Vísir - 15.10.1980, Blaðsíða 12

12
Mi&vikudagúr I5í október 1980:

% MOSFELLSSVEIT
Þverholti
'swn 66090
Kadus hárskol og permanent fyrir herra og
dömur.
Opið
9—6 mánud-föstud. Kristinn Svansson
9 12 laugard. Díana Vera Jónsdóttir
k \\WWW\WW\W\\ \\WWW\\\\ \\\ \\V\\T ■

Hrikaleg lýsing á eiturlyfjavandamálinu —
Sönn mynd þar sem maður fær að skyggnast
undir hið glæsta yfirborð velferðaríkisins, og
sú mynd er sannarlega ekki fögur.
Höfundur: Stefan Jarl
Bönnuð innan 12 ára — islenskur texti
Sýndkl.3 —5 —7 —9—11
Samtökin LIF OG LAND eru byggð á þeirri von, að allir hafi í raun áhuga á að
bæta umhverfið og gera það aðlaðandi og manneskjulegt fyrir fólkið í landinu og
að vaxandi f jöldi fólks vilji leggja nokkuð á sig til þess að svo megi verða.
Svo segir í formála bðkar sem landssamtökin Líf og Land hafa gefið út. I bók
þessari eru erindi sem flutt voru á ráðstefnu samtakanna í febrúar á síðastliðnu
ári.
Við völdum nokkra athyglisverða punkta úr erindum fimm aðila, en alls eru í
bókinni ein sextíu og fimm fróðleg erindi sem tengjast efninu^Maður og umhverfi
— ÞG
Menn sækjast jafnan eftir einfaldleika I lifnaðarháttum viö útilíf, ef þeir vita aö þeir geta horfiö slöar
aö öörum þægindum. Lif , landi/sturla Friöriksson.
Maöur og umhverfi
Valkostir i
skipulagi
Þegar við litum á þróun, til
dæmis þjóðar eða stofnunar, eða
á lif hvers einstaklings, má segja
að hver dagur marki timamót. Ef
við litum til baka, til þess tima
sem er liöinn sjáum við sögulega
þróun sem er vörðuð af ákvörðun-
um fjölmargra aðila. Þessar
ákvarðanir hafa mótað það
byggða umhverfi sem við búum
við i dag og þær hafa einnig mót-
að þær stofnanir og þjónustukerfi
sem við höfum komið upp, á sama
hátt og ákvarðanir hvers
fullorðins einstaklings hafa ráðið
miklu um lif hans til þessa dags.
Ef þessum ákvörðunum hefur
ekki verið þröngvað upp á okkur
erum við aðilar að þeim beint eða
óbeint og berum á þeim fulla
ábyrgð svo langt sem hún getur
náð.
Gestur ólafsson.
Ný viðhorf
i menntunarmálum
Sagt er að islensk tunga eigi I
vök að verjast fyrir erlendum
áhrifum. Vafalaust er nokkuð
hæft i þvi. Óviða rikir þó eins
almennur áhugi á málvöndun og
hér. Margslungið tungutak,
málskrúö og málalengingar sem
hér tiðkast bera fremur vott um
ofvöxt en krankleika. Þegar tekið
er tillit til þess að erlend máláhrif
sækja að okkur úr öllum áttum,
meö aðstoð menntamanna og
sjónvarps, þá verður að telja að
málið standi fast fyrir. En styrk
og þrautsegju málsins má rekja
til menningararfsins, til
bókmennta liðinna alda og þeirr-
ar alúðar sem Islendingar hafa
lagt við þær. I menningararfi
þjóðarinnar er kjölfesta mennt-
unarinnar: án hennar eru engar
áttir, engin viðmiðun.
Þegar rætt er um að mennta
fólk fyrir framtiöina ber að hafa
að leiðarljósi fornar hugsjónir um
lýðræöi og mannréttindi. Traust
almenn menntun er grundvöllur
lýðræðis. En traust getur mennt-
un ekki talist nema hún nærist og
auðgist á þvi þjóöfélagi og i þeim
jarðvegi sem hún er úr sprottin.
Tengsl menntunar við menningu,
mannlif og umhverfi eru mæli-
kvarði á gildi menntunarinnar á
hvaða tima sem er, jafnt i dag og
á morgun.
Tómas IngiOlrich.
Stöðlun umhverfis ogmanniít's
verður sifellt meiri, sérkenni
einstaklinga og þjóða minnka að
sama skapi. Kerfistrygging i
rúðustrikuðu lifsmynstri meðal-
mennskunnar er slik að fullyrt
er að menn geti lifað i hagsæld og
öryggi meö þvi að beita aldrei
nema broti af mögulegri hugs-
anastarfsemi sinni. Samkvæmt
viðurkenndri þróunarkenningu
hlyti slikt að þýða heilarýrnun
með timanum. Viðmiðun okkar
eru peningar sem að athuguðu
máli ræktar upp eigingirni og til-
litsleysi við allt nema okkar eigin
stundlegu velferð. í stjórnarformi
okkar þjóðfélaga leitast
stjórnmálamaðurinn oft við að
hafa hönd i bagga með listþróun-
inni. Ýmsum aðferðum er beitt.
Hinar mildari eru að þegja eða
svelta listina en aðrar að ræsa
jarðýtur og stækka geðveikrahæl-
in ef ekki er farið eftir hin-
umviðurkenndu uppskriftum.
Þá hverfur listin undir yfir-
borðið og verður neðanjarðar-
hreyfing. Eitt einkenni meðal-
mennskunnar er ótti við breyt-
ingar svo framarlega sem
rikjandi ástand er þolanlegt. Ef
reynt er að viðhalda óeðlilegu
ástandi og vanþróun vegna sár-
aukafullra breytinga verður hin
óumflýjanlega breyting aðeins
erfiðari eftir þvi sem lengur
dregst og getur orðiö um seinan
og orsakað byltingu, jafnvel
tortimingu.
Undir slikum kringumstæðum
er dekrað við fortið, hatast við
nútið en ekki hugsað um framtið.
Gylfi Gislason.
Löggjöf i framtiðinni
Lög eru ekki til þess fallin að
hafaáhrifá hegðun manna, nema
þau stuðli aö markmiðum, sem
eiga sér nokkuð almennan hljóm-
grunn meðal þjóðfélagsþegnanna
og þau markmið séu viðunanlega
skýrt skilgreind. Þannig ná lög
um umhverfisvernd vart tilgangi
sinum, nema hún eigi nokkuö
almennt fylgi i þjóðfélaginu og
sæmilega sé ljóst, hvað
umhverfisvernd sé. Og lög verða
ekki hvati að þvi, sem kallað er
manneskjulegt umhverfi nema
ljóst sé, við hvað sé átt með þeim
orðum og menn vilji almennt
stefna að sliku marki.
Aður en lög eru sett þarf þvi að
marka sæmilega ljósa stefnu og
leysa þann vanda sem þvi fylgir,
en hann er ekki sist fólginn i
málamiðlun milli ólikra sjónar-
miða. Lögin ein út af fyrir sig
marka enga stefnu, heldur eru til
marks um að stefnan hefur verið
mótuð og eru að þvi leyti afleiðing
fremur en orsök.
Siguröur Lindal
Lif i landi
Viðstöndum á timamótum, þar
sem við tekur orkuskeið, nýting
orkuauðlinda sem getur séð
landsmönnum fyrir
áframhaldandi velmegun. En
þurfa góð lifskjör endilega að
miðastviðhámarks framleiðslu á
hvern einstakling? Takmarkið
þarf ekki endilega að vera
einskorðað við stöðuga aukningu i
hagvexti, heldur auknum skiln-
ingi á umgengni og jákvæðum
afnotum auðlinda, þar sem leitast
er við að leggja aukna rækt við
verðmæti menningar og
mannlegs umhverfis. Það er jafn-
vel vafamál, hvort vöxtur sé
þjóöfélaginu sérstakt kappsmál
og hvort einhlitt sé, að vöxtur
stuðli að bættum lifskjörum
þegar til lengdar lætur.
Margir efast um einhliða kosti
iðnaðarþjóöfélags með hámarks
lifsgæðum. Menn sækjast jafnan
eftir einfaldleik i lifnaðarháttum
við útilif, ef þeir vita að þeir geta
horfið siðar að öðrum þægindum.
En einnig er að skapast aukin
virðing fyrir rétti minni þjóða og
þjóðarbrota, sem áður voru litils-
metin sökum einfaldra lifnaðar-
hátta. Stór umsetning i öflun og
eyðslu verðmæta er ekki ótvirætt
hagkvæm en getur valdið röskun
á jafnvægi i stórum hringferlum
náttúrunnar. Margir vilja fremur
dá hið smáa og bénda á hag-
kvæmni smárekstrar og að með
einkarekstri i smáum stil megi
framkvæma margt betur og
fljótar en með rikisrekstri og
lengi megi una við smátt. Meðal
ungs fólks hefur áhugi á eðlilegu
umhverfi dafnað og nærgætni i
umgengni við aðrar lifverur, sem
byggja þetta land.
Sturla Friöriksson.