri heppilegast aö
breytingin yröi gerö I tengslum
viö fjárlagaundirbúning fyrir
árið áriö 1981, sem fram færi I
haust.
Krónutöluregla eða nýjar
aðgerðir.
Þannig fór þetta mál heilan
hring I hringekju stjórnkerfisins
. á rúmu ári og nú stöndum viö
blleigendur I sömu sporum og
um svipaö leyti I fyrra. Viö
blöum og vonum, aö þeir, sem
gefiö hafa kost á sér til forystu i
þessu iandi, standi viö orö sin og
viö sjáum I þvi fjárlagafrum-
varpi, sem væntanlega mun lita
dagsins ljós á Alþingi i næstu
viku, aö krónutölureglan I skatt-
heimtunni á bensínið muni aö
einhverju leyti taka við af svi-
viröilegum prósentuálögum
ofan á stööugar bensinhækkanir
oliufurstanna úti i heimi.
Ef sú veröur ekki raunin á, er
eins gott.aö Félag islenskra bif-
reiöaeigenda hristi af sér sleniö
og láti ráöamenn finna fyrir þvi
hvert afl bifreiðaeigendur geta
veriö I þjóöfélaginu, ef þeim er
misboöiö og þeir dregnir á asna-
eyrunum mánuöum og árum
saman.
Fyrir um þaö bil einu og hálfu
ári, eöa I maí 1979, tóku bileig-
endur sig saman og mótmæltu
meöal annars meö miklum bil-
flautukonsert þvi sem þá var
kallaö „bensinokur rikisstjórn-
arinnar”. Og hvaö skyldi
benslniö hafa kosta þá? Lltrinn
var þá á 256 krónur og af þeirri
upphæö var álagning rikisins
144 krónur. Nú er lltraveröiö
eins og allir vita komiö i 515
krónur og I rikiskassann fara
þar af 285 krónur eins og áöur
sagöi. Hvar er nú FIB?
Meginvlgoröiö i andófsher-
feröinni I mai I fyrra var „Við
segjum stopp, — og þó fyrr hefði
veriö.” Hvaö segja þá bifreiöa-
eigendur nú?
ólafur Ragnarsson.